คำนำ
การพิมพ์ครั้งแรก

หนังสือเรื่องนี้ จัดพิมพ์ขึ้น เพื่อความสะดวก ของผู้สนใจ เป็นพิเศษ ในบทความต่างๆ ของท่านพุทธทาสภิกขุ เช่นเดียวกับ หนังสือชุมนุม เรื่องอื่นๆ ที่เคยพิมพ์มาแล้ว ชื่อแห่งหนังสือเล่มนี้ ย่อมบอก อยู่ในตัวเอง อย่างชัดเจน แล้วว่า เป็นเรื่องชนิดใด

ท่านเจ้าของเรื่อง ได้ขอให้ชี้แจงว่า เนื่องจาก เรื่องเหล่านี้ เป็นข้อคิด ที่อิสระจริงๆ อาจจะ มีผิดมีถูก ตามลักษณะ ของความคิด ที่เกิดขึ้น ในขณะที่มี อติมหันตารมณ์ แวดล้อมต่างๆ กันก็ได้ ฉะนั้น ใครจะ วิพากษ์วิจารณ์ อย่างไร ตามใจชอบ ก็ได้อีกเหมือนกัน แต่อย่างไรก็ตาม ท่านเจ้าของบทความ ยังยืนยัน ความคิดเห็น ในบทความ เหล่านั้นอยู่ แม้กระทั่งจนบัดนี้ ทั้งที่บทความนั้น เป็นสิ่งที่เขียนเรื่อยๆ มา ตั้งแต่ ปี พ.ศ. ๒๔๗๖ สถิติ และคำเรียกชื่อต่างๆ เปลี่ยนแปลงไป ตามกาลสมัย เช่น ประเทศสยาม เป็นประเทศไทย เป็นต้น (ซึ่งในการพิมพ์นี้ ได้คงไว้ ตามต้นฉบับเดิม), แต่ข้อเท็จจริง ที่เป็น ความมุ่งหมายสำคัญ ของเรื่องนั้นๆ แทบจะ ไม่มีอะไร เปลี่ยนแปลง เลย ท่านผู้เจ้าของความเห็น มีความยินดี ให้ผู้ประสงค์จะติดต่อ ทำการติดต่อ กับท่าน ในลักษณะที่ว่า สถานการณ์ต่างๆ ยังคงอยู่ในสภาพ เช่นที่กล่าวถึง ในบทความนั้นๆ ทุกประการ

บทความเหล่านี้ ได้เคยลงพิมพ์ ในหนังสือพิมพ์ พุทธสาสนา ของคณะธรรมทาน ตลอดเวลา ๒๐ ปีเศษมาแล้ว ในนามปากกาต่างๆ กัน ตาม อารมณ์สนุก หรือ โทมนัส ที่เกิดขึ้น ในขณะนั้น ๆ แล้วแต่กรณี บัดนี้ ท่านอยู่ในวัยชรา เกินกว่า ที่จะเขียนบทความ ทำนองนี้ อีกต่อไปแล้ว จึงยอมให้ รวบรวม มาจัดพิมพ์ขึ้น ท่านผู้เขียนเคย "ถูกด่า" เพราะ บทความเหล่านี้ มาแล้วอย่างไร ก็ยังมีความยินดีที่จะ "ถูกด่า" ต่อไปอีก โดยไม่มีกำหนด

ในที่สุดนี้ สมาชิก สหายธรรมทาน ทุกคน มีความหวังว่า ข้อคิดอิสระเหล่านี้ จะช่วยให้เกิด ความคิดอิสระ แก่เพื่อนพุทธบริษัท ทั้งหลาย ทั้งในการ ปรับปรุงตัวเอง และปรับปรุง สิ่งต่างๆ อันเกี่ยวกับ พระพุทธศาสนา ของเรา ให้เป็นประโยชน์ และรุ่งเรืองยิ่งขึ้น ในยุคที่สมมติกันว่า เป็นกึ่งพุทธกาลนี้ ได้ไม่น้อยเลย

กองตำราคณะธรรมทาน
ไชยา, ๑ สิงหาคม ๒๔๙๙

คัดจาก หนังสือ ชุมนุมข้อคิดอิสระ พุทธทาสภิกขุ พิมพ์ครั้งที่ ๕ โดย สำนักพิมพ์สุขภาพใจ พ.ศ. ๒๕๓๘