6 büyüklüğündeki depremde yerle bir olacağı raporlarda yer alan
heyelan bölgesi Gürpınar'da belediye 'ölüm rantı' yarattı. Güvenlik için
belirlenen maksimum konut sayısı 1500'den 20 bine, kat sayısı 4'ten 17'ye
çıktı
Beylikdüzü'ndeki Gürpınar beldesinde yaşanan trilyonluk rant
oyunu yaşamı tehdit eder hale geldi. 1989 imar
planlarında birinci derecede heyelan bölgesi olması nedeniyle
maksimum dört katlı 1500 konuta izin verilen bölgede Gürpınar Belediyesi'nce
yapılan plan değişiklikleriyle konut sayısı 10 yılda 20 bini aşarken,
kat sayısı da 17'ye çıkarıldı. 10 yılda açılan üç dava belediyenin
aleyhine sonuçlandı ve konut sayısının azaltılmasına karar verildi.
Ancak her karardan sonra yeni bir plan tadilatı yapan belediye, 'Karar
eski planla ilgiliydi' diyerek konut sayısını azaltmak yerine artırdı.
Belediyenin şu anda dördüncü plan tadilatıyla uğraştığı öğrenildi.
Bölge için 1989'da yapılan imar planlarında 1994 yılında değişiklik
yapan belediye konut alanını 82 hektardan 133 hektara çıkardı. Belediye,
park alanlarını 17 hektardan 3.40 hektara düşürürken, hizmet alanı olarak
ayırdığı 1.5 hektarlık bölümü ise 38 hektara çıkardı. Belediye daha sonra
bu alanları konut ve ticaret bölgesine çevirerek imara açtı.
Çok katlı bina yapımının engellenmesi için açılan davalarda üç bilirkişi
heyeti de iddiaları doğrulayan raporlar hazırladı. İstanbul 4. İdare Mahkemesi'nin
tayin ettiği Doç. Dr. Erdinç Yiğitbaş, Doç. Dr. Mehmet Ocakçı ve Doç. Dr.
Mesture Aysan'ın raporunda şöyle denildi: "Bu alan yerleşim yönünden en
sakıncalı bölgedir. İller Bankası'nın 1983'te hazırladığı birinci raporla
1989'da hazırladığı ikinci rapor arasındaki kısa sürede
bile bölgede yapılan inşaatlar, bu aktif heyelan bölgesinin sınırlarını
genişletmiştir. Heyetimiz yapmış olduğu keşiflere dayanarak bu alanın tümüyle
yerleşime kapatılmasını gerekli bulmuştur."
'Acil durum' uyarısı
Yine İstanbul 4. İdare Mahkemesi'nin tayin ettiği Prof. Dr. Melih
Ersoy, Doç. Dr. Ersen Buket ve Doç. Dr. Çağatay Keskinok tarafından hazırlanan
raporda da bölgenin acil durumu şu cümlelerle özetlendi: "Parsel
parsel etüt edildiğinde hafif yapılar için elverişli kısımlar ortaya çıkabilir.
Ancak bölge genelinde sakıncalı bir formasyon olup tek tek zemine binecek
yükler, geniş alanda belli ağırlığa eriştikten sonra kütle heyelanına yol
açacaktır. Bu nedenle zemine yüklenmek yerine drenaj ve teraslamayla
ağaçlandırma ve istinat duvarı gibi önlemlerle zemine duyarlılık kazandırılmalıdır."
Gürpınar'ın ANAP'lı Belediye Başkanı Veliddin Küçük, Marmara depreminden sonra "İşte gördünüz binalarda bir şey yok" diyerek sorumsuz yapılaşmayı teşvik ederken; uzmanlar hiç de öyle konuşmuyor. Jeofizik Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Oğuz Gündoğdu, şöyle dedi: "Kocaeli depremi sırasında Gürpınar'ın altında teknik bir olay maydana geldi. Burada zemin çok kötü ve killi bir malzeme olduğu için plastik bir etki gösterdi. Killi yapı enerjiyi yuttu. Ama belediye başkanı büyük bir yanılgı içinde. 7.4 büyüklüğündeki depremin ivmesi çok düşüktü. İvme değeri yüksek bir deprem olsaydı bölgede bir tane bina göremezdiniz. İvmesi yüksek bir deprem yağışlı mevsime rastlarsa Başkan'ın göreceği manzara Adapazarı gibi olur."
Bölgenin özel koşullu yapılanma alanı olduğunu belirten inşaat mühendisleri de, "Ama zeminin ıslah edilmesi için harcanacak para ortaya çıktığında inşaattan vazgeçersiniz. Zeminin ıslah edilmesi için asgari 18 metrelik kazıklar çakılacak, sonra da üzerine iki katlı bina yapılacak. Bu maliyeti kimse göze almaz" diye konuştu.
Kaymağı Jet-Pa yiyor
Bölgede 1995 yılında 'Dünyanın en büyük projelerinden biri daha gerçekleşiyor.
GAP'tan sonra Jetkonut' sloganıyla kampanya başlatan Jet-Pa, bölgenin rantını
yiyen şirketlerin başında geliyor. Jet-Pa Gürpınar'da inşa ettiği Jetkent-1'de
belediyeyi arkasına alarak yasaya aykırı anahtar teslimi yapmakla suçlandı.
Maliye Bakanlığı, Jetpa'yı kendisine ait olmayan konutları sattığı gerekçesiyle
'sahtekâr' ilan etti. Denetmenler, Jet-Pa'nın kendine düşen konut sayısı
550 iken, 688 evi Jetkent-1 olarak sattığını tespit etti. Jet-Pa, hizmet
alanı olarak ayrılan 638 parseldeki 9-10 adaları otel ve hastane yapmak
üzere belediyeden satın aldı.
Bilirkişi raporlarında ise bu alanın heyelan nedeniyle hizmet alanı
olarak bile kullanılamayacağı belirtiliyor. Raporda, 'Hizmet alanında itfaiye
veya ağır makine parkı bulunur. Deprem gibi heyelanı harekete geçirecek
bir olayda, bu birimlerin büyük hasar görmesi kesindir' deniliyor. Öte
yandan Jet-Pa'nın Jetkent-5 olarak konut yapmaya hazırlandığı bölgedeki
inşaat izninin seçimden önce 1 emsal olduğunu (10 dönüme 100 daire) belirten
kooperatifçiler, seçimlerden sonra söz konusu inşaat izninin 2.5 emsale
(10 dönüme 250 daire) çıkarıldığını belirtiyor. Bu da konut ve kat sayısında
çok büyük artış anlamına geliyor.