คำกลอน

“สุขทุกข์ อยู่ที่ใจ มิใช่หรือ

เพราะใจถือ จึงเป็นทุกข์ ไม่สุขใส

ใจไม่ถือ จึงเป็นสุข ไม่ทุกข์ใจ

เราอยากได้ ความสุข หรือทุกข์นา”

พระศาสนโสภณ (แจ่ม จตฺตสลฺโล)

    “ถ้าเราได้ ทุกอย่าง ดั่งที่คิด

สิ้นชีวิต จะเอาของ กองที่ไหน

จะได้บ้าง เสียบ้าง ช่างปะไร

เราตั้งใจ ทำงาน เท่านั้นพอ”

นิรนาม

    “อันสตรี ไม่มีศีล ก็สิ้นสวย

บุรุษด้วย ไม่มีศีล ก็สิ้นศรี

อันนักบวช ไม่มีศีล ก็สิ้นดี

ข้าราชการ ศีลไม่มี ก็เลวทราม”

นิรนาม

    “อยู่คนเดียว ให้ระวัง ยั้งความคิด

อยู่ท่ามกลาง หมู่มิตร ให้ระวังยั้งคำขาน

อยู่ร่วมราชย์ เคารพตั้ง ระวังการณ์

อยู่ร่วมพาล ให้ระวัง ทุกอย่างเอย”

นิรนาม

    “เมื่อความรู้ ยอดเยี่ยม สูงเทียมเมฆ

แต่คุณธรรม ต่ำเฉก ยอดหญ้านั่น

อาจเสกสร้าง มิจฉา สารพัน

ด้วยจิตอัน ไร้อาย ในโลกา

     แม้คุณธรรม สูงเยี่ยม ถึงเทียมเมฆ

แต่ความรู้ ต่ำเฉก เช่นยอดหญ้า

ย่อมเป็นเหยื่อ ทรชน จนอุรา

ด้วยปัญญา อ่อนด้อย น่าน้อยใจ

     หากความรู้ สูงล้ำ คุณธรรมเลิศ

แสนประเสริฐ กอปรกิจ วินิจฉัย

จะพัฒนา ประชาราษฎร์ ทั้งชาติไทย

ต้องฝึกให้ ความรู้ คู่คุณธรรม”

อ.อำไพ สุจริตกุล

    “ภพใหม่ นั้นสำคัญ กว่าปีใหม่

เสบียงบุญ เตรียมไว้ ไม่ใจหาย

อีกไม่นาน หรอกหนอ ก็วางวาย

ชีวิตร้าย หรือดี อยู่ที่เรา”

นิรนาม

    “เขามีส่วน เลวบ้าง ช่างหัวเขา

จงเลือกเอา ส่วนดี เขามีอยู่

เป็นประโยชน์ โลกบ้าง ยังน่าดู

เรื่องไม่ดี อย่าไปรู้ ของเขาเลย

   อันจะหา คนที่ดี แต่ส่วนเดียว

อย่ามัวเที่ยว หาไป สหายเอ๋ย

เหมือนเที่ยวหา หนวดเต่า ตายเปล่าเอย

ฝึกจนเคย เห็นแต่ดี มีคุณจริง”

พุทธทาส

    “เขามีส่วน ดีบ้าง ช่างหัวมัน

จงเลือกคั้น เอาส่วนเหลว มันเลวอยู่

แผ่ประจาน โลกบ้าง โอ้ ! น่าดู

เรื่องดีๆ อย่าไปรู้ ของมันเลย

   อันจะหา คนที่เลว แค่นิดเดียว

อย่ามัวเที่ยว หาไป สหายเอ๋ย

เหมือนเที่ยวหา หางฝี ตายฟรีเอย

ฝึกจนเคย เห็นแต่ชั่ว มืดมัวจริง”

โมหทาส

       สวัสดี               ปีใหม่      จงไร้โศก

สบแต่โชค               ดีงาม       ตามสนอง

หวังสิ่งใด                ได้สม      อารมณ์ปอง

ทรัพย์เนื่องนอง      ไหลมา    ดังวารี  ฯ

ขออวยพร               อันประเสริฐ           ในโลกนี้

ส่งผลดี                    ให้แก่ท่าน               ในวันหน้า

คิดสิ่งใด                  หวังสิ่งใด          จงได้มา

สมปรารถนา           ดั่งใจหวัง                 ยั่งยืนนาน  ฯ

สนิมเหล็ก               กัดกินเหล็ก             เป็นอาหาร

ยิ่งเนินนาน             ทำให้เหล็ก              นั้นเสื่อมสูญ

สนิมใจ                   กัดกินใจ                  ไรซึ่งคุณ

ทำลายบุญ               สั่งสมบาป               หยาบช้าเอย  ฯ

พฤษภกาสร             อีกกุญชร                 อันปลดปลง

โททนต์เสน่ห์คง     สำคัญหมาย            ในกายมี

นรชาติวางวาย         มลายสิ้น                 ทั้งอินทรีย์

สถิตทั่วแต่ชั่วดี         ประดับไว้                ในโลกา ฯ

หลงโลภ                  ทำให้       เสียศักดิ์

หลงรัก                    ทำให้       เสียโสด

หลงโกรธ                ทำให้       เสียสุข

หลงอบายมุข          ทำให้       เสียสมบัติ  ฯ

เราจะสุข                 หรือทุกข์                 เพราะเราสร้าง

กรรมต่างๆ              ให้ผล                      ดลสนอง

เราทำดี                    มีสุข                        สมใจปอง

ทำชั่วต้อง ได้ทุกข์แท้               เป็นแน่นอน  ฯ

ฝูงชนกำเนิดคล้าย                   คลึงกัน

ใหญ่ย่อมเพศผิวพรรณ           แผกบ้าง

ความรู้อาจเรียนทัน                 กันหมด

ยกแต่ชั่วดีกระด้าง                   อ่อนแก้ฤาไหว  ฯ

ถ้าลืมพระ                ละศีล                       ก็สิ้นศักดิ์

ไม่มีหลัก                 ศักดิ์สิทธิ์                 ผิดวิสัย

ต้องมีศีล                  มีธรรม                    ประจำใจ

เป็นกำไร                 ล้ำเลิศ                      ที่เกิดมา ฯ

ความรู้ดี                   เพราะมี                   ความเพียรเร่ง

จะเรียนเก่ง             เพราะมี                   ความเพียรเสริม

เกียรติจะงาม           เพราะมี                   วิชาเจิม

ต้องต่อเติม              ประพฤติดี               จึงดีจริง  ฯ

รู้แล้วคิด                   พิชิตศัตรู

รู้แล้วเงียบ               ได้เปรียบศัตรู

รู้แล้วปฏิบัติ             ขจัดศัตรู

รู้แล้วหยิ่ง                จะยิ่งเพิ่มศัตรู  ฯ

ไฟแรงแสงร้อนล้ำ                  ยังแพ้น้ำเป็นนิจมา

เหล็กแข็งและแกร่งกล้า          ยังพาอ่อนเพราะร้อนไฟ

ลมพัดสะบัดแรง                     ต้นไม้แข็งย่อมโค่นได้

ชายเรืองฤทธิไกร                    ยังพ่ายฤทธิ์อิสตรี  ฯ

ยามมีหน้าสด          ยามหมดหน้าแห้ง

มีเงินเพลินจ่าย       สบายจิต

บทมีไม่คิด              แลหลังหน้า

ทำตนใหญ่ใจกว้าง  ทางช้างมา

พอเงินหมด            ง้ำหน้าอุราโรย ฯ

ทำใดไม่พินิจ          ได้ความผิด              เป็นกำนัล

ไม่ทำเฝ้าแต่ฝัน       ไม่มีวัน                   จะสมใจ

ผู้ใดใฝ่เกียจคร้าน    อย่าหวังงาน            การสุกใส

คนหมั่นเท่านั้นไซร้    จะพึงได้             การงานงาม  ฯ

ถึงบางพูด                พูดดีเป็น                 ศรีศักดิ์

มีคนรัก                    รสถ้อย                    อร่อยจิต

ถ้าพูดชั่ว                  ตัวตาย                     ทำลายมิตร

จะถูกผิด                  ในมนุษย์                เพราะพูดจา ฯ

เป็นมนุษย์              สุดนิยม                   ที่ลมปาก

จะได้ยาก                                โหยหิว                    เพราะชิวหา

ถ้าพูดดี                    ก็มีคน                      เขาเมตตา

จะพูดจา                  จงพิเคราะห์            ให้เหมาะความ  ฯ

เป็นมนุษย์              สุดจะดี                    ที่ฝีปาก

ถ้าพูดมาก                แต่ไรค่า                   พาเสียศรี

แม้นพูดน้อย           ด้อยราคา                 ค่าไม่มี

พูดไม่ดี                   เสียค่า                      ราคาคน

อันพูดดี                   ใช่จะดี                     เพราะมีปาก

คำพูดดี                    หายาก                     สุดขัดสน

คำพูดชั่ว                  มีทั่ว                         ทุกตัวตน

คนพูดดี                   จึงค้น                      ไม่พบพาน

พูดอย่างไร              พูดดี                        ขอชี้เหตุ

พอสังเกต                กำหนด                    บทบรรหาร

คือพูดถูก                 สาระ                       ที่ต้องการ

พูดอ่อนหวาน         ผู้ฟัง                         สิ้นกังวล  ฯ

ผู้ดับไม่มีเหลือ

อย่าเข้าใจ                                ไปว่า                       ต้องเรียนมาก

ต้องปฏิบัติ               ลำบาก                     จึงพ้นได้

ถ้ารู้จริง                    สิ่งเดียว                   ก็ง่ายดาย

รู้ดับให้                    ไม่มีเหลือ               เชื่อก็ลอง   ฯ

เมื่อเจ็บไข้              ความตาย                 จะมาถึง

อย่าพรั่นพรึง           หวาดไหว                ให้หม่นหมอง

ให้ระวัง                   ดีดี                           นาทีทอง

คอยจดจ้อง              ให้ตรงจุด                หลุดให้ทัน

ถึงนาที                    สุดท้าย                    อย่าให้พลาด

ตั้งสติ                       ไม่ประมาท             เพื่อดับขันธ์

ด้วยจิตว่าง               ปล่อยวาง                 ทุกสิ่งอัน

สารพัน                    ไม่ยึดครอง              เป็นของเรา

ตกกระได                พลอยโจน               ให้ดีดี

จะถึงที่                    มุ่งหมาย                  ได้ง่ายเข้า

สมัครใจ                  ดับไม่เหลือ             เมื่อไม่เอา

ก็ดับเรา                    ดับตัวตน                 ดลนิพพาน  ฯ

การระลึกถึงความตาย

ถึงรูปงาม                 ลออลักษณ์              สักเพียงไหน

ที่สดไซร์                 ย่อมเน่าเหม็น         เป็นเหยื่อหนอน

ชีวิตนี้                      ไม่ดำรง                   คงถาวร

ความม้วยมร            เท่านั้น                    เป็นความจริง  ฯ

ระลึกถึง                   ความตาย                 สบายนัก

มันหักรัก                 หักหลง                   ในสงสาร

บรรเทามืด               โมหันธ์                   ในสันดาน

ทำให้หาญ               หายสะดุ้ง                ไม่ยุ่งใจ  ฯ

ถ้าคร้านเรียน      เรียนอะไร          ก็ไม่รู้

            ถ้าคร้านดู           ดูอะไร               ก็ไม่เห็น

            ถ้าคร้านทำ         ทำอะไร             ก็ไม่เป็น

            ต้องลำเคน          เป็นขอทาน         เพราะคร้านเอ๋ย  ฯ

            ความจริงใจ        มีเท่าไหร่           มอบให้เพื่อน

            มิลืมเลือน           เพื่อนแท้                        ย่อมให้ได้

            เป็นเพื่อนกัน       ย่อมช่วยเหลือ     และผ่อนคลาย

            ทุกข์ยอมได้        สุขยอมสม          อารมณ์ปอง  ฯ

            เมียด่าอย่าตอบ    เมียสอบอย่ารับ

            เมียจับอย่าหนี     เมียดีอย่าสู้

            เมียดูอย่าลบ

            เงินกับงาน          การศึกษา           ควรหาก่อน

            อย่ารีบร้อน         ริรัก                   งานจักเสีย

            ถ้าขาดเงิน          ขาดงาน             พลันขาดเมีย

            เงินก็เสีย                        เมียก็สูญ                        ขาดทุนเอ๋ย  ฯ

            นับตั้งแต่            วันรัก                เมื่อครั้งแรก

            ไม่เคยแยก         หัวใจ                 ไปเป็นสอง

            จะมีเพียง           หนึ่งเดียว                       ขอรับรอง

            จะไม่ยอม          มีสอง                นอกจากเธอ  ฯ

            รักธรมะ             ของพระ             พุทธองค์

            รักสูงส่ง             ยิ่งกว่า               สิ่งไหนๆ

            รักผู้หญิง            ยังมี                  วันเสื่อมคลาย

            ยังหาที่ต่ออยู่  ฯ

เริ่มต้นที่หัวใจ                 ถ้าจะไปให้ถึงดวงดาว

            ต้องการที่จะก้าว              ไม่หวั่นต่อหนทางยาวไกล

            ก้าวแรกที่เชื่อมั่น             ดวงดาวนั้นก็เหมือนใกล้

            ทุ่มเททั้งกายใจ                สิ่งวาดหวังไว้ต้องได้มา ฯ 

อยู่แค่ตายอยู่ได้ทุกคน             ไม่ต้องดิ้นรน          ทุกคนอยู่ได้

อยู่แค่ตายอยู่ได้ทุกคน             อยู่เพื่อปวงชน         อยู่ได้เลยตาย

อยู่เพื่อตัวอยู่ชั่วสิ้นลม             อยู่เพื่อสังคม           อยู่คู่ฟ้าดิน

รักษากาย รักษาใจ

หากกายดีใจดีก็เป็นสุข
หากกายทุกข์ใจเราก็เศร้าหมอง
รักษากายรักษาใจโปรดไตร่ตรอง
มากเงินทองแต่มากโรคแสนโศกเอย.

ขอให้ขยันทำงาน

เหงื่อนั่นแหละคือน้ำมนต์ให้ผลเลิศ
ทำให้เกิดสุขสวัสดิ์พิพัฒน์ผล
น้ำมนต์รดรดเท่าไดไม่ช่วยคน
จนกว่าตนจะมีเหงื่อเมื่อทำจริง

ขอให้ขยันทำงาน

เหงื่อนั่นแหละคือน้ำมนต์ให้ผลเลิศ
ทำให้เกิดสุขสวัสดิ์พิพัฒน์ผล
น้ำมนต์รดรดเท่าไดไม่ช่วยคน
จนกว่าตนจะมีเหงื่อเมื่อทำจริง

บทพิจารณา "พญาแร้ง"

โอ้โอ๋ อนิจจา พญาแร้ง

ถูกกลั่นแกล้ง ให้คนกลัว ว่าชั่วหนัก

เพียงกลิ่นกาย เน่าเหม็น ไม่น่ารัก

เหมือนจมปลัก มักชั่ว มั่วสันดาน

คนไม่รู้ กู้ก้อง ร้องว่าแร้ง

ชอบทึ้งแทง ฉีกกระชาก เดรัจฉาน

เสพของต่ำ สำรอก ชอบระราน

เปรียบประจาน ชั่วกว่า สัตว์ใดใด

เกิดเป็นแร้ง ไม่เคยแกล้ง การทำดี

ไม่เคยเบียด เบียนชีวี ให้เสียหาย

ต่ออายุ ของตน ด้วยสัตว์ตาย

ไม่ดูดาย ล้างป่าช้า ดุจหน้าที่

เหม็นแต่กาย แต่ใจกล้า กว่าบางคน

ในกมล กล้าขจัด สิ่งบัดสี

รักษาศีล ซื่อสัตย์ ดุจชาติพลี

ทำความดี อย่างแร้ง แกล้งไม่เป็น

ไมสะสม ไม่กักตุน ให้ยุ่งยาก

ไม่มักมาก แต่รักหมู่ อย่างที่เห็น

รู้ตัวดี ว่าอีแร้ง ที่ตนเป็น

ไม่ซ่อนเร้น น้อมรับ ด้วยจริงใจ

สร้างมวลหมู่ ชาวแร้ง จากแข้งทอง

รักพวกพ้อง พึ่งตน พ้นสงสัย

ไม่คิดรอ ไม่เคยหวัง แต่ตั้งใจ

ทำในสิ่ง ที่โลกทิ้ง ไม่นำพา

ชาวหินฟ้า

 พ่อแม่แก่เฒ่า

  พ่อแม่ก็แก่เฒ่า                      จำจากเจ้าไม่อยู่นาน  

  จะพบจะพ้องพาน                เพียงเสี้ยววารของคืนวัน  

  ใจจริงไม่อยากจาก               เพราะยังอยากเห็นลูกหลาน  

  แต่ชีพมิทนนาน                    ย่อมร้าวรานสลายไป  

  ขอเถิดถ้าสงสาร                    อย่ากล่าวขานให้ช้ำใจ  

  คนแก่ชะแรวัย                        คิดเผลอไผลเป็นแน่นอน  

  ไม่รักก็ไม่ว่า                          เพียงเมตตาช่วยอาทร  

  ให้กินและให้นอน               คลายทุกข์ผ่อนพอสุขใจ  

  เมื่อยามเจ้าโกรธขึ้ง              ให้นึกถึงเมื่อเยาว์วัย  

  ร้องไห้ยามป่วยไข้                ได้ใครเล่าเฝ้าปลอบโยน  

  เฝ้าเลี้ยงจนโตใหญ่               แม้เหนื่อยกายก็ยอมทน  

  หวังเพียงจะได้ผล                                เติบโตจนสง่างาม  

  ขอโทษถ้าทำผิด                     ขอให้คิดทุกทุกยาม  

  ใจแท้มีแต่ความ                     หวังติดตามช่วยอวยชัย  

  ต้นไม้ที่ใกล้ฝั่ง                      มีหรือหวังอยู่นานได้  

  วันหนึ่งคงล้มไป                   ทิ้งฝั่งไว้ให้วังเวง  

สมภารดี           มีธรรม            นำพระเณร

     เณรพระดี        มีธรรม            สนับสนุน

     ศิษย์ที่ดี           มีธรรม            เข้าค้ำจุน   

     รวมเป็นคุณ     ค้ำอาราม         ให้งามเอย..

อเสวนา จ พาลานํ      ปณฺฑิตานญฺจ เสวนา

ปูชา จ ปูชนียานํ         เอตมฺมงฺคลมุตฺตมํ ฯ

หนึ่งคือบ่คบคนพาลเพราะจะพาประพฤติผิด

หนึ่งคบกะบัณฑิตเพราะจะพาประสพผล

หนึ่งกราบและบูชาอภิปูชะนีย์ชน

ข้อนี้แหละมงคล  อดิเรกอุดมดี 

จะรู้ว่าโลกนี้…มันกว้างใหญ่            ก็ต่อเมื่อเราได้…ออกเดินทาง

จะรู้คุณค่าของอะไร…ในสักอย่าง      ก็ต่อเมื่อเราได้…เสียมันไป

จะรู้ความหมาย…ของฟ้าหลังฝน         ก็ต่อเมื่อเราผ่านพ้น…มันมาได้

จะรู้ว่ายังมีเรื่อง…อีกมากมาย           ก็ต่อเมื่อเราเปิดใจ…ยอมรับมัน

มนุษย์ใดไหนบ้างอยู่ค้างฟ้า                                   เทวดาไหนบ้างค้างสวรรค์

สัตว์หลายหลากมากเหล่าต่างเผ่าพันธุ์                    อยู่ยืนยันปฐพีไม่มีเลย ฯ

เราเป็นเสี้ยวเดียวคละอนูสาร                                                 จิตบงการไหวติงไม่นิ่งเฉย

พลังงานผลาญหมดไม่ชดเชย                                 ต่างลงเอยเหมือนกันในบั้นปลาย ฯ

จอมเปรื่องปราดศาสดามหาราช                              มีอำนาจมีอิทธิฤทธิ์หลาย

มีเสนาสาวกปกป้องกาย                                          ผลสุดท้ายก็ดับทับแผ่นดิน ฯ

อย่าปวดหัวกลัวตายฟูมฟายนัก                               เรียนรู้หลักความจริงสิ่งทั้งสิ้น

มัวกำศรวลครวญหาเป็นราคิน                                เพิ่มมลทินแก่ใจไปจนตาย ฯ

โปรดกำหนดอดทนไม่บ่นปวด                               ยึดบทสวดหนึ่งบทจดจำหมาย คือ

"ขันติ" มิครางแม้วางวาย                                       เพื่อขยายทรหดความอดทน ฯ

เมื่อทนได้ใจจะสุขสงบ                                          จะพานพบแสงสว่างทางกุศล

หมั่นตริตรึกนึกสิ่งมิ่งมงคล                                    บันดาลดลสุคตินิรันดร ฯ

 โดย ประคอง ทองมา