| BAYRAM/ANMA
GÜNÜ |
TOPLULUK |
AÇIKLAMA |
| |
|
|
 | Gağant
|
|
Ermeni
|
Ermeniler’in Yılbaşı’na verdikleri ad.
|
| Protohronia
|
|
Rum |
Rumlar,
Rumi Takvim’in başlangıcı olan 1 Ocak’ta İsa’nın sünnetini
kutlarlar.
Noel Baba olarak bilinen Aziz Nikolaus’u 6 Aralık’ta anarlar.
|
| Hızır
Orucu |
|
Kürt
|
Kürtler
tarafından tutulur. |
|
Dzumunt |
|
Ermeni
|
Ermeniler
Noel’i diğer Hıristiyan mezheplerinden farklı olarak,Vaftiz Yortusu
ile birlikte bu tarihte kutlar. |
| Denho |
|
Süryani |
Süryaniler,
Hz.İsa’nın vaftizini kutlar. |
| Ta
Fota |
|
Rum |
Rumlar,İsa’nın
vaftiz edilişini kutlar. |
| Kadir
Gecesi |
|
Müslüman
|
Kadir,
“herşeye gücü yeten” demektir. Allah’ın sıfatlarından biridir.
Hicri 26 Ramazan’ı 27’sine bağlayan gecedir. Kur’an bu
gece Hz.Muhammed’e inmiştir. |
| Ramazan
Bayramı |
|
Müslüman
|
Ramazan
Orucu’nun bitiminde başlayan bayramdır. Hicri 1 Şevval’de başlar,
bayrama “Fitre Bayramı” adı da verilir. |
| Maeltö |
|
Süryani |
Süryaniler’in
kutladığı bu bayramın tam adı “Mesih’in Mabede Sunuluşu ve Yaşlı
Mor Şemun Bayramı” dır. |
| Boutho
Dninve |
|
Süryani |
Süryani
Cemaati bu oruca Ninova Halkı’nın MÖ.862 yılında Kral Tığlatpalassar
dönemindeki “Büyük Tövbe” - sini örnek alarak tutar. |
| Tu
Bişvat |
|
Musevi |
Museviler’de
tarımsal takvimin ilk günüdür. Ağaç fidanları dikilir. |
| Hızır
Orucu |
|
Alevi |
Aleviler
arasında bu Oruç, Hızır Aleyhisselam’ın anısına tutulur, 3 gün sürer. |
| Diyarnıntaraç |
|
Ermeni |
Ermeniler,
İsa’nın doğumunun 40. Gününü ve tapınağa sunuluşunu kutlar. |
| Vartanants |
|
Ermeni |
Ateşe
tapan İranlılar’la, Hıristiyanlığı seçen Ermeniler arasında yapılan
savaşın (MÖ.451) anısına kutlanır. |
|
|
Pun
Paregentan |
|
Ermeni |
Ermeniler,
Büyük Oruç’un arefesinde bu ad altında karnavalı kutlar. Günbatımıyla
birlikte Medz Balık’a, yani Büyük Oruç’a girilir. Oruç 7 hafta
(50 gün) sürer. |
| Apokries |
|
Rum
|
Rumların
karnavalı, Paskalya Yortusu’ndan 40 gün önce kutlanır |
| Ton
Psihon |
|
Rum |
Rumlar
bu günde mezarlıkları
ziyaret eder. |
| Cesna
Heftemal |
|
Kürt |
Kürtler’in
kutladığı bu bayramda çiçekler toplanır
ve bunlardan “Şilan” adı verilen
bir çember yapılır. |
| Tessarakosti |
|
Rum |
Rumlar’ın
40 günlük Paskalya Orucu’nun başlangıcıdır. |
| Purim |
|
Musevi |
Mordehay’ın
yeğeni Ester, Kral Ahaşveroş’la evlenmiş, Kralın vezirinin Yahudi
kavmini yok etmesine engel olmuştur. Ester, kavmiyle birlikte 3 gün oruç
tutmuş, Kralı öyle iknâ etmiştir. 14 Adar günü bayram başlar, bir
gün önce oruç tutulur. |
| Süboro |
|
Süryani |
Meryem
Nasıra’dayken, Tanrı tarafından gönderilen Melek, Tanrısal gebeliği
ona müjdeledi. Süryani Kilisesi bu bayramı renkli iplerle kutlar. |
| Sarisal |
|
Yezidi |
Yezidiler’e
göre yılbaşı. Nisan ayının ilk Çarşamba günü kutlanır.
Törenler 13 gün sürer. |
| Avak
Şapat |
|
Ermeni |
Ermeni
Büyük Haftası. Her gün İsa’nın çarmıha gerilmesi süreciyle
ilgili önemli bir olayın anısı yaşatılır. |
| Dzağgazart |
|
Ermeni |
İncil’e
göre İsa Kudüs’e girerken halk yollara giysiler, çiçekli
dallar ve zeytin dalları sererek onu karşıladı. Ermeniler bunun anısına
kiliseyi süsler. |
| Kurban
Bayramı |
|
Müslüman |
Hicrî
10 Zilhicce’de başlar, 4 gün
sürer. |
| Pesah |
|
Musevi |
İsrailoğulları’nın
Mısır’daki esaretten kurtulmaları anısına kutlanır. Tanrı, İbraniler’e
eziyet eden Mısır halkını cezalandırmak için her ailenin ilk çocuğununa
felâket yağdırdığında Museviler’in evlerini atlamıştı. Bu yüzden
Musevi ailelerin ilk erkek evlâdı Pesah arefesinde oruç tutar. Pesah
Bayramı’nda hamursuz (Matsa) yenmez. Çünkü
Museviler Mısır’ı terkederken yolda mayasız bir ekmek yemek
zorunda kalmışlardı. |
|
Vayion |
|
Rum |
Rumlar
bu günü İsa’nın Kudüs’e
girişinin anısına kutlar. |
| Surp
Zadik |
|
Ermeni |
Ermeniler
için Paskalya Bayramı.
İsa’nın Yeniden Diriliş Günü. İnsanlar birbirlerine kırmızı
yumurta armağan ederler. |
| Hamşo
Droze |
|
Süryani |
Süryaniler
İsa’nın Haça Geriliş Cuması’nı anar. |
| İdo
Dakyomtö |
|
Süryani |
Süryaniler
İsa’nın Diriliş Bayramını (Paskalya) kutlar. |
| Paskalya |
|
Hıristiyan |
Büyük
Perhiz’den sonra gelen Paskalya Haftası, Hz.İsa’nın çarmıha
gerilişi ve ölümü haftasıdır. Çarmıha geriliş Cuma günü gerçekleşmiştir.
Paskalya ise Pazar günü kutlanır. |
| Hicrî
Yılbaşı |
|
Müslüman |
Hicrî
Takvim’e göre Muharrem ayının birinci günü.
Hicrî Takvimi’nin başlangıç günü (Miladi 16 Temmuz 622),
Hz.Muhamed’in Mekke’den Medine’ye
göçünü temel alır |
| Muharrem
Orucu’nun Başlangıcı |
|
Alevi |
Aleviler
Hz.Hüseyin’in Kerbela’da şehit edilmesi dolayısıyla 1-12 Muharrem
arasında oruç tutarlar. |
| Aşure
Günü |
|
Alevi |
Hicri
10 Muharrem’dir. Bu tarih aynı zamanda Hz.Hüseyin’in Kerbela’da şehit
edildiği gündür. Aleviler bu tarihte aşureyi Kerbela’da şehit
olanlar için pişirirler. Matem, Hz.Hüseyin 12 Muharrem’de defnediliği
için 2 gün daha sürer. |
| Hıdırellez |
|
|
Birçok
kültürde baharı karşılamak için kutlanır. |
| Hampartsum |
|
Ermeni |
Surp
Zadik’in 40. Gününde Ermeniler, İsa’nın göğe yükselişini
kutlar. |
| Şavuot |
|
Musevi |
İllk
Turfandalar Bayramı. Museviler bu bayram, ilk tahıl toplanmasıyla başlayıp
7 hafta sonra buğday hasadıyla sona eren 50 günlük dönemin sonunda
kutlar.
Hz.Musa’ya
10 Emir bu gün verilmiştir. |
| Rışes |
|
Süryani |
İsa
Mesih’in öğrencilerine Kutsal Ruh’u verdiği gündür. Bu bayram Süryaniler
tarafından Paskalya’dan 50 gün sonra kutlanır. |
| Pir
Sultan Abdal’ı Anma Törenleri |
|
Bektaşi |
Bektaşiler
Pir Sultan’ı Hacı Bektaş Veli’nin halifesi sayarlar. |
| Mevlid
Kandili |
|
Müslüman |
Mevlid;
doğmak, doğum yeri ve günü anlamına gelir. Hicri 12 Rebiüevvel
gecesidir. Hz.Muhammed’in doğum yıldönümü olarak kutlanır. |
| Ayia
Efimiya |
|
Rum |
Mumyası
Fener Rum Ortodoks Patrikhanesi’nde bulunan önemli bir Azize'nin anısına
kutlanır. |
| Vartavar |
|
Ermeni |
Ermeniler’in,
Hıristiyanlık öncesinden beri kutladıkları bayram, Hıristiyanlıkla
birlikte İsa Mesih’in Suret Değiştirmesi Yortusu’yla birleşmiştir. |
| Metamorfoseos |
|
Rum |
Rumlar,
Paskalya’dan 40 gün sonra Hz.İsa’nın Mirac’ını kutlarlar. |
| Vartivar |
|
Kürt |
Hıristiyanlıkla
birlikte İsa Mesih’in Suret Değiştirmesi Yortusu’yla birleşen
bu bayramı, bazı Kürt toplulukları da kuzuların sütten
kesilme zamanına rastlayan tarihte kutlar. |
| Surp
Asdvadzadzin |
|
Ermeni |
Ermeniler,
Kutsal Meryem Ana’nın Tanrı huzuruna alınması Yortusu’nda, üzümlerin
olgunlaşma zamanına rastgeldiği için üzümü de kutsarlar. Ermeniler
her yıl Pun Paregentan’dan bu Yortuya kadar üzüm yemezler. |
| Hacı
Bektaş Veli’yi Anma |
|
Bektaşi |
Hacı
Bektaş Veli, Bektaşiler’in piridir. 16-18 Ağustos’ta anılır. |
| Apokefalistu
İoannu |
|
Rum |
Vaftizci
Yahya’nın başının kesildiği gün. Rumlar karpuz, domates gibi rengi
kırmızı olan hiç bir şey
kesmez ve yemezler. |
| Şahro
Dmor Gabriyel |
|
Süryani |
Süryani
Kilisesi’nin azizlerinden Gabriyel, 634-668 arasında Mardin-Midyat yöresinde
Turabdin’de yaşadı |
| Cesna
Mihricane |
|
Kürt |
Mihrican
“sürekli sevgi” demektir. Kürtler’in Newroz’dan sonraki önemli
bayramıdır. |
| Khacverats |
|
Ermeni |
Hac
Yortusu.
Ermeniler bu yortuyu 14 Eylül’e en yakın Pazar günü kutlar. |
| Roş
Aşana |
|
Musevi |
Museviler’de
yeni yıldır. Aileler, aile reisinin söylediği “Kiduş” ile yeni yıla
girerler. |
| Ayia
Thekla |
|
Rum |
Rumlar,
Ayia Thekla adlı Azize'yi anar. |
| Yom
Kipur |
|
Musevi |
Museviler’in
Büyük Oruç günü. İki gün batımı arasında Museviler aralıksız
oruç tutup dua ederler. |
| Miregan |
|
Kürt |
Kürtler’de
Gulan (Mayıs) ayı adını güllerden alır. Gül mevsiminin bitişi olan
3 Ekim tarihini Kürtler Gül Festivali olarak kutlarlar. |
| Sukot |
|
Musevi |
Museviler
tarafından, İsrailoğulları’nın çölü geçerken çardaklarda yatıp
kalkmalarının anısına kutlanır. |
| Cemaat
Bayramı |
|
Yezidi |
Yezidiler’in
en önemli bayramı. 7 gün sürer. |
| Tarkmançats |
|
Ermeni |
404
yılında Sahag Bartev ve Mesrob Maştotz adlı din adamları Ermeni yazısını
buldular. Azizlik mertebesine yükseltidiler ve bu bayramla anılmaya
başladılar |
| Regaip
Kandili |
|
Müslüman |
Hicri
Receb ayının ilk Cuma gecesi. “Allah’ın rahmetinin, lütuf ve
inayetinin bol bol verildiği” bu gece Müslümanlar dua okurlar, namaz
kılarlar. |
| Mirac
Kandili |
|
Müslüman |
Mirac,
Hicri 27 Receb’dir. Hz.Muhammed bu tarihte Cebrail tarafından Mescid-i
Aksa’ya götürülmüş, oradan da göklere yükseltilmiştir. |
| Berat
Kandili |
|
Müslüman |
Hicri
14 Şaban gününü 15 Şaban’a bağlayan gece. Berat; temizlik, arılık,
hastalıktan, borçtan, suçtan kurtulma, erdem gibi niteliklerde
benzerlerinden üstün olma anlamına gelir. |
| Hanuka |
|
Musevi |
Eski
Yunanlılar tarafınan kapatılan Kutsal Mabed (Beth Amikdas), Matatyan
Ahaşmonay ve beş oğlu tarafından yeniden açılır. Mabed’deki
kandilin (Menora) yakılması için bir günlük yağ vardır. Bir mucize
sonucu kandil sekiz gün
yanar. Museviler, 25 Kislev günü başlayan Hanuka (Işık) Bayramı’nı
sekiz gün kutlar. |
| Ramazan
Orucu Başlangıcı |
|
Müslüman |
Müslümanlar’a
Ramazan ayında oruç farz kılınmıştır. |
| İdo
Dmavlodö |
|
Süryani |
Süryaniler’e
göre İsa’nın Doğuş Bayramı, Noel. |
| Hristuğenna |
|
Rum |
Rumlar,
İsa’nın doğumunu (Noel), diğer Ortodokslar gibi 24 Aralık’ı
25’ine bağlayan gece ve 25 Aralık’ta kutlar. |
| Ayios
Stefanos |
|
Hıristiyan |
Hıristiyanlığın
ilk şehidi Aziz Stefanos’u anma günü. |
| Gaxend |
|
Kürt |
Kürtler’in
bir bölümü yılbaşını bu gün kutlar. |
