|
ชื่อวิทยาศาสตร์ |
Boesenbergia rotunda (L.) Mansf.
(Syn. Kaempferia pandurata Roxb.) |
วงศ์ |
ZINGIBERACEAE |
ชื่ออื่น ๆ |
กะแอน ระแอน (ภาคเหนือ) ขิงทราย (มหาสารคาม) |
ลักษณะของพืช |
มีลำต้นเป็นเหง้าอยู่ใต้ดิน มีกลิ่นหอม มีรากสะสมอาหารเป็นรูปทรงกระบอกปลายแหลมจำนวนมาก
ส่วนที่อยู่บนดินสูงได้ถึง 50 ซม. มีกาบใบเป็นแผ่นบาง สีแดงเรื่อ ตรงกลางเป็นร่องหุ้มซ้อนกัน
กาบใบยาว 1225 ซม. ตัวใบรูปร่างรี ปลายใบแหลม โคนใบมนหรือแหลม ตัวใบกว้าง
510 ซม. ยาว 1030 ซม.ดอกออกเป็นช่อตรงยอด ดอกสีขาวหรือขาวอมชมพู |
ส่วนที่ใช้เป็นยา |
เหง้าและราก (ทั้งสดหรือแห้ง) |
สรรพคุณและวิธีใช้ |
- แก้อาการท้องอืด ท้องเฟ้อและปวดท้อง ใช้เหง้าและรากประมาณ ครึ่งกำมือ
(สด 510 กรัม แห้ง 35 กรัม) ต้มเอาน้ำดื่ม
- แก้บิดปวดเบ่งและมีมูกหรืออาจมีเลือดด้วย) ใช้เหง้าหรือหัวสดครั้งละ
3 หัว (ประมาณ 15 กรัม) ย่างไฟพอสุก ตำกับน้ำปูนใส คั้นเอานำดื่ม
|
การขยายพันธุ์ |
ใช้เหง้าหรือเรียกว่าหัว |
สภาพดินฟ้าอากาศ |
ชอบดินปนทรายไม่ชอบดินแฉะ ฤดูปลูกคือฤดูแล้ง ราวเดือนเมษายน
|
การปลูก |
เตรียมดินโดยไถและขุดด้วยจอบ ตากดินทิ้งไว้นานพอควร จากนั้นจึงยกร่องเพื่อช่วยในการระบายน้ำ
ยกร่องกว้าง 1.5 เมตร ระยะร่องห่างกันพอเป็นทางเดิน ขุดหลุม สำหรับปลูกให้ลึกเพียงหน้าจอบเดียว
นำหัวกระชายที่เตรียมไว้ โดยการตัดใบทิ้งและเหลือรากไว้เพียง 2 ราก ลงหลุมกลบด้วยปุ๋ยคอกพอมิดต้นเท่านั้น
คลุมด้วยฟาง รดน้ำให้ชุ่ม |
การบำรุงรักษา |
กระชายไม่ต้องการความเอาใจใส่มากนัก การรดน้ำอาจไม่จำเป็น
อาศัยน้ำฝนเท่านั้นก็พอ ใส่ปุ๋ยครั้งเดียวตอนปลูก และไม่ต้องฉีดยาฆ่าแมลง
เพราะไม่มีโรคหรือแมลงรบกวน |