Het kleine dorp aan de Rotte groeide maar langzaam. Eerst woonden er alleen boeren en vissers. Maar voor de vissersschepen waren werven nodig, voor de kleding wevers, in de haven kwamen steeds meer schepen die hun goederen in pakhuizen lieten opslaan.....enzovoort. Langzaam maar zeker groeide het dorp Rotterdam uit tot een stad. In 1340 was Rotterdam zelfs zo groot geworden dat het een echte stad kon zijn. De Graaf van Holland, Willem IV, gaf in dat jaar stadsrechten aan Rotterdam.
Als stad mocht Rotterdam zich gaan omgeven met vestingwerken zoals grachten, stadsmuren en torens. Die vestingwerken waren op de plaats waar nu de Coolsingel, het Pompenburg, de Goudsesingel, de Groenendaal en de Blaak zich bevinden. Af en toe komt er daarom nog weleens een deel van die vestingwerken aan het ligt. Zoals met de aanleg van de spoortunnel door het centrum. Bij die bouw werden delen van de oude stadsmuur gevonden en een sluis.
Als stad mocht Rotterdam ook een eigen stadsbestuur hebben. Een stadsbestuur bestond uit een groep mensen (meestal edelen en vooraanstaande burgers) die voorschriften en wetten maakten die de inwoners van de stad moesten opvolgen. Het bestuur van de stad heette in die tijd de vroetschap. Verder had Rotterdam ook een eigen rechtbank. Of zoals het in die tijd heette, de schepenbank.
Burger van Rotterdam was je wanneer je binnen de stadspoorten geboren was. Men noemde de burgers dan poorters. Maar wanneer een burger, een poorter, van een andere stad in Rotterdam kwam wonen, dan moest hij eerste 9 maanden op proef komen. Pas na die 9 maanden kon hij als poorter worden ingeschreven in het poorterboek van Rotterdam. Ingeschreven staan bij het poorterboek van de stad was belangrijk. De stad had dan de plicht je bij alle moeilijkheden en tegenslagen steun te verlenen. Verder had je als poorter het recht om een beroep binnen de stad uit te oefenen. Verplicht daarbij was het lidmaatschap van de Rotterdamse gilde, een vereniging van alle burgers met eenzelfde beroep.
In de middeleeuwen was het geloof in Rotterdam erg belangrijk. Rond 1500 stonden er in Rotterdam maar liefst zes kloosters terwijl er in de hele stad zelf nog maar 1000 houten huizen waren gebouwd. De mensen in die tijd vonden het niet eens veel om maar zes kloosters te hebben. In die tijd was men ook bezig met de bouw van de St. Laurenskerk. De St. Laurenskerk is een van de weinige bouwwerken uit die tijd die nu nog is terug te vinden in het Rotterdamse centrum.
Van alle geloven was in die tijd alleen het katholieke geloof toegestaan. Op andere gosdiensten stonden zware straffen, soms zelfs de doodstraf. Zo werd in 1539 Anneken Jans met gebonden handen en voeten in de Maas gegooid en zo verdronken omdat ze een ander geloof had.
In het grote koningkrijk van Filips II was alleen plaats voor het katholieke geloof. Ieder ander geloof was ten strengste verboden. Maar juist in die tijd kwamen er mensen die het niet eens waren met het katholieke geloof. Een van die mensen was de Rotterdammer Erasmus. Anderen, in het buitenland, waren Maarten Luther en Calvijn. De mensen met een niet-katholieke godsdienst, zoals bijvoorbeeld de calvinisten, wilden ook niet langer gestraft worden omdat ze niet-katholiek waren. Net als de edelen vonden zij Filips II dus een slechte koning en kwamen ze in opstand.
Toen de koning merkte dat er in Nederland verzet was van de adel en de niet-katholieken, stuurde hij een leger naar ons land om de opstand te onderdrukken. De edelen en niet-katholieken moesten naar het buitenland vluchten. Ze kregen de bijnaam 'Geuzen'. Een van de gevluchte geuzen is de edelman Willem van Oranje. Later kreeg hij de bijnaam 'Willem de Zwijger'.
In het buitenland vormen de geuzen een leger en een vloot (de watergeuzen) om tegen het leger van de koning te vechten. Op 1 april 1572 vielen de watergeuzen Den Briel binnen. De Spaanse soldaten sloegen op de vlucht en trokken naar Rotterdam. Daar bleven de stadspoorten echter dicht. De Rotterdammers wilden geen Spanjaarden in de stad hebben. Dat maakte de Spaanse soldaten zo woedend dat een paar dagen later, toen de stadspoorten wel open gingen, tientallen bewoners van Rotterdam uit wraak vermoordde.
Veel Nederlandse steden hadden tijdens de oorlog hun poorten voor de Spaanse soldaten gesloten gehouden. Op die manier konden de soldaten er niet in, maar de bewoners van de stad konden er ook niet uit. Eten halen bij de boeren buiten de stad was dus niet mogelijk. Soms werd een stad extra lang ingesloten door de Spaanse soldaten. Ze hoopten dan dat de bewoners uitgehongerd zouden raken, zodat ze zich wel moesten overgeven. Dat beleg van Spaanse soldaten gebeurde bijvoorbeeld ook bij Leiden. Maandenlang bleef de stad omsingeld door Spaanse troepen. Uiteindelijk wist de aanvoerder van de geuzen, Willem van Oranje, een goede oplossing. Bij Rotterdam stak hij de dijken door, zodat de polders tussen Rotterdam en Leiden volliepen. Met boten konden de geuzen toen de polders invaren en Leiden bevrijden. Dit gebeurde op 3 oktober 1575.
Vanaf 1602 werd de handel in Indi‘ gedreven door de Verenigde Oostindische Compagnie (VOC). In Rotterdam stond een van de kantoren van de VOC. Daardoor kwamen er veel schepen uit Indi‘ in de Rotterdamse haven. Ook had de VOC hier een scheepswerf. Het ging dus steeds beter met de stad in de Gouden Eeuw (1600 tot 1700). We hadden niet alleen goede kooplieden maar ook uitstekende schilders zoals Rembrandt en Frans Hals en schrijfers zoals Vondel. Vooral de schrijvers vonden het in ons land erg fijn, omdat ze veel nieuwe idee‘n konden verkondigen zonder dat de regering daar boos om werd. In andere landen was dat vaak veel moeilijker, zodat sommige schrijvers met nieuwe idee‘n naar Nederland toe kwamen. Ook in Rotterdam woonden schrijvers met nieuwe idee‘n. Dat waren Pieter Rabus en Pierre Bayle, die gevlucht was uit Frankrijk.
Pieter Rabus vond het niet eerlijk dat er maar een paar mensen (zoals regenten en prinsen) iets te vertellen hadden in het land. Veel burgers die zijn boeken konden lezen, waren het met zijn idee‘n eens. Dat soort burgers noemen we Patriotten. Het arme volk hoopte juist dat de Prins van Oranje ze zou helpen om het wat minder arm te krijgen. Die groep noemen we de Prinsgezinden. De Patriotten kregen steeds meer macht en ze kregen vaak flinke ruzies met de Prinsgezinden. Op 3 april 1784 werd er bij zo'n relletje zelfs geschoten. De Prinsgezinden werden bij die schietpartij aangevoerd door de mosselverkoopster Kaat Mossel. Nu nog kennen haast alle Rotterdammers haar naam. In 1787 waren de patriotten zo sterk geworden dat de Prins en zijn familie uit Pruisen (een deel van het tegenwoordige Duitsland) moest vragen om hem te helpen. De koning van Pruisen stuurde een leger en op 20 september 1787 verschenen de Pruisische soldaten ook in Rotterdam. Veel patriotten vluchtten toen naar Frankrijk. Daar was namelijk de revolutie geweest die er voor zorgde dat het land eerlijker (democratischer) werd bestuurd. De Franse koning had niets meer te vertellen. Ze wilden dat ook in andere landen een eerlijker bestuur zou komen te zitten. Daarom stuurden ze in 1795 een leger om ons land te 'bevrijden'. De patriotten waren blij met de Franse soldaten in ons land en hielpen ze zelfs. De Prins van Oranje vluchtte naar Engeland.
In het begin vond men de 'bevrijding' door de Fransen wel plezierig, maar na een poosje werd het lastig. De Franse soldaten betaalden niet met geld, maar met papiertjes die je eerst moest inwisselen en die veel minder waard waren dan er op stond (assignaten). Bovendien voerde de keizer van het Franse Rijk, Napoleon Bon Aparte, oorlog tegen Engeland en omdat ons land nu ook bij het Franse rijk hoorde, mochten we geen handel drijven met Engeland. Daardoor werd ons land (een ook dus Rotterdam) nog armer dan het al was. Ook moesten steeds meer Nederlandse jongens gaan vechten voor Napoleon. In de vele veldslagen die de Keizer voerde, sneuvelde veel van die Nederlandse soldaten. In 1813 was het afgelopen met Napoleon. De Nederlanders waren ondertussen zo ontevreden dat ze de Prins van Oranje weer graag terug wilden. Toen wij in 1813 bevrijd werden, vroeg men dan ook aan de Prins of hij ons land weer wilde regeren. In 1814 werd de Prins van Oranje de eerste koning van ons land: Koning Willem I.
Koning Willem I regeerde tot 1840 en probeerde op allerlei manieren ons land weer welvarend te maken. Hij wilde veel vernieuwingen, zoals spoorwegen en stoomschepen, invoeren. Dat lukte maar moeilijk, omdat veel van de rijke burgers al die nieuwe dingen helemaal niet nodig vonden. Ze hielden de toestand liever zoals het was; zo ook in Rotterdam
Hoe de arme mensen er over dachten vond men in die tijd niet belangrijk. De meeste inwoners van ons land waren arm. Zowel de rijke als de arme burgers deden niets om dit te veranderen. Er protesteerde niemand terwijl de situatie erg slecht was. In Rotterdam zaten de huizen overvol, er was geen waterleiding, geen riolering en het eten dat er was was slecht. Toen was het volk al blij dat ze in een stad mochten wonen, want op het platteland heerste nog meer armoede. Daarom kwamen er steeds meer mensen naar Rotterdam in de hoop een huis en een baan te vinden. Dat viel meestal tegen; er werden haast geen nieuwe huizen gebouwd en dus moest iedereen maar een plaatsje zien te vinden in die toch al zo volle oude stad. Zodoende kwamen huizen steeds voller te zitten en soms woonden er wel 12 gezinnen in een huis.
Waterleidingen en riolering waren er niet aanwezig in Rotterdam. Gelukkig liepen er wel grachten door de stad. Dat grachtwater werd door de inwoners overal voor gebruikt. De een zette er thee van en de ander gebruikte het als wc. Toen de stad al maar dichter bevolkt werd, kreeg je natuurlijk een vieze en ongezonde toestand. In 1832 ging het dan ook helemaal verkeerd met de stad. De mensen, die toch al niet erg gezond waren door slecht voedsel en het harde werken, dronken van het vieze water en werden ziek. Duizenden Rotterdammers stierven en men sprak van een epodemie. We weten nu dat ze leden aan de Cholera en dat je die ziekte kunt krijgen door het drinken van vies water, maar het duurde nog tot 1865 voor men dat in Rotterdam begreep.
Zo rond het jaar 1840 waren er een aantal rijke burgers in de stad die vonden dat er eens iets moest veranderen. Niet met de armoede, dat kon ze weining schelen, maar wel met het zaken doen. Ze wilden van Rotterdam een belangrijke havenstad maken en daarvoor konden ze best wat van die vernieuwingen (die Koning Willem I al zo graag wilde) gebruiken. Zodoende kwamen er allerlei werkzaamheden op gang. Spoorwegen werden aangelegd, havens werden gegraven, er kwam een brug over de Maas en zelfs werd een begin gemaakt met een direkte verbinding tussen Rotterdam en de zee. Dit resulteerde in 1863 in de Nieuwe Waterweg. Hier en daar begon men met het bouwen van fabrieken en langzamerhand werd Nederland een beetje een industrieland. Daardoor werd er meer handel gedreven en groeide de Rotterdamse haven steeds groter.
Gelukkig werd de situatie in Rotterdam zelf ook al snel beter. De stadsarchitect Rose had een plan gemaakt voor de aanleg van riolering en waterleidingen. Vanaf het moment dat dat plan in 1874 werd uitgevoerd is er geen cholera meer voorgekomen in Rotterdam.
Rotterdam had in 1874 al meer dan 100.000 inwoners. Omdat de industrie maar bleef groeien en de havens steeds meer uitbreidden, waren er echter nog meer mensen nodig. Veel van die mensen kwamen van het platteland. In 1890 waren er al 200.000 inwoners in Rotterdam. Nu paste de stad helemaal niet meer in zijn oude veel te krappe jasje. Er werden nieuwe wijken gebouwd buiten het grondgebied van Rotterdam. Binnen de kortste tijd waren ook Delfshaven, Kralingen en Charlois bij Rotterdam getrokken en volgebouwd.
De meeste nieuwe huizen werden snel en slecht gebouwd, maar het was toch fijner om in de nieuwe wijken te wonen dan in de oude binnenstad te blijven. Daar was het vies en benauwd. Die situatie in de binnenstad bleef zo tot mei 1940.
Op 14 mei 1940 kwam er op een trieste manier een einde aan de oude binnenstad van Rotterdam. Duitse bommenwerpers vlogen boven de stad en vernietigde de stad Rotterdam volledig. Het bombardement van Rotterdam betekende de overgave van Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog. Sinds 10 mei waren we met Duitsland in oorlog maar door de Duitse bombardementen op Rotterdam werd Nederland op de kniën gedwongen. Of het bombardement nog niet genoeg was werd de Rotterdamse haven in 1945 ook nog volledig vernield door de Duitsers, die zich verslagen moesten terugtrekken.
Maar de vechtlust is tekenend voor de echte Rotterdammers. Na de oorlog gingen de Rotterdammers niet bij de pakken neerzitten. De bevolking, die toen al uit meer dan 600.000 mensen bestond, werkte keihard om uit het niets weer een stad op te bouwen. Uit het puin van de Tweede Wereldoorlog herrees een nieuwe stad. Ook de havens werden opnieuw opgebouwd en dat resulteerde in de grootste haven van de wereld; Mainport Rotterdam.
Zo groeide Rotterdam van klein middeleeuws dorpje uit tot echte wereldstad met de grootste haven ter wereld.
