Maar echt hij bestaat, en hij heet Cary Swinney. Zoals Buddy Holly een van de eersten was die de blanke Rock'n Roll introduceerde in Amerika, zo is het Cary Swinney die het nadenken weer populair dreigt te maken in dat maffe land vol idioten en altijd wel aan iets verslaafden. En allebei komen ze uit Lubbock, weggedrukt in het uiterste Westen van Texas, ver van waar ze je voor vol aanzien.

Ik email al jaren met Cary.  Richard Bowden, zijn violist, die ook voor Terry Allen werkt, wees me op hem, "he's even better", liet hij ooit vallen…Cary, tell me about him, ik email al jaren met hem en als-ie niet thuis is dan geeft zijn mooie Mexicaanse vrouw wel antwoord. Zo weet ik al jaren wie Cary is, en waarom. Dat ik dat nooit kwijt kon zat me behoorlijk dwars. Ik introduceerde hem in Nederland, maar dat werkte niet zo. Zijn teksten zaten te vast aan het Mexicaanse zand. Zijn stem was te diep, wat dacht-ie wel niet? Dat mocht alleen Johnny Cash in die tijd. Misschien dat ik destijds twee plaatjes voor hem verkocht heb…Denken, dat doe je maar in je eigen tijd….

Maar nu mag het ineens. Hij schoot naar nummer negen in de Top 13. Ik hoef ik hem alleen maar zelf aan het woord te laten, en alles komt goed, ik weet het zeker:

"God is here to be with you. But you're not sure if all that's true. And ever since they taught you how to tie your shoes. You have felt mislead and a bit confused…"

Paul van Gelder

VARA radio 1

Michelle Shocked is haar eigen baas.

-Michelle Shocked? …Volkomen achterhaald…. –

-Nooit veel geweest ook….- werd er honend gelachen in wat ooit een muziekcafe zou hebben geheten.

Hier zaten de kenners. Zij die wel even zouden bepalen wat goed is of wat echt niet door de beugel kan.

-Heb je die nieuwe al gehoord dan?- , begon ik nog even. Maar het was al te laat. –Nee, de nieuwe Frans Bauer hoef ik ook niet te horen. Sommige dingen kun je aardig voorspellen-, werd er geproest. Ik kon wel gaan met mijn nieuwe Michelle Shocked c.d.’tje….

Zo gaat het met een imago dat niet meer je van het is. Eigen schuld, had ze zich maar moeten aanpassen aan de eisen van de marketingjongens van Mercury. Wie weet, was ze nu wel Mariah Carey geweest.

Michelle Shocked uit de mode, het kon niet waar zijn. Ik zet  “How you play the game”  nog eens op, neem nog een slok, en dan kan het me ook allemaal aan m’n…. Die schapen die je over de dam moet trekken, wie zit er op ze te wachten? Michelle komt er wel, dat is wel duidelijk. Ze is een gelukkige vergissing tussen Faye Lovsky en de betere kant van Joan Baez. Ze heeft de strijd gewonnen, ze is vrij, dat hoor je zo. Het grote platenlabel Mercury wou haar weer eens manipuleren, haar niet laten doen wat ze echt wilde, maar op haar eigen labeltje laat ze zich nu herrlich gaan. En het gaat alle kanten op: Naar Mexico, naar de blues, naar haar folk-roots in Texas, zelfs naar Disneyland gaat de reis. Het beste wat ze tot nu toe gemaakt heeft, die nieuwe “Threesome” . Wat zeg ik? Die nieuwe? Maar liefst DRIE nieuwe in 1 doos kwamen er onlangs uit. Dacht destijds Tom Waits er wel twee goeie tegelijkertijd te kunnen maken, Michelle overtreft hem zelfs. Een gewijd aan Western Swing en aan Disney, een aan Scheidingen en een aan Mexico. Steve Berlin, van Los Lobos maakt een feest van de productie van de Mexicaanse c.d. Die vol met Western Swing en Disney werd vakkundig geproduceerd door Hot Rize gitarist Nick Forster. Maar de beste van de drie is ongetwijfeld die over Scheidingen en wat het leven al niet meer kan bieden, getiteld “Don’t Ask, Don’t Tell”. Dusty Wakeman en zijn Mad Dog Studio Band stond hier garant voor.  De vonken spatten er af waar dat moet en voor de rest is alles retestrak. Topmuzikanten. Er is 1 regel in de muziekindustrie die altijd op gaat: Zeg me met wie je spelen wilt en ik zeg je wie je bent.  Michelle Shocked is muzikante in optima forma. Het speelplezier drupt er op die manier van af. Geen image om op te houden, geen zaken die voor het meisje gaan. En zo hoort het. Alleen in vrijheid kan er iets van enigerlei waarde ontstaan.  

Zelf verwoordt ze een en ander het best: “Music is too important to be left to professionals”. Kan de grote baas in zijn zak steken….

Michelle Shocked, die in op het ogenblik in Australie toert, kwam binnen op nummer 11 in mijn Top 13 met “Threesome”. De c.d. is “Stamgast”, de plaat die ik een maand lang vaak draai in al mijn radioprogramma’s. De lijst is te bekijken op www.paulvangelder.com

Paul van Gelder

VARA radio 1

John Prine houdt niet van schrijven

“Is het je wel eens opgevallen? Als je je net lekker voelt, dat er dan altijd wel een duif is die op je kop komt schijten? Of je voelt je vrij en blij en de wereld bezorgt je geen koppijn meer, dat er dan altijd wel een cowboy uit Texas is die zijn eigen oorlog begint in Irak...”

John Prine. Wie kan er iets beter beschrijven dan de geboren Kentuckian John Prine? Goed, zingen kan-ie niet, maar de manier waarop niet blijft staan als een huis. Zo’n huis als dat van Johnny Cash, Bob Dylan, Kris Kristofferson.... Zwaar, oud, solide, goed gefundeerd,  kraken hoort er bij.  En na zijn keelkankerbestralingen zingt-ie nog een toontje lager ook.  Klinkt geweldig. Maar schrijven doet-ie zo mogelijk nog beter.

“Ik hou niet van schrijven. Ik vind het prachtig als het af is”, zei John ooit relativerend tegen Bob Edwards van XM Satellite Radio. Dat laatste klopt wel. Het eerste is me nog nooit opgevallen. Zijn juweeltjes uit het verleden zijn bekend. Medemenselijkheid staat altijd centraal. Maar wat is medemenselijkheid zonder humor? En wat is humor zonder plezier? En het plezier in wat-ie doet straalt er altijd van af. Niemand lacht er zo ontspannen bij als John Prine. Zelfrelativering is een ander sleutelwoord. Als-ie Todd Snider ziet spelen “denkt-ie dat-ie het zelf is....,zo slecht is het gitaarspel”....

John Prine. Zijn opa speelde nog met Merle Travis.Bob Dylan klom ooit zijn podium op en deed spontaan met hem mee. Het publiek geloofde niet dat het Bob Dylan was. Maar ja, dat publiek gelooft wel eens meer wat niet. Werd de echte Sam Cooke niet ooit tweede in zijn eigen Look-Alike Contest?

De nieuwe c.d. van John Prine klinkt gezellig ontspannen, humorvol en toch valt er veel te lachen.  Over Safety Joe bijvoorbeeld, de man die een veiligheidsgordel om zijn hart draagt, waarin een stuntelige huiskamer mandoline de melodie van het vers speelt, terwijl dat de melodie van het refrein moest zijn. Hij lacht er hartelijk om en aan het eind zegt-ie zelfs “That’s golden”.... Waren James Brown of Bill Monroe maar zo om met hun muzikanten omgegaan...dan waren ze vast John Prine geweest....

De nieuwe John Prine staat op nummer 5 in de gloednieuwe Americana & Roots Top 13, te vinden via www.paulvangelder.com

Paul van Gelder

VARA Radio 1

Lori Mc.Kenna heeft geen luchtgitaristen nodig

Luchtgitaristen, mensen die doen alsof ze gitaarvirtuozen zijn. Ik ga over mijn nek van ze. “Je wilt wel maar je kunt niet”, zei mijn Nederlandse moeder altijd. “They haven’t paid their dues”, zei mijn Amerikaanse vader immer. En wie doen ze dan meestal na? Tweederangs beroepsartiesten als Clapton en Knopfler, verdomd als het niet waar is....Wat willen ze? Een stukkie klatergoud meepikken?

Mensen als Lorne Entress worden zelden nagedaan, en al helemaal niet door niet-muzikanten. Begonnen als drummer heeft Lorne zich in de loop der jaren ontwikkeld als een multi-instrumentalist en een uitzonderlijk producer. Zo produceerde hij Hillbilly Pilgrim van Mark Erelli, een onderschat album vol Western Swing en de betere Rockabilly. Een ander juweeltje dat hij produceerde was Bittertown van Lori Mc.Kenna, een saai huisvrouwtje uit een of ander gat in Massachusetts, op haar 18-de Tupperware verkoopster, op haar 19-de zwanger van de loodgieter, vijf kinderen en nu op haar 35-ste er zo nu en dan een paar daagjes er op uit trekkend om muziek te maken.

Klinkt niet goed hè?  Vergeet het maar, het klinkt fantastisch wat ze allemaal op het plastic gooide. Vooral die een na laatste, die hier in Nederland onlangs pas uitkwam, is uitzonderlijk. Opgenomen in de keuken, alleen met gitaar en daarna alleen een beetje geremastered.  Ze wilde hem niet eens uitbrengen, maar haar manager stond er op. Echt, zuiver en breekbaar zijn de steekwoorden die hier toepasbaar zijn. Met teksten over misfits, religieuze uitwassen, duivels en engelen. Dat alles met een gitaarbegeleiding die niets teveel doet en niets te weinig. Subtiel en verrassend. Net als Lorne iemand met smaak. Nooit bombastisch uithalend.

Geen artiesten voor luchtgitaarfreaks. Het lijkt me een groot compliment.

De c.d. “The Kitchen Tapes” is kanshebber voor onze Top 13 deze maand.

Paul van Gelder

VARA

Devil in a Woodpile doet het akoestisch

Virtuoos op het wasboard, het is zoiets als op een geniale manier ganzenborden. Je snapt het niet, there’s something happening here and you don’t know what it is, do you Mr.Jones? Hoe kan dat? Waarom kunnen sommigen op een kartonnen doos slaan en beter klinken dan de meest geavanceerde drumcomputer? Zit er een duivel in het houtblok? Is de muzikant zoveel belangrijker dan het instrument dat hij bespeelt?

Soms wel, lijkt me voor de hand liggend. Maar de klank, die ouderwetse klank uit de dertiger jaren, moet je toch ook niet uitvlakken. En  die komt uit een oud akoestisch instrument. Zodra je dat gaat versterken is de magie weg. De Devil uit de Woodpile. De hang naar het verleden is groot in Amerika. En dat komt in dit geval goed uit, want je moet er toch niet aan denken dat al die prachtige jugbandgeluiden uit de twintiger en dertiger jaren gedelete worden door Mr.Efficiency. De akoestiek herleeft. Er is tegenwoordig niet alleen bluegrass, er is old-time, rag time, vaudeville. Neem de Asylum Street Spankers uit Austin, Texas. Ze zweren bij akoestisch spelen, en stelen dan nog vaak de show ook van de elektrische bands. De Hot Club of Cowtown, geheel in de trant van de Hot Club de France, ze kunnen niet anders...

En natuurlijk Devil in a Woodpile, drie muzikanten uit  Chicago die wel wat anders te doen hebben dan aan vlot geld en roem te denken. Rasmuzikanten allemaal...een versterker is ze vreemd....

Rasmuzikanten zijn vrij autistisch, neem Fingers, die Amerikaanse straatmuzikant die in de zeventiger jaren vaak in Amsterdam speelde, hij heette Fingers omdat hij geen vingers meer had. Django Reinhardt was niets vergeleken bij Fingers. Die mocht misschien een paar vingers missen, maar Fingers miste bijna zijn gehele rechterhand. Daar had hij wat op gevonden. Een slideijzertje, het was vastgezet in zijn hand. Fingers was de eerste Borg. Maar er was geen betere slide gitarist dan Fingers in die tijd....Iets anders kon hij niet en dat hoefde ook helemaal niet. Hij was de beste. Slide, iets anders was er niet. De wereld is drie bij drie.

Zo zit ook de muziek van Devil in a Woodpile in elkaar. Bassist Tom Ray, die ooit bas leerde spelen van Willie Dixon zelf, gaat hier helemaal op in zijn werk. Rick “Cookin’” Sherry speelt geen harmonica, hij is de harmonica, Joel Paterson, die Wanda Jackson nog heeft begeleid, leeft zich helemaal uit. Hij is thuis. Kom binnen. De akoestische muziek is een sprookje. Het sprookje staat op nummer 13 deze maand.

Paul van Gelder

VARA/Radio 227

Ronny Elliott, een Frans Bauer zal-ie nooit worden.

Meer dan 30 jaar lang heeft hij zich verstopt in weet ik hoeveel bands. En nu? Wat goed is moge snel komen, wat beter is komt als het tijd is.

Geen ster binnen twee weken, zelfs niet binnen twee jaar. Een soloartiest  na 30 jaar. Dat was  Ronny Elliott in 1995, nu ook al weer bijna 10 jaar geleden. Ineens ging hij solo. Een ster is hij nooit geworden. Wel een van de betere singer-songwriters uit het Zuiden, en daar zijn er nogal wat van....

Ooit speelde hij in bands als “Your local bear”, openingsact bij Jimi Hendrix. In “Duckbutter”, de begeleidingsband van Chuck Berry en Gene Vincent. In the Outlaws. Jaar in jaar uit, het was bijna een baan. En dan toch, op een dag....

Als je zijn nieuwste c.d. hoort weet je ineens waarom-ie solo ging. Weg met al die fancy muziek, de man wil gewoon praten, van man tot man. Recht voor zijn raap. Over engelen, dode idolen, verloren vrijheid, over de elektrische stoel, over Einstein en Lord Buckley, over Hank Williams en Jack Kerouac, over Phil Spector en...over Jezus, van wie hij zeker weet dat die een Ray Charles fan was. 

Een ster zal-ie nooit worden, die verlegen jongen uit Alabama. Niet iedereen kan een Frans Bauer zijn,nietwaar? Maar ach, een ster in de voorruit van wie? Daar zit toch niemand meer op te wachten...

Valentine Roadkill van Ronny Elliott verscheen deze maand op nummer 5 van de Americana&Roots Top 13.

Paul van Gelder

De Steinbeck van de Americanamuziek

Hij begint al aardig de Steinbeck van de Americanamuziek te worden als-ie niet uitkijkt, die Tom Russell. Vooral die nieuwe van hem, de c.d. Hotwalker, zit vol misfits en zuiplappen, geilaards en mislukte machtswellustelingen uit de vijftiger jaren....

“What the hell happened? What’s gone wrong? This country is run by corporations and organised religion”, roept Tom wanhopig uit tijdens een kort interview op zijn promo c.d.  “Al die energie en creativiteit uit de fifties en sixties is verdwenen. Tegenwoordig moet je zelfs uitkijken wat je zegt. De speeltuin van tegenwoordig heet conservatisme. De grote individualisten zijn er niet meer, Lenny Bruce niet, Jack Kerouac niet, en Bukowski is ook al dood....”  

“Het ironische is dat een dronken lilliputter die in het circus werkte, Little Jack Horton genaamd, die tijd weer naar boven haalt. Ik ontmoette hem toen het plan van Quintin Tarantino mislukte. Die wilde een film gaan maken over die tijd, met de gedichten van mijn vriend Charles Bukowski als uitgangspunt. Ook Sean Penn en Ozzie Osbourne wilden er aan meewerken. Toen ging de weduwe van Bukowski dwarsliggen. Ze wilde de gedichten niet vrijgeven.

Maar ik had alles al in mijn hoofd. Dus besloot ik er een c.d. van te maken en een boek. Dat boek, ‘Tough Company’ , komt ongeveer tegelijkertijd met de c.d.uit. Daar staat mijn briefwisseling met Bukowski in. “

Op de c.d. neemt Little Jack Horton een belangrijke plaats in. Hij is de Hotwalker uit het circus, de koorddanser, die zelfs over vuur kan lopen. Hij vertelt over Bukowski, over die locomotief die hij samen met hem ‘ontvoerde’, over de spoorweg en de ratten....over poezie....

Andere belangrijke individuen uit die tijd die aan bod komen zijn Woodrow (Woodie) Guthrie, Dave Van Ronk, de paus van Greenwich Village, Edward Abbey en Lenny Bruce...

“Lenny werd niet zozeer door wat hij zei achterna gezeten, maar vooral door wat hij tussen de woorden door zei”, merkt Tom op over deze laatste. Dat klopt wel, denk ik,  als ik die grap van hem hoor over die schoonmoeder, afgezaagd, maar toch....:

“Als de mensen me vragen hoe het komt dat ik gescheiden ben zeg ik dat dat de schuld is van mijn schoonmoeder. Als ze dan vragen hoe dat dan gebeurd is zeg ik dat ik mijn vrouw op een dag vroeg uit haar werk kwam en dat ze ons toen samen in bed aantrof...”

De nieuwe c.d. van Tom Russell, Hotwalker, is kanshebber voor onze Top 13. En ja, zelfs de sfeerbepalende tenor-sax uit de fifties ontbreekt er niet op....

Paul van Gelder

March 2005

VARA

Alison Krauss’ bluegrassviool glanst als haar ogen

Toon me zijn instrument en ik vertel u wie de muzikant is, dacht ik vroeger altijd. Zo heeft Willie Nelson een gat in zijn hand en een smerige toet, ik zweer het je. Voor de niet-ingewijden: de gitaar van Willie oogt smerig en heeft er een extra gat bij wegens teveel spelen.

Ook bij banjospelers valt het op: een old-timer maakt zijn instrument nooit schoon. Vuil en roestig hangt het in het beste geval half over de bank, net als hijzelf. Een bluegrass speler daarentegen poetst het elke dag tot het glimt als een aal. Zelden zie je hem optreden in een oude overall. Een stropdas, kort geknipt haar, een verzorgd gelaat, het zijn de basisvoorwaarden voor een succesvolle bluegrassband. Daar staat hij, de Gary Glitter van de ontaarde folkmuziek....

Totdat ik ontdekte dat schijn bedriegt. Bluegrasser pur sang Ralph Stanley zingt alsof er een gat in hem zit. Onder zijn nette pak en glitterende banjo zit een eeuwenlang onderdrukte oerschreeuw. Zijn noten zijn smeriger dan de ergste old-time banjo. Het gekrijs van die nette bluegrasszanger Mac Wiseman gaat door merg en been.

Kortom, ze zijn niet zo netjes als ze zich voordoen, die bluegrass jongens. Ze hebben soul, ook al noemen ze dat zelf de high lonesome sound.

Althans, dat geldt voor de oude bluegrassers. Maar de moderne jazzy bands klinken al gauw wat steriel, een stuk onbezielder, al zijn ze nog zo virtuoos.

Alison Kraus is wel de ergste, met haar ingehouden zanggeneuzel, haar hoor-mij-eens-gevoelig zingen maniertje, met haar softe gedoe, haar geflirt met slechte popmuziek....

En toch.... Ze was er wel de eerste mee, ver voor de alom bejubelde Norah Jones. En virtuoos is ze zeker, op die viool van haar. En die toon van dat ding....

Van niets naar nummer een ging ze met haar superstrakke bluegrassband Union Station, de dame uit Illinois die al op 5-jarige leeftijd klassiek geschoold werd op die viool. En die glanst als haar ogen wanneer ze speelt....

Paul van Gelder

VARA

Greg en Iris

Het is natuurlijk hartstikke leuk als je zo bekend bent als Boris, Jim, Jamai of Maud... Nog leuker is het om bekend te zijn bij je collega’s. En bemind. Dat is Greg Brown, de Johnny Cash van de folk. Loopt al jaren mee, maar is hier bij het grote publiek nog zo onbekend als Elvis Presley overschat is.

Toen-ie 18 was trok-ie vanuit zijn landelijke geboortestreek Iowa naar New York, waar hij in het folkcircuit belandde. Ook begon hij daar voor Buck Ram, de grote man achter de Platters liedjes te schrijven. Het duurde niet lang voordat hij zijn eigen label oprichtte en plaat na plaat maakte. Vaak alleen met gitaartje of met een kleine band. Echt. Open. Zonder concessies. Zijn laatste is een dubbelaar, met live opnamen van het Kate Wolf Music Festival, met onder andere Shawn Colvin als meewerkende. Volkomen terecht op nummer 9 binnengekomen in onze lijst deze maand.

Er is er maar 1 die hoger binnenstormde. Die van zijn vrouw, Iris DeMent. Het blijft toch een familieaangelegenheid, die folk....

Paul van Gelder

VARA

Jason zonder Scorchers maar met the Rebel Flag.

The Rebel Flag, wat geweldig was die. Ik kreeg hem cadeau op wat stickers en plakte die op alles, mijn auto, mijn banjokoffer, mijn vrouw....Symbool voor vrijheid, je afzetten tegen de gevestigde orde....”Burgerij, mannen van het jaar nul, vette burgerkliek, vette vieze  varkens”....

Dat was 30 jaar geleden. En nu? Nu durf ik niet meer, laf als ik nooit denk te zijn. En ik sta niet alleen. Ook wereldreiziger Jason Ringenberg dook even weg in zijn treinstoel toen hij hem voorbij zag komen op het Duitse platteland. The Rebel Flag. “Dalijk denken ze nog dat ik ermee geassocieerd moet worden”, mompelt hij in zichzelf. “I slink down in  my seat and I search for a disguise/ I say ‘I am Canadian’ with averted eyes....”

Robert E.Lee zou zich in zijn graf omdraaien als hij wist dat de zuidelijke vlag tegenwoordig geclaimd is door skinheads en de Ku Klux Klan. En als-ie dan ook nog in Duitsland waait....

Dit alles borrelde op bij het horen van “Rebel Flag in Germany”, een nummer op de nieuwe c.d. van Jason Ringenberg “Empire builders”, die binnenkwam op nummer 4 van onze Top 13. Jason reisde Europa rond en hoorde overal om zich heen de haat jegens Amerikanen. Dat heeft hem aan het denken gezet. En aan het schrijven. Resultaat is een juweeltje, en niet alleen tekstueel gezien. Zo bewijst Jim Roll, die ook een nummer produceerde op de c.d.  dat spelen met een oude banjo en electronica wel degelijk samen kunnen gaan. Vernieuwend is dat misschien niet, maar wel weer even iets anders. En het spelplezier druipt er af, bijvoorbeeld ook in de ode aan gitarist Link Wray, die halve Indiaan die aan de wieg stond van de heavy metal en nu te min bevonden wordt voor MTV...

En dan is er ten slotte nog het nummer over de nieuwerwetse imperialist die ‘Heil Wal-Mart’ roept. Hoe moet je zoiets begeleiden? Met een tuba natuurlijk. En een Rebel Flag, dit maal in de hand van een ander, want zelf kun je er niet meer mee aankomen....

Paul van Gelder

VARA

Chuck Brodsky heeft niemand nodig

Het live optreden. Sommigen lukt het, ze vullen in hun eentje een podium van 10 bij 3, alsof ze het Filharmonisch orkest zelf zijn. Anderen kunnen met zijn tienen nog geen zeepkissie vullen....Er ‘staat’ iemand of er staan 10 niemanden....

Zo is het ook met de muziek op de plaat. Hoeveel grote namen zijn er tegenwoordig niet nodig om een plaat een beetje te laten verkopen...Dr John had er zo’n 7 nodig op z’n laatste, Ray Charles kreeg wel hulp van 12....Veel werk voor Mavis Staples, voor Norah Jones, voor Jerry Douglas, op welke c.d. doen ze tegenwoordig niet mee?

Chuck Brodsky en JP Cormier hebben niemand nodig, ze doen het met z’n tweetjes... en hoe....zo nu en dan Iers-achtig, dan weer precies op tijd terug in het Amerikaanse muzikale keurslijf....zo nu en dan bluegrassy, old-timey, of gewoon alleen met een basje en een akoestische gitaar. Want laten we eerlijk zijn, als je een goed lied hebt, wat heb je dan nog meer nodig?

Wellicht die prachtige studio van de Canadese multi-instrumentalist Cormier in Nova Scotia....En natuurlijk die teksten van verhalenverteller Brodsky. “there’s terrorists among us” ..Ja, dat weten we nu wel denk je dan. Maar nee, niet Al Quada, en ook niet Bush zelf worden ermee bedoelt: “they manipulate the news”....Daar heeft-ie  kennelijk aparte mannetjes voor...Of zijn we het zelf....Zal ik maar stoppen dan?

De nieuwe c.d. van Chuck Brodsky staat op nummer 11 van onze Americana & Roots Top 13 die samengesteld wordt op basis van verkoopcijfers in speciaalzaken, airplay van de belangrijkste Americana radioprogramma’s en e-mailers: gelder@wxs.nl

Paul van Gelder

VARA

De rap keert terug in de Americana

De rap begon niet bij Eminem, zelfs niet bij the Last Poets. De rap begint bij Dylan. Maar dat wisten we al.

Of nee, hij begint bij de blues en bij Leadbelly, bij Guthrie, bij Jack Elliot.

Bullshit, hij begint bij Armstrong in de jaren 20. Awelnee...hij begint bij de griots, de vraag en antwoord verhalenvertellers uit W-Afrika, of misschien al wel bij die andere verhalenverteller, de troubadour Francois Villon uit de 15-de eeuw.... Whatever.

Wat is rap eigenlijk? Is Big Bad John van cowboy Jimmy Dean rap? Tuurlijk. Rap is het ritmisch vertellen in plaats van zingen op muziek. Zullen we het daar maar op houden voor het gemak?

En dan is het in elk geval opvallend hoeveel er weer gerapt wordt in de Americana tegenwoordig.  Guy Davis heeft een twistgesprek met zijn zoon in het eerste nummer op zijn nieuwe c.d. Legacy: “Rap is what’s happening.....blues ain’t got nothing.....blues is almost gone”, rapt zijn zoon.op een standaardbluesje. “The blues is where rap came from” rapt Guy terug.

Steve Earle rapt er ook weer heftig op los op zijn nieuwe politiek getinte schijfje, vol uithalen naar Bush cs. Chuck Brodsky rapt over een overleden folkie op zijn nieuwe c.d., vol boeiende verhalen over de dood en het terrorisme. Ruthie Foster rapt over de baptistenkerk op haar laatste album.  Dr.John heeft het over de aap die de mens overtreft in een rap van Dave Bartholomew.

En Todd Snider spant de kroon met zijn rap over de Kingsmen en het zelfs ooit door Zappa gecoverde Louie Louie, dat hitje uit 1963 wat niet te verstaan was, waardoor de FBI achterdochtig werd...... en hij geeft nog meer voorbeelden van die onzinnige ideeen van overheidsdienaren over gevaarlijke muziek die mensen agressief zou maken, terwijl het journaal elke avond de meest vreselijke beelden uitzendt....

De rap leeft, en niet alleen meer in de zwarte getto’s of de zwoele arrenbie.... Ook de folkies hebben weer wat te vertellen....

Besproken c.d.’s:

Legacy. Guy Davis/

The revolution starts now. Steve Earle/

Color came one day. Chuck Brodsky/

Stages. Ruthie Foster/

N’Awlinz.Dr.John/

East Nashville Skyline. Todd Snider.

Paul van Gelder

RUTHIE FOSTER

Het gaat goed met de platenwereld, laat je niets wijsmaken! Kwalitatief en in kleine kring, dat wel, maar of dat niets is?

J.J.Cale heeft een nieuwe, more of the same, dat wel, maar hier en daar met rake teksten, en frailing banjo spelen kan-ie ook al....

Dr.John deed het met Mavis Staples en Dave Bartholomew, met Randy Newman en met Willie Nelson, met BB King en met de hele Dirty Dozen Brass Band.....Het werd een van de mooiste platen die hij de laatste jaren maakte...

Maar de verrassing kwam deze maand van newcomer Ruthie Foster , jong, zwart, homosexueel en ook nog een stem...kan het beter? Deze gelukkige vergissing tussen Elisabeth Cotton en Aretha Franklin is geboren en getogen in Gause in Texas, en samen met haar vriendin Cyd Cassone zingt ze de tranen in je ogen als je even niet uitkijkt.

Soms van het lachen, zoals in dat nummer over de Baptistenkerk, waar haar oom predikt, haar zuster in de Amen Corner zit, dat hoekje waarin ze allemaal ja en amen schreeuwen en ze allemaal de bijpassende grote hoed op hebben, dezelfde handtasjes, de zakdoekjes, de gebruikelijke schoenen......en haar nicht in de ‘get happy’ hoek, door het dolle heen, yes si’... yes si’...briesend... je ziet het schuim uit haar mond lopen...Tenslotte gooit ze haar schoenen uit en loopt toch op zijn minst over het weiwater....Zo beeldend vertelt Ruthie die verder in het 7 minuten en nog wat durende nummer “Church” maar 1 keer goed hoeft uit te halen om haar geweldig stembereik overtuigend aan te tonen.

En er staan nog meer bijzondere nummers op “Stages”, die nieuwe live c.d. van ‘r die op nummer 13 binnenkwam in onze lijst. “Oh Susannah” bijvoorbeeld, dit keer in een langzaam,bijna slepend arrangement, het reggaenummer “Real love”, het Sam Cooke-achtige “Another Rain Song” en “God bless the child” van Billie Holiday.

Maar ga haar vooral zelf even zien, echt, je krijgt ze om je oren van ‘r...

Ze speelt op 1 september in de Melkweg, op 2 september in Chalet Ockenburgh in Den Haag en op 7 september in Q-bus te Leiden. Voor de complete lijst van optredens kun je even mailen naar gelder@wxs.nl

Paul van Gelder

Johnny Cash is dood, leve Loretta Lynn

Tenenkrommend, die nummers als “Stand by your man” of “Divorce” van Tammy Wynette. En Loretta Lynn was er ook zo een, leve de normen en waarden, maar dan die uit 1880.....

Of hadden ze toch ook wat byzonders? Iets opstandigs? Misschien niet echt rock’n roll maar toch?

“Your good girl’s gonna go bad”, “I don’t wanna play house” van Wynette, zat daar al niet wat uitdagends in? En wat te denken van “The Pill” van Lynn, “The feelin’ good comes easy now since I’ve got the pill”. Mochten vrouwen destijds wel zo openlijk zeggen dat ze van sex genieten? Nee dus.  Zelfs geboycot werd ze met dit nummer, door menig radiostation in het benauwde zuiden. En na dat lied over Vietnam kon ze het wel vergeten in conservatief radioland. Hoewel, om de grote hits van de coalminer’s daughter konden ze niet heen natuurlijk.

En nu? Hoe is het nu met Loretta, die net als Dolly Parton inmiddels een vakantiehuisjespark bezit? Nu is ze terug, Loretta Lynn, en niet zo’n beetje ook. Waarschijnlijk de beste plaat die ze ooit maakte ligt op het ogenblik in de winkel en prijkt op nummer 5 met stip in onze top 13.

Bijna 70 is ze, en haar dochter Patsy ontdekte onlangs dat ze een groot fan had van nog geen 30, de rocker Jack White. Jack droeg zijn White Stripes album “White blood cells” op aan Loretta, die al 4 jaar niets meer had opgenomen. Loretta was verguld, belde hem op en vroeg hem om mee te doen op haar nieuwe plaat. Jack wilde desnoods alleen tamboerijn spelen, als hij maar mee mocht doen....

In New York ontmoette ze hem en nu wil ze niets anders meer. De volgende twee platen staan nu al op stapel, ook weer met het produktiewerk van Jack. Lekker rauw, een scheurende gitaar hier en daar, zonder al te gladde steelgitaar, percussie a la Tom Waits, en teksten die er niet om liegen, zoals die in “Women’s prison”, over die vrouw die op de elektrische stoel moet: “They stand up all screaming: ‘Let that mother fry’..but above all their voices you can hear my mama cry”. Recht voor z’n raap.Eerlijk opgenomen, en snel, 13 liedjes in 12 dagen. Zo hoort het. Zo moet dat. Johnny Cash is dood, leve Loretta Lynn....

Paul van Gelder

Chris Knight revisited

Eerst kijkt hij verlegen naar de grond. Dan werpt hij zijn ogen omhoog en een venijnig lachje schalt door het lege barretje van het Amrath hotel waar hij verblijft in verband met zijn optreden op Blue Highways in Utrecht, waar hij en Rodney Crowell de show stalen, waar het drukker was dan ooit, en waar de Amerikaanse Americana artiesten steeds jonger schijnen te worden.  Chris Knight, ik heb al eens over hem geschreven in deze column, maar nu had ik de gelegenheid om hem wat beter te leren kennen.

Lachte hij me uit? Mijn eerste vraag was dan ook wel zeer brutaal. Waarom-ie zich in Godsnaam bezig houdt met white trash, blank uitschot,criminelen.

- Gewoon,  ik identificeer me met hen-, zegt hij even later in een zo’n sterk zuidelijk accent dat mijn vermoeden dat zuiderlingen een ander soort strottenhoofd hebben alweer meer voedsel krijgt, -er is iets in hen wat anderen ook hebben, en die vinden dan niet van zichzelf dat ze crimineel zijn....iets universeels....ik bedoel...ik schrijf over pijn, onrechtvaardigheid, dingen verpesten, pogingen om dingen weer goed te maken....iets wat we allemaal hebben.-

Ken je criminelen persoonlijk?

-Ik ken er veel, ik ben er zelf misschien ook wel een – lacht hij spottend.

En daarom ging je in de platenbusiness?

-Als je dan toch een baan moet hebben, is het prima werk....maar ik ging niet in de muziek omdat ik niet wilde werken. Ik mis mijn oude baan, vooral de mensen met wie ik werkte.-

Wat deed je dan?

-Ik was inspecteur in de mijnen, hield de mijnwerkers op het rechte pad, deelde boetes uit –

Valt ook niet mee toch?

-Vijf dagen per week 8 uur werken is een stuk makkelijker dan wat ik nu doe-

Wat doe je nu dan?

-         Laat me een voorbeeld noemen. Een tijdje geleden was ik in Chicago. Sta ik met mijn auto ineens stil op een 6-baans ringweg. En dat nadat ik hem kort daarvoor had laten repareren. Goed, ik laat hem weer repareren, maar even later sta ik weer stil, weer op die 6-baans weg. Tot drie keer toe overkwam me dat op een dag. De reis waar ik 7 uur over had kunnen doen, duurde zo wel 36 uur. Geloof me, er is niets leuker dan rondtoeren als muzikant-, haalt hij zijn neus op.

En platen opnemen, vind je dat ook niks?

-Ik vind allebei wel leuk hoor, ook het toeren, alleen als ik iets een tijdje doe, vind ik het wel weer eens tijd voor wat anders-

Ik hoorde dat je een akoestische plaat aan het maken bent nu?

-Eerst eentje met een volledige productie. Daarna komt er een akoestische aan ja...-

Waarom?

-Als ik iets een tijdje doe, vind ik het wel weer eens tijd voor wat anders. Heb ik dat al niet eens eerder gehoord?-

Wat verwacht je van het Nederlandse publiek?

-Well there’s nice Dutch people and there’s asshole Dutch people I suppose...I just take it as it comes.....-

Paul van Gelder

Si Kahn: De Boudewijn de Groot van North Carolina?

Si Kahn, tien tegen een dat je nog nooit van hem gehoord hebt. Toch loopt-ie al zo’n 30 jaar mee. Wim Bloemendaal heeft hem destijds voor het eerst gedraaid in zijn onvolprezen VARA radioprogramma “Nashville”. Rake teksten, verpakt in vaak mooie melodieen, dat is zijn handelsmerk. Meer dan 200 liedjes schreef-ie, zijn veertiende c.d. ging zojuist van de pers. Hartstikke beroemd in eigen kring, dan moet je wel doorgaan natuurlijk.

Hij wordt alom gewaardeerd door muzikanten, dat wel. En zijn liedjes worden vooral in folk en country kringen vaak gespeeld. Wat? Er wordt om gevochten!  Een mooi voorbeeld is zijn lied Aragon Mill, dat door de Ier Seamus Kennedy veertien extra coupletten meekreeg. En toen een vriend van Si ooit in Ierland was kreeg hij bijna ruzie met een plaatselijk muzikant die niet kon geloven dat Aragon Mill gemaakt was door een Amerikaan. -Door en door Iers, man, dat Belfast Mill-, want zo was het inmiddels gaan heten in Ierland. Het lied werd wat later zelfs in het Fries vertaald.

Aan een tafel in het oude raadhuis van Hoofddorp, na zijn optreden daar in februari, waarbij hij sober doch uitstekend begeleid werd door zangeres Liz Meyer en violist Joost van Es, vraag ik hem wat het grote verschil is tussen ‘bekende’ mensen als Guy Clark of John Prine en hemzelf. “Allereerst zijn dat betere muzikanten”, merkt hij bescheiden op. “Ik zou wel tweehonderd kilometer willen reizen om ze te zien. Maar ze doen zeker 100 maal per jaar precies dezelfde liedjes. En hoewel ze die steeds weer als nieuw doen klinken, wat heel knap is, lukt zoiets mij nooit. Ik wil elke dag wat nieuws creëren. Live optreden maakt me niet echt opgewonden. Laat mij maar schrijven.”

En schrijven doet-ie als de beste. Getuige ‘the Backroom Lady’, waarin een hoertje optreedt als de lokale krant. Ze vertelt het verhaal wat de krant niet publiceert. Over die auto van de burgemeester die achter haar kamertje geparkeerd staat. Si beschrijft háár weer, niet zozeer zichzelf. Hij past daarmee in een lange traditie. Vertel alles wat je om je heen ziet, alsof je zelf de krant bent. Francois Villon deed het al in de Middeleeuwen. “En Homerus, die teksten schreef die je zingen moest”, vult Si aan. Zang en tekst staan voorop, dat leerde hij al van zijn vader, die rabbi was in de synagoge. Nogsteeds zingt hij soms wel vijf a capella liedjes per optreden, ook een onderdeel van de Joodse traditie.  Die Joodse invloed zorgde er uiteindelijk ook voor dat hij meer tijd besteedt aan vakbondswerk dan aan het optreden. “Liberaal, sociaal voelend en open, dat is de goede kant van het Amerikaanse jodendom. Tegen de slechte kant moeten we ons verzetten”. Hij is zo politiek correct als zelfs Wim Kok nooit gekund heeft. “Dignity, Equality, Fair Play and Justice” flasht zijn website, waar je maar liefst dertien liedjes gratis kunt downloaden. De Boudewijn de Groot van North Carolina? Nee, wel een stuk meer betrokken en vol moraal. Over de oorlog in Irak schrijft hij in zijn laatste lied: “Something sacred will be lost. Even when the war is won.”

De nieuwe Si Kahn is deze maand kanshebber in de Top 13.

Paul van Gelder

Website: www.sikahn.com

Natalie Merchant stapt eruit

Elektra/Asylum

 1998 

 Ophelia

Elektra

 1999 

 Tigerlily [Bonus CD]

WEA

 1999 

 Live in Concert

Elektra

 2001 

 Motherland

Elektra/Asylum

 2001 

 Motherland [Japan Bonus Track]

East West

 2001 

 Natalie Merchant

Elektra

 2003 

 The House Carpenter's Daughter

Myth America

“Searching for the wrong eyed Jesus”

Een film over het zuiden: Jezus, de bijbel en een Colt 45: het zuiden? Dat zijn we allemaal.

Ja ja, Jezus heerst en de armoe tiert welig in het zuiden van de Verenigde Staten, we kennen ze nu wel, die cliche’s over Dixie...

Dat gevoel bekroop me een beetje toen ik begon te kijken naar die nieuwe documentaire van de Engelse filmer Andrew Douglas, waarin Jim White je meevoert naar het land waar hij maar half vandaan kwam, maar dat hem nooit losliet.

Jim White, die enkele jaren geleden, zijn het er echt alweer zeven, die fantastische debuut c.d. Wrong-eyed Jesus het licht deed zien, waarop de meest archaische banjoklanken samenkomen met bijna futuristische muzikale wendingen, is zelf een imitatie zuiderling, laat hij ons weten in de film. Toen-ie 5 was werd-ie van Zuid-Californie naar Florida gesleept, niet bepaald gedeelten die de ware zuiderling bij het echte zuiden vindt horen. Het riekt er naar civilisatie....

En dan draaft ook nog die bezetene van 16 Horsepower op, David Eugene Edwards, wat doet die noorderling in de bossen van Louisiana met een banjo die zo uit Deliverance had kunnen komen? En die ouwe punker David Johansen, die komt uit New York City of all places! Waar ze volgens zuiderling Joe Tex niet eens kunnen praten en New Yurk zeggen i.p.v. New York....

Maar net als ik wil afhaken, als ik denk genoeg te hebben van het zuiden dat er niet is, komt White met een schitterende uitspraak, waardoor alles op zijn plaats lijkt te vallen: “The south is not a place, it’s a state of mind. A state of atmosphere”.En ik begrijp het ineens; Jezus, die hel, dat fanatisme, het zuiden, dat zijn we allemaal, het zit in ons allemaal. Alleen daar komt het eruit. Niet voor niets loopt Jim als een soort Aeneas met zijn kreupele vader op zijn rug, met een Jezusbeeld te zeulen, speelt Edwards op een banjo die van Robert E.Lee zelf had kunnen zijn, lijkt folkpunker David Johansen zelf op die dominee die hij nooit had willen worden....

Er is meer. Meer dan genoeg zelfs om de film geboeid uit te zitten. Johnny Dowd bijvoorbeeld. Ook hij komt voor in de film. Zingen kan-ie nogsteeds niet, maar de manier waarop niet blijft geweldig. Zittend op een autowrak, spelend in een drukke kapperszaak, het lijkt hem allemaal niet uit te maken, onverstoorbaar gaat hij door met zijn moord en doodslagmuziek. Valser dan een kraai, gemener dan een lick van Roy Buchanan. En die anekdotes van hem zijn hemeltergend. Zoals het verhaal van die man die een ongeluk krijgt met de auto omdat hij rijdend sex bedreef met zijn vrouw. Hij overleeft het, maar zijn vrouw wordt uit de auto geslingerd en ligt al zeven jaar lang in een coma. Daardoor krijgt hij zo’n schuldgevoel dat hij voortdurend in het ziekenhuis zit, zijn baan verliest en in de goot belandt. An act of love, noemt Johnny het. Je hoort het terug in zijn lied. Even later speelt iemand zo hartverscheurend Amazing Grace op de zingende zaag dat je d’r kippevel van krijgt, beleven de Handsome Family hun muziek op een bijna religieuze manier, zorgen Clarence Ashley & Doc Watson er wel weer voor dat de muzikale traditie blijft leven. Dat alles in een decor van Cumberland Gap in optima forma. Waar de zon alleen schijnt als de ene wolk even plaats maakt voor de andere, waar de troep langs de weg verkocht wordt als de weg niet al te stijl is.

De beelden zijn raak. De uitspraken ook. Als we in een gevangenis zijn beland ervaren we pas goed wat er is: niets, niets en nog eens niets. Althans, dat vinden de “inmates” . “Let’s be something, even if it’s something wrong”, merkt er een op. En Jim White vertelt: “If you’ve got the choise between grief or nothing you take grief...As with grief you know you’re alive”.

Maar is er werkelijk niets, daar in het zuiden? Jawel. Jezus, de bijbel en een Colt 45. “The blood runs them, they don’t run the blood” zegt Jim. En dominee Gary Howington pakt zijn gitaar en geeft zelf het voorbeeld. Hij raakt ze allemaal....

Paul van Gelder

De documentaire “Searching for the wrong-eyed Jesus” draait vanaf 26 februari in 15 DocuZone theaters. (Amsterdam, Utrecht, Maastricht, Amersfoort, Leeuwarden, Alkmaar en Tilburg) www.docuzone.nl

Darrell Scott loopt in gympies

Echte cowboys dragen gympies en geen hoed, dat weet iedere Amerikaan. Daarom zal Bush ook nooit een cowboy worden, al probeert-ie dat nog zo krampachtig. Dan heb ik het natuurlijk over de gunstige betekenis van ‘cowboy’, want in Engelssprekende landen betekent ‘cowboy’ meestal ‘woesteling’, ‘dommekracht’, of op zijn best ‘simpele ziel’ Maar er is ook nog een tweede betekenis, de cowboy als outlaw, die zijn eigen weg gaat. Darrell Scott bijvoorbeeld, die precies doet waar-ie zin in heeft, ook al moet hij de tol daarvoor betalen. Dat doet hij nu al jaren, daarom heb je waarschijnlijk nog nooit van hem gehoord. Darrell loopt in gympies, ook tijdens zijn optredens en draagt geen cowboyhoed, maar is meer cowboy dan Bush nooit zal worden.

Het begon er al mee dat zijn eerste c.d. in 1991 op het laatste moment niet werd uitgebracht door een van de grote platenmaatschappijen. Je dan maar aanpassen en concessies doen? Niks daarvan, hij besloot gewoon om hem dan maar zelf uit te brengen, ook al zaten daar wel aardig wat jaartjes tussen. Dit jaar pas bracht-ie hem uit, Theatre of the Unheard, opnieuw opgenomen en meteen een van de beste c.d.’s die er dit jaar uitkwamen: schitterende teksten, mooie melodieen, smaakvol en vakkundig getimed en gespeeld, met een goede mix van elektrische en akoestische instrumenten, en dat allemaal op zijn kersverse eigen label.

Eigen labels zijn leuk, maar hebben een nadeel: Je hebt moeite met de distributie, zeker in het buitenland. Hij is dan ook (nog) niet uit hier. Wat airplay betreft, ik deed mijn best voor hem, gaf exemplaren aan mijn collega’s Mart Smeets en Leo Blokhuis en aan de KRO, die hem geweldig vonden en zeker ook draaiden, maar kopen in de winkel kun je hem nog steeds niet, behalve dan in enkele importzaken. Misschien is dat wel beter ook, je moet de mensen niet al te veel verwennen. In elk geval was het wel ruim voldoende voor Darrell om in onze Top 13 te belanden. 

Darrell speelde enkele jaren geleden in Vredenburg als gitarist mee met Guy Clark, wordt als liedjesmaker aanbeden door de Dixie Chicks en Garth Brooks, en bracht tot nu toe 4 c.d.’s uit. Zijn website: www.darrellscott.com

Paul van Gelder

De verhalenvertellers zijn er weer

-Ach dat kan ik ook als ik mijn best niet doe-, dacht ik, pakte mijn ouwe gitaar en verzon een verhaal op drie akkoorden. En ja hoor, binnen een uurtje of drie had ik mijn lied klaar. Alleen, toen ik dat de volgende dag probeerde te reproduceren ging ik bijna over mijn nek. Had ik deze onzin verzonnen?

Een verhaal vertellen in een lied is niet zo makkelijk als het lijkt....En de eenvoud die je hoort lijkt omgekeerd evenredig aan moeilijkheidsgraad bij het maken ervan.

De traditie in Amerika is al oud: De helden zijn: Woody Guthrie, Bob Dylan, Tom T.Hall, Si Kahn, John Prine, Townes Van Zandt, Rodney Crowell, Guy Clark, en zo kan ik nog wel een A-viertje doorgaan....Stuk voor stuk zijn het grootheden op het terrein.

En nu is er Chris Knight, die veredelde mijnwerker uit Kentucky. Een nieuwe ster in de Americana-voorruit. Zijn nieuwe c.d. wordt zo goed gedraaid dat-ie deze week maar liefst nummer 1 staat in onze Top 13.

Sober geproduceerd door Dan Baird laat de nieuwe schijf je alle hoeken van de armoe en het geweld zien in het Zuid Oosten van de Verenigde Staten. En hoe! “The sound of a train not running has been keeping me awake” zingt Chris met een stem die een gelukkige vergissing is tussen die van Johnny Cash en John Prine. De werkloosheid als een way of life wordt beschreven met de trefzekerheid van Dostojevski. Overdreven? Ja, maar wel waar!    

Chris Knights nieuwe c.d. is zo donker al de nacht en zo gemeen als een ratelslang, kopt muziekblad Billboard. Elk woord meer is overbodig.

Paul van Gelder

De dochter van David: Carrie Rodriguez

Hij heeft het me ooit uitgelegd, Dick Wensink, die onderschatte columnist van de VARA gids, tevens hoofd luister- en kijkonderzoek bij die omroep.

Ik ben een a-typische luisteraar. Waar ik naar luister of kijk is dus van weinig of generlei waarde waar het de puntentelling betreft. Als ik dan ook denk dat ik enige invloed heb zit ik er helemaal naast....

Gelukkig maar. Ik moet er niet aan denken dat ik jullie zou beinvloeden door mijn liefde voor Carrie. Carrie is van mij. Daar blijven jullie af. Ik heb haar ontdekt. Nou ja, Chip Taylor was me voor, dat is waar.

Carrie Rodriguez is de dochter van wie ik nooit had gedacht dat ze d’r een kon zijn van mijn oude vriend en sessiekompaan David Rodriguez, zelf ook singer-songwriter uit Texas ,die al jaren in Nederland woont.

Carrie is net in de 20, speelde, net als Yehudi Menuhin,  al viool toen ze 5 was, studeerde cum laude af aan het Berklee College of Music in Boston, en werd ontdekt door Chip Taylor in Austin Texas ,tijdens het South By Southwest Festival daar. Ze speelde met Hayseed, Lyle Lovett en Patty Griffin. Ze spreekt en zingt met een lekker Texas accentje, helemaal niet met dat Spaanse Engels van haar vader. Haar nieuwe c.d. met Chip Taylor,  “The trouble with humans”, is kanshebber deze maand. Vooral de samenzang van de twee is wonderschoon.

Paul van Gelder

Loudon en de terugkeer van de ironie

Ik zag hem ooit op Cambridge, lang geleden, toen het weer er nog aangenaam Engels was....Midden in een lied over de zoveelste mislukte liefde dreigde er een vliegtuig te gaan landen, zo leek het wel...Het gevaarte scheerde over de tent. De wereld verging op het folkfestival in Cambridge. Tegen zoveel geluidsoverlast doe je niet veel als man met alleen maar gitaar, midden op het podium, in een kleine tent. De seconden dat hij moest ophouden, overdonderd door wat gemakkelijk echt het einde van hun wereld daar had kunnen zijn, leken uit te groeien tot uren.

 

Toen het voorbij was stond hij daar even als een jonge boom na de regen. Toen kwam het. Hij schudde z’n hoofd, glimlachte, en  ineens hield hij ironischerwijs een betoog over de voordelen van het vliegen! Niet zomaar iets, maar een goed doortimmerd betoog, vol humor en kwinkslagen. Dat duurde zo’n minuut of 10 wel, waarna hij gewoon doorging met het lied dat zo abrupt onderbroken was. Alsof het afgesproken werk betrof. Vakman en toch interessant....Dat moet Loudon Wainwright III wel zijn hoor ik je denken. Precies.

 

Nog een anekdote. Dat liedje over dat meisje dat-ie wil overhalen om met hem naar bed te gaan. Als tegenprestatie zou ze dan voorkomen op zijn volgende c.d. ..Dat liedje dus, besloot-ie ooit te zingen tijdens een optreden voor women’s lib op de radio. De vrouwelijke d.j. aldaar dreigde daarop zijn ballen te verwijderen zo kwaad was ze...Het protest gaat alle kanten op bij Loudon.

 

En de ironie is gewoon gebleven. Die ironie, die nu weer kan, maar die alweer een aantal jaren uit de mode is geweest. Die ironie die bij hem als een oude jas is, die je lang genoeg bewaart, en die dan op een gegeven ogenblik wel weer in de mode komt, zoals de oude Johnny van Doorn al opmerkte. Die ironie wordt langzamerhand zo gek nog niet gevonden. Zelfs de folk mag weer. Welcome back Loudon. Wat een tijden!

 

Loudon, nog een nazaat van gouverneur Peter Stuyvesant, echt waar, kwam binnen op nummer 10 deze maand. En nam Van Dyke Parks, zijn vriend Richard Thompson, en zijn dochter Martha mee op de nieuwe live c.d. met de ironische titel “So damn happy”.

 

Paul van Gelder

 

 

 

SCOTT MILLER VERRASSEND OP NUMMER 1



“Ik verzamel oude schrijfmachines zoals anderen oude wapens verzamelen in dit land.
En die twee hebben veel overeenkomsten, vergis je niet.
Ze worden soms zelfs vervaardigd door dezelfde firma.“ zegt de Virginian Scott Miller.

Hij weet waarover hij praat.
Tijdens zijn optredens komen er zelfs fans die hem oude schrijfmachines brengen.
Ik wed dat-ie er nog meer heeft dan Willem Frederik Hermans ooit bezat.
En ja, net als Hermans weet ook hij ze te gebruiken.
Zijn teksten liegen er vaak niet om.
Hij zet zich af, niet zozeer tegen zijn ouders, zoals vroeger gebruikelijk was, maar vooral ook tegen zijn eigen generatie, de generatie X, de slappe hap generatie uit de Reagan-tijd.
“You don’t get nothing for free. Pull your load. I’ll be damned if you’ll use me.“
Hard die tekst soms op zijn laatste c.d. “Upside Downside”.

Keihard is ook soms de muziek daar op, maar ruimte voor subtiliteit is er zeker.
Met mensen als violist Tim O’Brien in de band, met zangeres Patty Griffin, en met gitarist Dave Grissom, die ooit bij Mellencamp en Joe Ely schitterde, is dat wel logisch ook natuurlijk.
Een echte vaste band waarmee hij ook kan rondtrekken heeft-ie nog niet na het uiteenvallen van zijn eerste band de V-Roys.
Maar dit “bijeengeraapt zooitje”, dat de Commonwealth werd genoemd, en dat nu al wel een tijdje bezig is, klinkt strakker dan een ouwe Motown plaat.

Scott Miller is geboren en getogen in de Shenandoah Valley in Virginia en woont tegenwoordig in Knoxville, Tennessee.
Hij had Nederlandse voorouders, studeerde Amerikaanse geschiedenis, Russisch en geschiedenis van de Sovjet Unie.
Met zijn eerste band de V-Roys, die 3 c.d.’s maakte, begeleidde hij o.a. Steve Earle.
Zijn derde ‘solo-c.d’. ging van 5 naar 1 in onze Top 13.

Paul van Gelder

CANADESE FOLK IN OPKOMST:"IT'S ABOUT TIME!"



Ik vertrouw ze voor geen cent, die sympathieke medemensen.
Meestal willen ze je geld, je vrouw, je leven...
Maar voor de mucho simpatico Canadees Stephen Fearing maak ik een uitzondering.
Tijdens het korte gesprek dat ik met hem heb in de Music Plant Studio in Kortenhoef geloof ik hem op zijn woord.
Alleen al het raadsel dat hij mij voorlegt is prachtig. De man deugt. Trust me...

“Het heeft 4 letters, het begint met een f en eindigt met een k.
En als je het uitpreekt kom je nergens meer aan de bak,word je geboycot door alle media...”
Ik kijk hem verdwaasd aan. Wat is hierop uw antwoord?
Het enige wat ik kan verzinnen is FUCK , maar Stephen heeft het over wat anders: “FOLK!”

“Maak je dan folk?”, vraag ik hem dan toch.
“Nou”, zucht hij, “er zitten elementen in mijn werk die terug te leiden zijn tot folk.
Vooral Ierland speelt een belangrijke rol omdat ik daar vanaf mijn zevende tot mijn achttiende ben opgegroeid.
Ook Amerika heeft natuurlijk een zeer grote invloed op buurland Canada.
Zeker wat de platenhandel betreft. Toch begint er wat dat betreft iets te veranderen, goddank..
Ik denk dat het er allemaal mee te maken heeft dat de onafhankelijke platenmaatschappijtjes belangrijker worden....

Vroeger waren de Canadese platenlabels onderdeel van de grote Amerikaanse maatschappijen.
Maar tegenwoordig, o.a. dankzij het internet, worden de plaatselijke onafhankelijke labels van steeds grotere betekenis.
Eindelijk wordt Canada zelfstandig! Hoeft het niet meer mee te draaien met de Amerikaanse mallemolen...
Er ontstaat een eigen geluid. It’s about time! “

Stephen kwam deze maand binnen op nummer 13 in onze Americana & Roots Top 13.
Er staan op het ogenblik 4 Canadese c.d.’s in de lijst.

Paul van Gelder

DE DAMES KOMEN....



Zijn verweerde gezicht werd langzaam rood. De kamer van zijn Colt 45 draaide rond. Even trilde z’n linker ooghoek....

-Langzamerhand wordt het behoorlijk angstaanjagend. Ik als rechtgeaarde redneck zou er toch geen moeite mee moeten hebben om in die sissy-achtige Americana hitparade te belanden.- ging het door het hoofd van Merle Haggard in het kwadraat.
- Maar wat gebeurt er nu? De eerste vier plaatsen worden tegenwoordig ingenomen door dames.
Niks geen Amerikaanse helden meer, geen sprake van drinking at the bar, cowboys met honky tonk angels, nee, geneuzel in de marge slaat de klok...
Ik zal ze een poepie laten ruiken-...

Plotseling sloeg de deur open en daar stond God op ezelspootjes brullend van het hoongelach...
Een windhoos van woorden vulde de saloon...
-Geneuzel in de marge???
Lucinda Williams wel eens tegengekomen als ze kwaad is?....

Wel eens gelezen, die teksten van Dayna Kurtz, die Joodse schone uit Massachesetts?:
I LIKE THIS COUNTRY
SHE’S LIKE A WHORE
WHO LOVES HER JUNKIES
WHO LOVES ALL HER SAD OUTLAWS....
LIFTING HER SKIRT TO TEASE AND FLIRT.......-

Kletterend viel de oude Colt op de houten vloer.

En ja, daar was-ie, die deus ex machina, weer in de vorm van een ouderwetse wekker natuurlijk, die dwars door mijn kop bonste...
Exit The American Dream in het hoofd van een kaaskop...
Back to reality, wat een nachtmerrie...

Wat later nam ik de hitlijsten nog even door, en ja, het klopte:
zo’n 10 procent van de Americana&Roots Top 13 uit juni 2002 was dame.
Nu is dat percentage gestegen tot bijna 50 %.
De eerste vier plaatsen zelfs worden in de lijst van mei bezet door het schone geslacht.
Waarom was me dat nog niet opgevallen?
Terloops zet ik de radio aan...
-It’s Merle Haggard-, spreekt een radiohoofd...
"Mama tried"....
Alles klopt weer...

(geweigerd in Aloha)

DE DAMES KOMEN 2....

Langzaam maar zeker verschijnen er de laatste tijd meer en meer dames in de Americana & Roots Top 13.
Waren het er in juni 2002 nog maar zo’n 10 procent, deze maand maken ze zelfs bijna 50 procent uit van de lijst.
Dat is meer dan het ooit geweest is.
Helemaal een unicum is het feit dat de eerste vier plaatsen bezet worden door het schone geslacht.

Gelukkig is het aanbod uit die hoek allesbehalve eenzijdig.
Zo zijn er de Be Good Tanyas uit Canada die de aloude folk laten herleven op een heel eigen manier.
Hun muziek kabbelt lekker weg als beekje, hun teksten zijn echter allesbehalve vrolijk.

Ook van Kathleen Edwards, onlangs nog belicht in dit blad, en Jennie Stearns, kun je niet zeggen dat ze jolig bezig zijn, hoewel bij deze dames nergens enige felle uithalen zijn te verwachten.

Er zijn er twee die het wat meer uitschreeuwen, soms, als dat nodig is, Lucinda Williams en Dayna Kurtz, onze nieuwe nummer 1, een Joodse schone uit Massachusetts:
I LIKE THIS COUNTRY
SHE’S LIKE A WHORE
WHO LOVES HER JUNKIES
WHO LOVES ALL HER SAD OUTLAWS
LIFTING HER SKIRT TO TEASE AND FLIRT

Een ding is duidelijk: De dames komen....

(herschreven)

Paul van Gelder

LUCINDA WILLIAMS HEEFT DAT KOPPIGE VAN HAAR OPA



Het is 1957. Angstig kijken twee pikzwarte ogen naar rechts, naar links, en dan voorzichtig de straat over....
De jongen is amper 15....Hij is 1 van de 9....zullen ze het halen?

In Little Rock, Arkansas willen negen dappere zwarte leerlingen naar een school die alleen voor blanken toegankelijk is.
Ze worden tegengehouden door ouders en omstanders. Eisenhouwer moet zelfs staatstroepen inzetten zodat ze naar school kunnen gaan....

Weet je nog wel oudje? Wat er nog meer aan de hand was, werd destijds hier in Nederland niet bekend.
In die achtergebleven staat Arkansas, ook de bakermat van Bill Clinton, was een groepje koppige geestelijken uit Little Rock tegen de daar hysterisch verdedigde mening dat zwart en wit niet op 1 school passen.
Ze steunden de visie van de regering dat het nu eens uit moest zijn met de apartheid.

Een van die moedige opposanten, want maak je maar geen illusies hoe de blanke bevolking ook de “nigger-lovers” behandelde, was E.B.Williams, de plaatselijke predikant van de strenge Methodist Church.

En ja, die E.B. Williams was de opa van Lucinda.

Lucinda was toen zo’n jaar of 4 en nog niet helemaal toe aan opa’s non-conformisme.
Maar toch moet dit een gebeurtenis zijn geweest in haar leven die later wel degelijk invloed gehad heeft, getuige enkele van haar latere teksten.

Of misschien ook zijn het gewoon de genen die haar parten speelden, toen ze b.v. de opnamen die het major platenlabel RCA van haar maakte, afkeurde.
Niet de platenmaatschappij, maar zij wil de baas blijven over het eigen artistieke product. Idols is aan haar niet besteed.

Je zo non-conformistisch opstellen eist z’n tol. Soms zaten er jaren tussen de verschijningsdata van de 7 platen die ze tot nog toe maakt.
Maar ze mochten er wel allemaal wezen. Drie Grammies kreeg ze er tot nu toe voor.

De laatste heet “World Without Tears” en is zeker niet 1 van de mindere van deze 50-jarige Queen of the Americana.
Hij ging van niets naar 5 in onze Americana & Roots Top 13.
Dat koppige van haar opa loont....

Paul van Gelder
VARA radio 1

EINDELIJK SUCCES VOOR SHAVER ZELF?



Ik hou niet van muziek, dat mag hoop ik nu wel duidelijk zijn….
Maar dat ellendige leven, daar ben ik gek op.
En ik val als een blok voor het werk van de 63-jarige Texaan Billy Joe Shaver , dat is namelijk geen muziek maar a way of life.
De man kan niet anders dan doorgaan met z'n muzikale odyssee. Niet dat hij dat niet geprobeerd heeft:

Keer op keer, als hij weer eens de kous op de kop had gekregen in het gladde Nashville, of er weer een label failliet was gegaan waar hij net voor getekend had, wilde hij eruit stappen, uit die vermaledijde muziekindustrie.
-Ach ja-, zegt hij er zelf over, -Waar moet je heen… Er is niemand die zegt waar je dan heen moet…-
Tot overmaat van ramp bezwijkt hij in 2002 bijna zelf aan een hartverlamming, midden op het podium.
Hij is echter een surviver, gaat allesbehalve Tommy Cooper achterna en voelt zich weer sterker dan ooit.
Zijn grote vriend Kinky Friedman haalde hem uit de depressie waarin hij logischerwijs is beland, en zo prijkt hij nu al meer dan een maand op nummer 1 in diverse Americana hitlijsten met z'n nieuwste c.d. "Freedom's Child", 14 liederen, vooral over het rauwe Texaanse leven.
Ook bij ons al staat-ie al op nummertje 7….

Wat is er gebeurd? Is iedereen plots gaan geloven in Shaver?
Als er iemand ooit geloofde in de liedjes van Shaver was het Shaver zelf altijd wel, hij reed er zelfs ooit een deur voor in bij collega en publisher Harlan Howard.
Toen die naar buiten stormde, zat Billy Joe daar op z'n motor en zei ijskoud dat-ie de grootste songwriter was die er ooit geleefd heeft…
"Hell, ik dacht dat ik dat was", antwoordde Howard…

En, het moet gezegd, hij is het levend bewijs dat de aanhouder wint, in die ruim 30 jaar dat Shaver leurt met zijn werkjes, zijn velen, overigens volkomen terecht, gevoelig gebleken voor zijn doorleefde composities.
Ze zongen zelfs zijn liedjes. Daar zijn niet de kleinste namen bij: Bob Dylan, Johnny Cash, Willie Nelson, Waylon Jennings, Kris Kristofferson, Bobby Bare, the Allman Brothers, en zelfs Elvis Presley zelf.
Ook aan fans geen gebrek, wat zou je zeggen van Todd Snyder, van filmer Robert Duvall…En zelfs Shell Silverstein, de man achter Dr.Hook, mocht hem graag horen….

Maar wat is er gebeurd? Waarom heeft hij nu ineens zèlf zo'n succes?
Omdat Johnny Cash dreigt weg te vallen, waar-ie wel wat van weg heeft?
Omdat Kris Kristofferson niets meer van zich laat horen?
Of gewoon om die cynische autobiografische teksten van hem?:
"Eatin' wild cow gravy and drinkin mountain dew , will make you live forever, even if you don't want to"….

Paul van Gelder
VARA

TOM PETTY: EEN NIEUWE VROUW EEN NIEUW GELUID?



Tom Petty is boos, behoorlijk boos. En als Petty boos is, kijk dan maar uit.
Z'n woede zit diep. Dat zagen we in 1985, toen-ie de mix van zijn producer Dave Stewart van de Eurythmics zo slecht vond dat-ie zichzelf een gebroken hand sloeg tegen de studiomuur.

En waarom is meneer Petty nu zo kwaad? Toch niet omdat-ie te weinig verdient.
De man is goed voor enkele miljoentjes. Nee, het morele verval zit hem dwars.
Zo zijn er wel meer tegenwoordig, maar waarin verschilt hij van een, zeg, Jan Peter Balkenende?

Juist, bij hem zit er muziek in. En hij kijkt goed uit z'n ogen.
"America today?"-zegt-ie, " dat staat in 3 woorden op dat reklamebord in New York: 'BIGGER, YOUNGER, RICHER'.
Althans dat is het streven van de Amerikaan van vandaag. Vroeger stond de geldmakerij onderaan de lijst.
Tegenwoordig domineert het winstbejag alles. 9-jarige meisjes worden opgetuigd als hoer.
Nog even en ze maken een film waarin ze hun eigen kind laten vermoorden, waarna de moordenaar op t.v. komt, ja zelfs een eigen show krijgt..." betoogt de alweer bijna 50-jarige Petty in een recent Rolling Stone interview.

En zijn nieuwe c.d., The Last D.J., staat vol voorbeelden van de op winst beluste moderne maatschappij.
Het begint al bij het titelnummer over die d.j. die niet draait wat de commerciele honden hem voorleggen.
Dat ben ik, dacht ik (en vele collega's met mij natuurlijk).
Slim bedacht van Tom, want d.j.'s zijn ijdel als pauwen, worden zijn plaatjes tenminste op de radio gedraaid.
Hij was dan wel niet de eerste die dat bedacht, maar enfin...Een gelukkige vergissing tussen hout snijdende informatie en de betere verkoopcijfers, het lijkt de VARA wel...

Ook het tweede nummer, Money becomes King, hekelt THE ALMIGHTY DOLLAR en gaat terug naar de tijd toen geld nog geen koning was.
Het felst is "Joe", de man wiens credo "You get to be famous, I get to be rich" is, en die d'r op uit is om jonge meisjes te laten strippen.

Tom Petty, rebel with a clue. De blonde oudere jongere uit Florida heeft nogsteeds lang haar, dat wel.
Maar hij is stinkend rijk, pas weer hertrouwd, en zou het wat rustiger aan kunnen doen.

Hij klinkt echter feller dan ooit: Een nieuwe vrouw, een nieuw geluid?

Paul van Gelder

PUUR WERK VAN VOORMAN JEFFERSON AIRPLANE



Ze heette Helma, dacht ik, en ze ging rond als een stickie in die tegenwoordig zo verkeerde jaren 60.
En ze was gek, dat weet ik zeker, want ze hield van Jorma Kaukonen.
Geen mens hield van Jorma Kaukonen, want geen mens wist wie dat was.
De meesten hielden het op een Finse voetballer.
Later begreep ik alles beter.
Ze was waarschijnlijk de enige van ons die echt van muziek hield.
Zij verdiepte zich in het wie wat waar en waarom.
Ze was puur. Wij, wij hielden alleen maar van de Jefferson Airplane op blowfeesies, niet wetende dat dat nou juist de groep was die zo ongeveer opgericht was door, jawel, dezelfde Jorma Kaukonen.

Jorma ging terug naar waar-ie vandaan kwam, en dan heb ik het nu weer over de tegenwoordige tijd.
Hij ging terug naar zijn acoustisch gitaartje waarop hij speelde voordat hij de Jefferson Airplane hielp oprichten.
Het bewijs, de nieuwe c.d. van Jorma Kaukonen, heet "Blue country heart" , en zit boordenvol country.
Maar dan de pure country, met acoustiche gitaar a la Doc Watson.
De witte countryblues is de benaming ervoor die er het dichtst bij komt.
Hij wordt begeleid door Bela Fleck en Jerry Douglas, zo ongeveer de zusters Williams van de acoustische muziek.

Nu pas, gek hè, nu pas hou ik geloof ik van Helma, al is ze inmiddels misschien wel overleden....en natuurlijk van Jorma Kaukonen.
Puur, zou dat het woord zijn?

Paul van Gelder

WE GOT A REVOLUTION AGAIN



-Ze zitten overal, die terroristen, laat je niet om de tuin leiden.
Ze zitten in je e-mail, in je bed, in de kroeg, in je hoofd, ze vermommen zich als voetbalsupporter, ik heb zelfs mijn eigen moeder moeten aangeven wegens verkeerd parkeren.
Je weet wat ze zeggen: Fout parkeren helpt de terroristen.
Iedereen die iemand kent die iemand kent die iemand kent die iemand kent die een terrorist is, is zelf een terrorist! -
Deze ironische woorden komen van Dan Bern en zijn Al Quaeda blues.
Vervang het woordje terrorist door communist en je bent weer in de 50-er jaren, met Dylan als chroniqueur.
Dan Bern, enkele maanden terug heb ik het al over Dan gehad. De nieuwe Dylan zoals Dylan niet meer is.
Maar er is meer. Zo bezingt Steve Earle op zijn nieuwe c.d. John Walker Lynd, die Amerikaanse Al Quaeda-strijder die opgroeide met MTV, en die al die jongens uit de -ranja- met- een- rietje- bands- zag waar hij helemaal niet op leek.
Hij heeft tenminste een ideaal.

Het verst gaat echter Anni di Franco, die op haar laatste live c.d. Amerika geen echte democratie meer vindt.
-George W.Bush heeft de verkiezingen gekocht, en achter de aanslag in New York zat waarschijnklijk de CIA zelf.
Amerika, als je ze Play Station afneemt, is het een derde wereld land.-

Na 11 september 2001 was het even stil, daarna ontwaakten de haviken.
Gelukkig zijn er nu ook weer de duiven, terug uit de tijd van Jefferson' s Airplane's
-One generation got old, one generation got sold.-
-We got a revolution!-

Paul van Gelder
Besproken c.d.'s:
Al Quaeda Blues. Dan Bern (Nog niet op c.d.)zijn website
Jerusalem. Steve Earlezijn website
So much shouting-so much laughter. Ani di Francohaar website

DICHTER MARK GERMINO OPNIEUW UITGEBRACHT



-De disc-jockey draaide al jaren van alles door elkaar. Daar stond-ie bekend om.
Je hoefde maar te bellen of je kreeg U2 om je oren. Of Little Feat, of zelfs George Jones…
Als een klein kruideniertje zorgde hij ervoor dat je alles kreeg, was het vandaag niet dan maar morgen...En dat geld, dat kwam allemaal wel...

Maar op een dag kwam er een man in een modern net pak de studio binnenwandelen.
Hij nam de baas van het radiostation mee naar een klein restaurantje en daar vertelde hij hem dat er veel meer te verdienen viel door maar zo’n plaat of 50 per week te draaien.
De hits. Die stonden allemaal op z’n lijstje, en dat zou hij hem elke week toezenden. Meer luisteraars, meer geld, het plan was doodsimpel...
Alleen die disc-jockey die van alles draaide, die moest de laan uit.

Even later vertelde de radiobaas het slechte nieuws aan zijn platendraaier.
Maar die ging niet weg, hij sloot zich op in de studio, barricadeerde de deur, en draaide door dat het een lieve lust was.
Madonna struikelde over Lynyrd Skynyrd, Bob Dylan liep dwars door het Zwanenmeer.
Het was een groot feest, de luisteraars belden zich suf.
En het ging maar door, minutenlang, urenlang, dagenlang...
Net zo lang totdat ze de deur openbraken en hem op de grond smeten.

En toen hij geboeid voor de rechter stond vertelde deze hem dat hij moest worden opgesloten, waarvoor wist hij nog niet...
O ja, zei hij nog, nog bedankt dat je Moon River draaide gisteren... –

Dit verhaal verzon ik niet even ter plekke. Dit is zo ongeveer de tekst van het geniale lied Rex Bob Lowenstein, dat te vinden is op de c.d. Rank & File van Mark Germino.
Al stammend uit 1995, maar nu weer opnieuw uitgebracht in Amerika.

Mark werd zo’n 50 jaar geleden geboren in North Carolina.
Hij begon als dichter, maar voor zover ik weet is-ie nu nog vrachtwagenchauffeur.
Zijn laatste plaat stamt eigenlijk al uit 1995. Die plaat werd onlangs opnieuw uitgebracht.
Niemand heeft na 1995 meer wat van hem gehoord. Maar dat-ie nooit doodgaat bewijzen zijn teksten:

Over Graceland dat hij droomt in brand te steken, en over de overdreven verkoop van Elvis artikelen: You can still kill someone who’s dead.

En over de dichter die hijzelf is: The poet laid his pencil down/Excused himself and took/ a loaded pistol in his hand/and shot himself…in the foot.

Die dichters, ze kunnen ook niks, nietwaar?

Paul van Gelder

DAN BERN, DE NIEUWE DYLAN, EN TOCH HET BELUISTEREN WAARD

-Ach jee, toch niet weer een nieuwe Dylan hè? Sinds John Prine, Loudon Wainwright III, en Bruce Springsteen hebben we wel genoeg talent op dat gebied-...
Dat dacht ik, eerlijk is eerlijk, toen ik hem voor de eerste keer hoorde, ergens rond 1993. -Ja hoor, Dylan, zelfs z'n mondharmonicaspel is even onbeholpen-...
Maar toen luisterde ik nog eens: -Hush little baby don't you cry, mama's gonna buy you a 45-. En: -Life is like a fairy tale. Every step feels like a dream. That keeps on getting nearer. And more and more extreme.-
Dan Bern, het is hem echt, de nieuwe Dylan...
Inmiddels stikt het van de overvolle fanclubs, heeft-ie een eigen platenlabel, en is er zelfs een radiostation dat de hele dag niets anders dan Dan Bern draait.
Gelukkig heeft-ie inmiddels al duizenden liedjes geschreven in die korte tijd dat-ie hier rondstruint, zodat we niet al te veel van hetzelfde hoeven te vrezen.

Dan Bern heet eigenlijk Dan Bernstein, en is geboren in Mnt.Vernon in Iowa. Zijn vader was een Joodse pianist en componist uit Oost Europa. Zijn moeder dichtte.
In juni maakte hij een Europese toernee. Zijn nieuwste c.d., New American Language, draaide ik een half jaar geleden voor het eerst op de Nederlandse radio.
De plaat kwam onlangs officieel uit hier en verwierf een plaatsje in de Top 13.

Paul van Gelder
VARA Radio 1
Vrijdagochtenden van 03.00 tot 04.30
Aloha Juli/Aug.2002 discografie:
1993 Dan Bern
1997 Dog Boy Van (EP)
1998 Fifty Eggs
1999 Smartie Mine
2001 New American Language
zijn website

POPART HERLEEFT IN DE AMERICANA

-De Gourds uit elkaar? Hoe kom je erbij? We spelen nogsteeds samen


De lange Texaan Kev Russell zit ontspannen op een tafeltje en lacht om het idee alleen al. Samen met Jimmy Smith richtte hij in 1992 de Gourds zowat op in Austin.
Waarom dan toch die soloplaat van Kev Russell's Junker? En wat betekent Junker?
-Een junker is een soort lorrenboer die oud roest heeft staan. Oude troep zoals ik had staan toen ik nog jong en ongetrouwd was. Als je kinderen krijgt wordt dat te gevaarlijk. Die komen overal aan.- verduidelijkt Kev.
-Maar muzikaal gezien ben je als het ware doorgegaan met troep verzamelen?-
-Precies. Ik vind het leuk om woordjes te verzamelen van her en der, en die dan uit elkaar te trekken, her te gebruiken of op een gekke plaats in een zin te zetten.-
-Waarom?-
-Dat vind ik interessanter dan als een idioot je hele ziel blootleggen door middel van een hoop onzin-
-Maar dat knippen en plakken van woordjes, wat moet ik me daarbij voorstellen? Lijkt dat soms op de popart uit de 60's? Is het de bedoeling dat er een soort collage ontstaat van gebruiksartikelen, in dit geval woordjes?-
-Juist! We leven nogsteeds in een maatschappij die vreselijk materialistisch is. Dat probeer ik niet neer te halen, da's gewoon een feit. Als uitdrukking daarvan hervonden wij de popart uit op muziekgebied.- grapt hij verder.
-Maar kon je dat niet gewoon bij de Gourds? Daar schreef je toch ook bijna alles?-
-Daar kan ik veel kwijt, maar niet alles. Dus nam ik een heleboel jongens van de Gourds mee die met me mee wilden spelen en deed ik mijn ding.-
'Somebody bring me a flower, I'm a robot', luidt de titel van 1 van de nummers van Kev's solo-c.d. Buttermilk & rifles. En ja, je kunt de gekste woordjes aan elkaar plakken en ze betekenen nog wat ook. Al moet je d'r wel diep over nadenken....

Paul van Gelder
Aloha september 2002
hun website

TONI PRICE DOET WAAR ZE ZIN IN HEEFT


Soms hoor je die fles whiskey echt wel in d'r strot, even later lijkt die soupele falsetto wel stroop. Als je niet uitkijkt komen er insecten op af.
Toni Price, die gelukkige vergissing tussen Emmylou Harris en Irma Thomas, is de nieuwe ster in de voorruit in Austin, Texas, de bakermat van de Americanamuziek.
Elke dinsdagavond kun je haar vinden in die kleine Continental Club, die niet veel groter is dan ons oude Folk Fairport was, of de String, in het ooit swingende Amsterdam.
In die Continental wordt ze omringd door de meest fantastische muzikanten. Helaas niet meer door Champ Hood, een van de gangmakers, die op 3 november j.l. is overleden
. Vijf c.d.'s heeft ze al op haar naam staan. De laatste is altijd de beste natuurlijk, maar in dit geval is dat nog waar ook. Hechter, steviger, doorwrochter klinkt alles op de nieuwe Midnight Pumpkin, die zo vaak gedraaid wordt in Americana-programma's dat ik hem wel op nummer 1 moest zetten.
Toni schrijft niet zelf. Dat kan ze niet en wat ze niet kan dat doet ze gewoon niet. Waren d'r maar meer zo. Wat ze wel kan doet ze b.v. samen met Malford Milligan op een oud Joe Tex nummer. Niet veel minder dan klaarkomen en dan heb ik het alleeen nog maar over mezelf.
Dominerend op de achtergrond schitteren Jon Dee Graham op lap steel, Erik Hokkanen op mandoline en Milan Moorman op trompet. Een gedempte trompet, dat wel, kenmerkend voor de hele c.d. Dit is muziek vol understatements. Soms virtuoos "Hot Club De France"-spel, maar dan zonder enige bravoure. Niet echt iets voor Dulfer zeg maar...
Maar waarom, zul je zeggen, is ze dan na die 5 pracht-c.d.'s nogsteeds niet zo beroemd als Bonnie Raitt maal Emmylou Harris in het kwadraat? Heel eenvoudig: ze heeft geen zin in toeren.
Kijk, dat is nou Americana. Een reactie op de gladde verkoopcarrousel die platenindustrie heet. Niet meer, maar zeker ook niet minder.
discografie:
1993: Swim away (WEA)
1995: Hey (WEA)
1997: Sol Power (live) (Antone's)
1999: Lowdon & Up (Antone's)
2001: Midnight Pumpkin (Antone's)
bio:
1961, 13 maart geboren in Philadelphia, PA Tachtiger jaren verhuisd naar Nashville, Tn. 1989: verhuisd naar Austin. Tx.
haar website

AMERICANA:
Americana is een hokje dat zo groot is dat het geen hokje meer is. D'r past bijna alles in: Ouderwetse country, oude pop & rock, oude soul, doo-wop, singer-songwriter, folk, bluegrass, old-time, roots. ja zelfs oude jazz.
Van Dylan tot Hiatt, van Springsteen tot Waits, van Loudon Wainwright III tot Jimmy Smith. En niet alles hoeft uit Amerika te komen. Als er maar puur op staat en men nog het oude handwerk in ere houdt.
Het is vooral ook een reaktie op de vercommercialisering van de platenindustrie, waardoor mensen die niet in kleine hokjes pasten geen kans meer kregen.
Mijn Americana Top 13 bestaat nu zo'n anderhalf jaar. Elke eerste donderdag van de maand zend ik hem uit via VARA Radio 1 en 2, donderdagnacht van 3 tot 4. De lijst is gebaseerd op airplay van de voornaamste Americana radio- programma's (lokaal en nationaal), verkoopcijfers van enkele speciaalzaken, en e-mailtjes van liefhebbers.
Ook jij kunt meebeslissen: gelder@wxs.nl
Paul van Gelder
VARA d.j. radio 1

MARY GAUTHIER IS GEEN BIG MACK

"In America nobody gives a shit about what I do", was de eerste opmerking die ik ooit mocht optekenen uit de mond van Mary Gauthier, die d'r altijd beslist op staat dat je haar naam uitspreekt als 'Go-shay'; je bent cajun of niet, nietwaar?
Dat was tijdens het Blue Highway Festival in Vredenburg verleden jaar. Op die uitspraak is ze nog niet teruggekomen.
Hoewel het allemaal wel een beetje beter met haar gaat daar in de States, vertelt ze me nu. Mag ook wel met zo'n verleden: Niet alleen werd ze geboren in het grootgegroeide gat Baton Rouge, Louisiana, ook heeft ze haar echte moeder nooit gekend.
Tot overmaat van ramp steelt ze als ze 15 is, de auto van haar pleegmoeder om nooit meer terug te keren naar school, belandt ze op haar 16-de in een afkickcentrum en op haar 18-de in de gevangenis. "Als dat geen materiaal genoeg is", zegt ze lachend tegen me.
Maar daarna gaat het ineens uitstekend met haar. In Boston studeert ze filosofie, maakt de Cambridge School of Culinary Arts af en opent de Dixie Kitchen, haar eigen, inmiddels tweede, restaurant, dat een prestigieuse prijs in de wacht sleept.
Dat verkoopt ze echter weer omdat de huur te hoog is. En nu? Nu zingt ze de sterren van de hemel in Amerika en Europa.
"Met muziek is het als met een restaurant", merkt ze op. "Een slecht restaurant dat er goed uitziet, loopt prima.
Slechte muziek in een mooie verpakking verkoopt men als ook als een Big Mac. Naar het goede moet je echt zoeken. Kunst en kapitalisme gaan vaak slecht samen."
En maakt ze het allemaal waar live? Je moet haar zien om het te geloven, breekbaar als ze op het podium staat, alleen met 'r gitaartje.
Wat haar byzonder maakt, het klinkt lullig, maar het is nu eenmaal zo, is de echtheid, de gedrevenheid, alsof er een vrouwelijke jonge Dylan is opgestaan.
Meer nog dan bij Bruce Springsteen of John Prine is haar charismatische uitstraling alom aanwezig en voelbaar in de zaal.
Daar staat iemand die nog wat te zeggen heeft, hoe bestaat het, in deze tijd?
Ze is er nog niet maar ze komt er wel. Dat voel je op je klompen aan. Luister maar naar die nieuwe van haar die pas uit is, Filth and Fire.
De c.d., die binnenkwam op nummer 5 in onze Top 13, werd smaakvol geproduceerd door multi-instrumentalist Gurf Morlix. Verder werkten onder andere Slaid Cleaves en Peter Rowan mee. Een uitstekend product, maar ja, dat was de Titanic ook...
Paul van Gelder
VARA Radio 1 en 2
Donderdagnacht tussen 3 en half 5
Aloha juni 2002 Discografie:
1997 Dixie Kitchen
1999 Drag queens in Limousines
2002 Filth and Fire
haar website

KASEY CHAMBERS


Wat is er toch aan de hand met Australië?
In die ruim 10 jaar dat ik nu Americanamuziek draai bij de VARA heb ik dit nog nooit meegemaakt: een 25-jarige Austalische schone, die nu al 2 maanden bovenaan mijn Top 13 prijkt.
En dat niet alleen. Ook in de Verenigde Staten is het Kasey Chambers die de Americana-toon aangeeft. Diverse college-radiostations hebben hem al bovenaan de lijst staan, haar nieuwste, 'Barricades and Brickwalls', die nu ook eindelijk in Nederland te koop is. En in Australie zelf staat deze dijk van een plaat al meer dan een half jaar op nummer 1.
Ze is trouwens niet de enige die Americanamuziek maakt in Australië. Andrew Keese heb je ook nog, om over Slim Dusty maar te zwijgen.
Misschien is Canada nogsteeds de grootste leverancier van Americana-kwaliteit, na de Verenigde Staten zelf uiteraard, maar Australië staat duidelijk op drie.
Met stip! Waarbij Kasey de nieuwe stip is, of beter, de nieuwe ster, en zeker niet een in de voorruit.
Hoe komt dat allemaal nou zo, vraag je je dan af. Twee dingen schijnen een belangrijke rol te spelen.
Doen waar je zin in hebt omdat er toch niemand in de buurt is in dat uitgestrekte Australie.
En de liefde voor de oude, rauwe country, uit de periode toen zelfs in Amerika de tijd nog stil stond bij belangrijker zaken dan geld verdienen.
In de woestijn, waar radio noch t.v. werkt, wordt Hank Williams automatisch populairder dan Crowded House.
Alles wat je daar hebt is je ouwe gitaar, nietwaar? Big Brother? Vergeet het maar. Die Big Brother ben je zelf, geen t.v. voor nodig. Zo ontstaan de rauwe klanken, waar de grote Lucinda Williams zelfs een traan om plengde.
Maar tante Bet en Oom Wim? Of Sky Radio? Hebben die oor voor die rauwe gevoelens uit Australie?
Nope. Daarvoor schreef Kasey dan ook 'Am I not pretty enough' , een van de mooiste liedjes van haar nieuwe c.d.met de 'recht-voor-z'n-raap'-regels
'Do I cry too much? Am I too outspoken?' Nou, dan draai je me toch niet... Americana? Die komt tegenwoordig uit Australië, meneer....
Paul van Gelder
Aloha mei 2002

bio Kasey Chambers:
Geboren op 4 juni 1976 in Australië
2000: c.d.The Captain
2001: c.d.Barricades and Brickwalls
haar website

Paul van Gelder
VARA d.j. radio 1
Vrijdagochtenden van 3 tot half 5.

Reacties worden geplaatst. E-mail naar paul van gelder

Home Page Americana&Roots Top13 My band