Popun, cazın, rock'ın 22 ismi biraraya gelip, Bülent Ortaçgil için yapılan "Şarkılar Bir Oyundur" saygı albümünde kendi yoğurt yiyiş biçimleriyle Ortaçgil söylediler. Sezen Aksu'dan Gürol Ağırbaş'a, Feridun Düzağaç'tan Yaşar'a, Haluk Levent'ten Teoman'a... Bu son yılların bir müzisyene verilen en ağır hediyesi!

- Bu biraz sevgiyle ilgili galiba...
Müzisyenlerin sevdiği insanlardan bir tanesiyim. Müzisyenlerin beğendiği insanlar hiçbir zaman kitlesel hale gelmemiş, kenarda kalmış insanlardır. Burada da böyle. 

- Bir İbrahim Tatlıses ya da Alişan gibi biri eksik. Böyle bir teklif götürüldü mü?
Aslına bakarsanız, o tarz insanlarla hiçbir ilişkimiz yok. Olsaydı, olması düşünülürdü. Neden olmasın ki? İbrahim Tatlıses gibi birisi neden Bülent Ortaçgil şarkılarını söylemesin... Eminim ne adımı duymuştur, ne bir yerde rastlamıştır. Öyle bir teklif götürülse, aklına binbir türlü şey gelir. Haklıdır da... 'Ne kadar ticari kullanılacak, benim üzerime mi abanılacak' gibi... Bin türlü soru gelebilir akla. O nedenden hiç tanımadığımız bir insana proje götürmek istemedik. 22 insan arasında daha tanımadığım birsürü insan var ama o beni biliyor, benim onu duymuşluğum var. Aslında düşünebilirdi ve saçma sapan da olmazdı bence.
 
 

- Yabancı şarkıcı seçme şansınız olsaydı kimleri seçerdiniz?
Onu söylemeden önce bir açıklık getirelim. Bu insanları ben seçmedim bir kere... Benim sansürümden geçmiş ve onayımı almış anlamında görmeyin bu ekibi... Ada Müzik ekibi ve benim de aralarında olduğum bir grup insan "şu da olsun mu?" diye konuştu ve karar verildi. Burada olanlar Ortaçgil'in onayını almış da, olmayanlar almamış gibi bir durum yok. 22 kişinin dışında da birtakım insanlar katılacaktı ama bin türlü nedenden katılamadı. Yurt dışında böyle bir tribute albümü yapılacak olsa, enstrumancılardan dinlemek istediğim olurdu. Mesela Path Methany... Ya da Yellow Jackets'den dinlemek isterdim... Şarkıcı, son günlerde dinlediğim Cassandra Wilson var... Çok seviyorum onları. Hayal görüyoruz şu anda ama güzel. Tribute'un insanın koltuklarının altına hafiften karpuz sıkıştırmış gibi bir durumu var. Çünkü o kadar insan karşılığında ne olacağını bilmeden onaylayıp giriyor. İnsanlar bir anlamda kitleleri etkileyen insanlar. Tabii ki, bin türlü duygu geçiyor insanın içinden. 

- Size en sıcak gelen hangisi?
Bu soruyu cevaplamak pek mümkün değil. Politik olmak zorunluluğundan tutun, başka nedenleri de var... İnsanın sempati gösterdiği müzik türleri var, daha az beğendikleri var. Bir kere beğenmediğiniz müzik türündeki icracıyı otomatikman daha az seversiniz. Ben bu şarkıları dinlerken, ilk dinleyişte hepsine şaşırdım. Beğenme, beğenmemenin ötesinde şaşırdım. Çünkü yıllardır benim kulağımda başka türlü yer etmiş şarkıları bambaşka insanlardan, bambaşka arajmanlarla duyuyor olmak yeterince şaşırttı beni. Ondan sonra dinledikçe kulağım alıştı tabii... Çoğunluğu dinlenebilir buluyorum. "Aa bu da neymiş" demedim hiçbirine... Buna esas karar verecek olanlar dinleyenler tabii. Umarım katı Ortaçgil sevenler, çok katı davranıp da, Ortaçgil şarkılarını Ortaçgil söyler. Başka kimse söylemez gibi bir tavır içine girmezler.
 
 

- Tamamen kentli bir iş çıktı ortaya... Lokalleri, barları... 
Folklorik bir Erkan Oğur da var. Birkaç tane hatırı sayılır rock yorumu var. İki tane caz versiyonu var. Bir tanesi new age kokuyor...
 
 

- Rock nasıl geliyor size?
Rock'a çok uzak değilim. Ama daha ziyade 60 -70 yıllarının rockwww4una daha yakın bir adamım ve yeni moda rock'un türevlerine sıcak bakamıyorum. 50 yaşında bir adamım ve 50 yaşından sonra kendime yeni zevk edinecek halim yok. Şimdiye kadarki beğenilerimin arasında onları ayıklıyorum. Rock fikri benimsediğim, önemsediğim bir fikirdir. Günümüz dünyası her şeyi öyle bir yoğuruyor ki, rock'ı da yırtık pantolonlu milyonerler haline dönüştürmeye başladılar. 

- Bu işin de artık rantı var...
Evet, rock, protestocu bir müzik. İtiraz, karşı çıkış, varoluşçulukla devrimcilik arasında bir tavrı vardı benim dinlediğim 60'lı, 70'li yıllarda. Türk pop müziğinin kötü örneklerinde duyacağımız bir aşk şarkısını saçları kıçına kadar gelen, rock kılığı giymiş bir adamdan dinliyor olmak bana rock müziği gibi gelmiyor. 

- Sezen Aksu, isim olarak ilginç... Kendine ait bir dünyası var...
Yok. Onların arasında en fazla tanıdıklarımdan biridir Sezen. Hiç sandığınız gibi değildir. Müzik, şarkı etrafında gününü geçiren bir insan. Belirli bir estetik zevki var. Onun için de böyle bir projeye şirketi karşı çıkmaya kalktı ama kalktı geldi...
 
 

- Haluk Levent de ilginç, Gürol Ağırbaş da ilginç isimler... Biraraya gelmelerini pek havsala almıyor...
Bunun nedeni ben olsam gerek. Gürol benimle çalıyor. Bu nedenle pek uzağında değil projenin. Tanımasaydım Gürol'u böyle bir projeye ikna etmek mümkün olur muydu bilemem.
 
 

- Hiç tanışmadığınız kimler var?
Mirkelam'la hiç tanışmadım. Mavi Sakal'dan biri dışında tanışmadım. Yaşar'la, Sibel Tüzün'le hiç tanışmadım. Teoman'la hiç tanışmadım. Haluk Levent'le de tanıştım sayılamaz. Çünkü bilmem ne lokantasında, "Merhaba, ben Haluk Levent... Vayy nasılsın?" diye bir irtibatımız oldu. Zuhal Olcay'la hiç tanışmadım. Öyle olması da daha iyi... İnsan dostuna, 'gel şuraya bir şarkı söyle' diyemez. 

- Prodüksiyon bütçesi nasıl oluştu?
Çalışma başlarken, masa başında her şeyi konuşalım, başımıza gelecek problemlerle ilgili tavrımız net olsun diye biraz uğraştık açıkçası. Herkes için bütçe ayrıldı, ama şu stüdyoya gel, şurada çal denilmedi. Yaptığı müziğe de karışılmadı. İkincisi, bu insanlar bu şarkıları söyledikten sonra sahibi olmuş olmuyorlar. Yani kendi albümlerinde bu kayıtları kullanmamaları gerekiyor. Çünkü bunun gibi bir şeyle karşılaşması çok muhtemel. Bu projenin bir klibi olmayacağına karar verdik. Klip çekmek, ticari bir şeye dönüştürmektir ve en meşhur olanın üzerine gidip, onun klibini yapmayacağız. Baştan bunları kurguladık ve buna uygun şekilde davrandık. Bundan konser yapalım, klip çekelim, şunu yapalım diyeceğimiz bir durum yok ortada. Bu bir arşiv çalışması, müzisyenler açısından öncü bir çalışma ve 22 insanın bana verebileceği en büyük hediye. 

HALUK LEVENT

- Ortaçgil şarkılarından hayatında özel yeri olan biri var mı?
Evet, Adana'da kız arkadaşım Seyhan nehrinin karşı kıyısında otururdu. Nehir taştığı zamanlar, sandalları kullanamazdı ve kara yoluyla gelmek zorunda kalırdı. Yıllar sonra bir şarkı çıktı ortaya... "Sen kendine önlemler aldın ben kendime yasaklar koydum. Önümüzde barajlar var bu su hiç durmaz". Her ne kadar soyut anlamda kullanılsa da benim aşkım ve yaşadığım ilişkinin bir aynasıydı. Şimdi o şarkıyı dinlerken keşke o zaman yazılsaydı diyorum. Ve bahar aylarında havada güneş yerine yağmur olduğunda, umudumu hep pencere önündeki çiçeklere bırakmışımdır. Ona ne kadar teşekkür etsek azdır. 

- Şarkıyı yorumlarken hiç tedirginlik duydun mu? 
Önce çekindim, beğenmeyebilirdi. Birçok insan bu çalışmada onun duygusal ve popüler şarkılarını söylediler. Ben de aklıma yatkın, toplumsal diye niteleyebileceğimiz bir şarkısını aldım. Bülent Ortaçgil, toplumsal bir şarkıcı gibi görünmesede, aşk şarkıları içinde bile toplumsallığı vurgulayan bir insan. Onun şarkılarındaki bireysellik, kendimizi sevmeyi öğreten bir öykü gibi... 

- Tarzlarınız farklı. Bu seni kaygılandırdı mı?
Bu albümde en orantısız olan şarkılardan biri herhalde benimdir. Buna rağmen sırıtmıyor. Çünkü Bülent Ortaçgil sakin şarkıların adamı. Haluk Levent ise bağıra bağıra şarkı söyleyen bir tip. Çevremden çok olumlu eleştiriler aldım. Yapmam gereken de buydu... 

- Kollektifin pek olmadığı müzik dünyasında böyle bir çalışma yapmak kolaymıydı?
Bu Ada Müzik'in kesin bir zaferidir. Bu konuda onları tebrik etmek gerekir. Umudumuz Fikret Kızılok, Cem Karaca, Erkin Koray, Üç Hürel, Zülfü Livaneli gibi, bir döneme damgasını vurmuş sanatçıların da bu şekilde albümlerinin yapılması...
 
 

-En çok kimleri sevdin?
Bulutsuzluk Özlemi, bence harika... Bir de Leman Sam'ın söylediği "Bu Su Hiç Durmaz". Bence burada Bület Ortaçgil şarkılarını okuyan sanatçıların tutucu hayran kitlesi bu albüme sahip çıkacaktır. Aslında hepsinin içinde bir Bülent Ortaçgil ruhu var. Ama yansımaları farklı oluyor. 

FERİDUN DÜZAĞAÇ

- Bülent Ortaçgil'le nasıl tanıştınız?
Proje öncesinde selamlaşmıştık sadece. Proje süresince karşılaştık konuştuk. Bugüne kadar keşke tanışsam dediğim insanların çoğu beni hüsranla tanıştırdıkları için biraz düşkırıklığı yaşamıştım. Ancak, onunla tanıştığımda, yanılmadığımı anladım. Beklediğim gibi özel bir insan. Kendisinden "Benimle Oynar mısın?"ı ikinci solo çalışmama istemiştim ama o, "Kendi çalışmalarını yazan birisin. Devam et" demişti. Bunu ben düşünmeliydim diye düşünüp utanmıştım. Başka bir şarkı söyleme çabama utanmıştım. Talihsiz bir talep olmuştu. 

- Bülent Ortaçgil'le aranızda paralellik kuruyor musunuz? 
Adım zaman zaman Bülent Ortaçgiller, M.F.Ö'ler, Kızıloklar'la anılır halde... Bu hem güzel hem de ürkütücü bir durum. Ortak noktalarımız, şiirsel anlatım diyebilirim en başta. Kulağı, kulağa en zor uzanacak elle gösterme tarzı bende de var. Ortak nokta olarak popülariteden, onun size yükleyeceği olumsuzluklardan kaçınmak diye bir tavır söyleyebilirim. Ancak, Bülent Ortaçgil, söylem olarak ışıklıdır ben değilim. Karanlığı severim... Başka pencerelerden bakıyor gibiyiz. Ben her zaman sonu kötü filmlerden etkilenmişimdir, ayrılık varsa sonunda okuduğum kitap bana zevk vermiştir. 

- Yorumların arasında en çok hangisi size yakın geliyor? 
Şebnem Ferah'ı, Mavi Sakal'ı söyleyebilirim. Olayı kendi tarzında yorumlamak diye algılayanlar, bir de onun gibi yapalım diyenler var. Açıkçası ben birçoğunu beğendim. Normal koşullarda biraraya gelmeyen insanları aynı kartonette birleştirmesi son derece önemli bir durum.
 
 

- Çalışma sırasında bir endişe duydunuz mu?
Müzikal anlamda çok yakınız diye bir endişe duymadım. Ancak, Bülent Ortaçgil'in beğenmeme ihtimali karşısında ürktüm ama onun beğenilerini bu şekilde yansıtmayacağından da eminim aslında. Bir iki şarkıda sözler değişik söylenmiş, beni bu rahatsız etti. Mirkelam ve Teoman'ınkisinde böyle değişiklikler var. Bu konuda biraz daha özen olsaydı da bu hatalar olmasaydı diyorum. Buna rağmen, son zamanlarda beni bu kadar ilgilendiren başka albüm olmadı. 

SİBEL TÜZÜN

 Bu çalışmanın konsepti zaten Ortaçgil'in farklı yorumlanmış parçalarını biraraya getirmek. Zaten başından itibaren, kendi müzikal tercihlerimize göre yorumlama fikri bana ilginç geldi. Aldığımız eleştiriler çok güzel. Bu tip bir albüm fikrinin doğru olduğunu düşünüyorum. 

- Bu çalışmanın sizin için başka anlamları da var mı? Örneğin dinlemekten zevk alıyor musunuz?
Bir sanatçının albümünü aldığınızda bu kadar ilginç ve çarpıcı işleri birarada bulmak çoğu zaman güçtür. Ben de dinliyorum. Yorumların farklılığı, bağımsızlığı bana heyecan verici geldi. Bugüne kadar cover yapmamıştım. O yüzden benim için hem deneysel hem de keyifliydi. Biraz özellikle sertleştirdim aslında. Dolayısıyla hoş bir yolculuktu... 

- Bülent Ortaçgil'in müziğiyle ilk ne zaman tanışmıştınız?
Hemen hemen herkes gibi ben de üniversite yıllarımda. "Benimle Oynar mısın?"dı ilk tanıştığım şarkısı... Sonra albümlerini de takip ettim. Konserlerine, çıktığı barlara eşimle gittik. Ama birlikte çalıştığı müzisyenleri tanımama rağmen, onunla tanışmamıştım. 

- Size Ortaçgil'in müziğinde ilginç gelen nedir?
Dinleyici olarak dikkatimi çeken bir şey vardı, genelde insanlar kendilerini eleştirmeye iten müzikleri sevmezler. Mutlu olma psikolojimiz vardır ya, müziklerin bizi içimize itmesini istemeyiz. Oysa, Ortaçgil'i dinlerken kendinizle iç hesaplaşmaya gidebiliyorsunuz. İnsanlar Ortaçgil'in müziğini dinlerken bu duyguları hissetmekten çok mutlular. Parçalara iştirak ederken, tüm kelimeleri çok yerinde, doğru vurgularla söylüyorlar. Bu Türkiye'de pek yapılamamış, çok başarılı bir nokta.