НАРЕКУВАЊЕ
"Слушна ли што кажа, гледаш
колку е некомпетен (неспособен, глуп, смотан и др.)."
Колку наивно кажано но
колку силно убедувачка е оваа реченица. Станува збор за шемата Нарекување,
односно со зборови кои имаат навредливо описни значења говорникот се
обидува да создаде слика за личноста во прашање без да се осврне на тоа
што е кажано, а се обидува да го наговори и соговорникот да има слично
мислење со тоа што ќе му создаде негативна слика кон одредената личност.
Значи, оваа шема создава негативни емоции кон идеа, човек или групација
отсликувајки лоши слики преку изрекување навреди кон нив без да се осврне
на какви било аргументи кои таа личност ги искажува.
Други примери:
"Замисли, тој идиот
мисли дека може да се оправи државата.
"Ма ајде, не им верувај, тие се
бугарофили (србомани, мафијаши и др.)."
Најочигледен пример за
користењето на шемата Нарекување е користењето на погрдни зборови и
зборови со навредливо значење да поттикнат кај соговорникот емоции на
омраза или страв кон дадениот предмет на омаловажување, со надеж дека ќе
се отфрли тој предмет преку прифаќањето на невредата која е пласирана.
Понежната форма на шемата Нарекување користи фрази и цели реченици.
Наместо невредлив збор, понежната форма користи описно и преносно значење
за истата цел.
"Тој го потпиша договорот за
заем без да се осврне на веќе постоечкиот долг кој го имаме во
нашата држава."
Оваа изјава не се разликува
многу од претходните примери освен со тоа што не оди во директен и отворен
напад кон личноста која го потпишала договорот. Во овој пример би требало
сами да заклучите дека потписникот е неосетлив кон нашата
државно-финансиска состојба и кон нас самите без да навлезите во причините
зошто е земен тој заем, "тој потпишува се и сешто, тој не се грижи за нас,
неговите џебови се полни". Вакви формулации се среќаваат во весници и
други медиуми каде што директното и отвореното навредување побудува
невкус.
Други примери:
"Кажа и остана жив."
значење наметнато на
соговорникот -
неговите зборови и идеи се "глупост" подобро да умреше отколку да ги
изустеше.
"За човек како него не е
вредно да се трошат зборови."
значење наметнато на
соговорникот -
безвредноста на лицето во прашање значи и безвредноста на неговите
зборови, идеи или дела.
"Таквата мисла не води кон
напредок ."
значење наметнато на
соговорникот - немој
да мислиш на таквов начин затоа што "таквата" мисла е "назадна".
Кога ќе ја воочите шемата
Нарекување треба да се прашате:
1. Што всушност значи
навредливиот збор или фраза?
2. Дали идеата во прашање има
некаква врска со вистинското значење на навредата?
3. Доколку ја изоставите
навредата, каква е всушност идеата?
4. Дали некоја идеа или дејство
кое е во мој интерес се отфрла само затоа што и се наметнува име кое не ми
се допаѓа?
Поради едноставноста на
користењето и силата за убедување која ја поседува ја прави оваа шема
најкористена денес.
НЕ ЈА ОТФРЛАЈТЕ ИДЕАТА, ЛИЧНОСТА ИЛИ ГРУПАЦИЈАТА САМО ЗАТОА ШТО ИМ СЕ
ПРИКАЧЕНИ НАВРЕДЛИВИ ЗБОРОВИ. БАРАЈТЕ ДОДАТНИ ИНФОРМАЦИИ И РЕШИТЕ САМИ ЗА
СЕБЕ.
СЕПАК Е ТОА ПОДОБРО ОТКОЛКУ ДРУГИ ДА ВИ НАМЕТНУВААТ СОПСТВЕНО МИСЛЕЊЕ.
