IDO - JĘZYK MIĘDZYNARODOWY

IDO - LINGUO INTERNACIONA

przez A. MYSZAKOWSKI

Oleśnica, Polonia

 

Łatwy, przyjemny i precyzyjny środek międzynarodowej komunikacji językowej. Pomaga poznać narody, ich kulturę i historię. Ułatwia kontakty osobiste. W roku 1887 ukazał się podręcznik języka międzynarodowego, którego autorem był L. Zamenhof, posługujący się pseudonimem "Doktoro Esperanto". Od tego pseudonimu wzięło swoją nazwę - esperanto. Już po kilku latach funkcjonowania okazało się, że język ten posiada liczne wady, utrudniające spełnianie mu roli języka międzynarodowego. Dotyczyło to w szczególności słowotwórstwa, które w znacznej części było wytworem fantazji autora, nie mające oparcia na międzynarodowych elementach leksykalnych, nie dość precyzyjnej gramatyki, braku melodyjności i trudności w wymowie i wreszcie na stosowaniu nad niektórymi literami znaków diakretycznych "^", które uniemożliwiają do tej pory proprawne napisanie tekstu esperanckiego na maszynie do pisania.

Już w roku 1907, międzynarodowe grono uczonych uznało, że esperanto w dotychczasowej formie nie spełnia pokładanych w nim nadziei i autorytatywnie stwierdziło, że przedłożony przez Luisa de Beaufronta projekt zreformowanego, esperanta jest optymalnym rozwiązaniem zagadnienia międzynarodowej komunkacji językowej. Tak się zrodziło IDO, a nazwa wywodzi się stąd, że w esperanto przyrostek "id" oznacza potomka, Ido jest zatem potomkiem, dzieckiem esperanta.

Przez lata swego istnienta IDO rozpowszechniło się przede wszystkim na zachodzie Europy i w Ameryce Północnej, w Polsce niestety praktycznie nie jest znane. Prawdopodobnie nie ukazał się żaden podręcznik w języku polskim, wydaje się, że niniejszy informator jest pierwszą próbą poinformowania społeczeństwa polskiego o istnieniu tego języka, jego dziedzictwie kulturowym. Informator ten nie jest i nie może być źrodłem wszelkich informacji o języku. Przygotowywana gramatyka IDO i słowniki dadzą możliwość samodzielnej nauki tego języka. Obecnie tylko szkicuje się najważniejsze elementy gramatyki.

Słownictwo IDO wywodzi się z języków indoeuropejskich i szacuje się, że przeciętny Polak, bez pomocy słowników, zna połowę słów języka IDO.

W języku IDO powstała olbrzymia literatura (oryginalna i tłumaczenia) szczególnie bogata i na wysokim poziomie jest poezja.

A oto kilka próbek praktycznego zastosowania języka IDO np. w przysłowiach:

"Dum nokto, omna kati esas nigra" (W nocy każdy kot jest czarny)

"Ube mielo, ibe abelo" (Gdzie miód tam i pszczoła)

"Ludo, mulieri e vino - duktas a la ruino" (Zabawa, kobiety i wino prowadzą do ruiny)

A oto piewsza zwrotka bardzo popularnej piosenki autorstwa Andreasa Juste, w przekładzie filologicznym:

Ni havas un e sama linguo Mamy jeden i ten sam język,

Lo esas extraordinar! To jest nadzwyczajne!

Ni havas un e sama linguo, Mamy jeden i ten sam język,

Por interkomprenar! Aby porozumiewać się!

E por skribar e por lektar I do pisania i do czytania,

Por konversar o diskutar, Dla rozmów i dla dyskusji,

Por babilar e por kantar! Aby plotkować lub zaśpiewać!

A oto wiersz "Lumizita Fenestri" (Oświetlone okna) Heidi Neussner w pzekładzie filologicznym:

Kande me iras vespere Kiedy idę wieczorem

tra stradi tenebroza ulicami żałobnymi

me vidas en multa domi widzę w wielu domach

fenestri ja lumoza. okna już oświetlone.

Me ne diskrete regardas Niedyskretnie zaglądam

tra fenestri dil domi przez okna tych domów

vidas en klara chambri widzę w jasnych pokojach

asemblata la homi zgromadzonych domowników.

Sub varma lumo dil lampi Pod gorącym światłem lamp

en sekures' familiale w bezpiecznych rodzinach

existas nur homi felica żyją ludzie tylko szczęśliwi

od a me semblas tale albo mi się tylko tak wydaje.

Użytkownicy i sympatycy IDO zrzeszeni są w międzynarodowej organizacji "Uniono por la Linguo internaciona Ido" i krajowych federacjach. Oficjalnym organem prasowym ULI jest "Progreso" (Postęp), wydawany w Belgii. Innym czasopismem o szerokim zasięgu jest Ido-Vivo" wydawany przez angielską federację. Sekretarzem ULI jest pan David Weston, 24 Nunn Street, LEEK, Staffs. ST13 8EA, Anglia do którego można się również zwracać po dodatkowe informacje o językach, publikacjach itp. (korespondencję należy prowadzić w językach zachodnioeuropejskich lub esperanto ), albo "Ido-Saluto!", Thüringer Strasse 3, 37284 Waldkappel, Germania.

W krajach zachodnich są liczne księgarnie z wydawnictwami w języku IDO lub o nim. Najlepiej zamawiać książki poprzez przyjaciół lub krewnych zamieszkujących na Zachodzie. Tylko w wyjątkowych przypadkach można uzyskać bezpłatne egzemplarze.

Wszelkich informacji o IDO, w tym także adresy funkcjonariuszy ULI, adresy księgarń a także adresy redakcji czasopism np. aby umieszczać bezpłatne anonsy można uzyskać także pisząc na adres: Jerzy Gralak, al. Waszyngtona 37/76, 04-015 Warszawa albo: Vlado Yakovenko, Reymonta 44-10, 26-800 Białobrzegi (należy dołączyć kopertę ze znaczkiem na odpowiedź).

Jak na wstępie wspomniano, przygotowywana jest gramatyka i słowniki a ich druk ukończony będzie prawdopodobnie w miesiącu grudniu br. Chętni proszeni są o pomoc i współpracę w rozpowszechnianiu naszego języka. Już teraz składam serdeczne podziękowania.

ME KORDIALE PREDANKAS!

KUN IDISTALA SALUTI!

VIVEZ LA IDO!

z powrotem Ido-Info przedstawia