เวลาที่ทำ iodine test กับพวก starch จะได้สีน้ำเงิน ซึ่งอธิบายว่าเกิดขึ้นเพราะไอโอดีนเข้าไปอยู่ภายในโครงสร้าง helix ของ starch ทำให้เห็นผลเป็นสารสีน้ำเงิน
สงสัยว่าทำไมถึงเห็นเป็นสีน้ำเงินค่ะ ทำไมไม่เห็นเป็นสีเหลืองของไอโอดีน หรือว่าสีอื่นๆ ?
สีน้ำเงินเข้มที่เกิดจาก การเติมสารแขวนลอยแป้งลงในสารละลายไอโอดีนนั้น คาดว่าเกิดจากการซึมซับ โมเลกุลของไอโอดีนเข้าไปในแป้งครับ ซึ่งแป้งเป็นโพลีเมอร์ชนิดหนึ่งประกอบไปด้วยโครงสร้างแบบ บันไดเกลียว (helical chain) ของ เบต้า-อะไมโลส (แต่ถ้ามี อัลฟ่า-อะไมโลส เป็นองค์ประกอบอยู่ด้วย จะทำปฏิกิริยากับไอโอดีนได้สีแดง ซึ่งเป็นปฏิกิริยาที่ย้อนกลับไม่ได้ องค์ประกอบอัลฟ่า-อะไมโลสจึง ไม่เป็นที่พึงประสงค์ สำหรับแป้งที่เราจะใช้เป็นอินดิเคเตอร์สำหรับไอโอดีนครับ) นอกจากนี้แป้งยังสลาย ตัวได้ง่ายในกรณีที่มีความเข้มข้นของไอโอดีนสูง ๆ ปฏิกิริยาบางอย่างเช่นการไตเตรตไอโอดีนด้วย โซเดียมไทโอซัลเฟต (Sodium Thiosulfate, NaS2O3) จึงมักนิยมเติมแป้ง ลงไปในตอนท้าย ๆ ก่อนที่จะถึงจุดสมมูล เพื่อให้แน่ใจว่าไม่มีความเข้มข้นของไอโอดีนสูงเกินไปครับ
ภาพแสดงการแทรกตัวของไอโอดีนเข้าไปในโมเลกุลของแป้งครับ
เอกสารอ้างอิง
Skoog DA, West DM, Holler FJ. (1996) Fundamentals of Analytical Chemistry, 7th edn. Saunders College Publishing, New York, pp. 364 - 365.
จากการวิเคราะห์การดูดกลืนแสง ในช่วงความยาวคลื่น 400 - 900 nm เปรียบเทียบกันระหว่างสารละลายไอโอดีน กับสารละลายไอโอดีนที่ใส่แป้งลงไป จะเห็นความแตกต่างดังภาพข้างล่างครับ ซึ่งจะเห็นว่าช่วงที่ดูดกลืนแสงได้ มากที่สุดคือที่ 563 nm (maximum absorption) จึงทำให้เห็นสารละลายเป็นสีน้ำเงินครับ ดูเอกสารอ้างอิงได้ ที่นี่ ครับ
