B.Q.SÄHÄND

Yenä şahpär açıb xäyal tärlanım
yeni üfüqlärin sinäsin yarır
şerimlä bağlayıb qanad - qanada,
bilmäm haralardan nälär axtarır.

Yerdä ov başına qähät olubän,
gedir 'Qaf' dağından 'Simurğ' axtara !
yox ! özün bilänä dünya qäfäsdir.
bälkä can atır canın qurtara,

Qäfäs nä qädär geniş olsa quş -
yenä milälärä gedär suvaşar
zäyal heç ölçüyä sığınan däyil
här qaba tökülsä doldurar daşar.

Necä calanmasın, necä daşmasın ?
necä özlüyündän çıxmasın insan ?
necä bu dünyaya gälib - gedim män,
baş çıxardanmayım nä olduğumdan ?

Qarşımda axırı görünmäz bir yol
baxıram, baxdıqca gözüm qaralır
duyub - düşündükcä, fikrä daldıqca,
fälsäfä mat qalır, mäntiq koralır !

qäribä bir hala qalıram bäzän
kaşki o hali väsf edä biläydim
olaydı sänündä älindän tutub,
bir an o alämä gedä biläydim.

Väsf etmäk o hali mümkün däyil yox !
adını män "heyrät" qoyuram ancax
birdä ağıl, mäntiq, hekmät naminä,
"olanmaz" bir "vara" inananmamaq.

"Varlıq" ! bäli müdhiş bir vaqeiyät !
- " äcäb doğrudanda varımışam män ?!
buda ki dünyadır - bäli dünyadır" !
(gözlärim källämä çıxır heyrätdän !)

-Olanmaz, olanmaz, yox bu olanmaz !
( "olanmaz" söyläyirsän "vara" bir bax )
mümkün inanmaya heç näyä insan
necä "özlüyünä" inanmayacax ?!

Olanmaz, olanmaz, yox bu olanmaz !
necä ki män varam ? nä tähär, hardan ? ...
diyä häqiqätdän qaçsamda bir an,
"varlığım" äl çäkmir tutur yaxamdan,

Yenä bändam olmuş, boğulmuş su täk,
yığılıram öz içimä doluram.
öz yerindä qalır bütün süallar,
özüm, öz - özümä süal oluram :

- Bu nä quruluşdur, män kimäm, näyäm ?
bu "mümkünä" säbäb hansı "imkan"dı?
deyirlär "alämin yaradanı var"
olsa, varlığına oda heyrandı!

Bu söz "küfr" olsada, "häzyan" olsada,
ancaq täfäkkürün baş zirväsidir.
här nädir dünyaca yükün altında,
"äql" arabasının nalä säsidir.

Xäyal dänizinä çoxlar cumublar
çoxlar tähäyürä qapılıb uyub
ancaq bu dedigim haläti, ânı,
bilmäm kim düşünüb, bilmäm kim duyub.

Här şeyi zamanda, mäkanda görmäk,
täbii bir adät olub insana
artıb yüksäldikcä elmi, zäkası,
cür bä cür ölçülär tapılıb ona

Eylädä här zadın qanunun, özün,
o öz ölçüsilä ölçüb hämişä
heyrätä, äcäbä, qapaldıb onu,
här nä ölçüsünä düz gälmäyändä.

Hal bu ki insanın - hälä lap özü
bütün äcäblärdän äcäbdir dinmäz
çünki "varlıq" kimi äsas müämma
yäqin heç arşına düz gälä bilmäz.

Heç açar bu sırrın xäzanäsinin,
qapısın hälädä açmayıb - açmaz!
bu günäşdän ışıq vaqeiyätin,
ışıqı nädänsä insana saçmaz!

Uşaq kän anamın dodaqlarından,
därin mänalı bir söz eşitmişäm,
"könül bir atdır här minigdän yeyin"
däfälär bu atı minib getmişäm

Getmişäm, getmişäm, getmişäm... hara?
bütün äfsanälär geridä qalıb
xäyal qädär, xäyal atın sürmüşäm,
ayağı axsayıb, nalını salıb!

Çatmamışam aydın bir häqiqätä
ancaq bir söz desäm qınama mäni
bütün varlıqları görüb keçärkän,
här yerdä görmüşäm özümü, säni

Fikirsiz - duyğusuz çox şey görmüşäm
bir yox, iki yox, bu dünya - alämcän
lakin heç halätdä "fikri", "duyğunu"
ayrı görmämişäm "fikirläşändä"

Quru boş "fikir" yox "fikirläşändir",
bütün "varlıqları" duyur - anlayır
"anlanan" olmasa nä anlaşılar?
iş "anlayış"da yox "anlananda"dır

Odur ki yüzü - yüz ayä diyä män,
dünyanı, insanı, dana bilmiräm
baş verän än kiçik hadisänidä,
müämmasız, säbäbsiz, sana bilmiräm.

Yolun çäkib gedän bu qafilänin,
"kämal" adlı yüksäk bir mäqsädi var
bu gedişdä insan häm yolkäsändir,
häm qafilädir, häm qafilä salar!

"Şeytan"da "Mälik"dä "Cin"dä "Päri"dä
onun yonduğudur - yaratdığıdır,
här nädir özüdür "xeyir"dä "şärr"dä,
öz yaratdığıdır, oyatdığıdır!

Ayaxlar qabardır yollar daşlıdır
här addımda müdhiş bir uçurum var
lakin "qafiläni" çäkir aparır
sönmäz bir iştiyaq dönmäz bir ilğar

Yorqunlar yorulub qaldıqcan çovuş,
yeni yolçulara gäl gedäk - deyir.
yiyäsiz qalmayır "dämir çarıqlar"
atalar çıxarır, oğullar geyir.

Ägär çıxa bilsäk "mücärräd"ligdän
häyatı häqiqät gözilä görsäk,
ölüm häyat - diyä, yenilik - diyä,
bir dägişikligä çövrüläcäk.

Bir dägişiklik ki näticäsindä,
çürük çövrülür cävan qudrätä
"qafilä" yeni güc, yeni quvvätilän,
yolun çäkib gedir äbädiyätä.

Demäk "Xäyyam"ların äsfälänmäsi,
yersiz olmasada ancaq yalnışdır.
"küzäçi" yeni bir "qädäh" düzäldir
dalıyca köhnäni "çalır sındırır"

Çätinliklär bizä basğın edärsä,
silahsız dägildir häyatda insan.
täbiät tükänmäz quvvälärini,
ona qul yaradıb yaradan zaman

Ömür burqanına atılan insan,
sanma äl - qol çalıb axır boğulur
bu vuruşmalardan, "ziddiyät"lärdän,
yenilik cücärir, "kämal" doğulur.

Burda ölmäz bir söz düşdü yadıma,
"Sabir"dän o böyük ölmäz insandan:
"bu çaxnaşmaları veranlıq sanma
çalxanır ayrılır kärä ayrandan"(*)
(*) "Sanma äzdigcä fäläk bizläri
viranlıq olur ..." şerinä işarädir.

Yenädä şerimin dänizi daşır
qoy daşsın, dalğası daha yüksälsin.
dağıtsın şeri häzyana çäkän,
sarsaq itginlärin qarğı kömäsin.
***
Oxucum; sän tanıq ol
bälkädä " belä dägil,
almıram män özümä"

Deyirlär bu sözlärlä,
"başın sağlığı veriräm
män özüm, öz - özümä"!

Günlär ömür yolunda,
sim ağacları kimi,
gälib keçir bir bä bir

Hamılar görä bilmir
bu yolun, bu gedişin,
axırı hara gedir
bäzän düşgün xäyallar,
zähläsiz şäbäh kimi,
mänädä qarşı durub.

Sarsıdıcı duyğular,
ölüm zınqırovu täk,
qulağımda zäng vurub:

Mägär bu häyat nädir?
görünmäz bir mäqsädin,
daşlı - torpaqlı yolu?

Ya xud dünya adlanan -
bu "susuz biyabanda",
bir yarımçıq küzä su?

Här "mänasız bir häväs"
yandırır içimizi
içdirir onu bizä?

"Häväs"lärin sayı yox
ätäş sönülmäz ätäş
boşalır här an küzä?

Mänä belä gälib ki,
bir dostaq mähkum kimi,
dirägä bağlanmışam.

Äcälin dälär oxu,
bağrımı yarmaq üçün
növbätä dayanmışam.

Düşünmüşäm o ânı.
müntäzir mähkumların,
iztirabın, dähşätin.

Görmüşäm boş xäyaldır,
özümdä anmayıram,
mähkumların halätin.

Qoy täk bir ädäd kimi,
"mücärräd"ligä çuman,
doğruçuluq mähkumlar,

Belä düşünsün ancax
mäncä ömrün, häyatın,
başqa häqiqäti var.

Qoy hansı itgin säfil,
äfiyunun kölgäsindä,
baş atıb yatır yatsın,

Öz aynasına baxsın.
möhtäzär ällärilä,
"abstre" yaratsın.

Män gördigim dünyada,
här şey aşkar aydındır.
günäş var ışıq salır.

İnsanlar mähkum dägil,
çiçäk açır, bar verir,
häyatdan zovq alır.

İnsanlıq var, dostluq var,
sevgi var, mähäbbät var,
män gördigim dünyada

Tümtüraqlı bir dästan,
täntänäli bir aläm,
äzämätli bir mäna.

İnsan täk özü dägil,
geçmişi, gäläcägi,
eşqi var, mäqsädi var.

Quru boş "xäyal" dägil,
bu aläm, bu kainat,
bu qış, bu yay, bu bahar.

İtil ey düşgün xäyal!
säfil rövyalarunla,
dünyamdan çıx täk dolan!

Get varlığı, häyatı,
eşqi, dostu, insanı,
här nä ki sanırsan san!

Män täk özüm dägiläm
xalqımın, ellärimin,
näbzi mänilän vurur.

Här qälbim çırpınar kän,
köksümdä bir üräg yox,
milyon üräg çırpınır!

Män o käpänägäm ki -
dünyada häyat adlı -
şöläyä vurulmuşam.

Yansamda bakım yoxdur
äzäldän bu sevdada,
yanmağa doğulmuşam!

İçimdä, ürägimdä,
insan idealının,
ufuqsuz däryası var.

Eşqimin, inamımın,
dalğası dağlar boyda,
sahilsiz däryası var

Män täk özüm dägiläm
geçmişdän doğulmuşam,
mändän doğur gäläcäk.

Män täk özüm dägiläm
çürüsämdä, ölsämdä,
varlığım ölmäyäcäk!

Qoyun sarsax säfillär,
söyläsin belä dägil
"almıram män özümä"

Desinlär bu sözlärlä,
"baş sağlığı veriräm -
män özüm, öz - özümä"
***

Aşıq çal sazıvı aç dastanıvı
çaldığın näğmälär häyat marşıdır.
insanın häyatı, yolu vuruşdur
vuruşi zülmätä, zülmä qarşıdır.

Häyat täk bu saat, täk bu gün dägil
dünäni varimiş, sabahıda var
keçän gün bu günü doğduğu kimi,
bu gündä väqtilä sabahı doğar.

Danış gözüm aşıq; gözüvä qurban;
keçmişlärdän danış, dünändän danış,
özüvä, sazıva, sözüvä qurban,
el - obadan danış, vätändän danış.

El - oba sözündä, vätän sözündä,
yäqin bir äläviyät, bir häqiqät var.
boş beyin adamlar dägilmiş şäksiz,
bu yolda baş verib, can qoyanlar.

Vätändir häyatın, ömrün hamısı
vätänsiz insanın günü hädärdir.
vätändir igidin ärzi - namısı
vätänä yan baxan bir därbädärdir

Ufuqsız göylärdä qanadlansada,
dönüb yuvasına daldalanar quş.
vätänsiz yaşayan sähman tapanmaz
xarabada yatar uğursuz bayquş

Danış dilim aşıq dilün var olsun
ardı käsilmäsin qoy bu dastanın
danış keçänlärin izilä bälkä,
älindän yapışaq yol axtaranın.

Danış şirin canın älindä tutub
ölüb vätänini yaşadanlardan.
danış çirağ kimi özünü yaxıb,
dünyamıza ışıq parladanlardan

Elindä yaşayır el üçün ölän
odur ki el äziz, vätän äzizdir
ölmäzdir elinin ämägin bilän
nankor, el nä bilir - vätän nä bilir

Fäqät özü üçün yaşayan zälil -
beş günlük häyatdan göz yuma bilmäz!
özün keçmişindän ayıran säfil,
heç vaxt gäläcägdän pay uma bilmäz!

Ancaq eli üçün yaşayanların
ölüb getmägilän ömrü qurtulmaz
ölümlä - hyatda bir bütünlük var
gül tuxum olmasa tuxum gül olmaz.
 

VARAXLA