Site hosted by Angelfire.com: Build your free website today!
Sayfa 2 
Alüminyum ve Enerji Tasarrufu

1950-1986 yılları arasında yapılan teknolojik gelişmelerle, alüminyum eldesi için kullanılan enerji miktarı % 30 oranında azalmıştır. Batı dünyasında alüminyum üretimi için kullanılan elektrik enerjisinin % 61'i hidroelektrik santrallerinden elde edilmektedir. Alüminyum, kullanıldığı yerlerde, elde edilirken sarf olunan enerjinin defalarca fazlasını tasarruf ettirdiğinden ve sonsuz kere yeniden kullanılabildiğinden (recycling), bir "enerji bankası"dır.

Örneğin, bir damperli kamyonun kasası çelik yerine alüminyumdan yapılmış olsa, bu amaç için kullanılacak alüminyum elde edilirken, 70.000 kwh enerji harcanır.

Bununla beraber, alüminyum kullanımı ile kamyonun ağırlığı azaldığından, 5 yıllık bir çalışma sonunda yapılan yakıt tasarrufu 250.000 kwh olur. Bu arada, kamyonun tasarruf ettiği enerjinin pahalı fosil yakıttan, alüminyum eldesi için kullanılan enerjinin ise ucuz hidro-elektrik kaynaklardan temin edildiği de hatırlanmalıdır.

Alüminyum ile yapılan enerji tasarrufuna diğer örnekler de, demiryolu ve havayolu taşımacılığında görülebilir. Eğer, günümüzde uçaklar alüminyumdan yapılmıyor olsa idi, uçak yerden havalanabilse bile, işletme masrafları, ekonomik olmayan çok yüksek değerleri bulurdu.

Alüminyum Ve Geri Kazanma

Alüminyum hurdasının yüksek değeri, kullanılmış alüminyum içecek kutusunun geri kazanılmasını teşvik eder. Böylece, yeni bir içecek kutusu olması için birkaç alüminyum, hiçbir zaman bir "atık" olmaz hafta yeter. ve çevreye zarar vermez. Kullanılan alüminyumun % 30'u nılan hurdalann geri kazanılmasından elde edilmiştir ve elektrik, inşaat ve taşıt araçları sektörlerinde kullanılan alüminyumun % 70'i, defalarca geri kazanılır.


Avrupa Alüminyum Kutu Geridönüşüm Organizasyonu (ACRE) tarafından yapılan açıklamaya göre, Avrupa'da 100 kutunun 37'si geriye kazanılmaktadır. Bu oranının yakın gelecekte %50'ye çıkması beklenmektedir.

Çeşitli formlardaki alüminyum hurdaların (döküm hurdası, profil hurdası, levha hurdası, alüminyum kullanılmış eşya, vs) ve drosun (cüruf)  geri kazanımı için çeşitli ergitme fırınları kullanılmaktadır. Bunlar arasında yüksek verimli, düşük enerji harcayan yeni konsept bir fırın öne çıkmaktadır: Devirmeli Döner Fırın (diğer adı ile Konvertör Fırın). Devirmeli Döner Ocaklar, diğer tip ocaklara göre 2-3 misli daha hızlı eritme yapabilmekte ve yakıt sarfiyatları da daha düşük olmaktadır. Ayrıca kirli-karışık-demirli hurda ve dros eritmesi yönünden ve flaks kullanımına gerek bırakmaması özelliğinden dolayı tercih edilmektedir. Devirmeli Döner Ocaklar 

ABD'de ise, alüminyum kutuların geri kazanma oranı 1997 verilerine göre %66,5 olmuştur. (Alüminyum kutu üretimi de %6,5 artarak 100,5 milyar adete ulaşmıştır). Bu konudaki son istatistik bilgilere ulaşmak için buraya tıklayınız.

Bir alüminyum doğramanın yeni bir alüminyum doğrama olması için ise binanın ömrünü doldurması beklenir ve en az 50 yıl geçer.

Alüminyum ambalaj atıklarından enerji elde eden yeni bir proses bulunmuş ve Avrupa'da kullanılmaya başlanmıştır.

Alüminyum Ve Çevre

Tüm endüstriyel uygulamaların, çevre üzerine az veya çok etkisi vardır. Alüminyum, çevreyi en az etkileyen endüstrilerden birisidir. Alüminyum üretim metodları çevreye zarar vermez.

Birincil alüminyum üretim tesislerinde flor gazı emisyonları %50, toz atıklar %75 oranında azaltılmıştır. Bu tesislerde oluşan atık miktarı, çevreye zarar vermeyecek seviyededir.

Alüminyum ve Kaynakları

Alüminyum, yer kabuğunda en çok bulunan üçüncü elementtir. Bunun anlamı, insan var oldukça, yeterli alüminyum her zaman var olacaktır.

Günümüzün en geçerli alüminyum hammaddesi olan boksitin bilinen rezervleri, halihazır tüketim hızına göre 3000 yıl yetecek miktardadır. Tüketim hızının iki misli miktarda yeni boksit rezervleri bulunmaktadır. Bunun yanısıra, kaolin-esaslı yeni cevherlerden alüminyum eldesi için de çalışmalar devam etmektedir.

Boksit, açık alan maden yataklarından çıkarılır. Daha sonra doğanın eski görünümünü alması için açılan yerler kapatılır ve ağaçlandırılır.

Alüminyum Ve Gelecek

Endüstri ve teknoloji geliştikçe, alüminyum kullanımı artmaktadır. Daha hafif, daha sağlam, daha verimli, daha uzun ömürlü ve sonuçta daha ekonomik ürünler için, alüminyum tercih edilmektedir.

Uzay araçlan dahil olmak üzere hava taşıtları, daha iyi binalar ve köprüler, elektrik nakil hatlan, diğer mühendislik uygulamaları için alüminyum vazgeçilmez malzemedir.

Alüminyum endüstrisi; yeni alaşımlar, teknolojik gelişmeler, üretim metodları, ürün tasanmı ve kalite kontrol için araştırma-geliştirme çalışmalarına devam etmektedir.
 
 

Alüminyum ve Kalite

Birincil alüininyumun kalitesi, elde edildiği cevherin kalitesi ve elektroliz prosesinin işletme şartları ile yakından ilgilidir.

Aluminyum ekstruzyon ve yassı-ürünlerin hammaddesi olan alüminyum ingotların % 99.5 - 99.7 alüminyum saflığında olması önerilir. Bu malzemeye gerekli elementler (silisyum, mağnezyum, bakır, çinko vb) ilave edilerek, istenilen alaşım hazırlanır. Tüm alüminyum ürünlerde istenilen mekanik özelliklerin temini ancak uygun alaşım ve ısıl işlem şartlarının sağlanması ile mümkündür.

Mimari amaçla kullanılan ekstrüzyon ürünlerinde, alüminyum içinde en fazla % 0.25 oranında demir bulunması, eloksaldan sonra profilin dekoratif görünümü (anodik oksidasyon) tabakasının ve eloksal işleminin kalitesi açısından önemlidir.

Profil ölçülerinin ve toleranslarının standartlarda belirtilen değerlerde bulunmasına ve yüzey kalitesine dikkat edilmelidir. Alüminyuma uygulanan başlıca yüzey işlemleri olan eloksal ve elektrostatik boyamanın, ilgili standartlara uygunluğu aranmalıdır. Eloksal kalitesinde, eloksal kalınlığı ve tespit kalitesi; boyama işleminde de boya öncesi yüzey hazırlama ve kullanılan boyanın kalitesi, boya tabakasının kalınlığı ve yapışma derecesi en önemli faktörlerdir.

Boyanmış alüminyum ürünlerde, hava şartları ve güneşin etkisine karşı en fazla dayamm için, polyester esaslı boya kullanılmalıdır.

Mimari amaçla kullanılacak yassı-ürünler için de yakarıda belirtilen aynı hususlar geçerlidir.

Alüminyum iletkenler, elektrik enerjisinin naklinde kullanıldığından, kaliteleri ayrı bir önem taşır. Alüminyum iletkenlerin iletkenlik değeri 20 °C'de en az % 61 IACS olmalıdır. Aksi halde, elektriğin ısıya dönüşmesi ile oluşan hat kayıplan artar.

Bu nedenle alüminyum iletkenlerin saflığı ve mekanik özellik değerleri için uyulması zorunlu standartlar hazırlannııştır.

Döküm ürünlerinde de istenilen alaşım ve tempere uygunluğun yanısıra, ürünün yapısında çatlak ve gaz boşluğu bulunmaması gerekir.

Türk Standartları Enstitüsü, alüminyum ürünlerle ilgili standartlan hazırlamıştır. Bu standartlara uygun ürünleri kullanmak,kullanıcılara düşen önemli bir görevdir. Bu sayede haksız rekabet ve milli servetin ziyan olması gibi çok önemli iki husus önlenebilir. Nitekim, Devlet ihalelerinde TSE markalı/belgeli ürünlerin alımı esası getirilmiştir.

Ekstrüzyon ürünleri için TS 4925 - TS 5247 - TS 3188 ve TS 1164, eloksal kaplama için TS 4922, folyolar için TS 4365 - TS 4366, oluklu levhalar için TS 7677 - TS 7678, diskler için TS 5638, döküm alaşımlan için TS 410, iletkenler için TS 434 - TS 490 - TS 592 - TS 1156 ve TS 1157 standartlarına uygunluk aranmalıdır.

Özel sektörün de TSE markalı/belgeli ürünleri tercih etmesi, alüminyum sektörünün gelişmesine yardımcı olacaktır.

TSE'nin yanısıra, Avrupa Yüzey İşlem Birliği ESTAL'in elosal (anodik oksidasyon) için QUALANOD, elektrostatik boyama (lake) için QUALICOAT olmak üzere iki "kalite markası" bulunmaktadır. Özellikle, yurtdışına ihracat yapan kaliteli ürünler üreten Türk firmaları bu kalite belgelerine de sahip bulunmaktadır. Alüminyum ekstrüzyon ve alüminyum eloksal tesislerinin kullandığı ekipman, yardımcı malzeme ve ürünler hakkında bilgi almak için burayı tıklayınız

Nokta Metal Alüminyum Ekstrüzyon Eloksal Cam Tekstil

İlgili standardlar

İstatistiksel Bilgiler

Alüminyum Anasayfası

Önceki sayfa 

 

Timur Ulucak
Metalurji Yüksek Mühendisi