Site hosted by Angelfire.com: Build your free website today!
 
TANGOWEB
 

Referanslar

http://come.to/tangoweb

Kaynaklar
 

K O N U L A R 

ANA MENÜ
ULUSLARARASI TERÖRİZM
OSAMA BİN LADEN BİN MUHAMMED
ULUSLARARASI TERÖR ÖRGÜTLERİ
ULUSLARARASI TERÖR ÖRGÜTLERİ - TÜRKÇE -
ÜLKE ETÜDLERİ
T Ü R K İ Y E
KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ
YUNANİSTAN
BATI TRAKYA
ERMENİSTAN
GÜNEY KIBRIS RUM KESİMİ
I R A K
KUZEY IRAK
İRAN İSLÂM CUMHURİYETİ
RADİKAL İSLÂMİ HAREKETLER
SURİYE
FİLİSTİN
ALEVİLİK
AZINLIKLAR
ASURİLER, KELDANİLER, YEZİDİLER
KAFKASYA, ORTA ASYA,   TÜRK DÜNYASI
ASYA, ORTA DOĞU, ATLAS, KÖRFEZ ÜLKELERİ
İSTİHBARAT VE GÜVENLİK KURULUŞLARI
TÜRKİYE'DEKİ  DİPLOMATİK MİSYONLAR
ULUSLARARASI  KURULUŞLAR
DİNLER, MEZHEPLER, TARİKATLAR
ANARŞİZM - ANARŞİSTLER
BİZANS, PONTUS, KIBRIS, ANTİ-TÜRK
ORGANİZE SUÇLAR
ÖNEMLİ GÜNLER
YAZILAR
FORUMLAR
ÇEŞİTLİ
INTERNET MEDYA

D O W N L O A D

 
GÜNCEL
ABD'NİN TERÖRLE
TANIŞTIĞI GÜN
EN ÇOK ARANAN
22 TERÖRİST
OSAMA BİN LADEN, AFGANİSTAN, TALİBAN
PROFİLLER
OSAMA BİN LADEN
  Video Bantın Çözümü
  Veda Mesajı
 
GÜNEY ASYA TERÖR ÖRGÜTLERİ
HİNDİSTAN VE PAKİSTAN'DA 
 FAALİYET GÖSTEREN TERÖR  ÖRGÜTLERİ
 
GÖRÜŞ, ÖNERİ VE KATKILARINIZ İÇİN
tangoweb@hotmail.com
   
Kuruluş 30 Ağustos 1999
Güncelleme 25 Şubat 2002
MÖ 1500'DEN GÜNÜMÜZE AFGANİSTAN
 
 
 

MÖ 1500 - 600

Göçebe ve pastoral insanların evi olan Afganistan şimdiden "Asya'nın birleşme noktası" olarak bilinmektedir.

MÖ 600 - 300

Darius'un Achaemenid İmparatorluğu, doğu eyaleti olarak Afganistan'ı da içine alarak topraklarını genişletir.

MÖ 327 - 300

Büyük İskender'in ordusu, Darius III İmparatorluğu'nun baskısı altında olan Afganistan'a batıdan girer.

MÖ 300 - MS 48

Selucid İmapratorluğu döneminde Afganistan Hellenizm'in etkisi altındadır.

48 - 241

Kushan İmparatorluğu'nun merkezi Kapisa'dadır.
Afganistan'dan "İpek Yolu" nun kurulması.
Greko-Budizm'in gelişmesi.

241 - 962

Kargaşa dönemi.
Afganistan'a islamın yayılması.

962 - 1186

Ghaznavid İmparatorluğu.
Yazlık başkent olan Ghazni ve kışlık başkent olan Bost (Lashkargah) sanatın ve şiirin merkezleriydi.

1186 - 1220

Ghorid Hanedanlığı, Ghaznavid İmparatorluğu'nun yerine geçer ve Ghazni'yi yok eder.

1220 - 1332

Cengiz Han, Afganistan'a doğru hareket eder.

1364 - 1506 

Timurlenk Afganistan'ı işgal eder.
Başkent Herat'ın temizlenme ve inşaa dönemidir.

1506 - 1709

Babür, Kabil'de Moğol Hanedanı'nı kurar.

1747

Ahmed Şah Durrani, Kandahar'da modern Afganistan'ın temellerini atar.

1826 - 1863

Emir Dost Muhammed dönemi.
İlk Anglo-Afgan Savaşı (1839 - 1842).

1863 - 1879

Emir Sher Ali dönemi.

1880 - 1901

Abdur Rahman Han

Modern Afganistan çağı 1880 yılında başlamış ve kralların, prenslerin başarılı çalışmaları ile yaklaşık yüz yıl devam etmiştir.

Afganistan ile mevcut komşuları arasındaki sınırlar yoktu ve bölge Rus Çarlığı ile İngiliz idaresindeki  Hindistan arasında tampon bölge olarak kullanılmaktaydı.
Bundan öte, farklı etnik grupların bir ulus veya bir grup içinde birleşmesi imkansızdı.

Abdur Rahman Han, 1880 yılında modern çağı başlattı. Kendisi hala modern Afganistan'ın kurucusu olarak tanınmaktadır.

Şir Ali ailesinden gelen Abdur Rahman Han, güney Orta Asya'ya geldi ve kendini Kabil Kralı ilan etti.

Abdur Rahman Han, bölgedeki kontrolünü ve liderliğini genişletmek amacıyla, Kabil'de tek lider olarak hükümranlığını korumak için binlerce din kökenli gruplarla savaştı. Yeni teknolojileri tanıttı ve ölmeden önce değişik dinlerden farklı insanları tek yönetim olan monarşi altında toplama çalışmalarında başarılı oldu.

Ölümünden sonra iktidar, ilk oğlu Habibullah I'e geçti

1901 - 1919

Habibullah Han

Babası Abdur Rahman'ın başlattığı modern Avrupa teknolojisinin ülkeye tanıtımını daha da ileriye götürdü.
Batılı fikirler ve tarzlar, Afgan Kraliyet Mahkemesi'ni ve üst sınıfı etkiledi.
Üst sınıf, Afganistan'ın çevre bölgelerde yaşayan insanlarından daha fazla insana ulaşmıştır.
Avrupa'nın ideolojik ve sosyal etkileri hissedilmekteydi.
Ülke ve halk, çok kısa bir zaman içinde dış dünyaya açıldı.

Mahmud Be Tarzi, Afganistan sınırları dışında, siyasi etkisi olan "Seraj-Ol Akbar" adlı bir dergi çıkartır.

Habibullah Han, İngiliz idaresi altıdna olan Hind1istan'ı 1907 yılında ziyaret etti ve İngiltere'nin gücü onu etkiledi.

I.Dünya Savaşı'na Merkezi Güçler (Almanya, Avusturya-Macaristan, Osmanlı İmparatorluğu, Bulgaristan)'in yanında girme konusunda Tarzi'den, üçüncü oğlu Amanullah (Tarzi'nin kızı Soraya ile evlenen oğlu)'dan ve diğer kişilerden gelen baskılara karşı koydu.

Kuvvetli milliyetçi duygularından dolayı bir çok Afganlı, I.Dünya Savaşı esnasında Almanya ve Avusturya'nın yanında yer alan Osmanlı İmparatorluğu saflarında savaştı.

Bu dönemde Afganlar ve Avrupalılar arasında ilk fikir alışverişi gerçekleşti. Afgan üst sınıfı ile Avrupalılar arasında iş, sosyal, siyasi konular konuşuldu. Afganistan, Avrupa'yı keşfederek bir çok şey kazanırken, Avrupalılar da, özellikle İngiliz etkisi, Afganistan siyasi çemberine girerel bir çok şey kazandılar.

Savaşın sonunda Avrupa'ya barış geldi, Habibullah'a da ölüm; 20 Şubat 1919 tarihinde, İngiliz karşıtı hareketle birleşen kişiler tarafından öldürüldü.;
Ve Amanullah başa geldi.

19 Ağustos 1919

Ülkeyi İngiltere'nin sömrügesi altına almaya çalışan İngiliz güçlerine karşı yapılan Üçüncü Savaş'tan sonra Afganistan tekrar bağımsızlığını kazandı.

O günden sonra dünyadaki bütün Afganlar, her yıl 19 Ağustos'u Bağımsızlık Günleri olarak kutlarlar.

1919 - 1929

Amanullah Han

John F.Kennedy ABD için 60'lı yıllarda neyse, Amanullah da 20'li yıllarda Afganistan için oydu.

Reformlar yaptı, Afganistan'ın yaşam standardını daha üst seviyelere çıkartmak için çalıştı ve Avrupa uluslarına kıyasla teknolojik altyapıyı korumaya ve geliştirmeye azimle devam etti.

Babasının öldürülmesinden sonra, Amanullah Han, Üçüncü Anglo-Afgan Savaşı'nı Mayıs 1919 ayında başlatmak üzere yeteri kadar destek sağladı. Bu savaş, Afganlar'a daha evvel İngilizler'in elinde olan dış ilişkilerini kendilerinin yürütmesine imkan sağladı.

Ravalpindi Anlaşması 8 Ağustos 1919 tarihinde imzalandı ve 1921 yılında değiştirildi.

İngilizlerle son belgeyi imzalamadan önce Afganlar, Sovyetler Birliği'ndeki yeni bolşevik rejim ile bir dostluk andlaşması imzaladı. Böylelikle Afganistan, Sovyet Hükümeti'ni tanıyan ilk ulus oldu. Ve iki hükümet arasında "özel bir ilişki" kuruldu.

Ve bu ilişki, Sovyetler Birliği'nin ilişkiden çıkar sağlayarak Afganistan'a girdiği Aralık 1979 ayına kadar devam etti.

Amanullah Han, 1923 yılında ünvanını "Emir" den "Şah" a (Kral) çevirdi. Anayasal ve idari değişiklikleri de kapsayan 10 yıllık reformlara resmi olarak başladı.

Kadınların peçelerini kaldırtarak, karma okulları kurarak mollaların ve din adamlarının tepkisini topladı. Sosyal reformları, muhafazakar güçlerin ciddi muhalefetine neden oldu.

Kasım 1928'de iç savaş patlak verdi ve Baccheh Saqqow (Su Taşıyıcısı'nın Oğlu) adlı Tacik halk kaharamanı Kabil'i işgal etti.

1929 yılında, Amanullah Han iktidarı büyük oğlu İnayatullah'a bırakmak için 14 Ocak 1929 tarihinde tahttan ayrıldı.

Fakat Bacceh Saqqow, kendisini  Afganistan'ın Emiri Habibullah Gazi (Habibullah II) olarak ilan etti.

Amanullah Han tahtını tekrar ele geçiremedi ve İtalya'ya sürgüne gitti. 1960 yılında Zürih'te vefat etti.

1929 - 1933

Muhammed Nader Şah

Habibullah II; Muhammed Nadir Han, ağabeyleri ve Amanullah'ın kuzenleri tarafından tahttan indirildi.
10 Ocak 1929 tarihinde Habibullah II'nin kısa saltanatı sona erdi ve 17 adamı ile birlikte idam edildi.

Bir önceki monarşi ailesinin kendileri ve halk arasında yakın ilişki kurmasından dolayı Kabile Meclisi, Nader Han'ı Şah olarak ilan etti ve muhalifler kanlı bir şekilde ortadan kaldırıldı.

Nader Şah, 1931 yılında islamci dini liderleri memnun eden daha muhafazakar bir yeni anayasa çıkardı (peçe tekrar geldi). 1920'larda küçük çapta sanayi projelerine başlayan bir kaç girişimcinin liderliği altında milli ekonomi gelişti

Nader Şah, 8 Kasım 1933'te öldürüldü.

Yerine, oğlu 19 yaşındaki Prens Zahir, Şah ünvanına sahip oldu.

1933

Zahir Şah kral oldu ve Afganistan 40 yıl daha monarşi olarak devam etti.

1953

General Mohammed Daud başbakan oldu.
Ekonomik ve askeri yardımlar için Sovyetler Birliği'ne dönüldü.
Peçenin kaldırılması gibi bir çok sosyal reformların tanıtılması.

1955

Afganistan, ABD'ye askeri bağlar için yaklaşır. Washington ülkeyi önemsiz görür.
Afganistan, Moskova ile bağları geliştirir.

1963

Afganistan'ı monarşiden cumhuriyete taşıyan Mohammed Daud, başbakanlık görevinden istifaya zorlanır.

1964

Anayasal Monarşi tanıtılır. Fakat bu siyasi polemiğe ve güç mücadelelerine neden olur.

1973

Mohammad Daud darbe ile iktidarı ele geçirir ve cumhuriyet ilan eder.
Batılı güçlere karşı Sovyetler Birliği ile birlikte olur.
Tarzı, kendisine karşı birlik olan sol kanatı muhalefetten vazgeçirtir.
Kral Zahir Şah, Afganistan dışında kalır.

17 Temmuz 1973

Afganistan Cumhuriyet Hükümeti, Afganistan'ın ilk cCumhurbaşkanı olarak Han ile  birlikte kurulur.

27 Nisan 1978

Sovyetler Birliği yanlısı solcular Afganistan'da yeni bir darbe yaparlar.
Nur Mohammed Taraki başbakan, Babrak Karmal ve Hafizullah Amin başbakan yardımcıları olurlar.
Sovyetler Birliği tarafından hemen tanınırlar.

General Daud iktidardan indirilir ve solcu Halkın Demokratik Partisi tarafından öldürülür.
Partinin Khalq ve Parcham grupları ayrılır ve bunun sonucunda da bir çok Parcham lideri ya öldürülür ya da sürülür.

Aynı zamanda, sosyal değişiklikleri reddeden muhafazakar islamcı ve etnik liderler, ülke içinde silahlı ayaklanmalara başlarlar.

1978
Yaz

Taraki rejimi; faizin, kadınlar için eşit hakların, toprak reformlarının ve idari derecelerin elimine edilmesi gibi marksist-leninist reformları açıkladı.
Reformlar üzerine şiddetli protestolar patlak verdi.
Taraki'nin siyasi baskısı, diğer kişileri muhalif durumuna çevirmiştir.

28 Mart 1979

Hafizullah Amin başbakan olur.
Ancak, Taraki diğer yüksek siyasi görevlere sahiptir.
Ülke içinde isyanlar artar ve Afgan ordusu çöker.
Amin rejimi Sovyetler'den askeri yardım talep eder ve alır.

14 Eylül 1979

Taraki ve Amin arasındaki çekişme, Taraki'yi iktidardan uzaklaştırır.

1979

Kabil'deki solcu liderler Hafizullah Amin ve Nur Mohammed Taraki arasındaki güç kavgası, Amin'in kazanması ile sonuçlanır.

10 Ekim 1979

Taraki, Amin destekçileri tarafından öldürülür.
Ülke içindeki isyanlar devam eder ve Afgan ordu gücü yıkılır.
Sonunda Sovyetler Birliği, Amin'in ortadan kaldırılması için askeri birlik yollar.

24 Aralık 1979

Sovyetler Birliği, Afganistan'ı işgal etmeye başlar.
Halkın Demokratik Partisi Parcham Grubu Lideri Babrak Karmal, Sovyet askerleri tarafından desteklenerek yönetici olur.
Fakat rejim karşıtı direnişin şiddeti, Sovyet güçleri ile savaşan değişik mücahit grupları ile artar.
ABD, Pakistan, Çin, İran ve Suudi Arabistan para ve silah yardımında bulunurlar.

27 Aralık 1979

Amin ve bir çok destekçisi, Kabil'e doğru hareket eden Sovyet askerlerince öldürülür.
Sovyetler, Babrak Karmal'a destek verirler.

1980

Afganistan'da ve Peşaver Pakistan sınırında Sovyet işgaline karşı direniş başlar.
Gruplar kendilerine "mücahit" (Farsça anlamı Savaşçı) demektedirler.

CIA, Pakistan yoluyla silah yardımı yaparak isyancıları destekler.

1984

Reagan yönetiminde Mücahitler'e gizli askeri yardım artar.

1985

Mücahitler, Sovyet güçlerine karşı birliktelik oluşturmak için Pakistan'da bir araya gelirler.

Afgan nüfusunun yarısının savaşla yok olduğu sanılmaktadır. Ve bir çoğu da komşu olan İran veya Pakistan'a kaçmışlardır.

Sovyetler'in yeni lideri Mikhail Gorbachev, Afganistan'dan askerini çekeceğini söylemektedir.

1986

ABD, Mücahitler'e Sovyet helikopterlerini vurmak için STINGER füzeleri sağlar.

25 Şubat 1986

Sovyet Lideri M.Gorbaçov, Afgan Savaşı'nın geleceğine ilişkin karamsarlığını, savaşı "kanayan yara" şeklinde tanımlayarak ifade etmiş, "yakın gelecekte askerlerin evlerine dönmelerini istediğini" belirtmiştir.

4 Mayıs 1986

Kremlin, Babrak Karmal'ı içte politik bir çözüm bulmak amacıyla görevden almış, yerine gizli polis başkanı Dr. Sayid Mohammad Najibullah'ı atamıştır.

Kasım 1987

Yeni Afgan Anayasası kabul edildi.
Najibullah, Sovyetler'in desteğini alarak başkan seçildi.

1989

Son Sovyet askeri birliği Afganistan'dan ayrıldı.
Ancak, sivil savaş Mücahit gruplarının Najibullah'ı devirmek için yaptıkları baskılarla devam etti.

1991

Amerika ile Sovyetler Birliği, kendi taraflarına askeri yardımları kesme konusunda karar aldılar.

15 Nisan 1992

Mücahitler ile diğer islami gruplar Kabil'e yöneldiler.
Afganlı isyancılar,gizli polis şefi General Abdul Rashid Dostum'un yardımlarıyla şehire girerek, Başkan Najibullah'ı ele geçirmeyi başardılar.

30 Aralık 1992

Sayıları 1300'ü aşan temsilciyle, isyancılar, dini liderler ve entellektüeller bir an önce islam cumhuriyeti oluşturmak amacıyla bir araya geldiler.
Burhanuddin Rabbani'yi başkan seçtiler.
Ancak, isyancıların çoğunluğu bu buluşmayı boykot etti ve aralarında çatışmalar başladı.

Mart 1993

Kabil dışındaki isyancı grup Gulbuddin Hekmetyar'ı kendilerinin başkanı olarak ilan etti.
Hekmetyar, Hizb-i İslami'nin lideriydi ve CIA tarafından desteklenen tüm isyancı grupların en iyisiydi.

17 Haziran 1993

Hekmetyar, resmi olarak and içti.

1993

Mücahitler grubu, hükümetin oluşumuna Tacik, Burhaneddin Rabbani gibi etnik grupların da dahil edilmelerine onay verdi.

1994

Ayrılıklardan kaynaklanan mücadeleler devam etti.
Taliban, önce Kandahar ili güneyinde, sonraki 2 yıl da batı, doğu ve güney Afganistan'da gücünü göstermeye başladı.

Kasım 1994

Hekmetyar ve gerilla grubu Kabil bölgesine yöneldiler ve Rabbani'yi ortadan kaldırmaya çalıştılar.
İki yıl boyunca doğu, batı ve güney Afganistan'ı istila ettiler.

19 Haziran 1996

Hekmetyar, eski düşmanı Rabbani ile bir barış imzaladı ve Kabil'de başbakan oldu.

1996

Taliban, Kabil'de kontrolu ele geçirdi ve islamın en katı şeklini devreye sokarak kadınlara çalışma yasağı ile organ kesilmesi, idam gibi çeşitli dini cezaları uygulamaya başladı.
Rabbani, kuzeydeki anti-Taliban güçlere katılmak amacıyla bölgeden kaçtı.

1998

Deprem nedeniyle binlerce insan öldü.
Clinton yönetimi, Afganistan'a yönelik füze saldırılarıan başladı ve Usama bin Ladin'i Amerin Elçilikleri'ne yönelik bombalama olaylarından sorumlu tuttuğunu açıkladı.

1999

Birleşmiş Milletler, Usama bin Ladin'in mahkemeye çıkarılmasının sağlamak için Afganistan'a ekonomik yaptırımlar ve ambargolar uygulamaya başladı.

Ocak 2001

Birleşmiş Milletler, Taliban'ın Usama bin Ladin'i teslim etmesi için yeni yaptırımları gündeme getirdi
Mülteci krizi iyice derinleşmeye başladı.
Ülke, artık bir enkaz haline gelmişti.

 

Kaynak :  İnternet (İngilizce metinden çeviri)