ความอยาก

อันความอยาก จะระงับ ดับลงได้

นั้นมิใช่ เพราะเรา ตามสนอง

สิ่งที่อยาก ให้ทัน ดั่งมันปอง

แต่เพราะต้อง ฆ่ามัน ให้บรรลัย

ให้ปัญญา บงการ แทนร่านอยาก

ความร้อนไม่ มีมาก อย่าสงสัย

ทั้งอาจผลิต กิจการ งานใดๆ

ให้ล่วงไป ด้วยดี มีสุขเย็นฯ  

ความสุข

ความเอ๋ย ความสุข

ใครๆทุก คนชอบเจ้า เฝ้าวิ่งหา

“แกก็สุข ฉันก็สุข ทุกเวลา”

แต่ดูหน้า ตาแห้ง ยังแคลงใจ

ถ้าเราเผา ตัวตัณหา ก็น่าจะสุข

ถ้ามันเผา เราก็”สุก” หรือเกรียมได้

เขาว่าสุข สุขเน้อ! อย่าเห่อไป

มันสุขเย็น หรือสุกไหม้ ให้แน่เอยฯ  

ินิทานเรื่องสั้นของท่านพุทธทาส  เรื่อง คนกับสุนัข

อากาศจะวิปริต เพราะความเปลี่ยนแปลง ไปตามฤดูกาล ของ แดด ลม ฝน หรือสิ่งแวดล้อม จะสับสน เพราะการ โยกย้ายรื้อถอน อย่างชุลมุน วุ่นวายของมนุษย์เอง สักเพียงใด สุนัขของเขา ก็ยังพยายาม ค้นหาจนพบที่หลับนอน อันเป็นสุขสมใจ มันจนได้ มันย้ายที่ ไปลองนอน ตรงนั้นนิด ตรงนั้นหน่อย ลองนอนดู เพียงสองสามนาที เท่านั้น มันก็รู้ว่า เหมาะ หรือ ไม่เหมาะ ถ้าไม่เหมาะ ก็ย้ายใหม่!  มันทำดังนี้เรื่อยไป ไม่กี่ครั้ง ก็พบที่อันเป็นสุขจริง และหลับสนิท มันไม่เป็นโรคเรื้อน ชนิดที่ ต้องเกา อยู่เสมอ จนหาที่นอน อันเป็นสุขไม่พบ ในโลกนี้! 

แต่สำหรับ เจ้าของ มันเองนั้น อะไรๆ ที่ใดๆ อย่างไหนๆ ระดับไหนๆ ก็ไม่เคย ให้ความเป็นสุข และพอใจ ดิ้นรน จนตาย จิตก็ไม่เคย ประสบ กับภาวะ แห่งความ สะอาด สว่าง และ สงบเย็น ที่แม้เพียงแต่ จะทำให้ หลับสนิทจริงๆ ได้ เขาตกอยู่ในลักษณะ ของสุนัข โรคเรื้อน ชนิดที่ต้องการ ข่วนตัวเองอยู่เสมอ! เขาไม่สามารถ ทำให้เกิดการ โยกย้าย เปลี่ยนแปลง ชนิดที่ค่อยๆ เลื่อนสูงขึ้นไป จนกระทั่ง พบสภาพ อันเป็นที่จุใจ ดังเช่น สุนัขของเขาเอง ซึ่งไม่กี่นาที ก็ค้นพบ ที่นอน อันสุขสงบ ทั้งๆ ที่มัน เป็นเพียง สุนัข แต่เขา ก็ยังเป็นถึง อาจารย์ ที่ทำการ ฝึกสอน อะไรหลายๆ อย่างให้สุนัขของเขา ทุกวัน ด้วยความขยัน และบางครั้ง ยังแถมตีมัน ด้วยเพราะ เขาถือว่า เขาเป็นนายของมัน

นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า: มันเป็นการ เหลือวิสัยของพระเป็นเจ้า หรือ สิ่งใดๆ ทั้งสิ้น ที่จะทำให้สุนัขนั้น เต็มไปด้วย ความดิ้นรน ทะเยอทะยาน และวิตก กังวล นานาประการ จนค้นหา ที่นอนหลับสนิท ไม่ได้ อย่างเจ้าของ ของมันเอง ความอยาก ได้นั่นได้นี่ มีนั่น มีนี่ เป็นนั่น เป็นนี่ อย่าง ไม่มี ขอบเขต ของเขา จนกระทั่ง ได้เป็นเจ้าของ และเป็น ครูบาอาจารย์ ของสุนัข แล้ว ก็ยังหาโอกาส สงบอารมณ์ ให้มาก และให้เหมือน แม้สุนัข ตัวนั้น ก็ไม่ได้ เพราะฉะนั้น ใครเล่า จะเป็นที่น่า สมเพชกว่าใคร ในระหว่าง สิ่งมีชีวิต ทั้งสอง นี้ 

 

คัดจากหนังสือ นิทานเซ็น มหรสพทางวิญญาณเพื่อจริยธรรม เล่าโดย.. ท่านพุทธทาสภิกขุ แห่งสวนโมกขพลาราม ณ หอประชุมคุรุสภา พุทธศักราช ๒๕๐๕ พิมพ์โดย ธรรมสภา