|
ชื่อวิทยาศาสตร์ |
Morinda citrifolia Linn. |
วงศ์ |
RUBIACEAE |
ชื่ออื่น ๆ |
ยอบ้าน (ภาคกลาง) มะตาเสือ (ภาคเหนือ) |
ลักษณะของพืช |
เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็กที่มีลำต้นตั้งตรง สูงประมาณ 57
ม. แขนงมักเป็นสี่เหลี่ยม เปลือกต้นเรียบ ใบรูปรีกว้าง ๆ ติดแบบตรงกันข้าม
โคนใบและปลายใบแหลม ขนาดกว้าง 617 ซม. ยาว 1930 ซม. เนื้อใบสีเขียวเป็นมัน
หูใบอยู่ระหว่างโคนก้านใบ มีรูปร่างและขนาดต่าง ๆ กัน ดอกออกรวมกันเป็นช่อกลม
มีก้านช่อยาว 34 ซม. ดอกมีขนาดเล็กและสีขาว เมื่อเจริญเป็นผลทำให้ผลมีลักษณะค่อนข้างกลม
หรือรูปทรงกระบอกมน และมีตารอบผลสีเขียว พอแก่จัดเป็นสีขาวและมีกลิ่นเหม็น
ผลมีขนาด 310 ซม. ภายในมีเมล็ดสีน้ำตาลเข้มจำนวนมาก |
ส่วนที่ใช้เป็นยา |
ผลดิบหรือผลห่าม สด |
สรรพคุณและวิธีใช้ |
- แก้อาการท้องผูก ใช้เนื้อฝักแก่หรือมะขามเปียก 1020 ฝัก (หนักประมาณ
70150 กรัม) จิ้มกับเกลือรับประทาน หรือใส่เกลือเติมน้ำคั้นดื่ม
- แก้อาการท้องเดิน ใช้เปลือกต้น ทั้งสดหรือแห้งประมาณ 12 กำมือ
(1530 กรัม) ต้มกับน้ำปูนใสหรือน้ำรับประทาน
- ถ่ายพยาธิลำไส้ ใช้เมล็ดคั่วกะเทาะเปลือกเอาออกเนื้อในเมล็ดแช่น้ำเกลือจนนุ่ม
รับประทานครั้งละ 2030 เมล็ด เหมาะสำหรับถ่ายพยาธิไส้เดือน
- แก้ไอขับเสมหะ ใช้เนื้อในฝักแก่หรือมะขามเปียกจิ้มเกลือรับประทาน
|
การขยายพันธุ์ |
ใช้เมล็ด |
สภาพดินฟ้าอากาศ |
ขึ้นได้ในดินแทบทุกชนิด แต่เจริญได้ดีในที่ที่ความชุ่มชื้นพอควร
การปลูกควรปลูกในฤดูฝน |
การปลูก |
โดยทั่วไปต้นยอขึ้นง่ายและไม่ต้องการการเตรียมพื้นดินพิเศษแต่อย่างใด
เมื่อหว่านเมล็ดลงดินแล้วอาจจะปล่อยให้เมล็ดงอกเองโดยไม่ต้องดูแลเลยก็ได้
แต่ถ้าจะให้งอกเร็วก็รดน้ำเป็นครั้งคราวในระยะที่ฝนทิ้งช่วง เมื่อกล้าไม้โตพอควรและขึ้นหนาแน่นก็อาจย้ายไปปลูกในที่อื่น
|
การบำรุงรักษา |
ระยะเริ่มปลูกควรรดน้ำให้บ้างเป็นครั้งคราว จากนั้นก็ปล่อยให้เจริญเติบโตได้เอง
ควรกำจัดวัชพืชที่ขึ้นรบกวนและแย่งอาหารบ้างเป็นครั้งคราว |