"Pranayama ve asanalarda malum doğru nefes alabilmek önemli ama benim bir
burun deliğim genellikle tıkalı oluyor ve nefes çalışmalarında ya Alternatif
nefesde olduğu gibi hiç yapamıyorum yahut olsa da verimsiz oluyor. Okuduğum
bazı yazılarda Sutra Neti yapılması öneriliyor. Jala Neti yapıyorum ama tam
anlamıyla istediğim verimi alamıyorum. Sen bu çalışmaları pek önermiyorsun
ama yine de yapılmasında önemli sağlık sorunları oluşturur mu sence?"
Öncelikle herkese neden bahsedildiğini hatırlatmak
isterim: Sutra Neti denilen uygulama, yaklaşık 0,3 metre uzunluğunda koton
bir ipin balmumuna batırılarak sertleştirilmesi, daha sonra bu ipin bir burun
deliğinden yavaşça sokulup, nefes borusunu geçerek, gırtlakta parmakların
yardımıyla yakalanması ve ipin ucunun ağızdan çıkarılmasıdır. Günümüzde
-illa bu uygulamayı yapmak istiyorum diyenlere- balmumuna batırılmış ip
yerine lastik katererler kullanılması önerilmektedir.
Bir çok okul bu Shatkarmalar konusunda farklı fikirler öne sürer. Bir
kısmı bunların xmistikte olduğu tarz sorunlar varsa uygulanması gerektiğini
önerirken, diğerleri nefes alış verişte bir sorun olsa bile bu uygulamalara
gerek olmadığını, sadece nefes çalışmalarının tıkalı kanalları açmada
yeterli olduğunu söylerler.
Ben şahsen ikinci tipte düşünenlerdenim. Eğer yanınızda size bu
uygulamanın doğrusunu öğretecek biri varsa, -yine çok isterseniz- size
öğretmesini isteyebilirsiniz (bunu hem bilen hem de öğretmeye hevesli kimse
ülkemizde var mı gerçekten?), ama tek başınıza denemenin riskli olduğuna
(doktor değilim ama, en azından burun mukozasını tahrip etmek ya da burnu
kanatmak gibi sorunlara yol açabileceğine) inanıyorum.
Peki bu uygulama yerine neler yapılabilir?
Öncelikle burun deliklerinin tıkalı olması (ameliyatlık bir deviasyon
yoksa) burnumuzu gerektiği gibi kullanmadığımızı gösterir. Bir kaç maddede
neden rahat nefes laıp veremediğimizi özetleyelim:
(1) Biz genelde kesik kesik,
yüzeysel nefesler alır veririz.
(2) Genelde burnumuzdan değil
ağzımızdan soluruz.
(3) Güzel/yakışıklı görünmek için
ve çok sıkı (bir beden küçük) kıyafetler (özellikle kot gibi sert kumaşlar)
giydiğimiz için, göbeğimizi içimize çekerek yürür ve otururuz, öyle ki artık
karnımız hep kasılı kalır, tüm gün karnımızı içimize çekik dururuz ama bunun
farkında bile olmayız.
Şimdi bunların sonuçları şunlardır:
(1) Nefes alırken, diyaframı
kullanmayız. Sadece göğsümüz ya da köprücük kemiklerimizden doğru nefes alır
veririz, bu da ciğer kapasitemizi azaltır.
(2) Burnumuzdan nefes almadığımız
için burun deliklerimiz tıkanır.
Devam etmeden önce, biraz enerjiler konusunda birkaç bilgiye değinelim:
Bildiğiniz gibi, nefes alış verişlerimiz sırasında hava ile evrensel yaşam
enerjisi - Prana'yı içimize alırız ve bu sisteme göre, bu bize hayat verir.
Nefes, bizim bu enerjiyi en çok aldığımız yoldur, bu nedenle yemek yemeden
on gün, su içmeden iki gün yaşayabiliriz ama nefessiz birkaç dakika içinde
ölürüz. Nefesle alınan enerjiyi de, yapımız itibariyla en uygun ve iyi
şekilde burun deliklerimizden alırız. Peki, burun delikleri hep açık mıdır?
Aslında, her iki burun delikleri açık olsa da, dikkat ederseniz, nefes nadir
olarak her iki burun deliğinden eşit miktarda alınıp verilir. Aksine, günün
kalan kısmında, hep bir burun deliği diğerine göre yoğun bir şekilde havayı
solumada kullanılır. (Bir burun deliği baskın olduktan belli bir süre sonra,
diğeri dominant hale gelir ve bu gün boyunca bu şekilde döngüsel olarak
devam eder.)
İşte yogik metinler, bize her iki burun deliğinden de eşit nefes alındığı
ve verildiği anların meditasyon için en uygun anlar olduğunu söyler. Bunun
nedeni, burun deliklerinin önemli enerji kanallarımız olan ida ve
pingala'nın başlangıç noktası olmalarıdır. İda (aysal kanal), sol burun
deliğinden başlayarak, omurga ortasından geçen Şuşumna Nadi boyunca, bir
sarmal gibi çakralar arasından geçer, aynı şekilde Pingala da (güneşsel
kanal) sağ burun deliğinden başlayarak, çakraların bir sağından bir solundan
geçecek şekilde merkez enerji kanalı Şuşumna üzerinden kök çakrası
Muladhara'ya kadar ulaşır. Şimdi kişi baskın olarak sol burun deliğinden
nefes aldığı sıralarda, kişide aysal enerjiler güçlenir (böylece örneğin
kişinin yaratıcılığı artar). Aynı şekilde sağ burun deliğinden bu enerji
aktığında da güneşsel enerijler artar. Ancak eğer her iki burun deliğinden
eşit miktarda hava alınıp verildiği anlar, bu kök çakrasının hemen altında
bulunan dişi (şakti) enerjisi kundalini'nin Şuşumna Nadi (omurga ortasından
geçen merkez enerji kanalı) üzerinde yükselmesi için uygun zamandır. Bu
nedenle, yoga heveslileri bu anları değerlendirmeye ve kundalinin
uyandırılmasını böylece sağlamaya çalışırlar.
Şimdi bu enerjilerin rahat bir şekilde akmalarının sağlanması için
öncelikle kişinin doğru nefes alıp vermeyi öğrenmesi ve Şuşumna Nadi
öncesinde ida ve pingalayı açması (bunun için öncelikle burun deliklerinden
havanın rahatça geçmesi, yani bu deliklerin açık olması) gerekmektedir.
Bunun bir yolu Pranayama'dır. Ancak pranayama'nın ileri seviye
uygulamalarını kişi bir anda yapamayabilir (aslında yapması da salık
verilmez). Ancak çok basit nefes tekniklerini herkes evinde uygulayabilir.
Hala fırsat bulamadığımdan, siteye pranayama ile ilgili görsel ve
açıklamaları yerleştiremedim, ama burada size bir kaç uygulama vermek
istiyorum.
(1) Önce derin ve rahat nefes alıp verme uygulamaları yapın:
Sadece yerde dizlerinizin üzerine oturun, sırtınızı dikleştirin (ama
germeyin), gözlerinizi kapayın, elleriniz uyluklarınız üzerinde rahatça
dursun. Sakin bir şekilde nefes alıp verin. Nefesinizi manipule etmeyin
(nefesinizi zorlamayın, sık veya derin nefesler almaya çalışmayın), bırakın
istediği gibi aksın. Sadece normal halinize göre fark, konsantrasyonunuzun
nefesiniz üzerinde olması olsun. Burun deliklerinize konsantre olun, soğuk
havanın burun deliklerinizden nefes aldığınızda girdiğini, ve sıcak havanın
nefes verirken çıktığını hissedin. Hangi burun deliğinizin dominant durumda
olduğunu hissedin. Bir burun deliği kapalı mı değil mi hissedin. Nefesinizin
sessizliğini hissedin, sessizce saat gibi dakik işlediğini ve size -siz
farkında bile olmadığınız halde- can verdiğini hissedin. Yaklaşık beş dakika
kadar bu farkındalık içinde gözlemleyin. Sessiz kalın. Nefesinizi dinleyin.
(2) Kapalabhati (körük nefesi) uygulaması yapın: Shatkurmalardan
olan ve uygulanmasını tavsiye ettiğim kapalabhati süptil planda, nefes ile
ida ve pingalanın temizlenmesini sağlarken, fiziksel planda burun
deliklerimizi açar. Bunun için, 1. maddede anlattığım şekilde oturun. Aktif
olarak nefes verip, pasif olarak nefes alarak, saniyede 2 kez nefes alıp
verin. Bunun için, sert bir biçimde üst üste nefes verin (sanki burnumuzu
temizlemek istermiş gibi). Bunu yaptığınızda, aralarda ister istemez kısa
kısa nefes aldığınızı göreceksiniz. (Hep nefes vermeniz mümkün değil, çünkü
ciğerdeki hava kapasitesi belli!). Bunu biraz çalışın. Aynı zamanda,
göbeğinizi de bir pompa gibi kullanarak, bedende birikmiş tüm havayı dışarı
vermeye başlayın. Her nefes verdiğinizde, göbeğiniz içeri göçsün, kısa nefes
alışlar sırasında göbeğiniz normal duruşuna dönsün. Bunu başlangıçta
yaklaşık 2-3 dakika sürdürün, daha sonra 4-5 dakikaya kadar arttırın.
Uygulamayı başlatırken yavaş olun (nefes vererek başlayın), sonra ritmi
gittikçe hızlandırın, aynı şekilde biritirken de, tekrar yavaşlayın.
Uygulamanın sonunda, tekrar birinci maddede yazdığım normal nefes alış
verişe dönün, ve biraz önceki uygulama ile açılan nefesinizi hissedin.
(3) Yogik nefes alıp verin. (Bu uygulamayla ilgili daha önce bilgi
geçmiştim, Hem grubun eski mesajlarında, hem de web sitemizdeki "Grup
sohbetleri" başlığı altında, "Nefes Üzerine" başlığı altında, bu nefesin
uygulanışını görebilirisiniz.) Bu uygulama ile ciğer kapasitenizin ne kadar
arttığını, nefes alış verişinizdeki kalitenin arttığını, hava ile çok daha
fazla evrensel yaşam enerjisi pranayı içinize çekerek kullandığınızı
hissedin.
Bu uygulamalar düzenli olarak her gün yapıldığında, bir müddet sonra
burun deliklerinizi açacaktır. Burun deliklerinizin birinin baskın olduğu
durumda, diğerini baskın hale getirmek istiyorsanız, şu basit uygulamayı
deneyibilirsiniz: Hangi urun deliğiniz açıksa, aynı yöne doğru yanlamasına
yere uzanın (sol burun deliğiniz açıksa, sol tarafınız üzerine uzanın) ve
bir müddet bekleyin, kısa sürede, sağ burun deliğinizin açıldığına şahit
olacaksınız.
Bir diğer notum da, doğru nefes için aşağıdaki maddelere dikkat etmeniz:
(1) Başlangıçta, yogik nefesi
olmasa bile, diyafram nefesini günün her saatinde yapalım, normal nefes alış
verişimiz bu şekilde olsun.
(2) Her zaman ağzımızdan değil,
burnumuzdan soluyalım.
(3) Güzel/yakışıklı görünmek
adına çok dar kıyafetler giymeyelim, nefesimizi tutmayalım, göbeğimizi
içimize çekmeyelim (bunun yerine, sarkan göbeğinizi forma sokmak için
yogasanaları uygulayabilirsiniz), bırakalım nefesimiz normal akışında olsun.
Xmistik mesajına şöyle devam etmiş:
"Bu arada Guru ve para konusunda eğer kırıcı bir şey söylediysem de
kusura bakma emi, seni seviyor ve takdir ediyorum ama grupta o kadar çok
"Deniz Güneş veeee Yoga" türünden reklam görmeye başlamıştım bunları senin
sitene çok da yakıştıramadığımdan bazı sert ifadeler kullandım. Zaten sözüm
Guru geçinenlere teknisyenlere değil. :-)"
Sevgili grup üyeleri, böyle bir konuda asla alınganlık yapmam, aksine
fikirlerinizi duymak beni ve inanıyorum ki diğer tüm üyeleri sevindiriyor,
bu ortamı benimsediğinizi ve paylaşımcı ruhunuzu yansıtıyor. Bu yüzden
lütfen yorumlarınıza devam edin...
Sevgilerimle,
Ayca.