Zhonghao Shou ve Reşat Dengiç`in tahmin yontemi deprem bulutlarina dayaniyor ve temeli eski Cin ve Roma Imparatorlugu donemine kadar uzaniyor.Cin`de tarihi kayitlarin yer aldigi Lon-De County Kronigi`nde 300 yil oncesine ait bir dokumanda deprem bulutlarina deginiliyor.
"Gunesli ve sicak bir gundu; gokyuzu masmavi ve acikti. Ansizin gokyuzunu uzun bir yilan gibi kaplayan siyah bulutlar belirdi. Bulutlar uzun sure havada asili kaldi, demek ki deprem olacak..."
O zamandan gunumuze gelen deprem bulutu izleme yonteminin mantigi ise soyle: Bir deprem meydana gelmeden once yeralti kaya katmanlarindaki catlaklardan, fay hatti boyunca gaz cikisi oluyor. Bu gaz, gokyuzune yukselip soguk havayla karsilasinca yapay ve ince uzun bulutlar olusturuyor. Bu ince uzun bulutlara "deprem bulutlari" deniyor.
Amerika`daki calismalarini dokuz yildir surduren 60 yasindaki Cinli arastirmaci Zhonghao Shou`nun gelistirdigi teoriye gore, deprem bulutlarinin gorundugu ilk tarihten itibaren 76 gunluk bir zaman icerisinde o bolgede deprem meydana geliyor. Aslinda bir kimyaci olan Zhonghao Shou ilk kez 20 Haziran 1990 tarihinde Iran`da meydana gelen 7.7 siddetindeki depremi18 saat onceden tahmin etmeyi basarmis. Bundan uc yil sonra, 1993`te California, Amerika`ya gittiginde orada yine iki depremi, 15 kasim 1993 Parkfield ve 17 ocak 1994 Northridge depremini tahmin etmeyi basarinca Amerika`da kalmaya ve deprem arastirmalarini gelistirmeye karar verdi.O zamandan bu yana Pasadena California`daki Amerikan Deprem Enstitusu USGS`in yakinlarinda bulunan ofisinde bes kisilik bir ekiple deprem tahmin calismalarini surduruyor Shou. NASA uydularindan aldigi goruntulerle
dunyanin her tarafini takip edebilen Shou`nun tahminlerinin dogruluk orani ise yuzde 80. Dogru cikan yuzlerce tahmini nedeniyle Amerika`da cok ciddiye alinan Shou bu ongorulerini sitesinde yayinliyor. Ama daha da onemlisi Shou`nun tahminlerinin, gonderdigi Amerikan Deprem Enstitusu tarafindan da taninmasi ve bu tahminlerin dogrulanmasi. Hatta ona bu enstitude "Bulut Adam" lâkabi takilmis.
Peki Shou`nun tahminlerine guvenildigi, ornegin Seattle depremini ongorebildigi halde Deprem Enstitusu bu konuda halki uyarmis mi?
USGS sismologlarindan Jim Mori "Shou`nun yontemi cok kesin bir yer ve kesin bir tarih veremiyor" diyor ve ekliyor: "Dogruluk payi yuzde 80 de olsa bu tahminler dogrultusunda halki uyarmak kumar oynamak gibi olur."
Shou yine de bunu kendine bir gorev bildiginden internet sitesinden tahminlerini yayinlamaya devam ediyor. En son tahmini ise bizi ilgilendiriyor. Cunku Shou`nun sitesinde yer verdigi iddiasina gore 14 Mart - 25 Nisan 2001 tarihleri arasinda Istanbul`da 6 - 6.5 buyuklugunde bir deprem olacak.
Ama Shou, Aktuel`in sorusu uzerine cok daha kesin konusuyor: "Istanbul depremi en gec 5 nisanda."
Turk tahminci Dengic 37 yasinda bir Ingilizce ogretmeni olan Resat Dengic de Shou ile ayni yontemi kullanan bir deprem tahmincisi. Zaten deprem bulutlarini izleme teorisini de Zhou`nun kendisinden ogrenmis. Shou "Bir bucuk yildir benden bu yontemi ogreniyor" diyor Dengic icin. 18 yildir CNW egitim danismanligi sirketi adina sirketlerde Ingilizce ogretmenligi yapan Dengic bes-alti aydir da kendi tahminlerini yapiyor. "17 Agustos depreminde en yakin arkadasimi kaybettim" diye basliyor bu konuya nasil ilgi duydugunu anlatirken.
"O olaydan sonra deprem tahmini arastirmalarini incelemeye basladim. Once Mike Lee`yi buldum ve e-mail yoluyla defalarca gorustum. Ama onun yildizlara dayanan teorisi dogrultusunda tahminlerini genis zaman araliklari icin yapmasi bana belirsiz geldi. Daha sonra Japon bir baba - kizin tahmin teorisini inceledim ama o da guvenilir gelmedi. Zhonghao Shou`nun teorisini bulup okudugumda ise cok mantikli geldi. Ardindan yaptigi tahminleri takip ettim ve soylediklerinin ciktigini gordum. Bunun uzerine onunla baglantiya gectim. Bir bucuk yil boyunca internet uzerinden haberleserek ondan ders aldim; teorisini ve yontemini ogrendim."
Dengic simdi Shou`nun yardimiyla aldigi uydu goruntuleri sayesinde tahminler yapiyor ve son bes aydir bu tahminlerini kendi internet sitesi http://www.deprem.tc adresinde yayinliyor.
Kizildeniz uzerindeki tek bir uydudan veri alabildigi icin sadece Balkanlar, Anadolu, Akdeniz, Ortadogu ve Kafkaslar bolgesindeki depremleri yakindan takip edebildigini soyleyen Resat Dengic, "Su ana kadar 125 - 130 tahmin yaptim. Bunlarin 102 tanesi dogru cikti. Geri kalani da daha bekleme suresinde" diyor ve ekliyor:
"Yani simdiye kadar gerceklesmeyen tahminim olmadi."
Dengic uydu fotograflarina bakarak son birkac ay icerisinde 26 Ocak 2001 tarihinde meydana gelen 7.9 buyuklugundeki Hindistan depremini, 13 martta Filipinler`i sarsan 5.5 buyuklugundeki depremi, 15 martta 4 buyuklugundeki Tekirdag depremini ve kendideyimiyle"daha pekcok sayida sarsintiyi atlamamis. "
Dengic`in soyledigine gore deprem bulutunun cikisindan sonraki 76 gun icerisinde sarsinti meydana geliyor. Bulut bu sure boyunca giderek buyuyor ve olgunluga ulastiktan sonra ortadan kayboluyor. Bulutun olgunluga ulastigi zamanki buyuklugu de depremin magnitudu konusunda bilgi veriyor.
Yeni tahminlerine gelince; Dengic`in, uzerinde deprem bulutlarini tesbit ettigi uc bolge var. Dengic bu bolgelerde buyuk depremler olmasini bekliyor:
"Isparta - Burdur bolgesinde 4 buyuklugunde bir depremin en gec 30 nisana kadar olmasini bekliyorum.
Erzurum - Erzincan bolgesinde de 10 nisana kadar 6.5 buyuklugunde bir deprem olacagini tahmin ediyorum. 6 buyuklugunde bir Antalya depremini de 27 nisana kadar bekliyorum."
Antalya bolgesine iliskin tahmini, 2001 baslarinda Antalya`da buyuk bir deprem bekledigini soyleyen Buckthought`un tahminiyle de cakisiyor.
Ama tum bu tahminleri arasinda Istanbul`a iliskin olani hem Buckthought, hem Lee, hem de Shou`nun tahminiyle ortustugu icin daha da endise verici. Dengic, Cinarcik / Adalar mevkiinde bekledigi depremin buyuklugunun 5.5 - 6.5 civarinda olacagini tahmin ediyor.
"Daha kesin soylemek gerekirse 6.3" diyen Dengic bu depremin bir hafta icinde meydana gelecegini de iddia ediyor. Istanbul`un 5 nisana kadar siddetle sallanacagindan son derece emin. "Cok iddialiyim"Tahminlerine sonuna kadar guvenen Dengic dunyada hic kimsenin basaramadigi bir seyin pesinde oldugunu soyluyor simdi. "Depremin yerini ve buyuklugunu tahmin etmek daha kolay, en zoru tam zamanini tahmin edebilmek. Deprem bulutu yontemi bile daha net bir yontem olmasina ragmen yapilan tahmini 76 gun gibi bir zaman araligina yayiyor. Benim amacimsa depremi 72, hatta 24 saat oncesinden farketmek."
Bunun icin calismalarini yogunlastirmis. Ona en buyuk yardim ise Turkiye`nin pekcok yerinden kendisiyle baglanti kuran vatandaslardan geliyor. Riskli olduguna inandigi bolgelerden radon gazi, su sicakligi, su seviyesi, hayvan davranislari gibi konularda rapor alan Dengic bu ek bilgilerle iki ay kadar kisa bir sure sonra depremi 24 saat oncesinden belirlemeyi basaracagini ileri suruyor: "Hava raporu verir gibi deprem raporu verildigini dusunsenize!"
Bunu gerceklestirdigi takdirde internet sitesinden herkesi uyaracagini da sozlerine ekliyor. Deprem tahminleri elbette yuzde 100 oraninda dogru cikmiyor, ama dort ayri tahminci bu kez Istanbul depremi icin ayni zamani; Mart sonu ve Nisan basini isaret ediyor, dahasi depremin buyuklugunde de hemfikir gorunuyor. Bize de tahminlerinde bu denli iddiali olan Dengic`e, Zhonghao Shou`ya, Mike Lee`ye ve Karl Buckthought`a guvenip-guvenmemek kaliyor.
Kaynak: Internet haber grupları
