Spis treści niniejszej strony WWW.:

Niektóre współczesne społeczeństwa mają poważne problemy ! 

Wiele z nich to tzw. "słabe państwa" o niskiej pomyślności obywateli i wysokim

bezrobociu.  Większość krajów Europejskich wyludnia się a ich społeczeństwa starzeją się.

Niektóre z nich jak Francja, a nawet Niemcy, po części właśnie z powodu niskiego

przyrostu naturalnego i imigracji z krajów arabskich stanęło już teraz wobec problemu

przyzwolenia na wielo kulturowość. Wielu ludzi jest przerażonych tzw. terroryzmem.

 Gunnar Myrdal, laureat Nagrody Nobla z zakresu ekonomii, powiedział, iż "słabe państwo" charakteryzuje się następującymi cechami:

- nieprecyzyjnością, niezbornością i lukami w systemie prawnym państwa

- niekonsekwentnym egzekwowaniem regulacji prawnych spowodowanym: korupcją, nepotyzmem,

  nie praworządnością,  niesubordynacją i samowolą urzędników

- wykorzystywaniem stanowisk dla forowania swoich grup społecznych

- słabą odpowiedzialnością społeczną

- niską efektywnością wykorzystywania funduszy publicznych

- niską efektywnością lub niezdolnością do reorganizacji i przeprowadzania reform  

W wielu krajach mechanizmy demokracji działają wadliwie, co gorsza brak jest zainteresowania obywateli 'współuczestniczeniem w zarządzaniu państwem'.:

Zauważono, iż w wielu krajach nie funkcjonuje już demokratyczny system wyborczy, gdyż z powodu niskiej frekwencji wyborczej obieralne organy władzy nie są wyłaniane na podstawie opinii większości obywateli. Jeśli uwzględnić przeciętną frekwencję wyborczą to tzw. rządy większościowe są tworzone już tylko na podstawie opowiedzenia się za nim 20 - 25 % członków danej populacji.

Wielu obywateli przestało wierzyć w ' koncept partii politycznych ', a programy wyborcze są postrzegane jako bardzo podobne do siebie. Wiele osób wierzy raczej w skuteczność aktów spontanicznych, takich jak demonstracja, blokada. Zawierza się często różnym organizacjom pozarządowym takim jak ' ruch zielonych', antyglobaliści. 

Być może tzw.' słabe państwo ' to rezultat ' słabej kondycji psychicznej obywateli' .

Nasuwa się pytanie: " Czy wiedza o psychice człowieka może być pomocna, gdy 'twór nadrzędny', jakim jest społeczeństwo, popada w chorobę ?

Chcę przedstawić Państwu taką teorię, która pozwoliłaby lepiej rozumieć współczesną sytuację i sformułować ..'recepty terapeutyczne '.

Teorię i metodę leczenia wyprowadzam z analogii, jaka zachodzi, moim zdaniem, pomiędzy psychiką pojedynczego człowieka a ' strukturą ducha społecznego ' lub inaczej 'świadomością grupową ', a więc ' świadomością społeczeństwa lub jaźnią grupową, jaźnią społeczną'.

Dokonajmy więc próby przeprowadzenia tej analogii. Posłużę się w tym celu dwoma schematami, które musimy teraz uważnie przestudiować.

Pierwszy z tych rysunków to tzw. 'schemat psychiki człowieka'.

Vide http://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Awiadomo%C5%9B%C4%87_spo%C5%82eczna  


[Rys.1.: Poglądowy schemat 'psychiki człowieka' wykorzystujący pojęcia trzech ważnych teorii zaproponowanych przez Carle Gustave Junga, Carla Rogersa i Erica Berne. Schemat przedstawia najważniejsze elementy obszaru podświadomego i nieświadomego. Jeśli zdolność do intymności i zmysłowości jest upośledzona, zgodnie z teorią E. Berne, człowiek jako istota społeczna nawiązuje kontakt z innymi przez formy zastępcze jakimi są tzw. gry (manipulacje). Scenariusze gier są oparte o osobiste podświadome zasoby tkwiące w obszarze Jung' owskiego "cienia". Wojna jest jedną z licznych, okrutnych gier III stopnia.]


Tak nawiasem mówiąc, jest tylko kilku lekarzy, neurofizjologów, którzy rysują schematy niewidocznych, niematerialnych tworów, jakimi są: psychika człowieka, czy też 'jaźń grupowa'. Mój schemat wywodzi się z przemyślenia psychologii analitycznej C.G. Junga, ale w celu zwiększenia wiarygodności i zaufania do ludzi, którzy rysują schematy psychiki człowieka warto się zapoznać z innym schematem 'aparatu psychicznego człowieka' , jaki zaproponował prof. Andrzej Kokoszka.

Schemat 'jaźni grupowej': patrz także

 http://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Awiadomo%C5%9B%C4%87_spo%C5%82eczna  

[Rys.2.: Schemat jaźni grupowej, sformułowany na zasadzie analogi do 'schematu psychiki człowieka ': Demokratyczny ośrodek władzy może się pojawić jedynie w specyficznych uwarunkowaniach kulturowych i historycznych, które umożliwiały uwzględnienie i zrównoważenia archetypów władzy wodza, wpływów kobiecych, społecznych archetypów wolności, równości i braterstwa i zasad etycznych lokalnej religii. Władza autorytarna, dyktatorska, naśladująca wzorce feudalne ma swoją analogię do osób, które .. manipulują, prowadzą gry, działają wg tego co ' podpowiada im ich cień '. Podobne, mimo iż lepiej uświadamiane są działania ' właścicieli wielkiego kapitału '. Działające mass - media, lansując bardziej którąś z możliwych wizji porządku społecznego i politycznego są odpowiednikiem Rogeriańskiego self - concept (pomysłu na siebie)].

Możemy przejść już teraz do sformułowania tezy :

Wczesne, prymitywne twory społeczne cechują się - > władzą autorytarną, wzorującą się na wzorach feudalnych. Tylko w niektórych państwach współczesnego świata udało się wdrożyć mechanizmy demokratyczne, czyli władzę "szanującą obywateli".

Problem leży w tym, że jeśli owa administracja demokratyczna 'osłabnie' , pojawią się cechy ' słabego państwa ' to grozi powrót do autorytarno - feudalnego typ zarządzania. Tak stało się np. w Republice Weimarskiej. Mądrość pewnego społeczeństwa, efektywność jego podstawowych mechanizmów polega na tym, aby umieć wytworzyć możliwość wahadła, przemienność między dwoma stanami świadomości społecznej. Jeden z tych stanów powinien być nieco podobny do władzy autorytarnej drugi powinien dawać znacznie więcej wolności i przywilejów. Ważne jest jednak, aby zachowana była przemienność tych dwóch stanów. 

Oczywiście stwierdzenie takie od razu kojarzy się nam z tzw. 'systemem dwupartyjnym' (republikanie - demokraci, konserwatyści - partia pracy , CDU - SPD. Schemat (rys.2) wyjaśnia pochodzenie i tą samą, powtarzającą się charakterystykę partii bardziej lewicowej i partii bardziej prawicowej.

Opcja bardziej autorytarna cechuje się zazwyczaj tendencją do zmniejszenia swobód obywatelskich, odwoływaniem się do tradycji, do wartości wynikających z lokalnego systemu religijnego, próbą wyznaczenia misji dziejowej według wyobrażeń przywódcy.

Opcja bardziej demokratyczna obiecuje więcej swobód obywatelskich, jest na ogół bardziej laicka, tolerancyjna wobec odmienności społecznych, profeministyczna.

Jak doprowadzić w państwie do systemu dwupartyjnego - w tym gronie jest to oczywiste. Należy wprowadzić system wyborczy oparty o jedno - mandatowe okręgi wyborcze (JOW)

Spróbujmy zastanowić się jeszcze nad regułami, jakie powodują trwanie w jednym z tych "dwóch stanów ducha społecznego", oraz nad możliwymi zabezpieczeniami gwarantującymi "przemienność tych dwóch stanów jaźni społecznej". 

Przyjrzyjmy się ludziom, którzy popadają w wyróżniony, 'odmienny stan świadomości' cechujący się emocjami niechęci, wręcz agresji, gotowości do walki. 

Otóż należy wiedzieć, że jeśli ilość osób w tym 'odmiennym stanie świadomości' przekroczy, mówiąc metaforycznie pewien próg masy krytycznej, to zaczyna działać rozważany dopiero od niedawna fenomen fizyczny, który ' ugruntowuje ' utrzymywanie się, a nawet rozprzestrzenianie się tego właśnie stanu ducha. Fenomen ten nazywa się sprzężeniem kwantowym.

Ludzie, którzy idą razem na wojnę, ludzie którzy modlą się w odległych nawet świątyniach o tej samej porze, lub np. gromadzą się na masowych meetingach poprzez ową wyróżnioną, z synchronizowaną emocję zaczynają być sprzężeni kwantowo. Powstaje 'nadistota', 'higher self '.

Zmasowane cierpienie pewnej populacji nasila tutaj wytwarzanie skonsolidowanej jaźni społecznej .. wytwarza ów ' higher self '. 

Wiedzą o tym, a raczej, jak sądzę, jedynie intuicyjnie wyczuwają to charyzmatyczni, autorytarni przywódcy.

[Nie są to słowa bez pokrycia. Spostrzeżenie to nie jest nawet moje . Wskazał na nie mój przyjaciel, fizyk dr Matti Pitkanen z Helsinek w trakcie naszej Internetowej dyskusji nad problemem wyludniania się Europy. Zauważył on, iż problem demograficzny znika jeśli dany naród staje wobec zagrożenia. Obecnie ogromny przyrost naturalny jest obserwowany w Czeczeni i np. Palestynie. Obecny, 'przetaczający się' poprzez wyższe uczelnie w Polsce boom przyjęć na I rok studiów wynika z nagłego skoku urodzeń jaki zaistniał po wprowadzeniu w roku 1982 tzw. 'stanu wojennego'] 

Wydaje się, iż łatwiej jest o charyzmatycznych dyktatorów skłonnych wprowadzić autokratyczne zarządzanie w danym kraju lub społeczeństwie poprzez zastraszanie, a nawet terror. .. aniżeli o efektywnych przywódców państw demokratycznych ..

Opcja autorytarna częściej wykorzystuje konsolidowanie społeczeństwa wokół walki, wojny.


Osoba autorytarna, a właściwie pewna grupa dzierżąca władzę na zasadzie jej zawłaszczenia, niejako koniecznie potrzebuje wojny. Tak było nie tylko w wypadku nazizmu i parcia do podboju świata przez komunizm, tak było także w wypadku ekip rządzących w krajach byłej Jugosławii.

Wydarzenia w tym kraju ilustrują jednocześnie, jak trudno jest odebrać władzę autorytarnej grupie sprawującej władzę. Jak wiadomo, dopiero bombardowania Serbii umożliwiły powrót do ' administracji demokratycznej '. 

Na ogół autorytarny przywódca, starając się przejąć władzę proponuje podejrzaną transakcję... typu 'ja wam zagwarantuję pomyślność materialną.. ale musicie mi dać swobodę działania', co zazwyczaj oznacza ograniczenie wolności, swobody wypowiedzi, krytyki.

Dyktator nigdy nie mówi o okolicznościach i momencie czasowym, kiedy to będzie skłonny oddać swoja władzę.

Analiza wydarzeń historycznych wykazuje, iż najczęściej uzyskana przez dyktatora (lub autorytarną grupę) 'swoboda działania' szybko wykorzystywana bywa do realizowania osobistych, często paranoidalnych zamierzeń dyktatora i jego grupy. 

Nawet silna administracja nie utworzy formacji społecznej, która będzie trwała długo, jeśli zacznie wywoływać 'cierpienie wewnątrz siebie' , jeśli będzie dokonywać 'ataku na własne ciało' czyli jeśli będzie się posługiwać 'terrorem wewnętrznym' i zastraszaniem. Tak było w wypadku Niemiec hitlerowskich i imperium sowieckiego.

Taki twór społeczny zginie tym wcześniej, im bardziej, poprzez wytwarzanie cierpienia wobec 'sąsiednich' społeczeństw, wzmocni konkurencyjne 'nadistoty' (jeśli zaatakuje jednocześnie sąsiednie 'nadistoty'). 

Władza autorytarna, często mimo swojej grozy, już od początku kręci jednak 'bicz na siebie'. 

Trwałe struktury społeczne (vide "Cesarstwo Rzymskie") powstają, gdy 'półdemokratyczna administracja' zostaje nałożona na wcześniejszą grupę społeczną, która skonsolidowała się i wytworzyła poprzez to 'nadistotę' (higher self) na wskutek wspólnej modlitwy, walki i doznawanych cierpień. 

Opcja bardziej demokratyczna, czyli szanująca wolę obywateli, tak jak gdyby miała mniejsze możliwości wykorzystywania fenomenu ' tworzenia jaźni grupowej ' na zasadzie konsolidowania społeczeństwa wokół jakiegoś zrozumiałego dla wszystkich emocjonującego celu.

Moim zdaniem, wprowadzenie w kraju systemu dwupartyjnego, co poprzez wprowadzenie ordynacji JOW odbyłoby się dość szybko i sprawnie.. nie wystarczy. 

Są potrzebne dwa dodatkowe kroki....  

1.Opcja bardziej demokratyczna potrzebuje potencjalnych liderów, wybitnych, ambitnych osób, które są skłonne do znacznych wysiłków, bez odnoszenia korzyści materialnych. Ich ambicją powinno być skuteczne przysłużenie się obywatelom swojego społeczeństwa. Konieczne jest  więc zbudowanie struktur , które stanowić będą 'wylęgarnię' takich osób. [Przykładem jest sytuacja w tzw. IV Republice Francuskiej, którą
zreformował de Gaulle przekształcają ja w tzw. V republikę]

2.Prócz tego trzeba wskazać już teraz sposoby, które są w stanie zmobilizować wielu obywateli wokół jej programu wyborczego. 

Ad.1. Jak to uczynić jest osobnym, obszernym tematem wykraczającym poza ramy czasowe tego referatu . Spróbuję sformułować tu tylko kilka myśli dotyczących tego zagadnienia.

Potrzebna jest struktura stanowiąca mózg społeczeństwa. Nasze dalsze sugestie zakładają, iż owa struktura powinna być rozwinięta: bez dodatkowych nakładów finansowych, w oparciu o istniejące zaplecze instytucji naukowych i silne, niezależne ośrodki medialne

Struktura ludzka, o której mówimy, podobnie jak i pojedynczy człowiek, powinna na bieżąco rozważać ' pomysł na siebie '.. Istnieje więc ponownie analogia do poziomu funkcjonowania psychologicznego pojedynczego człowieka. Jak wiadomo Carl Rogers stwierdził, że każdy człowiek ma 'lepszy lub gorszy pomysł na siebie'.

Nasza sugestia, aby struktura stanowiąca 'mózg społeczeństwa' była utworzona głównie o struktury i ludzi nauki wydaje się być racjonalna. Spotyka się często przekonanie, iż jednym z zadań ludzi nauki jest: "stosowanie najbardziej rozwiniętego 'know how' w celu pokonania problemów dolegliwych dla danej społeczności " .

Struktura, o której mówimy, powinna pomóc w zrealizowaniu owych dwóch dodatkowych kroków, potrzebnych, jak wspomnieliśmy, aby wzmocnić ową 'opcję bardziej demokratyczną '. Rozważmy wpierw problem formowania się elit politycznych.

Jak wyłonić dobrego polityka, jakimi cechami powinien się wyróżniać ? 

Otóż wydaje się, iż osoby takie starają się, aby:

1. Kierując jakąś instytucją zdobyć uznanie, opinię, iż jest sprawnym managerem

2. Być znanym wśród dużej ilości obywateli, potencjalnych wyborców, co często zachodzi poprzez uboczne

    działania, takie jak opublikowanie  poczytnej książki lub inne działania medialne.

3. Formułować koncepcję rozwiązania głównych, trudnych problemów społecznych,

4. Próbują pozyskać grupę osób podejmujących i rozwijających tą koncepcję.

5. Pragną przekonać swoją własną 'grupę bazową' do czystości swoich intencji i pracy na rzecz "dobra społecznego". 

Wymagania te nie są czymś niezwykłym, gdyż o dziwo istnieją tradycyjne grupy społeczne, których członkowie dokonują ogromnego wysiłku, bez zamiaru osiągnięcia 'nieusprawiedliwionych', korzyści osobistych. Jako przykład można podać ludzi nauki, duchownych, sportowców.

W środowisku naukowym istnieje rozległa struktura instytucjonalna i społeczna, która wytwarza dobrych naukowców.

Czy w strukturach instytucji państwowych działają w sposób analogiczny takie mechanizmy?

Otóż wydaje się, że struktur takich nie ma! Jeśli by stwierdzić, iż wybitny manager, businessman, publicysta, czy też naukowiec ... może przecież zostać politykiem, to nie jest to wystarczającym argumentem.

Chodzi tu o struktury 'wyższego stopnia' takie jakie pewne państwa implementują, aby np. gospodarka czy też nauka rozwijały się szczególnie intensywnie.

Powstaje pytanie gdzie taka struktura powinna być usytuowana? Wydaje się że gdzieś w pobliżu ' trzeciej władzy ', jakimi są mass - media. Nazwijmy więc ją tymczasowo "Komisją i Redakcją Strzegącą Rozwój Niezależnej Myśli Społecznej i Politycznej Wysokiej Jakości" . Komisja taka powinna dostrzegać osoby spełniające określone wyżej warunki, posiadające wyliczone wyżej wybitne cechy. Organ ten powinien mieć zapewnione możliwości promowania takich osób, a więc powinien mieć dostęp do mass-mediów. Jeśli chcieć powiązać ją z jakimś kanałem TV, to zapewne nie nadaje się do tego TV komercyjna, lecz raczej TV sponsorowana przez Państwo.

Kandydat na nowoczesnego, demokratycznego polityka powinien umieć sformułować koncepcję rozwiązania głównych, trudnych problemów społecznych. Lansowany przez potencjalnego polityka ' koncept rozwiązania trudnego problemu społecznego nie może być ogólnikowy, dyletancki i gorszy aniżeli przeciętny, współczesny projekt podjęcia badań naukowych przedkładany pewnej komisji przydzielającej fundusze na badania naukowe.

Przykładem niech będzie Komisja ds. Badań, Rozwoju Technologicznego i Wdrożeń UE ). Cóż takie komisje wymagają? Otóż, jak wiadomo konieczne jest określenie {goals, objectives, milestones}, czyli precyzyjnego określenia zamierzenia i celów pośrednich. Niezbędne jest przy tym ustalenie kryteriów oceny osiągania celów pośrednich. 

Ważne byłoby także , aby na bieżąco oceniać stopień realizacji aktualnego zamierzenia politycznego rządu pod kątem - osiągania owych zapowiedzianych etapów pośrednich (milestones).

Ktoś mógłby zauważyć, iż rolę taką pełnią sondaże popularności poszczególnych partii politycznych i polityków.

Niestety spadek popularności partii sprawującej władzę jest już niestety tylko zapowiedzią nadchodzącej katastrofy. Jeśli dany rząd nie zrealizował swojego programu wyborczego to na pewno, w takiej sytuacji zostały zmarnotrawione ogromne zasoby czasu, energii, zaufania i środków materialnych.

Sprawne państwo demokratyczne powinno mieć precyzyjny mechanizm wykrywający 'zbaczanie z kursu'. Należałoby sprawdzać na bieżąco (stosując się do określonych wcześniej kryteriów) czy aktualny rząd osiąga etapy pośrednie, a więc, czy realizuje cele niezbędne do osiągnięcia zamierzenia głównego.

Wydaje się więc, iż powinna istnieć instytucja pełniąca służbę wobec narodu pewnego demokratycznego państwa. Nazwijmy ją tutaj 'Instytutem'.

Ważnym jego zadaniem byłoby wczesne wykrywanie niekonsekwencji, rozbieżności z zaaprobowanym w akcie wyborczym programem. Gdyby takowe wystąpiły, miałby on obowiązek przygotowania wniosku o dymisję rządu. 

Ad. 2

Wydaje się, iż do czasu zaistnienia realnego wpływu {Komisji i Redakcji oraz Instytutu}, tzn. do czasu zanim zacznie działać ów inkubator elity demokratycznych polityków wysokiej jakości, trzeba wzmocnić ' opcję bardziej demokratyczną ' przez wskazanie już teraz na sposoby, które zmobilizują wielu obywateli wobec jej programu wyborczego. 

Wydaje się, że trudno dostrzec takie cele. Dokładne omówienie problemu .. jak zasugerować 'opcji bardziej demokratycznej' program wyborczy interesujący dla większości obywateli, przekracza możliwości czasowe niniejszego referatu...

Podamy więc tutaj jedynie przykład, który związany jest z jednym z najbardziej ważnych dla kraju współczesnych problemów, a mianowicie z postępującym wyludnianiem się Polski i starzeniem się naszego społeczeństwa.


Najtrudniejsze i najciekawsze są rozważania dotyczące zaistnienia mechanizmu gwarantującego wspomnianą przemienność (odzyskiwanie władzy). Otóż należy rozwiązać dwa problemy: (a) wykrycie momentu, kiedy dana opcja nie powinna już sprawować władzy, oraz (b) zagwarantować oddanie jej.

Rozwiązanie owego trudnego, wydawałoby się problemu (b) jest jednak proste. Gwarancją taką byłoby już samo wprowadzenie systemu dwupartyjnego! 

Wnioski dotyczące działań dla usprawnienia demokracji:

1. Zmienić zapis w Konstytucji dotyczący ordynacji wyborczej by wprowadzić JOW
2. Ustanowić struktury kształtujące wybitne osobowości zdolne do podjęcia roli liderów politycznych
3. Wzmocnić ' opcję bardziej demokratyczną ' przez wskazanie sposobów mobilizujących wielu obywateli wobec jej programu wyborczego.
4. Ustanowić procedurę prawną wymuszającą 'oddanie władzy' w wypadku 'klęski realizacyjnej zapowiedzianego programu wyborczego'.
5. Wprowadzić prawodawstwo wprzęgające znaczne zasoby materialne i strukturalne przeznaczane na naukę dla realizacji celów określonych
w punktach 2,3,4 tzn. {wybitne elity polityczne, 'porywające' programy wyborcze (z punktami kontrolnymi), odbieranie władzy nieudacznikom}.     

        * Utrzymywać w swoim umyśle  dane o  zdobytych przez Ciebie zasobach i utworzonej strukturze