PIETER BAKKER
"Niet componeren is zoiets als tijdverspilling".
 | Ensemble Flauto Nuovo |
| It Orkest |
| Flauto Nuovo |
| Nuovo Nieuws |
Hoewel de componist Pieter Bakker een zeer Friese naam heeft en bovendien in Friesland woont, is hij een rasechte Hollander.
Hij werd geboren in 1952 in Amsterdam en woonde daar tot 1987. Sindsdien woont hij in het Friese dorpje Schraard, dat in de buurt ligt van de Afsluitdijk. Een ideale situatie: in Friesland wonen en het Westen binnen "handbereik" hebhen.
In de omgeving van Pieter Bakker was men vroeger niet wat je noemt "cultuurminded" en het mag dan ook als tamelijk uitzonderlijk worden beschouwd, dat hij al van jongs af aan voor zichzelf wist, dat hij het inzake studie en beroep juist in de richting van de cultuur wilde zoeken.
Ofschoon hij in zijn jeugd pianolessen volgde, betekende dit niet, dat hij na de middelbare school meteen naar het conservatorium ging.
Aanvankelijk kwam hij in een heel andere wereld terecht en wel die van het uitgeversbedrijf. Jarenlang was hij uitgever van bladen voor hoger onderwijs en wetenschappen en pas na zijn twintigste besloot hij muziek te gaan studeren. Tijdens zijn studie zette hij de uitgeverij overigens niet stop en ook nu levert deze baan hem nog een deel van zijn inkom-sten op. Aan vier verschillende conservatoria bekwaamde Pieter Bakker zich in maar liefst drie verschillende studierichtingen. Aan het Sweelinck Conservatorium in Amsterdam studeerde hij compositie en aan de conservato-ria van Hilversum, Leeuwarden en Groningen verdiepte hij zich in directie en rnuziektheorie. Compositie boeide hem het meest van alles. Uiteraard is zoiets in eerste instantie een kwestie van aanleg, maar Pieter stak tijdens het interview niet onder stoelen of banken, dat vooral de conservatoria in Leeuwarden en Groningen hem op het gebied van de muziektheorie niet bijzonder hebben geïnspireerd. Met name bij het muziekpedagogische gedeelte had hij de nodige vraagtekens. Sprekend over Leeuwarden, kon hij het bovendien niet nalaten, kritiek uit te oefenen op het feit, dat het conservatorium in deze plaats zomaar bereid was te verdwijnen, terwijl men altijd zo hoog had opgegeven over zichzelf.
Onbegrijpelijk voor Pieter Bakker.
Compositieles kreeg hij van Paul Termos en van Daan Manneke en nu componeert hij dag in dag uit. Voor de lunch houdt hij zich in de regel bezig met de uitgeverij en de rest van de dag studeert hij piano - hij heeft één zeer begaafde leerling voor wie hij speciaal een theorieboek schreef (dat mogelijk uitgegeven wordt bij de "Stichting Flauto Nuovo Friesland") Verder verdiept hij zich in theoretische zaken en werkt hij aan zijn composities.
Componeren is voor Pieter Bakker een soort van innerlijke opdracht. Over één compositie doet hij ongeveer twee maanden. In principe werkt hij nooit aan twee composities tegelijk. Ofschoon het voltooien van een muziekstuk hem vanzelfsprekend vol-doening geeft, is de blijdschap altijd maar van korte duur, want zijn gedachten zijn op zo'n moment alweer bezig met het volgende werk. Soms is dat een werk "in opdracht", maar veel vaker is dat een "vrij werk".
De eerste grote opdracht, die hij kreeg, was er één van de provincie Friesland voor het "Ensemble Flauto Nuovo". Hij schreef voor het ensemble de compositie "Achter de Wolken"; een werk, waarvan de titel te maken heeft met een zinsnede uit één van de preken van de dominee-dichter François Haverschmidt (Piet Paaltjens).
Het ensemble voerde het werk voor het eerst uit op 19 januari j.l. in het kerkje te Foudgum tijdens de François Haverschmidt-herdenking.
Eigenlijk was "Achter de Wolken" een voor-studie, maat nu is het het vierde deel van een vijfdelig stuk. Op de dag van het interview had de componist net het eerste deel voltooid, een werk met de titel "Foudgum". Alle delen kunnen overigens los van elkaar worden uitge-voerd.
Pieter Bakker maakt in de regel eerst een compositie en bedenkt er pas later een titel bij. Af en toe ontleent hij een titel aan de letterkunde, maar veel vaker aan de omgeving. Zo schreef hij o.a. twee stukken met als titel "Sandfirden".
Programmatisch is zijn muziek niet, hetgeen inhoudt, dat er geen "verhaal" in de muziek wordt uitgebeeld. Pieter gelooft überhaupt niet in programma-muziek! Zaken als "leven", "dood", "God" en "liefde" liggen wat hem betreft aan ieder werk ten grondslag, ook al kun je die dingen niet expliciet aanwijzen.
Alhoewel hij niemand in het bijzonder navolgt in zijn werk, voelt hij zich enigszins verwant aan de gedachtengang van de componist Char-les Ives.
De plattegrond van een compositie maakt hij bij voorkeur aan zijn bureau. Daarna gaat hij met het materiaal aan de gang achter de piano, om vervolgens "los van de piano" het werk te voltooien.
Opgeschreven improvisaties zijn de composities beslist niet.
Als Pieter Bakker met iets anders dan compo-neren bezig is, heeft hij altijd het gevoel, dat hij z'n tijd zit te verknoeien. Ondanks dat gevoel, maakt hij toch wel drie keer per week tijd vrij om te gaan hardlopen (hij liep ooit de marathon van Amsterdam), fotografeert hij geregeld en bezeilt hij 's zomers de Friese meren met zijn boot "De Vrijheid".
Friesland bevalt hem prima. Niet alleen de "ruimte" bekoort hem, maar ook het feit, dat hij hier niet, zoals in Amsterdam, midden tussen de kunstenaars zit. Hij praat graag over kunst, maar doet dat vaak liever met de "gewone man" dan met zogenaamde kunstbroeders.
Vanzelfsprekend had men in 1987 in Schraard al gauw in de gaten, dat er een musicus in het dorp was komen wonen en na enige tijd waagde men het hem te vragen 's zondags het kerkorgel ter plaatse te bespelen. Pieter zegde toe, ondanks het feit, dat hij eigenlijk pianist is en geen organist. Ook in Pingjum speelt hij af en toe een dienst.
Bovengenoemde activiteiten geven aan, dat Pieter Bakker beslist geen kunstenaar in een "ivoren toren" is, al brengt hij wel veel tijd binnenshuis door. Dat brengt het componeren nu eenmaal met zich mee en dat vindt hij blijkbaar niet onprettig, want hij wil het de rest van zijn leven blijven doen.
RENNIE VEENSTRA
| Ensemble Flauto Nuovo |
| It Orkest |
| Flauto Nuovo |
| Nuovo Nieuws |
