ΠΡΟΕΔΡΙΚΗ ΦΡΟΥΡΑ

ΟΙ ΕΥΖΩΝΕΣ

 (Ιστορία - Αποστολή - Εθνική Παράδοση)

Συνοπτική Ιστορία Προεδρικής Φρουράς

1. Ίδρυση

Η Προεδρική Φρουρά ιδρύθηκε για πρώτη φορά το 1868 και η αρχική της συγκρότηση περιελάμβανε δύο Τμήματα:

α. Το Τμήμα Ευζώνων και

β. Το Τμήμα Κρητών

2. Σκοπός Ιδρύσεως

Μέσα στα πλαίσια σεβασμού και διατήρησης της Εθνικής μας παράδοσης, εντάσσεται και η συνέχιση της ζωντανής παρουσίας των Ευζώνων μας, των γνωστών σ’ όλο τον κόσμο θρυλικών τσολιάδων μας, οι οποίοι επρωτοστάτησαν σ’ όλους τους απελευθερωτικούς αγώνες του Έθνους μας από το 1453 μέχρι και το 1940 και με τις ηρωικές πράξεις των κατέστησαν σύμβολα  ηρωισμού, θυσίας και νίκης.

3. Ονομασίες - Τίτλοι

α. Από της συστάσεώς της έλαβε διαδοχικά τις εξής ονομασίες ή τίτλους:

       1. Άγημα

       2. Ανακτορική Φρουρά

       3. Φρουρά Σημαίας

       4. Φρουρά Μνημείου του Αγνώστου Στρατιώτη

       5. Βασιλική Φρουρά

       6. Προεδρική Φρουρά από 1974 μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας της Ελλάδας

β. Οι άνδρες που επιλέγονται να υπηρετήσουν στην προεδρική Φρουρά ονομάζονται «ΕΥΖΩΝΕΣ» ή «ΤΣΟΛΙΑΔΕΣ». Ο τίτλος «ΕΥΖΩΝΕΣ» που σημαίνει ετυμολογικά «ΚΑΛΑ - ΖΩΜΕΝΟΙ», έχει τις ρίζες του στην εποχή του Ομήρου, ο οποίος εμνημόνευσε σαν «ΕΥΖΩΝΕΣ», τους πολύ ψηλούς και καλά ζωσμένους πολεμιστές που έφεραν ελαφρύ οπλισμό και είχαν άριστη σωματική διάπλαση και ευρωστία.

4. Θέση - Όνομα Στρατοπέδου

Το Στρατόπεδο της Προεδρικής Φρουράς βρίσκεται από της ιδρύσεώς της κοντά στο Προεδρικό Μέγαρο και φέρει τιμητικά το όνομα του Σουλιώτη οπλαρχηγού και ήρωα της Επανάστασης του 1821 «ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΤΖΑΒΕΛΛΑ».

5. Αποστολή

α. Αρχικά χρησιμοποιήθηκε σαν μάχιμο και σαν τελετουργικό τμήμα. Σήμερα έχει καθαρά τελετουργικό χαρακτήρα και χρησιμοποιείται στις κάτωθι αποστολές:

       1. Εγκατάσταση τιμητικών φρουρών όλο το 24ωρο:

                   α. Στο Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη

                   β. Στο Προεδρικό Μέγαρο

                   γ. Στην Πύλη του Στρατοπέδου της Προεδρικής Φρουράς

       2. Επίσημη έπαρση και υποστολή της σημαίας στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης

       3. Απόδοση τιμών στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και σε αρχηγούς Ξένων κρατών, ή αντιπροσώπους αυτών, σύμφωνα με τις ισχύουσες Διαταγές

       4. Συμμετοχή σ’ εορταστικές και Εθνικής εκδηλώσεις Εσωτερικού και Εξωτερικού που εγκρίνονται αρμοδίως

β. Πέραν των ανωτέρω, η Προεδρική Φρουρά έχει και την ωραία αποστολή που συνίσταται στην συνέχιση της ένδοξης Εθνικής παράδοσης των Ευζώνων μας

6. Ευζωνική Στολή

α. Ιστορικό Ευζωνικής Στολής

1. Όπως όλοι οι λαοί της γης έχουν τη γλώσσα τους, τη θρησκεία τους τα ήθη και έθιμά τους, κατά τον ίδιο τρόπο έχουν και τη χαρακτηριστική τους στολή, η οποία με την πάροδο του χρόνου ανακτά το συγκεκριμένο τύπο της Εθνικής ενδυμασίας.

2. Στην Ελλάδα, η σημερινή στολή των Ευζώνων ενσαρκώνει ολόκληρες περιόδους Εθνικών αγώνων και ειρηνικής ζωής. Ο τύπος της αρχίζει να διαμορφώνεται από την εποχή του Ομήρου με τους «καλά - ζωσμένους» μαχητές που ονομάζονταν Εύζωνες, (ευ - ζωνες) και ολοκληρώνεται με τη φουστανέλλα και το τσαρούχι σε συγκεκριμένο τύπο στολής κατά τους χρόνους της τουρκοκρατίας. Ο τύπος δηλαδή της σημερινής στολής των Ευζώνων είναι εξέλιξη της αρχαίας χλαμύδας. Αργότερα κατά  την Ελληνική Επανάσταση του 1821 κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας για την Εθνική ανεξαρτησία και ελευθερία, η στολή αυτή καθιερώθηκε από τους οπλαρχηγούς και τους αγωνιστές της επανάστασης, σαν επίσημη Εθνική ενδυμασία. Την τιμημένη αυτή στολή φορούσαν και τα ένδοξα Συντάγματα - Τάγματα των Ευζώνων μας κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους, την Μικρασιατική Εκστρατεία τον Α’ και Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Σήμερα οι άνδρες της Προεδρικής Φρουράς, φέρουν υπερήφανα την ίδια στολή, σαν απόδειξη σεβασμού στην Εθνική μας παράδοση και σαν φόρο τιμής στους ήρωες των αγώνων του Έθνους μας για την απόκτηση της ανεξαρτησίας του και λευτεριάς του.

3. Η προεδρική Φρουρά εκτός της Ευζωνικής, τηρεί και την Κρητική στολή με την χαρακτηριστική βράκα και το ζωσμένο στη μέση μαχαίρι. Η Κρητική στολή φέρεται τιμητικά από τους άνδρες σε ορισμένες επίσημες εθιμοτυπικές εκδηλώσεις. Έτσι στην Προεδρική Φρουρά αντιπροσωπεύονται και οι Στεριανοί και οι Νησιώτες. Η Ευζωνική στολή δηλαδή αντιπροσωπεύει το μαχητή του Ηπειρωτικού χώρου, ενώ η κρητική το μαχητή του Νησιώτικου Ελληνικού χώρου.

β. Κύρια Χαρακτηριστικά Ευζωνικών Στολών

1. Είναι εξ’ ολοκλήρου χειροποίητες, μεγάλης παραδοσιακής αξίας

2. Η κατασκευή τους απαιτεί υψηλή τέχνη με εξειδίκευση, ταλέντο και πείρα των κατασκευαστών

3. Είναι αυθεντικές, γνήσιες με Εθνικό και τιμητικό χαρακτήρα

4. Έχουν μεγάλο κόστος και χρόνο κατασκευής λόγω της ποιότητας και σπανιότητας των υλικών και των απαιτούμενων ημερομισθίων. (Μία πλήρης Ευζωνική στολή απαιτεί περίπου 80 ημερομίσθια για να κατασκευασθεί).

γ. Τύποι Ευζωνικής Στολής

1. Ευζωνική στολή Αξιωματικού

2. Επίσημη Ευζωνική στολή Οπλίτου

δ. Περιγραφή Ευζωνικής Στολής - Ιστορική και Λαογραφική σημασία

Η Ευζωνική στολή αποτελείται από τα παρακάτω κύρια μέρη με την εξής ιστορική και λαογραφική σημασία:

       1. Φάριο (Καπέλο)

            Κατασκευάζεται από κόκκινη τσόχα. Έχει την χαρακτηριστική μαύρη φούντα από μετάξι, που με χάρη πέφτει στον ώμο. Το κόκκινο χρώμα του φάριου και το μαύρο της φούντας του, συμβολίζουν αντίστοιχα τις θυσίες, το αίμα, το πένθος και τα δάκρυα των Ελλήνων στον βωμό της ελευθερίας  κατά τα χρόνια της τουρκοκρατίας.

       2. Υποδήτης (Πουκάμισο)

                   Λευκός από χασέ με μεγάλο άνοιγμα μανικιών

       3. Φέρμελη (Γιλέκο)

                   Το κέντημα της φέρμελης είναι υψηλής και σπάνιας χειροποίητης τεχνικής. Συνίσταται από διάφορα σχέδια και ποικίλματα μεγάλης παραδοσιακής και λαογραφικής σημασίας. Για το κέντημα της φέρμελης των Ευζώνων, χρησιμοποιούνται λευκά νήματα, ενώ για των Αξιωματικών επίχρυσα. Για την κατασκευή μιας φέρμελης απαιτούνται περί τα 60 ημερομίσθια. Το μαύρο χρώμα του υφάσματος και το άσπρο κέντημα της φέρμελης συμβολίζουν όπως και στο φάριο, αντίστοιχα το πένθος της σκλαβιάς και την αγνότητα των αγώνων για την ελευθερία και Εθνική ανεξαρτησία.

       4. Φουστανέλλα

                   Επάνω σε κάτασπρο ύφασμα 30 μέτρων, κατασκευάζονται 400 δίπλες (πιέτες). Ο συγκεκριμένος αυτός τύπος διαμορφώθηκε και καθιερώθηκε στα μαύρα χρόνια της τουρκοκρατίας, τότε που «όλα τα ‘σκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά». Τόσο βαρύς ο ζυγός και τόση η λαχτάρα για λευτεριά του δουλομένου γένους, ώστε για κάθε χρόνο σκλαβιάς που περνούσε, επροστίθετο κρυφά με πίκρα και απογοήτευση και μια πιέτα στα φουστανέλλα, μέχρι που συμπληρώθηκαν 400 δίπλες, όσα δηλαδή και τα χρόνια της δουλειάς, τα οποία ακριβώς και συμβολίζουν. Το γεγονός αυτό έχει μεγάλη ιστορική και παραδοσιακή Εθνική αξία, διότι θα υπενθυμίζει και θα τονίζει πάντοτε στους μεταγενέστερους τη συνέχεια της εθνικής συνείδησης των Ελλήνων και τους στίχους από το Θούριο του Ρήγα: «Καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή». Το ολόλευκο χρώμα της φουστανέλλας, συμβολίζει την αγνότητα των αγώνων και θυσιών του δουλωμένου Έθνους, επί 400 χρόνια για την ανάκτηση της Εθνικής ανεξαρτησίας του και λευτεριάς του.

       5. Περισκελίδα:

Παντελόνι μακρύ κόκκινο για Αξιωματικούς και σορτσάκι λευκό για τους Εύζωνες

       6. Ζώνη με τις φυσιγγιοθήκες της

       7.  Καλτσοδέτες (επικνημίδες):

Μαύρου χρώματος για τους Εύζωνες και μπλε για τους Αξιωματικούς

       8. Πλέον των ανωτέρω κοινών μερών της Ευζωνικής στολής Αξιωματικών και Ευζώνων έχουμε και τα παρακάτω μέρη:

                   α. Για τους Αξιωματικούς

                               1. Τουζλούκια (περικνημίδες)

                               2. Στιβάλια (μποτάκια κόκκινα)

                               3. Σπάθα του 1821

                   β. Για τους Εύζωνες

                   1. Κάλτσες μάλλινες λευκές

                   2. Ανάσπαστος: Εσωτερική ζώνη που κρατά σταθερά τις κάλτσες στη θέση τους

                   3. Κρόσια: Είναι κορδόνια μπλε και άσπρου χρώματος, δηλαδή τα Εθνικά χρώματα της Σημαίας μας, που συμβολίζουν τον καταγάλανο ουρανό και τις όμορφες θάλασσες της πατρίδας μας.

       9. Παραδοσιακά τσαρούχια Ευζώνων

                   Είναι εξ’ ολοκλήρου χειροποίητα από σκληρό κόκκινο δέρμα  και σόλα οπλισμένη με 60 καρφιά. Το ζευγάρι μέρος καταλήγει σε μια αιχμηρή προεξοχή, επί της οποίας μια όμορφη μαύρη φούντα κάθεται με χάρη και την αποκρύπτει με πονηριά. Η λαϊκή τέχνη κατά τα μαύρα χρόνια της σκλαβιάς εκτός από τη χάρη, την ομορφιά και την απλότητα, έφτιαξε το τσαρούχι βαρύ, σκληρό, δυνατό και ανθεκτικό, για να πατά σταθερά, να γατζώνει στο έδαφος και να κλωτσά, κατάλληλο δηλαδή για αγώνα σώμα με σώμα και για πόλεμο στα βουνά, στα λαγκάδια και στους κάμπους της σκλαβωμένης πατρίδας μας. Με λίγα λόγια αποτελούσε το πρακτικό, το απλό, το σίγουρο και το νόμιμο όπλο των Ελλήνων κατά του δυνάστη. Η παραδοσιακή και συμβολική αξία του τσαρουχιού είναι μεγαλύτερη της πρακτικής. Το αδούλωτο δηλαδή πνεύμα των ραγιάδων ήθελε το τσαρούχι δυνατό και κατάλληλο για κλωτσιές, για να ρίξει τον κατακτητή κλωτσώντας τον στην θάλασσα. Όπως το τσαρούχι ανέβαινε σκαρφαλώνοντας ψηλά στις βουνοκορφές, έτσι και ο Ελληνισμός με αυτό το τσαρούχι θα ανέβαινε ψηλά, δηλαδή θα νικούσε τον κατακτητή και θα αποκτούσε την λευτεριά του, όπως και έγινε.

10. Ντουλαμάς

                   Η ευζωνική στολή που περιγράφηκε παραπάνω, είναι η επίσημη στολή που την φορά ο εύζωνας κατά την ευζωνική υπηρεσία, τις Κυριακές και τις επίσημες αργίες.  Τις καθημερινές φορα ένα μονοκόμματο ύφασμα, τιμής ένεκεν στους Μακεδονικούς αγώνες και τον Παυλο Μελά, τον λεγόμενο Ντουλαμά.  Ο χειμερινός ντουλαμάς είναι σκούρος (σκούρος μπλε) ενώ ο καλοκαιρινός ανοιχτόχρωμος (μπεζ)

7. Επιλογή

       α. Οι Εύζωνες είναι κληρωτοί στρατεύσιμοι οπλίτες οι οποίοι επιλέγονται για να υπηρετήσουν στην Προεδρική Φρουρά με βάση τα εξής κριτήρια:

                   1. Ανάστημα 1,88 και άνω

                   2. Αρίστη σωματική διάπλαση

                   3. Αρίστη Ψυχοπνευματική Κατάσταση

                   4. Χαρακτήρας και Ήθος

                   5. Πίστη προς την αποστολή του Εύζωνα

       β. Προ της τοποθετήσεώς τους στην Προεδρική Φρουρά, υπηρετούν για ένα χρονικό διάστημα στις Μονάδες εκστρατείας, όπου εκπαιδεύονται στην ειδικότητά τους και γίνονται άριστοι μαχητές. Στη Φρουρά υφίστανται νέα συμπληρωματική εκπαίδευση, σε αντικείμενα και ειδικά καθήκοντα που έχουν άμεση σχέση με την αποστολή τους.

8. Συμμετοχή στους Εθνικούς Αγώνες

       α. Περίοδος Τουρκοκρατίας (1453-1821)

                   Κατά τη σκοτεινή αυτή περίοδο, την σημερινή στολή του Εύζωνα, φορούσαν με υπερηφάνεια και τιμή οι κλέφτες και οι αμαρτωλοί, οι οποίοι ουδέποτε υπεδουλώθησαν στο κατακτητή. Αυτοί απετέλεσαν τον ένοπλο πυρήνα του γένους και τον πρώτο στρατό του αγώνα και διετήρησαν μάχιμο το πνεύμα των ραγιάδων και έτοιμο για την Εθνική εξέγερση προς απόκτηση της λευτεριάς των.

       β. Επανάσταση 1821

                   Η στολή του Εύζωνα καθιερώνεται επίσημα σαν Εθνική ενδυμασία όλων των οπλαρχηγών και αγωνιστών της επαναστάσεως. Ο Τσολιάς με την Φουστανέλλα και το τσαρούχι κυριαρχεί στα πεδία των μαχών στα βουνά και στους κάμπους και γίνεται ο κυριότερος πρωταγωνιστής και το σύμβολο της Εθνεγερσίας.

       γ. Βαλκανικοί Πόλεμοι (1912-1913)

                   Κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων, τα Συντάγματα Ευζώνων, μνήμονες των Εθνικών παραδόσεων και με πλήρη συναίσθημα του καθήκοντος προς το Έθνος διεκρίθησαν και συντέλεσαν εις τις κάτωθι νικηφόρες μάχες:

                   1. Κατά των Τούρκων:

                               α) Περιοχή Μακεδονίας

                   Μάχες Ελασσόνος - Σαραντάπορου - Στενών Πόρτας - Γιαννιτσών - Σόροβιτς

β) Περιοχή Ηπείρου

                   Στις μάχες Πέντε Πηγαδιών - Πέστων - Μανωλιάσσης - Αετοράχης και Μπιζανίου προς κατάληψη των Ιωαννίνων. Κατά την μάχη αυτή αξίζει να σημειωθεί, ότι το 8ον και το 9ον Τάγμα Ευζώνων, υπό τον Ταγματάρχη Βελισσαρίου Ιωάννη, μετά την κατάληψη της στενωπού ΜΑΝΩΛΙΑΣΣΗΣ και ενώ ακόμη κατείχοντο τα οχυρά του ΜΠΙΖΑΝΙΟΥ, επροχώρησαν ακάθεκτα και κατέλαβαν το Ύψωμα ΑΓ. ΙΩΑΝΝΟΥ έξω από την πόλη των Ιωαννίνων και απέκοψαν τις επικοινωνίες προς το μέτωπο. Η τολμηρή αυτή ενέργεια είχε σαν αποτέλεσμα τον αιφνιδιασμό των Τούρκων και ακολούθως την συνθηκολόγηση και παράδοση της πόλεως.

2. Κατά των Βουλγάρων

                   Μάχες Κιλκίς Λαχανά - Δοϊράνης - Κρέσνας - Σιμιτλή - Τρεσκόβου και Τζουμαγιάς

δ. Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος

                   Κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο τα Συντάγματα Ευζώνων έλαβαν μέρος σε όλες τις μάχες του ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΥ ΜΕΤΩΠΟΥ στο πλευρό των συμμαχικών στρατευμάτων της τριπλής συνεννοήσεως (Αγγλίας - Γαλλίας - Ρωσίας) εναντίον των Κεντρικών δυνάμεων Γερμανίας - Αυστροουγγαρίας - Ιταλίας - Βουλγαρίας και Τουρκίας. Κατά τις μάχες αυτές η συμμαχική ηγεσία εξετίμησε την γενναιότητα του Ελληνικού Στρατού και ιδιαίτερα την απαράμιλλο ανδρεία, υπεροχή και ορμητικότητα των Ευζώνων.

       ε. Μικρασιατική Εκστρατεία

                   Μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου η Ελλάδα στηριζόμενη στην αξιόλογο συμβολή της στην νίκη των συμμάχων και στην εφαρμογή της συνθήκης των Σεβρών, εν ονόματι των νικητών για την εξασφάλιση της ειρήνης, ανέλαβε πολεμικές επιχειρήσεις στη Μικρασιατική Χερσόνησο, η οποία εκατοικείτο από τριών χιλιάδων ετών από Έλληνες. Κατά τις επιχειρήσεις αυτές τα Συντάγματα Ευζώνων διεκρίθησαν στις μάχες Κιουταχειάς - Εσκή Σεχήρ και Αφιόν Καρα Χισάρ, για το απτόητο θάρρος την άφθαστη ορμητικότητα και την απαράμιλλο αντοχή των.

στ. Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος μέχρι σήμερα

            1. Κατά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η γενναιότητα και αποφασιστικότητα του Ελληνικού στρατού, έδωσαν την μεγαλύτερη ελπίδα στον Ελεύθερο κόσμο, δηλαδή την πρώτη νίκη κατά του Άξονα.

Τα Συντάγματα Ευζώνων με ακαταμάχητη πίστη στην ελευθερία επολέμησαν ηρωικά σε όλες τις νικηφόρες μάχες της Εποποι?ας της Πίνδου.

            2. Εδώ αξίζει να σημειωθεί η ηρωική πράξη του Εύζωνα Κώστα Κουκίδη ο οποίος, με την είσοδο των Γερμανών στην Αθήνα, συνέπεσε να ήταν ο τιμητικός φρουρός της Ελληνικής Σημαίας η οποία υπερήφανα κυμάτιζε επάνω στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης.  Την στιγμή που οι Γερμανοί ανέβαιναν στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης για να υψώσουν την Γερμανική σημαία στη θέση της Ελληνικής, για να μην πέσει στα χέρια τους, τυλίχθηκε με αυτή και ρίχτηκε στο κενό. Η Ελληνική Σημαία έγινε σάβανο για τον Κώστα Κουκίδη, όμως δεν έπεσε στα χέρια των κατακτητών.

            3. Μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο τα Συντάγματα Ευζώνων αναδιοργανώθηκαν και συγκροτήθηκαν σε σύγχρονες Μονάδες Πεζικού μέσα στα πλαίσια του εκσυγχρονισμού των Ενόπλων Δυνάμεων της Χώρας μας.

            4. Σήμερα στο Στρατό μας πολλές Μονάδες Πεζικού με σύγχρονα υλικά και μέσα, φέρουν τιμητικά τον τίτλο των ηρωικών Συνταγμάτων και Ταγμάτων Ευζώνων, σαν ελάχιστος φόρος τιμής και ευγνωμοσύνης για την προσφορά τους στους ένδοξους αγώνες του Έθνους μας.

9. Επίλογος

                   Η Προεδρική Φρουρά συνεχίζει με υπερηφάνεια την ωραία Εθνική παράδοση των Ευζώνων μας, οι οποίοι κατά τους Ιερούς αγώνες του Έθνους μας, με τον ηρωισμό τους, εξέπληξαν την ανθρωπότητα και κατέκτησαν ολόκληρο τον κόσμο.

Ο σημερινός Εύζωνας με την ηρωική φουστανέλλα και το θρυλικό τσαρούχι αποδίδει με υπερηφάνεια και σεβασμό τις προβλεπόμενες τιμές στη Σημαία μας κατά την επίσημη έπαρση και υποστολή της στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης, και παραμένει τιμητικά όλο το 24ωρο άγρυπνος φρουρός στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη, σαν απόδειξη της ευγνωμοσύνης του Έθνους, προς το νεκρό ήρωα και για να θυμίζει σ’ όλο τον κόσμο ότι, «η μεγαλοσύνη στα Έθνη δεν μετριέται με το στρέμμα, με της καρδιάς το πύρωμα μετριέται και το αίμα».