Taal: Nederlands Vak: Nederlands Soort: Uittreksel 1. Technische gegevens Auteur: Anna Enquist Titel: Het Geheim Ondertitel: - Motto: - Jaar van verschijning: januari 1997 Uitgever: Uitgeverij De Arbeiderspers Plaats: Amsterdam – Antwerpen Druk: Eerste druk Aantal blz.: 203 Aantal delen: 3 Aantal hoofdstukken: 30 Leestijd: 7 uur Uitgelezen op: 12 December 1999 Genre: psychologische roman 2. Verwachtingen Ik had grote verwachtingen van het boek voordat ik het ging lezen. Ik dacht dat er in het boek een één of ander heel groot geheim zou worden ontdekt, dat het een soort van detective was. Ik had ook verwacht dat het een lekker doorleesboek zou zijn. 3. Persoonlijke reactie Motivatie van mijn boekkeuze Ik heb dit boek gekozen omdat ik er al veel over had gehoord van familie, vrienden en kennissen. Toen ik het boek in mijn handen had was ik eigenlijk al meteen verkocht, want het zag er erg mooi en geheimzinnig uit, en de achterkanttekst sprak me aan. Eerste persoonlijke reactie Ik vind het een erg interessant en boeiend boek, omdat het over muziek gaat, waar ik erg geïnteresseerd in ben. Het is voor mij een erg begrijpelijk boek en makkelijk om te lezen. Ook vond ik het boek af en toe heel diepzinnig, omdat het heel erg over Wanda’s gedachten en gevoelens gaat, die als het om haar muziek gaat, heel diep in haar doordringen. Uitgewerkte persoonlijke reactie Het boek gaat over een musicus, die weg is van zijn muziek en een heel ingewikkeld privé-leven heeft. Dit onderwerp vind ik heel erg boeiend, omdat ik zelf wel een beetje in dezelfde situatie zit. Het effect op mij is dat ik hierdoor extra geboeid raakte door het boek. Voordat ik het boek ging lezen had ik verwacht dat er een heel groot geheim ontdekt zou worden. Het leek me een heel spannend en heel boeiend boek. Ik dacht ook dat het geheimzinnig was, omdat ik de kaft er zo geheimzinnig vond uitzien. Van deze verwachtingen is niet alles uitgekomen. Het geheim wat er werd ontdekt, was wel een groot geheim, maar het werd niet beschreven als een groot geheim. Het kwam heel subtiel gewoon in het verhaal vallen, als je het leest realiseer je je niet eens meteen dat dát nou het grote geheim is, dus dat verraste mij. Eigenlijk was ik ook wel een beetje teleurgesteld. Het boek was af en toe spannend en erg boeiend. Geheimzinnig was het nog wel het meest, het hele boek draait namelijk om geheimzinnigheid. Ik vind dat de schrijfster haar onderwerp erg goed heeft verteld en dat ze er erg diep op in is gegaan. De belangrijkste gebeurtenissen in het boek vind ik het huwelijk van Wanda en het ontwikkelen van haar pianocarrière, maar de belangrijkste rol spelen toch de gedachten van Wanda in het boek. Dit vind ik juist zo mooi. Het verband tussen de gebeurtenissen is in het begin moeilijk te verklaren, maar hoe verder je komt hoe meer je het begrijpt. Ik vind de gebeurtenissen af en toe wel spannend, bijvoorbeeld toen Wanda haar miskraam kreeg. Verder vind ik het boek erg geloofwaardig, als het door een alwetende verteller wordt verteld. Door de personale vertellers is het soms wat ongeloofwaardig. De gebeurtenis die de meeste indruk op mij heeft gemaakt, is het oppakken en wegvoeren van Max de Leon in de oorlog. Ik vond dit vreselijk, want je voelde hoeveel Wanda om die man gaf en hoe graag ze les van hem kreeg. Soms worden de gebeurtenissen een beetje saai en dan moet ik mezelf een beetje dwingen om door te lezen, bijvoorbeeld wanneer wordt verteld dat Bouw op de snelweg rijdt. In dit boek worden de karaktereigenschappen van de hoofpersoon goed beschreven en dat vind ik erg mooi om te lezen. Je leert Wanda goed kennen, ze is een levensecht figuur, omdat er veel vrouwen zijn met een pianocarrière die lijkt op die van Wanda. In ‘Het Geheim’ kan ik me goed identificeren met de hoofdpersoon, Wanda Wiericke. Ik ben erg betrokken bij haar en kan begrijpen hoe ze zich helemaal kan overgeven aan haar muziek, omdat ik weet hoe het voelt, aangezien ik al 11 jaar viool en 5 jaar altviool speel. Ook kan ik me goed indenken hoe ze zich voelt, dat niemand haar echt totaal begrijpt, behalve haar muziek. Ik keur haar gedrag goed, omdat ik meestal hetzelfde had gedaan in zulke situaties. Ik vind niet dat Wanda altijd voorspelbaar reageert. Ik had bijvoorbeeld niet verwacht dat ze zou gaan scheiden van Bouw. Ik vind dat op zich best prettig om af en toe iets onverwachts te lezen. De opbouw van het verhaal is een beetje ingewikkeld, omdat je in het begin nog niet zoveel begrijpt van het boek, want alles loopt door elkaar. Er zit in het verhaal eigenlijk één grote flashback, namelijk het verleden van Wanda. Dat vind ik wel prettig, want zo kom je te weten hoe Wanda in de huidige situatie is beland. De opbouw van de tekst past ook goed bij het verhaal, want dit maakt het verhaal lekker geheimzinnig. Je ziet de gebeurtenissen in dit boek door de ogen van meerdere personages, wat ik een geslaagde manier van vertellen vind. Het slot is duidelijk, je blijft niet echt met vragen zitten en dat is wel prettig. Het boek begon me pas na een paar hoofdstukken te boeien, omdat het begin een beetje ingewikkeld is. Het taalgebruik in dit boek is niet moeilijk, het is heel goed te begrijpen. Ik vind de verhoudingen tussen de dialogen en de beschrijvingen in dit verhaal precies goed. Er zijn veel meer beschrijvingen dan dialogen en dat past juist heel goed in het boek. Soms was er een onduidelijk stukje tekst, maar dan heb ik het gewoon een paar keer gelezen en dan begreep ik het vanzelf. Er zijn me geen bijzonderheden of eigenaardigheden aan de tekst opgevallen. 4. Open Plekken Er zijn in dit boek geen echte open plekken. Er zijn wel veel dingen die niet verteld worden, maar daar wordt ook echt niks over gezegd, ook niet in een paar zinnen. Dus het zijn geen open plekken, het zijn meer een soort van gaten in de tekst, die tussen elk hoofdstuk en tussen de scènes van de hoofdstukken zitten. 5. Samenvatting Mijn samenvatting is een fabel, want dit was de beste manier om het boek samen te vatten. Wanda is gek van pianospelen. Al sinds ze klein is krijgt ze les van meneer De Leon, die een jood is. Wanda woont met haar familie in Nederland. In de tweede wereldoorlog wordt meneer De Leon opgepakt en vervoerd naar een concentratiekamp en daar waarschijnlijk gedood. Wanda is zo overstuur van de dood van haar pianoleraar, dat ze weigert les te krijgen van iemand anders. Ze blijft alleen nog maar spelen uit de muziekboeken die meneer de Leon haar nagelaten heeft. Ze heeft een broertje, Frank, een mongooltje. Hij is daar bij ook nog extra in de war, omdat hij tijdens zijn geboorte een zware hersenbeschadiging heeft opgelopen. Hij is geboren voor de oorlog. Frank wordt door zijn ouders, Emma en Egbert Wiericke, tijdens de oorlog thuis gehouden, omdat die bang zijn dat Hitler hem naar een opvangcentrum zou sturen en slecht zou behandelen, als ze hem niet binnenhielden. Hij gilt de hele dag, en wordt alleen maar rustig als hij muziek hoort, vooral als Wanda iets voor hem speelt en hem onder de piano legt. Als Frank groter wordt, te groot om alleen thuis te verzorgen, sturen Emma en Egbert hem naar een opvangcentrum. Wanda groeit op en leert steeds beter pianospelen, ze geeft veel concerten, maar ze heeft het gevoel alsof er iets mist in haar leven. Haar enige echte goede vriend is haar muziek. Het is alsof ze iets zoekt, iets waardoor alles ineens op zijn plaats zou vallen, maar ze weet niet wat. Af en toe heeft ze een affaire met een musicus, maar dit is eigenlijk alleen maar een aanvulling op haar muziekcarrière. Als ze Frank een keer op gaat zoeken in het opvangcentrum de Reehof, ontmoet ze Bouw Kraggenburgh. Hij is de arts van Frank. Ze ziet hem steeds vaker en ze worden uiteindelijk verliefd. Ze trouwen. Wanda raakt zwanger en Bouw raadt haar aan haar tournee door Amerika die op haar ligt te wachten af te zeggen. Wanda doet dit niet, ze krijgt een miskraam en het blijkt een Mongolische vrucht te zijn. Ze wil nooit meer zwanger worden, en zij en Bouw scheiden. Later hertrouwt Bouw, maar Wanda blijft altijd in zijn gedachten. Wanda staat er weer alleen voor, stort zich vol op de muziek en heeft veel succes. Ze gaat op tournee, maar moet terug komen als ze bericht krijgt dat haar moeder op sterven ligt. Snel reist ze terug. In het ziekenhuis vertelt haar moeder haar met haar laatste krachten dat Egbert niet haar vader is. Wie het wel is zegt ze niet, maar Wanda is ervan overtuigd dat het meneer de Leon is. Wanda gaat weer verder met pianospelen, maar ze moet uiteindelijk stoppen omdat ze reuma krijgt. Ze verhuist naar de Franse Pyreneeën, naar het plaatsje Monster, waar veel bronnen en thematische baden zijn, die helend werken voor haar reuma. Ze gaat elke dag naar de baden. Ze koopt een nieuwe vleugel voor in haar huis, ook al weet ze dat ze er nooit meer op zal kunnen spelen. Bouw leest in een krant een advertentie over Wanda. Hij besluit haar op te zoeken, nadat hij haar adres achterhaald heeft en weet dat ze in de Pyreneeën woont en niet in Amerika zoals hij dacht. Hij stuurt haar een briefje dat hij komt en rijdt naar het zuiden. Eindelijk bij het huis van Wanda aangekomen, gaat hij op het kerkhof achter het huis zitten, en luistert hij naar Wanda, die weer voorzichtig probeert te spelen op haar nieuwe piano. Hij gaat niet naar binnen. Het verhaal heeft een gesloten einde. 6. Personages De hoofdpersoon van het boek is Wanda Wiericke. Haar doel is om piano te spelen en om het ‘iets’ te ontdekken waardoor alles ineens op zijn plaats zou vallen. Als tegenstanders zijn er haar vader, die haar niet met liefde behandelt omdat ze zijn dochter niet is, haar man Bouw, die niet wil dat ze op tournee gaar, haar baby die haar carrière verstoord en uiteindelijk haar reuma, waardoor ze wordt verhinderd nog verder piano te spelen. Als helpers zijn er haar muzikaliteit, haar zin om haar eigen wil door te zetten, haar muziek en haar liefde voor muziek. Wanda Wiericke Wanda is de hoofdpersoon in het boek. Ze is helemaal gek van pianospelen en beschikt over een groot talent. Haar hele leven draait om pianospelen. Ze heeft geen goed contact met andere mensen, ze kan niet goed met ze overweg. Af en toe heeft ze een relatie met een musicus, maar dit is eigenlijk alleen maar een aanvulling op haar musiceren. Ze trouwt met Bouw, die de arts is van Frank, maar na een miskraam scheiden ze. Wanda merkt dat iets ontbreekt, al haar hele leven lang, maar ze weet niet wat. Het leven is voor haar een groot geheim. Wanda Wiericke is een round character. Bouw Kraggenburgh Bouw is een arts in het zwakzinnigeninstituut waar Frank verblijft. Hij trouwt met Wanda, maar na een miskraam scheiden ze. Hij blijft zijn hele leven aan haar denken ook al hertrouwt hij. Hij zoekt haar uiteindelijk op. Bouw is een bijfiguur. Hij is een flat character. Emma Wiericke Emma is de moeder van Wanda. Ze is zangeres. Ze is getrouwd met Egbert, en heeft twee kinderen, waarvan Egbert alleen de vader van Frank is. Tijdens haar huwelijk heeft Emma een verhouding gehad met Max de Leon, die waarschijnlijk de vader van Wanda is. Na de dood van Egbert krijgt ze een nieuwe vriend, Guido, waar ze heel gelukkig mee is, waardoor ze weer opbeurt en weer gaat zingen. Emma is een bijfiguur. Ze is een flat character. Egbert Wiericke Egbert is getrouwd met Emma. Hij schenkt zijn dochter weinig aandacht en liefde omdat ze waarschijnlijk niet van hem is. Egbert is een bijfiguur. Hij is een flat character. Frank Wiericke Frank is een mongooltje, die bij zijn geboorte een hersenbeschadiging op heeft gelopen. Hij is moeilijk om mee om te gaan en is vaak onrustig. Dan bonkt hij de hele tijd met zijn hoofd tegen de muur. Hij wordt alleen maar rustig als hij muziek hoort en vooral als Wanda piano voor hem speelt. Frank is een bijfiguur. Hij is een flat character. Max de Leon Meneer de Leon is waarschijnlijk de echte vader van Wanda, want hij had een verhouding met Emma tijdens de oorlog. Ook was hij haar leraar en later de leraar van Wanda. De Leon is joods, waardoor hij in de oorlog opgepakt wordt en waarschijnlijk wordt omgebracht. Hij is een bijfiguur en een flat character. Guido Guido is de laatste man van Emma. Guido is een bijfiguur. Hij is een flat character. Stina Stina is de meid bij Wanda thuis. Ze zorgt voor Wanda als haar moeder niet thuis is. Ze heeft een geheim vriendje, Koos, die af en toe langs komt. Stina is een bijfiguur. Ze is een flat character. Onderlinge relaties Emma heeft twee kinderen. Ze is getrouwd met Egbert, maar haar kinderen zijn waarschijnlijk allebei van Max de Leon, haar leraar en minnaar. Bouw Kraggenburgh is de ex-man van Wanda. Normen en waarden Wanda heeft geen echte duidelijke normen en waarden, het enige wat wel duidelijk is, dat ze alles doet voor haar muziek en dat ze tegen de oorlog is. Samenhang De samenhang tussen de lotgevallen van de hoofdpersoon en de thematiek van het boek is dat het boek gaat over dat je dát moet nastreven, waar je vol achter staat en in op gaat, omdat het leven eigenlijk één groot geheim is. Wanda moet en zal pianospelen, terwijl ze toch voelt dat er nog iets mist in haar leven, iets wat alles op zijn plek laat vallen. Literaire motieven Het boek gaat over eenzaamheid, groei naar volwassenheid, het vinden van identiteit, liefde, dood, angst, oorlog, muziek, muziekboeken en geheimen. Het leidmotief is geheimen. 7. Tijd Anna Enquist heeft in dit verhaal een aantal procédés toegepast. Ze heeft het verhaal in een niet-chronologische volgorde verteld en het is niet-continu. Er zijn vaak kleine anticipaties in het verhaal en ook veel retroversies. Er zijn twee verhaallijnen. Daarvan speelt zich één af in het verleden, wat ik beschouw als een grote flashback, die door het hele boek gaat. De andere verhaallijn speelt zich af in het heden (1997). De functie van deze kunstgrepen is om het verhaal geheimzinnig te maken. Het verhaal gaat gewoon zijn gang, maar als je tussen de regels door leest is er iets geheimzinnigs, iets wat nog niet ontdekt is maar wat alles op zijn pootjes moet laten terechtkomen. Met elk hoofdstuk dat je leest komen de twee verhaallijnen steeds dichter bij elkaar. Het effect op mij als lezer was dat je een beetje ongemerkt je toch afvraagt wat er niet klopt. Je denkt er niet voortdurend aan, maar die vragen blijven een beetje knagen: ‘Wat is nou het geheim? Wat is er zo geheimzinnig?’. De verteltijd van het boek is 7 uur (203 blz.). De historische tijd is in deel een van 1935-1945 en in 1997, in deel twee van 1950-1960 en in 1997 en in deel drie van 1960-1970 en in 1997. De totaal vertelde tijd is 62 jaar. Er is geen tijdsverdichting in het boek. 8. Structuur De geleding van het boek is zo opgebouwd, dat elk hoofdstuk zich weer in een andere verhaallijn bevind, of bij een andere persoon. Zo wisselen de verhaallijnen elkaar steeds af. Het boek heeft 30 hoofdstukken en 3 delen. In de hoofdstukken worden de verschillende scènes in het verhaal gescheiden door witregels, met een klein sterretje erin. De functie hiervan is dat in het begin van het boek, als je nog maar een paar hoofdstukken hebt gelezen, het heel rommelig is, omdat je van iedere persoon en elke verhaallijn steeds een heel klein beetje leest, maar hoe meer je leest, hoe meer alles op zijn plaats valt. Uiteindelijk, als je het boek uit hebt, kun je eigenlijk pas het hele verhaal goed overzien. De samenhang tussen de verschillende gebeurtenissen en tekstelementen in het boek is in het begin nog erg onduidelijk, maar hoe verder je leest, hoe meer alles samenvalt. Ook omdat er vaak herhalingen zijn van hoe de verhoudingen tussen de personages zijn. Wanda wil piano spelen, hoe dan ook. Het wordt steeds weer duidelijk gemaakt en herhaalt, dat ze muziek boven alles zet. Er is een duidelijk contrast in het boek. Aan de ene kant lees je dat Wanda het eigenlijk met niemand kan vinden en dat haar leven niet echt wil lukken, maar daar tegenover staat dat ze zielsgelukkig is als ze zich helemaal kan inleven in haar muziek en dat ze zo’n ongelooflijk succes heeft overal. Er komt geen spiegeling in dit boek voor. Er zijn twee verhaallijnen in het boek die naast elkaar verteld worden. De ene verhaallijn begint in de Pyreneeën, als Wanda 60 jaar is en bij Bouw in Nederland, die dan ook rond de 60 is. Deze verhaallijn speelt zich af in het heden. De andere verhaallijn speelt zich af in het verleden, die vertelt gedurende het boek Wanda’s gehele pianocarrière, vanaf de dag dat ze geboren werd tot de dag dat ze het pianospelen moet opgeven vanwege reuma. Aan het eind van het boek vallen de twee verhaallijnen samen. Per hoofdstuk wisselen de verhaallijnen elkaar af. Het verband tussen de verhaallijnen is duidelijk; langzamerhand kom je steeds meer te weten over Wanda Wiericke, over haar pianocarrière en de rest van haar leven. Na elk hoofdstuk is het weer iets duidelijker wie Wanda eigenlijk is en hoe ze in elkaar zit. De verhaallijnen zijn ondergeschikt. De verhaallijn die in het verleden loopt is veel belangrijker dan die in het heden, omdat je door die verhaallijn het hele verhaal pas kunt begrijpen. Het verhaal begint in medias res, want het begint met dat Wanda 60 jaar is en in de Pyreneeën woont. Daarna komt de andere verhaallijn, die eigenlijk één grote flashback is, en die terugblikt op gebeurtenissen in het verleden, maar ondertussen komen er ook nog allemaal gebeurtenissen in het heden, dus het verhaal gaat gewoon door. Er is geen cyclische opbouw in dit boek. 9. Plaats en Ruimte Het verhaal speelt zich af in de Franse Pyreneeën, in het plaatsje Monster. De Flashbacks spelen zich af in Nederland, wat je kunt afleiden van de plaatsnamen en de Tweede Wereldoorlog, waarover verteld wordt. Het speelt zich ook af in Engeland waar, Wanda een tijdje studeert. 10. Perspectief Het verhaal wordt verteld door twee personale vertellers en een alwetende verteller. Deze drie vertellers wisselen elkaar af, soms per hoofdstuk, soms binnen de hoofdstukken. Hierdoor wisselt ook de betrouwbaarheid van de vertelsituaties. Bij de alwetende verteller is de vertelsituatie betrouwbaar, bij de personale vertellers wisselt het, soms betrouwbaar, soms onbetrouwbaar. De twee personale vertellers kijken door de ogen van Wanda en Bouw. De functie van de vertelsituatie is dat je zo heel dicht bij de personen komt, vooral bij Wanda. Je leert haar echt goed kennen, omdat je alles ziet zoals Wanda het ziet. Je begrijpt haar emoties en reacties zo heel goed. Hetzelfde geld natuurlijk voor Bouw. Het effect van de vertelsituatie op mij als lezer is dat ik volop in het boek en in de hoofdpersoon kan komen. Ik kan me indenken hoe ze zich voelt, en waarom ze bepaalde dingen doet. Ik kan me goed identificeren met de hoofdpersoon. 11. Interpretatie Het boek gaat over hoe groot iemands ambitie kan zijn (de pianocarrière van Wanda) en hoe deze in conflict kan komen met de liefde (haar affaires en haar huwelijk met Bouw). Ook gaat het over angsten om jezelf bloot te geven (Wanda kan zich alleen vol uiten aan haar muziek, de rest begrijpt haar niet) en geheimen waar niemand wat van mag weten (Dat haar echte vader Max de Leon is, dat haar vader kanker heeft en dat haar moeder een nieuwe vriend heeft). 12. Eindoordeel Ik vind het een prachtig boek, zeker een aanrader. Het boek is een levensecht beeld van het leven van een musicus, wat mij erg aanspreekt. Ik vond dat de liefde voor muziek van Wanda en haar angst om zich bloot te geven aan andere mensen erg goed beschreven wordt. De emoties zijn duidelijk zichtbaar in dit boek en dat vind ik erg mooi. Ik kan me goed indenken hoe Wanda zich voelt, hoe ze in elkaar zit. Het is in het begin wel een gecompliceerd verhaal, maar als je het boek uit hebt en je denkt er over na, is het een makkelijk te begrijpen verhaal. De bedoeling van de schrijfster was om het leven van een musicus te beschrijven, en ik vind dat ze daar zeer in geslaagd is. Het taalgebruik is makkelijk te volgen en soms iets in een dichterlijke vorm geschreven, wat leuk is om te lezen. Het is erg boeiend en zeker meeslepend om zo met Wanda mee te leven en door haar leven te gaan. Ook vond ik het goed te begrijpen en heel interessant. Ik ben het helemaal eens met de normen en waarden van de hoofdpersoon, Wanda, dat je als je iets hebt waar je voor lééft, dat boven alles staat. Het boek is erg doordacht geschreven, je leert de hoofdpersoon erg goed kennen, omdat haar karakter uitvoerig wordt beschreven. Ik denk dat het de bedoeling van de schrijver is geweest om een boek te maken over musici en daarbij nog betrokken raken met de hoofdpersoon en haar leven en hoe ze het ervaart. Ik vond het een origineel boek. Het boek verraste me, terwijl de muziekwereld toch geen nieuw onderwerp voor mij is. In het begin vond ik het boek niet zo interessant, omdat de manier waarop het geschreven is mij niet zo boeide, maar toen ik een paar hoofdstukken had gelezen en toch maar besloot om door te lezen, had ik het boek ook in één keer uit. Ik vond het in het begin van het boek een beetje onduidelijk wie er nou allemaal voorkwamen in het verhaal, omdat meteen al in het begin alles door elkaar wordt verteld. Daardoor raak je even in de war, maar dat komt vanzelf allemaal weer goed naarmate je verder leest. 13. Mening over het verslag Ik ben tevreden met het uitvoeren van de beschrijving en de verdiepingsopdracht, omdat ik denk dat ik alles wel goed heb besproken. Verder heb ik er erg veel tijd en inspanning in gestoken en ben ik zeker blij met het resultaat. De verdiepingsopdracht vond ik niet zo moeilijk om uit te voeren, omdat we het al erg vaak allemaal geoefend hadden in de klas. Als ik toch nog iets niet snapte kon je het alsnog heel duidelijk opzoeken in het informatieboek. Er was niet veel onduidelijk aan de verdiepingsopdracht, alleen de spiegeling en de vertelsituatie van het boek begreep ik nog niet helemaal, verder was alles wel duidelijk. Het gevoel dat ik de benodigde vaardigheden had, had ik wel, maar ik moet nog iets meer discipline hebben, om me meteen te verdiepen in de stof als we er mee bezig zijn. Ik moet niet halverwege of achteraf pas beginnen met de stof te bestuderen, want dat is erg nadelig, omdat je er dan veel minder van begrijpt en gauw tijd te kort komt. Het enige wat ik de volgende keer anders en beter ga doen, is de indeling van mijn tijd. Ik had alles nu niet perfect geplant en dat is vervelend werken. 14. Anna Enquist Anna Enquist werd geboren in 1945. Ze debuteerde bij de Arbeidspers als dichter. In 1991 verscheen haar eerste dichtbundel ‘Soldatenliederen’ die bekroond werd met de C. Buddingh-prijs. Andere boeken van haar zijn: ‘Jachtscènes’, 1993 ‘Een nieuw afscheid’, 1994 ‘Het Meesterstuk’, 1995 ‘Een avond in Mei’, 1996 ‘Het Geheim’, 1997 Anna Enquist combineert haar schrijverschap met werkzaamheden als psychoanalytica.
