ΕΞΩΓΗΙΝΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ του Διονύση Π. Σιμόπουλου Μέρος Α
Το καλοκαίρι που μας
πέρασε (1995) δεν μπορεί σε καμμιά
περίπτωση να θεωρηθεί ιδιαίτερα
θερμό. Οι διακοπές μας μάλιστα στις
όμορφες εξοχές και τα νησιά της
πατρίδας μας αποδείχτηκαν, γιά τους
περισσότερους τουλάχιστον ,
σχετικά δροσερές.
Και ξαφνικά στα τέλη του
Αυγούστου μας προέκυψαν οι
εξωγήινοι. Γιά αρκετές ημέρες οι
τηλεοράσεις, οι εφημερίδες και τα
περιοδικά γέμισαν με τις
περιγραφές του εξωγήινου όντος που
όπως έλεγαν είχε κινηματογραφηθεί
στα άδυτα των αδύτων της CIA.
Μ' αυτόν τον τρόπο το θέμα των ΟΥΦΟ
και των Εξωγήινων που μας απασχολεί
κατά καιρούς είλθε και πάλι στην
επικαιρότητα.
Είναι άλλωστε γεγονός ότι τα
τελευταία χρόνια η ιδέα ότι ο
άνθρωπος δεν είναι το μοναδικό
λογικό όν στο Σύμπαν έχει γίνει
θέμα εκτενών συζητήσεων και
αντιδικειών.
Πάρτε για παράδειγμα τις διάφορες
ταινίες επιστημονικής φαντασίας
που μας έχουν κατακλύσει τελευταία.
Θυμάστε πόσα διαφορετικά είδη
όντων με ικανότητες και νοημοσύνη
πολύ ανώτερες απο τις ανθρώπινες,
μας έχουν παρουσιάσει;
Θα πείτε: "Μπά, αυτά είναι
φαντασίες". Είναι όμως; Η μήπως
άραγε το Σύμπαν, με τα
τρισεκατομμύρια πλανήτες του είναι
γεμάτο με χιλιάδες ή ακόμη και
εκατομμύρια άλλους Εξωγήινους
Πολιτισμούς;
ΤΙΤΛΟΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Μέχρι πρόσφατα ο άνθρωπος
θεωρούσε τον εαυτό του και τον
πλανήτη του σαν κάτι το μοναδικό.
Αντιμετώπιζε δηλαδή το Σύμπαν
τελείως εγωϊστικά, αφού οι απόψεις
του ήταν βασικά ανθρωποκεντρικές
και γεωκεντρικές.
Στην πραγματικότητα όμως
απέχουμε πολύ απο του να είμαστε το
κέντρο του Κόσμου. Γι' αυτό άλλωστε
και οι αστρονόμοι πιστεύουν σήμερα
αυτό που προκύπτει απο την
αστροφυσική λογική. Οτι δηλαδή
ζούμε πάνω σ'έναν πραγματικά
μικροσκοπικό πλανήτη. Εναν πλανήτη
που απλά περιτρυγυρίζει ένα
απειροελάχιστο και ασήμαντα μικρό
άστρο που ονομάζουμε Ηλιο.
Πριν απο αιώνες, ο άνθρωπος
πίστευε ότι στεκόταν στο κέντρο του
Σύμπαντος σαν θεατής που κατέχει τη
καλύτερη θέση επόπτευσης, αν όχι
σαν κυρίαρχος όλων όσων κατόπτευε.
Σήμερα όμως οι επιστήμονες
γνωρίζουν ότι καθώς το Σύμπαν
εξελίσεται, η δημιουργία πλανητών
γύρω απο τ'άστρα είναι μιά απόλυτα
φυσιολογική διαδικασία.
Πως θα ήταν, λοιπόν, μαθηματικά
πιθανό να δημιουργηθεί ζωή σ' έναν
και μόνο πλανήτη ανάμεσα στα
δισεκατομμύρια, δισεκατομμυρίων
πλανήτες που υπάρχουν στο Σύμπαν;
Και αν δημιουργήθηκε ζωή και αλλού,
τι θα μπορούσε να εμποδίσει την
εξέλιξή της σε νοήμονα όντα και την
δημιουργία τεχνολογικών
πολιτισμών;
Το μέγεθος της σοβαρότητας με την
οποία αντιμετωπίζεται σήμερα το
θέμα μας το δείχνει και η
χρηματοδότηση, που εγκρίθηκε το 1991
απο το Αμερικανικό Κογκρέσο, και με
την οποία η ΝΑSΑ θα διαθέσει μέσα
στην τρέχουσα δεκαετία 200 περίπου
εκατομμύρια δολλάρια σ'ένα
πρόγραμμα Αναζήτησης Εξωγήϊνων
Πολιτισμών με τα γήινα
ραδιοτηλεσκόπια.
Επί πλέον απο το 1961, και κάθε
δεκαετία έκτοτε, διάφοροι
επιστήμονες απ'όλο τον κόσμο
συγκεντρώνονται για ν'ανταλλάξουν
απόψεις και πληροφορίες για τις
μελέτες που κάνουν με θέμα την
αναζήτηση νοήμονος ζωής στο
διάστημα. Τα συνέδρια αυτά έχουν
πάρει το όνομα SETI απο τα αρχικά
γράμματα των αγγλικών λέξεων του
τίτλου "Αναζήτηση Εξωγήϊνης
Νοημοσύνης", και σ' αυτά παίρνουν
μέρος φυσικοί, αστρονόμοι,
βιολόγοι, χημικοί, ανθρωπολόγοι,
αρχαιολόγοι, ιστορικοί, και ειδικοί
στην κωδικοποίηση μυνημάτων.
Οι συναντήσεις αυτές είναι, κατα
κάποιο τρόπο, ένα σημαντικό ορόσημο
αφού είμαστε σήμερα πια σε θέση να
μιλάμε σοβαρά για εξωγήϊνους
πολιτισμούς, ενώ μέχρι πρίν απο
τρείς δεκαετίες το θέμα αυτό ήταν
μία αποκλειστικότητα της
επιστημονικής φαντασίας.
Ο πρώτος κανόνας λοιπόν που
πρέπει να διέπει ένα τέτοιο
πρόγραμμα Αναζήτησης Ξεξωγήινων
Πολιτισμών είναι ο περιορισμός της
αναζήτησης σ'εκείνα μόνο τ'άστρα
που μπορεί να έχουν πλανήτες, και οι
οποίοι ίσως θα μπορούσαν να
φιλοξενήσουν ζωή. Οπότε το ερώτημα
που τίθεται είναι "σχετικά"
απλό: "Ποιά είναι η διαδικασία
της δημιουργίας ζωής πάνω σ' ένα
πλανήτη;" Με άλλα λόγια, πως
δημιουργήθηκε η ζωή;
Η συνταγή φυσικά της ζωής είναι
σχετικά απλή: άνθρακας, οξυγόνο,
άζωτο, και υδρογόνο, με λίγο
φώσφορο, σίδηρο, κάλιο και νάτριο
για ποικιλία. Η πολυπλοκότητά της
όμως βασίζεται στον άπειρο σχεδόν
αριθμό των συνδιασμών που
σχηματίζουν μεταξύ τους τα απλά
αυτά στοιχεία, ακριβώς όπως τα 24
γράμματα της αλφαβήτου σχηματίζουν
την ατελείωτη λειτανία των
κειμένων της παγκόσμιας
λογοτεχνίας.
Το τι συμβαίνει είναι ότι, λόγω
της δομής που έχουν, τα άτομα των
χημικών στοιχείων μπορούν να
συνδιαστούν μεταξύ τους σχετικά
εύκολα. Ενώ το άτομο του άνθρακα
έχει αποδειχτεί το πιό επιδέξιο απ'
όλα, γιατί μπορεί να συνδιαστεί όχι
μόνο με άτομα διαφόρων άλλων
χημικών στοιχείων, αλλά και με άλλα
άτομα άνθρακα σε μιά τεράστια
ποικιλία συνδιασμών. Γι' αυτόν
άλλωστε το λόγο και η ζωή που
γνωρίζουμε πανω στη Γη βασίζεται
στον άνθρακα.
Οι ενδείξεις που έχουμε σήμερα
μας λένε επίσης πως η ζωή πάνω στη
Γή βασίζεται στα χημικά συστατικά
οργανικών μορίων που έχουμε ήδη
δημιουργήσει στα εργαστηριακά μας
πειράματα. Τα πειράματα αυτά
αναπαριστούν την χημική σύνθεση
της ατμόσφαιρας της αρχέγονης Γής
και τις συνθήκες που επικρατούσαν
τότε, και είχαν ως αποτέλεσμα την
δημιουργία μορίων, όπως είναι τα
αμινοξέα και οι οργανικές βάσεις,
που αποτελούν τα θεμελιώδη
συστατικά της ζωής.
Με την βοήθεια αυτών των οξέων και
των βάσεων, δημιουργούνται οι
πρωτεϊνες, και τα μόρια RNA και DNA, τα
ελικοειδή δηλαδή μόρια που
μεταφέρουν όλες τις γενετικές
πληροφορίες οι οποίες είναι
απαραίτητες για την βιολογική
αναπαραγωγή. Στις συνθήκες που
επικρατούσαν στην αρχέγονη Γή, και
με την πάροδο εκατοντάδων
εκατομμυρίων χρόνων, η συνταγή
"έπιασε".
Στα μέσα του περασμένου αιώνα ο
Κάρολος Δαρβίνος έγραφε τα εξής:
"Σε κάποια μικρή χλυαρή λιμνούλα
της αρχέγονης Γής, γεμάτη με
αμμωνία και φωσφορικά άλλατα, και
με την βοήθεια της θερμότητας, του
φωτός και των ηλεκτρικών
εκκενώσεων απο τις αστραπές και
τους κεραυνούς, δημιουργήθηκαν οι
πρώτες ενώσεις των πρωτεϊνών που θα
υφίσταντο αργότερα πιο πολύπλοκες
αλλαγές".
Γεννήθηκε πριν από πέντε
δισεκατομμύρια χρόνια μέσα στο
ίδιο νεφέλωμα αερίων και
διαστημικής σκόνης, που
δημιούργησε τον Ηλιο και τους
πλανήτες του. Δισεκατομμύρια
χρόνια αργότερα ο άνθρωπος την
ονόμασε Γή και είναι ο τρίτος στη
σειρά πλανήτης από τον Ηλιο.
Την αρχέγονη εκείνη εποχή, πριν
από 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια, η
επιφάνεια της Γής ήταν ρευστή και
θερμή σαν καμένο μέλι. Απο τις
σχισμές του φλοιού της τα λιωμένα
της υλικά άνοιγαν δρόμο προς τα
πάνω ξεπηδώντας στην επιφάνεια με
την μορφή ηφαιστείων. Καυτή λάβα
και πυκνά αέρια διασκορπίζονταν
ολόγυρα αλλάζοντας το τοπίο
συνεχώς.
Βαθμιαία όμως, και σε μια περίοδο
500 εκατομμυρίων χρόνων, η Γή άρχισε
να κρυώνει. Οι πυκνές ποσότητες
ατμού που σκέπαζαν τον πλανήτη μας
δημιούργησαν βαριά σύννεφα και οι
κατακλυσμιαίες βροχές που έπεσαν
συγκεντρώθηκαν σε φυσικές λεκάνες
σχηματίζοντας τις πρώτες θάλασσες
μέσα σ'ένα τοπίο που το μαστίγωναν
συνεχώς οι αστραπές.
Μέσα στις ζεστές θάλασσες και
τους ωκεανούς διάφορα χημικά
συστατικά ενώθηκαν επανειλημμένα
σε τυχαίους συνδυασμούς. Και
πράγματι, μόλις η Γή μας διέθετε σε
αφθονία τα πολύπλοκα αυτά χημικά
μόρια, η διαδικασία των ατέρμονων
χημικών συνδιασμών, και των
αναρίθμητων πειραματισμών της
Φύσης, είχαν σαν αποτέλεσμα την
εμφάνιση των πρώτων ζωντανών
κυττάρων πριν απο 3,5 δισεκατομμύρια
χρόνια.
Απο εκεί κι έπειτα τα πράγματα
'πειραν τη φυσική τους σειρά που μας
οδήγησαν σιγά-σιγά στο θαύμα της
δημιουργίας. Οι πρωτόγονοι
μονοκύτταροι οργανισμοί,
μετεξελήχθηκαν στους
πολυκύτταρους ζωικούς και φυτικούς
οργανισμούς που διαφέντευαν το
υγρό στοιχείο του πλανήτη μας.
Και με το πλήρωμα του χρόνου οι
ζωντανοί αυτοί οργανισμοί βγήκαν
έξω από τους ωκεανούς
κατακυριεύοντας σύντομα ολόκληρη
την επιφάνεια της Γής.
Ετσι πέρασαν εκατομμύρια χρόνια,
και οι συνεχείς μεταλλάξεις
διαφοροποίησαν χιλιάδες νέα είδη
φυτών και ζώων.
Ακόμη και μέχρι πριν από μερικές
εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια η Γή
μας συνεχώς άλλαζε, ώσπου στις
μυριάδες νέα φυτά και ζώα ήρθε να
προστεθεί τελικά και ένα ακόμη
δημιούργημα: Από την αρχέγονη
στάχτη καταστραμμένων άστρων
γεννήθηκε ένα νέο όν που
δημιούργησε τον ανθρώπινο
πολιτισμό.
Τρισήμιση δισεκατομμύρια χρόνια
μετά την γέννηση της πρώτης ζωής
πάνω στη Γή, οι απόγονοί της έχουν
ήδη ξεκινήσει το ταξίδι τους για
την κατάκτηση του διαστήματος, και
την προσπάθεια ανακάλυψης ζωής και
κάπου αλλού στο Σύμπαν.
<ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ>
