IÇ ANADOLU KÜRTLERI ve HISAR

Burada ilk olarak icanadolu kurtlerinin tarihini anlatip daha sonra Hisar Koyu tarihine gececegiz.Elbetteki Hisar tarihi icin koyun ileri gelenleriyle konusmak cok mantikli olacaktir.

HARITA-1 ( Köyün Konumu için tiklayabilirsiniz).

HARITA-2(Köyün Konumu için tiklayabilirsiniz)

BÖLÜM - - 1

Kurt asiretleri, 1700'lerin sonlarina dogru Haymana daglari civarlarinda gorulmeye baslanmistir. Bunlar gruplar halinde yayiliyordu. Asiretler Resvan - Cihanbeyli- ve Sihbizini federasyonuna bagliydi. Bunlar, Osmanli yonetiminin zorunlu mudahelesiyle batiya gocertilmelerininin yanisira yeni otlakliklarin bulunmasi ve alanlarinin gelistirilmesi icin buradaydilar. Kurtlerin Konya bolgesine ne zaman yerlestikleri konusunda kesin bir tarih vermek zor, ancak adlari 1767'lerde duyulmaya baslandi. Fransiz cografyaci Perrot 1850'lerde Haymana Kurtleri ile soylesiler gerceklestirmis ve bunlarin birkac kusak once burada bulunduklarini vurgulamistir. Kurt asiretleri 1800'de yil boyunca dogudan bu bolgeye gelmislerdir. Gocebe Kurtlerin uzerindeki yonetim kontrolu azdi. Bunlar, ancak 1880'lerde Osmanli yonetimi icerisinde entegre edildiler ve bu yildan itibaren Sultana vergilerini odemeye basladilar...

Yasar Kemal'in romanlarinda da goruldugu uzere, bunlarin gocebe hayati ve gelenekleri bir tarafa birakip surekli yerlesime gecisleri hicte kolay olmamistir. Daha onceleri yaylalarin kisilere verilip kullanim isi dengeli bir bicimde yapiliyordu. Osmanli yonetimi bunu (baskiyi), Kulu civarlarindaki yazlik otlaklari kullanan Kurtlerin kendi eski yasam bicimlerini terketmeleri icin yapmaktaydi. Buraya yerlesim, bir asiret ya da akraba grubuna verilen topraklar uzerinde ev insa etmeleri ve yerlesmeleri anlami tasiyordu. Osmanli ve daha sonrasi kurulan Turkiye Cumhuriyeti doneminde devlete ait topraklar, surekli yerlesim ve yeni koyler insa etme amaciyla dagitilmistir.

Yarasli Koyu 1662'de kurulmus eski koylerden birisidir. Gunumuzde Kulu civarlarinda bulunan Kurt koylerinden Dipdede 1830, Celep 1839, Tavsancali 1845, Serefli 1863, Beskardes ve Karacadag 1890'da kurulmuslardir. Karacadag'a gelis ile ilgili olarak koyde yasayan birisi soyle anlatmaktadir: Bizler pek hatirlamayiz, ancak buyuklerimizin anlatiklarina gore, kislari Adana'ya yazlari ise Haymana'ya gelirlermis. Ceyhan taraflarindan buralara gelmislerdi. Cadirlarda yasamlarini surdurmekteydiler. Daha sonra buraya yerlesmeye karar verdiler. Daha sonra cevrenin gozden gecirilmesi icin atli iki oncu grup yola cikmakta. Birisi Dondurma, digeri Yalinayak'a gelir. Gruplarin basi, iki ayri yerlesim yerinde yerlesme ile ilgili gerekcelerini dile getirir. Boylelikle Resvan asiretlerinin bir kolu olan Halikan'a bagli bu grup ikiye ayrilir. Sozkonusu bu koyler halen bunlara bagli..."

Ayni eserde, yerlesim yerlerinin insa tarihi ile ilgili bilgiler de ilgi cekici:

"Kulu: 1954'te ilce oldu. Ilcede Turkler cogunlukta. Turkmenler ve Ermeniler de var. Ermeniler, 1930'dan sonra Turkiye'nin bircok yerinde oldugu gibi buradan ayrildilar. Burada yasayan Kurt aileler var. Ancak buradaki tarihi gecmisleri pek eskiye dayanmiyor. Son yillarda Kulu cevresindeki (yayla) bu sayi cogalmakta. Gecimlerini saglamak icin evler ya da kulubeler satin almakta. Bunlar daha cok Agri tarafindan gelenlerden olusmakta.

Hisar: 1923'te Antep'in Islahiye kazasindan gelen muhacir Kurtler tarafindan kurulmustur.(Aslinda gercegi tam icermeyen bir idda,Cunku kurtulus savasi baslamadan once Hisar'da dedelerimiz vardi.).

Kozanli: 1800'lerde kuruldugu sanilmakta. 1954'te belediye oldu. Adana'nin Kozan ilcesindan gelenlerden olusmakta. Halkin cogunlugu Turk. Ancak eski kaynaklar, bunlarin Turk degil Kurt oldugunu belirtmekte.

Tavsancali: 1955'ten bu yana kasaba. Burada yasayan Kurtler Adiyaman, Mus ve Diyarbakir'dan gelmistir. Bunlar Halo veya Omeran asiretlerine baglidir. 1845'lerde yerlesim alani olmustur. Buranin eski adi Omeranli ya da Omerhanli, burada daha once yasayan Kurt buyuklerinin ismi olsa gerek. Bu isim halen orada yasayanlar tarafindan kullanilmakta. Zincirlikuyu: 1967'den beri kasaba. Burada yasayan Kurtlerin kokeni Elbistan ve Maras'a kadar uzanmaktadir. Kurtler buraya 1750 ile 1770'li yillar arasinda gelmislerdir. Ilkin Ankara'nin Karagoz, 1800'lerde de Zincirlikuyu'ya (o donemde Kurtoglu ismiyle taninmaya baslandi) gelmislerdir.
Acikuyu: Koyde yasayanlar Kurt kokenli. Tavsancali'ya bagli bir yayla olarak dusunulmustu. 1954'te Kulu'nun ilce olmasindan sonra, yayla sakinleri burayi koye donusturduler. Koy adini, buradaki kuyu suyunun fazla tuzlu olmasindan dolayi Acikuyu olarak almistir. Burada icme suyu sikintisi devam etmektedir.

Agilbasi: 1855'te Tatarlar Kafkaslari terkederek Kirim ve Romanya uzerinden Anadolu'ya varmislardir. O donemdeki yonetim bunlari koyun o zamanki adiyla Mandira'ya yerlesmelerine izin vermistir. 1861'lerde Ermeniler de, Erzurum ve Sivas cevresindeki katliamlardan kacarak buraya gelmislerdir. Ermeniler burayi sonradan terketmistir. Burada civardan gelen Kurtlerin nufusu giderek cogalmaya baslamistir.

Altilar: Daga yakin kurulmustur. Burada yasayan Kurtlerin dogudan, Haymana taraflarina geldikleri daha sonra buraya yerlestikleri, koyun adini buraya gelen ve 6 kisiden olusan gruptan aldigi belirtilir. Koken olarak Adiyaman, Urfa ve Sivas civarlarindaki asiretlere baglidirlar.

Arsinci: Koy, 1847'lerde dogudan (Kurdistan-Cev.) gelen Kurtler tarafindan kurulmustur.

Beskardes: Burada yasayan Kurtler Urfa, Siverek ve Adiyaman'dan gelmislerdir. Ilk once Altilar, ardindan Tavsancali, en son olarak 5 kardesten olusan bu topluluk bugunku koyu kurmuslardir. Kêy adini bu kardeslerden almistir. Sevki veya Sefkanli asiretine mensup koyluler daha sonra Deli Suleyman, Doymazlar ve Haci Mahmutlar kollarina ayrilmislardir.

Bogazoren: 1854'te kurulan bu koye ilk gelenlerin Tatarlar oldugu belirtilir. Nufusun bir kismi Kurtlerden olusmaktadir.

Bozan: 1908'de kurulmus. Kurtler buraya Kozan taraflarindan gelmislerdir. Ilkin Kisla yaylasi ve Yapali koyu civarlarinda yerlesmis daha sonra buraya gelmislerdir.

Burunagil: Buradaki Kurtler, Agri'dan, 6 yillik muhacirlik sonrasinda 1919'da Kulu'ya ulasmis, daha sonra buraya yerlesmislerdir.

Canimana: Kirsehir'den gelen ve Sihbizini asiretine mensup Kurtler tarafindan 1902'de kurulmustur.

Celep: Bir kisim kaynaklara gore burasi Erzurum, Adiyaman, Elazig ve Sivas'tan gelen Seifkari asiretine mensup olan Kurtlerce kurulmustur. 1765'lerde Beskardes ve Zincirlikuyu'ya ulasan Kurtler, 1839'da kendilerine verilen buraya yerlesmeye baslamislardir. Copler: 1870'te kurulmus. Tatarlar buranin hava sartlarina uymakta zorlaninca 1900'lerde Beskardes'teki Kurtlere satmislardir. 1922'de zorla surgune tabi edilen Kurtler de buraya yerlesmislerdir. Koy, bugun bile bu eski ve yeni gruplardan olusmaktadir.

Dipdede: Burasi bir Kurt koyu. Buradaki Kurtler 1830'da Erzurum taraflarindan buraya gelmislerdir. Dipdede isminin burada yasayanlarin atalari oldugu sanilir.

Karacadere: Bir Kurt koyudur. Tarihi ile ilgili bilgiye ulasilmamistir.

Kirkpinar: 1885'te kurulmustur. Burada yasayan Kurtler Maras, Islahiye ve Sivas'tan gelmislerdir.

Sogukkuyu: Koy halki Kurt'tur. 1843'te Canimana'ya konaklamislardir. Daha sonra burasini imar etmislerdir. Serefli: 1863'te kurulmus. Koy sakinleri Kurt kokenli olup Mus taraflarindan buraya gelmislerdir.

Tavlioren: 1870'lerde Tavlu bey himayesinde buraya gelen Kurtler, ilkin bu koyun 2 km. kuzeyine yerlesmislerdir. Burada cikan sorunlar yuzunden Ankara'ya bagli Tiras'a gecmislerdir. 1900'lerde buraya, koyun bulundugu yere tekrar gelip yerlesmislerdir. Tuzkaya: Tokat'a bagli Turhal kazasinin Kazava koyunden gelen Kurtlerden olusmaktadir. Bunlar Halikan asiretinin bir kolu olan Cutkan'a baglidirlar. Buradaki Kurtlerin gocebe olduklari, bunlarin ilk etapta Cukurova'ya geldikleri ve buradan Kulu'ya, ardindan burayi insa ettikleri, koyun ilk adinin ise Herema Cutkanli oldugu belirtilir. Koyun ismi 1932'de degistirildi.

Yazicayir: Yozgat'in Akdag'indan 1890'larda bu koyun 2 km. yakinlarina gelen Kurtlerden olusmakta. Kurtler 1920'de buraya yerlesir.

Yesilyurt: Gaziantep ve Sivas'tan gelen Kurtler tarafindan kurulmustur..." (4)

Kaynakca: 4- Kulu utvandrarbygd i Turkiet, I. Lundberg-I. svanberg, 1994 Uppsala.

BÖLÜM - - 2

iÇ ANADOLU KÜRTLERi

Ic anadolu kurdleri milli ozelliklerini yuzyillardir korumuslar. Kapali toplum yapisina sahip oldugundan kendi aralarinda onemli bir dayanisma var (Koy yasami).Yasli kesim yani bugun 70 80 yaslarinda olanlar Erivan radyosu
Ic anadolu'ya kimine gore surgun kimine gore daha iyi bir yasam icin kimine gorede konar-gocer olarak buraya geldiklerini soylerler..
Ic anadolu kurd genci 15-16 yaslarina geldimi, "Ben kimim, Nerden geldim" sorusuna yanit ariyor. Yaslilar ise susmayi tercih ediyor..
Gencler bu sorulari sorarken arastirma alani olarakta iki unsur gelir.

Birincisi=UNiVERSiTE Ikincisi=AVRUPA
Universiteyi kazanip buyuk illere giden gencler diger Kurd sehirlerinden genclerle tanisip onlarla bilgi alisverisinde bulunuyor....
Ikinci=AVRUPA Ic anadolulu kurdler ekonomik nedeniyle buyuk bir sekilde Avrupa'ya etmislerdir.
Bugun Avusturya, Isvicre, Hollanda, Danimarka Norvec, Isvec, gibi Avrupa ulkelerinde Kurd nufusunu Ic anadolu kurdleri olusturuyor..
Avrupa'dakilerlede ayni seyler gecerli.Dogulu kurdlerle tanisinca birlikteydik neden ayrildik??
Bu dusunce etrafinda siyasal ve kulturel olarak ayni dusunceleri paylasiyorlar, ve kendi topraklarinda degilde baska ulkelerde ekonomik sinirlari icinde bulunuyorlar...Yurtseverlik ise bu bulusmanin adi oluyor..

ASiRETLER

Asiret nedir? Gercek yada zahiri soy kutugune ve akrabaliga dayali sosyo-ekonomik bir orgutlenme bicimidir.
Gunumuz Kurdleri ayakta tutan dilin, tarihin, unutulmamasi ayni zamanda politik bir tercihi icermekte.
Tabi bugun Ic anadolu'da Asiret reisi yok. Yalniz asiret koyleri mevcuttur.
Ic anadolu kurdlerinin mensup oldugu asiretler arasinda; en onemlisi olarak Sexbizin(Sihbizin) asireti gelmektedir.
Digerleri Resia(Raso), Canbeg, Zirka, Teriki, Sixan, Heciban, Seweda,Psiya, atman asiretleri gelir.

SEXBIZINLI ASiRETi FEDERASYONU(SIHBIZIN)

Sexbizinli asiretinin Haymana'ya ne zaman geldikleri bilinmiyor.
Caldiran savasindan sonra bu kurdler Ic anadolu'da Haymana ilcesine yerlestiriliyor..
1514 yilinda asiret reisleri Seyh Huseyin onderliginde kalabalik sekilde goc ediyorlar.
Tam olarak geldikleri yerler:KUZEY IRAK'IN BEZEYAN bolgesi, Mus, Malazgirt, Elazig, ve Varto'dan gelmislerdir.
Haymana'nin 29 koyune dagilan asiret ilk yerlesim yeri ise Yenice bolgesidir 1894 Ankara vilayet salnamesine gore Yenice'nin o zamanki adi Sihbizinlidir.
Sexbizinli asiretnin koyleri toplami 36 dir.
Canima, Dipdede, Sogukcesme, Karacadere Konya KuLu'ya baglanmistir.
Sexbizinli koylerinin bir cogu dag yamaclarina kurulmustur.
Ote yandan asiret kendini pek hissedilir olmasada Palaniler ve Kerkukluler olarak adlandirir...
Derekok, Durutlar, Kayabasi, ve Mandira koyleri Kerkuk'ten geldikleri icin Kerkuklu oldukarini belirtirler..
Sexbizinlar Ic anadolu'da Canbeg ve Terxan asiretiyle icli dislidirlardir. Bu yuzden aralarinda zaman zaman surtusme olmustur.Terxanlilar kendilerini cesur, Sihbizinlilar ise kendilerini hirsiz sayarlar.Cok akinci ve savasci ruhlari vardir.
1, dunya savasinda Ataturk'u develerle karsilayanlar onlardir.
Yine bir deyise gore Terikilerden birinin elini ayagini kesip atsei bu ayak ve elle karistiran Sihbizinlilardir....

RESiAN(RISWAN)FEDERASYONU Halk dilinde(RASO)

Raso asireti kendi arasinda pek cok kola ayriliyor.
12 kola ayrilmaktadir. Kollarin adi ve dagildiklari bolgeler soyle.
NASIRLI-KOLU(YENiCEOBA, KUSCA, BURUMSUZ, KARAGEDiK, SEREFLi)
XALiKAN-KOLU(GOLYAZI, YAPALI, KARACADAG)
OMERA-KOLU(TAVSANCALI,BESKARDES ALTILAR, TAVLIOREN,
,YAZICICAYIR,COPLER)
SEWKi-KOLU (BULDUK,KERPiC,GUZELYAYLA,CELEP,ZiNCiRLiKUYU)
CELKA-KOLU (YESiLYURT,KIRKPINAR,HiSAR,KUTUKKUSAGI)
MOLiKA-KOLU (KIRKISLA)
BILiKA-KOLU S.KOCHiSAR'IN AKTAS KOYU HARiC TUM KOYLERi VE BALA ERBASAN)
SIXBILA-KOLU(KIRSEHiR,BOZTEPE VE CiCEKDAGI)
MiFKA-KOLU(KIRSEHiR BEREKETA CiCEKDAGI)
CuTKA-KOLU (CiHANBEYLi-KULU)
MiHiNA-OXCiYA KOLU(TAVSANCALI,KARACADAG,YOZGAT YERKOY)
Raso asiretide ic anadoluya surgun edildi...
Adiyaman Kurdu olan bu asiret bir takim isyanlar sonucu Kuzey Suriye'ye surgun edildi.
Daha sonra buraya alisamayan asiret daah sonra Ic anadolu'ya getirildi..
Geldikleri yer tam olarak ADIYAMAN-BESNi VE KAHTA'dir.
Genel olarak Adiyaman Kurdcesini ayni konusur.

NOT:Kirsehir Bereketa,Cicekdagi,Boztepe,Ankara, Bala,Erbasan haric digerleri Konya'nin KuLu ve Cihanbeyli ilcesine bagli koylerdir.

CANBEG ASiRETi FEDERASYONU

Canbeg asiretide surgun bir asirettir.
Onlarda ayni Raso asiretiyle hemen hemen ayni zamanda Ic anadolu'ya gelmistir. Geldikleri yerler ise MALATYA VE URFA'dir..
Ama daha cok Malatya'dan geldikleri soylenir..
Ic anadolu'da genellikle Konya'da fazladirlar.
Aksaray'dada Canbeg asireti mensuplari bulunur.RLER iSE MALATYA VE URFA KURTLERiDiR.

SIXAN ASiRETi

Ic Anadolu'da Haymanada'da yasayan asiretin 1780 yilinda Urfa'nin Suruc ilcesine bagli Ziyaret koyunden Haymana'nin Emirler, Kesikkavak, Emirler Eskicalis, Buyuk Konakgormez ve Eskisehir'in Mahmudiye ilcesibe bagli Balcikhisar koyune yerlestikleri rivayet ediliyor..
Sexanlilar ise bu tarihin kendileri icin dogru yalniz Ic anadolu'ya gelmeden once asiretin Suruc'ta gocebe olmadigini yerlesik olduklarini bilmedikleri bir nedenden surulduklerini soyluyorlar.
Kimisi Suruc'ta aile kavgasi (Kan davasi) yuzunden topraklarini, kardeslerine biraktiklarini dile getiriyorlar...
Hayman merkez ve dort koyunde Polatli, Bala'da Sexanlilar yasiyor..

MiKAiLi ASiRETi

Mikaililer daha cok Haymana'da yasiyor ve bu asiretin 1855 tarihinde Dogu Bayazit'tan Haymana ve Polatli'nin inler koyu cevresine gelip yerlesmislerdir.
Ama bu gelip yerlesmeleri "Hop" diye olmamistir.
Bu asiretin Zirka olma ihtimali ninde gozonunde alinmasi gerektigi soyleniyor...
Kurdistan tarihi adli eserinde M.Emin Zeki Zirka yada Zirikanli'larin yaklasik 500 aile olduklarini
ve bunlarin Ankara'nin kuzey-batisina geldiklerini belirtiyor..

Beskardes
Beyliova
Bulduk(Gunde Bulduq)
Cimen
Colkoy
Damlakuyu
Beskavak(Buyuk)
Beskavak(Kucuk)
Golyazi(Xalikan)
Gunyuzu(Cudkan)
Kandil
Kelhasan
Kirikisla(Molika)
Kutukkusagi(Kutiga)
Kusca(Hacilaro)
Saglik
Yapali(Qemera)
Yeniceoba(incove)
Zaferiye(Kayisoglu)

KuLu ilcesine bagli olan Kurd koyleri..

Acikuyu(Birtalik)
Altilar
Arsinci(Germik)
Beskardes(Torina)
Burnagil
Bozan
Celep
Copler(Copli)
Dipdede
Gokler
Hisar
Karacadag(Xalikan)
Karacadere
Kirkpinar
Serefli
Yazicicayir(Mehina)
Yesilyurt(Celikan)
Tavsancali(Omaro)
Zincirlikuyu(Gordoglu)

Sarayonu ilcesine bagli olan Kurd koyleri..

Boyali
Kadioglu
Sarikaya

Yunak ilcesine bagli olan Kurd koyleri..

Besisikli
Cayirbasi
Hatirli(Gunde xofe)
Hacifakili(Kamaran)
Haciomeroglu(Hacimaran)
Imamoglu(Bodan)
Karayayla
Kurtusagi(Kurdan)
Kocyazi(Civikan)
Meselij
Odabasi(Halisinan)
Ortakisla
Ozyayla
Saray(Golan ga)
Sinanli
Suluklu(Galikan)

Celtik ilcesine bagli Kurd koyleri...

Kasoren(Rengan)
Adakasim(Sorikan)
Buyukhasan
Isakusagi(Sagan)
Kucukhasan

Ankara Kurd koyleri...
Bala ilcesine bagli olan Kurd koyleri

Asagihacibekir(Axlera)
Asagioren
Aydogan
Bektasli(Rostika)
Buyukbiyik(Emera)
Buyukcamili(Camiliya Mezin)
Cigdemli
Davdanli(Davdana)
Derekisla(Xecaniya)
Egribasan
Erdemli(Yayla Kesike)
Erginkoy
Hanburun
Kesikkopru(Kesika)
Kucukbiyik(Gunde Hectehir)
Kucukcamili(Camiliya Cuk)
Tatarhoyuk
Tepekoy(Kulika)
Suguzel
Yukarihacibekir(Axlera)

SerefliKochisar ilcesine bagli olan Kurd koyleri..

Akarca
Aktas(Mihina)
Buyukdamlacik(Hezino)
Buyukkisla
Dogankaya
Kanlikisla
KucukDamlacik(Heciyo)
Odunbogazi
Yusufkuyusu

Golbasi ilcesine bagli tek kurd koyu

Karagedik

Kirsehir Kurd koyleri...

Cicekdag'na bagli Kurd koyleri...

Cicekdagi(Cicek)
Acikoy(Sorik)
Alahacili(Galikan)
Bahcepinar(Torin)
Barakli
Canakpinar(Ramiko)
Dohankas(Kungus)
Konurkale(Konir)
Mahmutlu(Qisle)
Pohrek(Gedar)
Sahinoglu
Yalnizagac(Zekera)

Boztepe ilcesine bagli Kurd koyleri..

Camalak
Cevirme
Cigdeli
Cimenli
Harmanalti(Sayipli)
Huseyinli
Kulhuyuk
Oksuzkale(Haladin)
UcKuyu
Uzunpinar

Akcakent ilcesine bagli Kurd koyu..

Avanoglu

Navend ilcesine bagli Kurd koyleri..

Gollu
Korpinar(Kaniya kurik)
Seyrekkoy(Hurmik)
Taburoglu
Tasinburnu(Mala bene)
Yesiloba(Guri)

Kaman ilcesine bagli Kurd koyleri..

Agapinar
Cadirlihacibayram
CadirliKormehmet
Hirfanlar
KekilliAli
MollaOsmanlar

NOT:Yukaridaki bilgiler http://www.feryat.8m.com sitesinin Tarih-Yazi adli linkinden alinmistir.Kendilerine buradan tesekkurlerimizi sunuyoruz.Elbetteki eklemelerimiz olmustur.