2. Дэлїїн (Хуучин, Хошах, Ботахора, Тайлак сумаар 1938 онд байгуулсан) .
3. Толбонуур (Ботахора 1, 2, 4, 7-р баг, Шыбыр-Айгырын 3 багаар 1938 онд байгуулсан).
4. Улаан хус (Шерїїч хошууны Бахад сум, Цагаан гол сумын зарим багаар 1938 онд байгуулсан).
5. Цагаан гол (Шерїїч хошууны Курман, Санрай сумаар 1938 онд байгуулсан ба їїнээс 1942 онд Ойгор сум байгуулагдаад 1953 онд татан буугдсан).
6. Хужирт (1935 онд байгуулагдсан. Тайлак, Базархул, Сумдээр Мєнххайрханы 2 багийг нийлїїлэн 1938 онд байгуулсан Хужирт сум нь одоогийн Баян-Єлгийн Булган сум болно. Тус сумын хїн амын нээлээд хэсэг (5, 6, 9-р багийхан) нь 1943 онд Ногооннуур, Баяннуур, Алтанцєгц суманд шилжин суужээ. 1952 онд Хужирт сумаас Булган сумыг байгуулав).
7. Цагааннуур. (Бахад сумын 4 баг Дєрвєдийн Бєхмєрєн сумын 1, 2, 3-р багаар 1938 онд Цагааннуур сумыг байгуулсан бєгєєд 4, 5, 6, 8, 10, 11-р багаар нь Ногооннуур сумыг 1952 онд байгуулсан) Цагааннуур суманд хуучин Дєрвєд, Далай хааны Шами нар, Таргад, Дураал, Борогчууд, Шааэгай, Гєлєгєд, Цоохорчууд, Ортос зэрэг 8 омгийн хїмїїс байв.
8. Ховд сум (Дэлїїн, Толбо, Хужирт сумнаас 1946 онд байгуулагдаад 1955 онд Ховд аймагт шилжсэний дээр 1940-єєд онд Синьжянаас ирсэн хэсэг Казахууд Ховдын Булган сумнаа суух болжээ).
Ийнхїї Казахын хуучин хошуу сумд нь 1930-аад оноос Ховд аймгийн харьяанд байгаад 1940 онд Баян-Єлгий аймаг байгуулагдсанаас хойш тус аймгийн сумдын бїрэлдэхїїнд багтан 12 керейчїїд эдгээр сумдаар тархан суужээ. Одоогоор Абах керейн овгууд дараах байдлаар байшиж байна. Їїнд:
1. Шерїїч - Цэнгэл сумын хогуур Улаан хус сумын зїїн хойд ємнєд тааар, Цагааннуур сумын тєв, Сагсай сумаар.
2. Жантекей – Цэнгэл сумын урдуур Улаанхус, Цагааннуур Алтанцєгц сумдын тєв, Баян-нуур сумын хойд, Толбын зїїгээр, Дэлїїний хойд урд захаар, Алтай сумын тєв, Булган сум бїхэлээрээ.
3. Ители – Алтайн баруугаар, Цэнгэлийн зїїгээр, Баяннуурын тєвєєр, Дэлїїний хойгуур, Булганы баруугаар цєєн бий.
4. Молхы – Цагааннуурын Буянтын тєв, Алтанцєгцийн урдуур.
5. Жадик – Ногооннуурын урдуур. Алтанцєгцийн зїїн хойгуур. Бугатын зїїгээр, Цэнгэлийн баруун хойгуур цєєн байдаг.
6. Шыбыр-Айгыр – Цэнгэлийн тєв зїїн урдуур, Ноогоннуурын тєвєєр Бугатын баруугаар, Алтайн тєв, Толбын баруугаар, Булганы тєвєєр буй. Мєн Баяннуур суманд бий.
7. Каракас – Дэлїїн, Булган суманд цєєвтєр байдаг.
Бусад Мэркит, Кейсадак, Шимойын, Жастабан овгийнхон нэн цєєн бєгєєд зарим нь Монголд їгїй болно. Харин Найман казахууд нь Улаанхус суманд цєєвтєр байна. Тїїнчлэн Ховд аймгийн Булган сумнаа Ители овог зонхилох бєгєєд Ховд сумнаа цоохор овогтон нутаглана.
Орчин їед Казах ястан нь Монгол їндэсний бїрэлдэхїїнд багтан, Монглын улсын бїрэн эрхт иргэд болон амьдарч, Монгол орны хєгжилд хувь нэмрээ оруулан аж тєрж байна.

ДЭЭШ