|
ชื่อวิทยาศาสตร์ |
Ananas comosus Merr |
วงศ์ |
BROMELLIACEAE |
ชื่ออื่น ๆ |
มะขะนัด มะนัด (ภาคเหนือ) บ่อนัด (เชียงใหม่) ขนุนทอง ย่านัด
ยานัด (ภาคใต้) หมากนัด (ภาคอีสาน) |
ลักษณะของพืช |
เป็นพืชล้มลุกที่มีอายุได้หลายปี ส่วนของลำต้นแก่ค่อนข้างแข็งและแตกหน่อใหม่ทางด้านข้าง
ใบติดสลับโดยรอบต้น ก้านใบกางโอบรอบต้น ตัวใบเป็นแผ่นเรียวคล้ายดาบโค้ง
ปลายเรียวแหลม ริมใบมีหนามแหลมขนาดเล็ก เนื้อแข็ง ใบกว้าง 26 ซ.ม. ยาว
50150 ซม. ผิวใบด้านล่างมักเห็นเป็นสีขาวนวล ดอกออกเป็นช่อ สีและขนาดแตกต่างตามพันธุ์
ช่อดอกมีก้านยาว มีใบประดับติดอยู่ทั้งส่วนบนและส่วนล่างของช่อ เมื่อเป็นผลรูปร่างเกือบกลมหรือ
รูปไข่ป้อม หรือทรงกระบอก มีขนาดกว้าง 320 ซม. ยาว 530 ซม. ไม่มีเมล็ดที่สมบูรณ์
|
ส่วนที่ใช้เป็นยา |
เหง้า ทั้งสดหรือแห้ง |
สรรพคุณและวิธีใช้ |
ขับปัสสาวะ ใช้เหง้าวันละ 1 กอบมือ (สด 200250 กรัม แห้ง
90100 กรัม) ต้มกับน้ำ รับประทานวันละ 3 ครั้ง ก่อนอาหารครั้งละ 1 ถ้วยชา
(75 มิลลิลิตร) |
การขยายพันธุ์ |
ใช้หน่อหรือจุก แต่ที่นิยมคือใช้หน่อ |
สภาพดินฟ้าอากาศ |
ขึ้นได้ในดินแทบทุกชนิด ชอบดินร่วนปนทราย ไม่ชอบน้ำขัง
ฤดูปลูกคือปลายฤดูฝน |
การปลูก |
เตรียมดินโดยไถปรับหน้าดินให้สม่ำเสมอไม่ให้น้ำขัง ถ้าเป็นดินเหนียวควรยกร่องกว้าง
1 เมตร ผึ่งหน่อ 710 วัน ก่อนปลูกดึงใบล่างสุดออก 23 ใบ จุ่มหน่อ ในน้ำยากำจัดเชื้อรา
แล้วจึงนำหน่อปลูกในดินให้ลึกประมาณ 10 ซม. และเอียง 45 องศา หลังปลูกแล้วควรกดดินบริเวณโคนต้นให้แน่น
|
การบำรุงรักษา |
ใส่ปุ๋ยเพื่อเร่งการเจริญเติบโตของต้นหลังจากปลูก คือ เมื่ออายุ
3 เดือน 6 เดือนและ 9 เดือน กำจัดวัชพืช นอกจากนี้ควรเอาใจใส่โรคเน่าและศัตรูพืช
เช่น เพลี้ยแป้ง ตลอดจนการระบายน้ำ |