KISA IDO DERSI

  1. ALFEBE VE TELAFFUZ
    2.

    A = 'a', 'vat' daki gibi

    G = 'g', 'guud' daki gibi

    M

    S

    Y

    B

    H = isitilir H

    N

    T

    Z

    C = ts

    I

    O

    U

     

    D

    J = Ji (sert)

    P

    V = w

    CH = çi

    E = 'e', 'bed' deki gibi

    K

    Q = ku

    W = uw

    QU = kw

    F

    L

    R = yuvarliyarak, rr

    X = ks, kz

    SH = si

     

  2. Ido lisaninda sadece bir harfi tarif vardir: la. Belirsiz harfi tarifler yokdur. Mesela, belirli bir ev için 'la domo' herhangi bir ev için ise sadece 'domo' kullanilir. Ayni sekilde, belirli bir bisiklet = la biciklo, herhangi bir bisiklet ise 'biciklo' olarak tanimlanir.
  3. Bütün isimler -o harfi ile biter.
  4. Isimlerin çogulu sonlarina -i harfi getirilerek yapilir, yani -o harfi -i ile degistirilir.
  5. Bütün sifatlar -a harfi ile biter. Sayet sifat isimden türetilmis ise sonu -ala ile biter. (Mesela: teatro - teatrala). Sifatlar çogul halde degismez.
  6. Zarflarin sonu -e ile nihayetlenir.

    7. FIIL ÇEKIMI

  7. Mastar halinde fiiller -ar eki ile sonlanir.
  8. Genis zamanda, bütün fiiller her sahis için -as ile biter (mastar halindeki -ar eki -as ile degistirilir).
  9. Geçmis zamanda bütün fiiller -os ile sonlanir. Mesela: Onlar gelecekler = li venos.
  10. Sartli gelecek zamanda fiiller -us ile biter. Mesela: O yürüyecekdi, ama yagmur yagdi = il marchus, ma pluvis.
  11. Hem emir kipi, hemde dilek kipi -ez ile biter. Mesela: Bak! = Regardez!; Iyi ol! = Saneskez!; Umarim yakinda (iyilesirsin) daha iyi olursun! = Me esperas ke tu saneskez!; Iyi sanslar! = Sucesez!

12.

SAHIS ZAMIRLERI

IYELIK ZAMIRLERI

Ben = me

Mea

Sen = tu

Tua

Siz = vu (nazik, saygili sekil)

Vua

O (erkek) = il(u)

Ilua

O (disi) = el(u)

Elua

O Cansiz veya hayvan) = ol(u)

Olua

O (erkek, she) = lu (sahsiyetsiz)

Lua

Biz = ni

Nia

Sisler = vi (grup)

Via

Onlar = li

Lia

Bir, biri = on(u)

Onua
  1. ETKEN ORTAÇLAR

Fiillerin köklerinin sonuna (geçmis zamanda) -inta, (genis zamanda) -anta ve (gelecek zamanda) -onta ilave edilir.

Mesela: manjar fiili (yemek yemek)

La kavalo manjinta = Otlayan (yemek yiyen) at (belirli bir at).

La kavalo manjanta = Otlamakta olan at (belirli).

La kavalo manjonta = Otlayacak olan at (belirli).

14. EDILGEN ORTAÇLAR

Fiillerin sonuna (geçmis zamanda) -ita, (genis zamanda) -ata, veya (gelecek zamanda) -ota ilave edilir.

Mesela: manjar fiili (yemek yemek)

La pomo manjita = Yenmis elma (belirli bir elma)

La pomo manjata = Yenmekde olan elma (belirli)

La pomo manjota = Yenilecek olan elma (belirli)

  1. SORU SEKILLERI

Sayet bir soru quo (ne), qua (kim, hangisi), quale (nasil), quala (ne çesit), quante (ne kadar), kande (ne zaman) veya ube (nerede, neresi) kelimeleri ile baslamiyorsa o zaman bir soru kelimesi olan ka(d) cümlenin basna konularak soru haline dönüsdürülür. Cümlenin düzeni degismez, mesela:

La treni departas = Trenler (belirli) hareket eder, yola çikar.

Ka la treni departas? = Trenler yola çikiyor mu?

Il es granda viro = O iri bir adamdir.

Kad il es granda viro = O iri bir adammidir?