IDO - JĘZYK MIĘDZYNARODOWY
IDO - LINGUO INTERNACIONA
przez A. MYSZAKOWSKI
Oleśnica, Polonia
Łatwy, przyjemny i precyzyjny środek międzynarodowej komunikacji językowej. Pomaga poznać narody, ich kulturę i historię. Ułatwia kontakty osobiste. W roku 1887 ukazał się podręcznik języka międzynarodowego, którego autorem był L. Zamenhof, posługujący się pseudonimem "Doktoro Esperanto". Od tego pseudonimu wzięło swoją nazwę - esperanto. Już po kilku latach funkcjonowania okazało się, że język ten posiada liczne wady, utrudniające spełnianie mu roli języka międzyn
arodowego. Dotyczyło to w szczególności słowotwórstwa, które w znacznej części było wytworem fantazji autora, nie mające oparcia na międzynarodowych elementach leksykalnych, nie dość precyzyjnej gramatyki, braku melodyjności i trudności w wymowie i wreszcie na stosowaniu nad niektórymi literami znaków diakretycznych "^", które uniemożliwiają do tej pory proprawne napisanie tekstu esperanckiego na maszynie do pisania.Już w roku 1907, międzynarodowe grono uczonych uznało, że esperanto w dotychczasowej formie nie spełnia pokładanych w nim nadziei i autorytatywnie stwierdziło, że przedłożony przez Luisa de Beaufronta projekt zreformowanego, esperanta jest optymalnym rozwiązaniem zagadnienia międzynarodowej komunkacji językowej. Tak się zrodz
iło IDO, a nazwa wywodzi się stąd, że w esperanto przyrostek "id" oznacza potomka, Ido jest zatem potomkiem, dzieckiem esperanta.Przez lata swego istnienta IDO rozpowszechniło się przede wszystkim na zachodzie Europy i w Ameryce Północnej, w Polsce niestety praktycznie nie jest znane. Prawdopodobnie nie ukazał się żaden podręcznik w języku polskim, wydaje się, że niniejszy informator jest pierwszą próbą poinformowania społeczeństwa polskiego o is
tnieniu tego języka, jego dziedzictwie kulturowym. Informator ten nie jest i nie może być źrodłem wszelkich informacji o języku. Przygotowywana gramatyka IDO i słowniki dadzą możliwość samodzielnej nauki tego języka. Obecnie tylko szkicuje się najważniejsze elementy gramatyki.Słownictwo IDO wywodzi się z języków indoeuropejskich i szacuje się, że przeciętny Polak, bez pomocy słowników, zna połowę słów języka IDO.
W języku IDO powstała olbrzymia literatura (oryginalna i tłumaczenia) szczególnie bogata i na wysokim poziomie jest poezja.
A oto kilka próbek praktycznego zastosowania języka ID
O np. w przysłowiach:"Dum nokto, omna kati esas nigra"
(W nocy każdy kot jest czarny)"Ube mielo, ibe abelo"
(Gdzie miód tam i pszczoła)"Ludo, mulieri e vino - duktas a la ruino"
(Zabawa, kobiety i wino prowadzą do ruiny)A oto piewsza zwrotka bardzo popularnej piosenki autor
stwa Andreasa Juste, w przekładzie filologicznym:Ni havas un e sama linguo
Mamy jeden i ten sam język,Lo esas extraordinar!
To jest nadzwyczajne!Ni havas un e sama linguo, Mamy jeden i ten sam język,
Por interkomprenar!
Aby porozumiewać się!E por skribar e por lektar
I do pisania i do czytania,Por konversar o diskutar, Dla rozmów i dla dyskusji,
Por babilar e por kantar! Aby plotkować lub zaśpiewać!
A oto wiersz "Lumizita Fenestri" (Oświetlone okna) Heidi Neussner w pzekładzie filologicznym:
Kande me iras vespere Kiedy idę wieczorem
tra stradi tenebroza
ulicami żałobnymime vidas en multa domi
widzę w wielu domachfenestri ja lumoza.
okna już oświetlone.Me ne diskrete regardas
Niedyskretnie zaglądamtra fenestri dil domi przez okna tych domów
vidas en klara chambri
widzę w jasnych pokojachasemblata la homi zgromadzonych domowników.
Sub varma lumo dil lampi
Pod gorącym światłem lampen sekures' familiale
w bezpiecznych rodzinachexistas nur homi felica żyją ludzie tylko szczęśliwi
od a me semblas tale
albo mi się tylko tak wydaje.Użytkownicy i sympatycy IDO zr
zeszeni są w międzynarodowej organizacji "Uniono por la Linguo internaciona Ido" i krajowych federacjach. Oficjalnym organem prasowym ULI jest "Progreso" (Postęp), wydawany w Belgii. Innym czasopismem o szerokim zasięgu jest Ido-Vivo" wydawany przez angielską federację. Sekretarzem ULI jest pan David Weston, 24 Nunn Street, LEEK, Staffs. ST13 8EA, Anglia do którego można się również zwracać po dodatkowe informacje o językach, publikacjach itp. (korespondencję należy prowadzić w językach zachodnioeuropejskich lub esperanto ), albo "Ido-Saluto!", Thüringer Strasse 3, 37284 Waldkappel, Germania.W krajach zachodnich są liczne księgarnie z wydawnictwami w języku IDO lub o nim. Najlepiej zamawiać książki poprzez przyjaciół lub krewnych zamieszkujących na Zachodzie. Tylko w wyjątkowych przypadkach można uzyskać bezpłatne egzemplarze.
Wszelkich infor
macji o IDO, w tym także adresy funkcjonariuszy ULI, adresy księgarń a także adresy redakcji czasopism np. aby umieszczać bezpłatne anonsy można uzyskać także pisząc na adres: Jerzy Gralak, al. Waszyngtona 37/76, 04-015 Warszawa albo: Vlado Yakovenko, Reymonta 44-10, 26-800 Białobrzegi (należy dołączyć kopertę ze znaczkiem na odpowiedź).Jak na wstępie wspomniano, przygotowywana jest gramatyka i słowniki a ich druk ukończony będzie prawdopodobnie w miesiącu grudniu br. Chętni proszeni są o pomoc i współpracę w rozpowszechnianiu naszego języka. Już teraz składam serdeczne podziękowania.
ME KORDIALE PREDANKAS!
KUN IDISTALA SALUTI!
VIVEZ LA IDO!