De
oorzaak van het Bardet-Biedl syndroom hangt waarschijnlijk samen met
een verandering aan chromosoom 16.De oorzaak van het Laurence-Moon
syndroom is vooralsnog onbekend.Uit onderzoek bij families waarin deze
syndromen voorkomen weten we dat het beiden erfelijke aandoeningen
zijn,die autosomaal-recessief overerven.Om uit te leggen wat dit
betekent moeten we hier eerst iets vertellen over de bouw van ons
lichaam.
Ieder
mens bestaat uit levende bouwstenen:cellen.Cellen zijn zo klein,dat ze
alleen zichtbaar zijn onder de microscoop.Er zijn verschillende
soorten cellen,die verschillende functies hebben.Zo zorgen miljoenen
hartspiercellen ervoor dat het hart zijn werk kan doen.Zenuwcellen
besturen de bewegingn van de ledematen en zorgen ervoor dat we kunnen
voelen.Botcellen leggen bot aan,huidcellen vormen de huid,enzovoort.In
bijna alle levende cellen bevindt zich een kern.Deze kern bevat lange
draden van een stof,die men DNA noemt.In een deel van dit DNA ligt de
erfelijke informatie opgeslagen.Deze stukjes DNA noemen we 'genen'.Het
DNA wordt beschermd door een eiwitmantel en is opgeborgen in een soort
pakketjes:de chromosomen.Chromosomen zijn onder meer herkenbaar aan
hun lengte en aan het bandenpatroon dat ze laten zien na behandeling
volgens bepaalde kleurtechnieken.Ze hebben ieder een eigen nummer
gekregen.In iedere celkern bevinden zich doorgaans 46 chromosomen.Deze
46 chromosomen vormen 23 paren.Eén paar geslachtschromosomen en 22
paren(met de nummers 1 t/m 22)zogenoemde autosomen.
Via
de chromosomen geven de ouders de aanleg voor erfelijke kenmerken door
aan hun kinderen.Van de chromosomen in de zaadcel zijn de kenmerken
van de vader afkomstig.Kenmerken van de moeder zijn vanzelfsprekend
afkomstig van de chromosomen in de eicel.De nieuwe combinatie in de
bevruchte eicel bepaalt de kenmerken van het kind.
2.Afwijkingen
in de chromosomen |
Ons
lichaam is zo ingewikkeld,dat het geen wonder is dat er dingen fout
kunnen gaan bij het ontstaan van nieuw menselijk leven.Veel van deze
'fouten' hebben geen merkbare gevolgen.Ieder mens heeft er wel een
aantal.Sommige fouten hebben wel ernstige gevolgen.Zo komt het nogal
eens voor dat in één van de chromosomen van een paar een fout
aanwezig is(chromosoom a),terwijl het bijbehorende andere chromosoom
van dit paar geen afwijking heeft(chromosoom A). Meestal geeft dit
geen problemen op.Blijkbaar is het goede chromosoom(A) sterker dan het
chromosoom met de fout(a).Iemand met zo'n chromosoomafwijking,waarvan
zij of hij geen last heeft,noemen we een drager van een autosomaal
recessieve ziekte.
Alleen
wanneer beide chromosomen van een paar de fout a bevatten(de
combinatie aa)zal er sprake zijn van de aandoening.Om deze combinatie
aa te krijgen moet zowel de vader als de moeder van het kind het
chromosoom doorgeven waarin de fout a zit.
Zowel
het Bardet-Biedl syndroom,als het Laurence-Moon syndroom volgt deze
autosomaal-recessief bepaalde overervingswijze.Ouders,die een kind met
één van deze syndromen hebben,zijn dus per defenitie beiden drager
van de eigenschap die tot het syndroom leidt.Bij elke volgende
zwangerschap is er een kans van 25 procent(één op vier)dat het kind
het Laurence-Moon of het Bardet-Biedl syndroom zal hebben.
Dragerschap
voor een van de syndromen is op dit moment nog niet met zekerheid te
bepalen.Men kan de kans op dragerschap alleen afleiden door de
stamboom van de familie goed te bestuderen.Dit is vooral van belang
voor broers en zussen van mensen met het Bardet-Biedl of het
Laurence-Moon syndroom.Een broer of zus,die geen kenmerken heeft van
het syndroom,heeft niet de combinatie aa (want dan zou hij of zij ook
het syndroom hebben);deze broer of zus heeft dus of Aa,en is drager(in
2/3 van de gevallen),of AA,en is geen drager(in 1/3 van de gevallen).
De kans dat de partner ook drager is van het Bardet-Biedl syndroom,is
erg klein(waarschijnlijk 1 op 200 a 250).Het gaat immers om zeer
weinig voorkomende aandoeningen.Daardoor is de kans dat broers en
zussen kinderen hebben met het syndroom erg klein.
Betrouwbaar
onderzoek vroeg tijdens een zwangerschap (prenataal onderzoek) is niet
goed mogelijk. Het Laurence-Moon en het Bardet-Biedl syndroom zijn
(nog) niet aan te tonen door middel van een vruchtwateronderzoek of
vlokkentest. Dit kan veranderen op het moment dat het mogelijk wordt
het Laurence-Moon en het Bardet-Biedl syndroom aan te tonen door
middel van DNA-onderzoeken.Er worden inmiddels enkele onderzoeken
gestart om tot het aantonen van deze ziektes op DNA niveau te
komen.Als deze de komende jaren succesvol zullen blijken te zijn,zal
het aantonen van het Laurence-Moon en Bardet-Biedl syndroom via een
vlokkentest of vruchtwateronderzoek wel tot de mogelijkheden gaan
behoren.Er zal daarvoor echter nog veel werk nodig zijn.
< top >
|