EĞİTİM her anlamıyla MİLLİ olmalıdır!.. TÜRK MİLLETİ'ne gideceği yolu gösterirken, dünyanın her türlü ilminden, buluşlarından, ilerlemelerinden yararlanılacaktır... Ancak TEMEL kendi içimizden çıkarılmalıdır!.. (2)

- Bir MİLLİ TERBİYE programından bahsederken, eski devrin hurafatından ve evsaf-ı fıtriyemizle hiç de münasebeti olmayan YABANCI FİKİRLER'den, ŞARK'tan ve GARP'tan gelebilen bilcümle TESİRLER'den tamamen UZAK, MİLLİ SECİYE ve TARİH'mizle mütenasip bir KÜLTÜR kastediyorum!..

Çünkü MİLLİ DEHA'mızın tam inkişafı ancak böyle bir KÜLTÜR ile temin olunabilir!.. Lalettayin bir ECNEBİ KÜLTÜRÜ, şimdiye kadar takip olunan YABANCI KÜLTÜRLER'in muhrip neticelerini tekrar ettirebilir!... KÜLTÜR, zeminle mütenasiptir... O zemin MİLLET'in SECİYE'sidir!..

MİLLİ TERBİYE esas olduktan sonra onun lisanını, usülünü, vasıtalarını da MİLLİ yapmak zarureti münakaşa götürmez!.. (22.9.1824)

DİNİ terbiye... MİLLİ terbiye... BEYNELMİLEL TERBİYE!.. Bütün bu terbiyelerin HEDEF ve GAYE'leri başka başkadır. (22.9.1924)

Yeryüzünde 300 milyonu mütecaviz İSLAM vardır... Bütün bu milyonlarca insan şunun bunun ESARET ve ZİLLET zincirleri altındadır. Aldıkları manevi TERBİYE ve AHLAK onlara bu esaret zincirlerini kırabilecek insan-i meziyeti vermemiştir... Çünkü terbiyelerinin hedefi MİLLİ değildir!.. (22.9.1924)

Çocuklarımız ve gençlerimiz yetiştirilirken onlara bilhassa mevcudiyeti ile, hakkı ile, birliği ile tearuz eden bilumum YABANCI UNSURLAR'la mücadele lüzumunu ve MİLLİ FİKİRLER'i kemal-i istiğrak ile şiddetle ve fedakarane MÜDAFAA zarureti telkin edilmelidir!.. Yeni neslin bütün kuva-yı ruhiyesine bu evsaf ve kaabiliyetin zerki mühimdir... Daimi ve müthiş bir CİDAL şeklinde tebarüz eden hayat-ı akvamın felsefesi MÜSTAKİL ve MESUT kalmak isteyen her MİLLET için bu EVSAF-I KEMAL'i şiddetle talep etmektedir. (16.7.1921)

- BİLİM ve TEKNOLOJİ ve UZMANLIK nerede varsa, SANAT nerede varsa, gidip öğrenmeye mecburuz. (3)

BİLİM ve TEKNİK nerede ise oradan alacağız ve herkesin kafasına koyacağız!.. BİLİM VE TEKNİK İÇİN KAYIT VE ŞART YOKTUR!.

- Milletimizin memleketimizin irfan yuvaları BİR olmalıdır!.. Bütün memleket evladı, kadın ve erkek, aynı surette oradan çıkmalıdır!..(4)

EĞİTİM ve ÖĞRETİM'de BİRLİK sağlanmadıkça aynı fikirde, aynı zihniyette fertlerden kurulu bir MİLLET yapmaya imkan aramak, abesle uğraşmak olmaz mıydı?..(1924)

- EĞİTİM ve ÖĞRETİM yöntemlerinin İŞ'e ve UYGULAMA'ya dayanması şarttır!..

EĞİTİM ve ÖĞRETİM'de uygulanacak yöntem, bilgiyi insan için fazla bir süs, bir baskı aracı ya da bir uygarlık zevkinden çok, hayatta başarıya ulaşmayı sağlayan, pratik ve kullanılabilen bir araç haline getirmektir. (Bakınız: EĞİTİM ÜZERİNE SÖZLERİ - AÇIKLAMALAR, 5)

- Toplumumuzu hakikat hedefine, MUTLULUK hedefine ulaştırmak için iki orduya ihtiyaç vardır... Biri vatanın hayatını kurtaran ASKER ORDUSU... Öteki milletin geleceğini yoğuran İRFAN ORDUSU!.. Bir millet savaş meydanlarında ne kadar parlak zaferler elde ederse etsin, o zaferlerin kalıcı sonuçları ancak İRFAN ORDUSU ile ayakta durabilir. (24.3.1923) (Bakınız: EĞİTİM ÜZERİNE SÖZLERİ - AÇIKLAMALAR-2, 6)

ÖĞRETMENLER!.. Ordularımızın kazandığı zafer, sizin ve sizin ordularınızın zaferi için yalnız zemin hazırladı... Gerçek zaferi siz kazanacak ve devam ettireceksiniz!.. Yeni nesil sizin eseriniz olacaktır!.. Eserin kıymeti, sizin beceriniz ve fedakarlığınızın derecesiyle orantılı olacaktır!..

ÖĞRETMEN'den, EĞİTİCİ'den mahrum bir millet, henüz MİLLET namını almak yeteneğini kazanamamıştır!.. Ona alalade bir kitle denir... MİLLET denemez!... (14.10.1925)

İlk İLHAM ana baba kucağından sonra, mektepteki MÜREBBİ'nin lisanından, vicdanından, terbiyesinden alınır.(22.9.1924)

- Hedefe yalnız çocukları yetiştirmekle ulaşamayız... ÇOCUKLAR geleceğindir... Fakat geleceği yapacak olan bu çocukları yetiştirecek ANALAR, BABALAR, KARDEŞLER, hepsi şimdiden az çok aydınlatılmalıdır ki, yetiştirecekleri çocukları bu MİLLET'e ve memlekete hizmet edebilecek, yararlı olabilecek şekilde yetiştirsinler!.. Hiç olmazsa yetiştirmenin lüzumuna inansınlar!.. (7)

Muallimler her vesileden istifade ederek HALK'a koşmalı, HALK ile beraber olmalı ve HALK, muallimin çocuğa yalnız alfabe okutur bir varlıktan ibaret olmıyacağını anlamalıdır!..

Hayatın her çalışma safhasında olduğu gibi özellikle ÖĞRETİM hayatında sıkı DİSİPLİN başarının şartıdır... Yöneticiler ve öğretim kadroları DİSİPLİN'i sağlamaya, öğrenci ise DİSİPLİN'e uymaya mecburdur. (8)

- Bozuk zihniyetli milletlerde ÇOĞUNLUK başka hedefe, MÜNEVVER denilen sınıf başka zihniyete maliktir... AYDIN SINIFLA HALKIN ZİHNİYETİ VE HEDEFİ ARASINDA TABİİ BİR İNTİBAK LAZIMDIR!.. AYDIN sınıfının halka telkin edeceği ÜLKÜLER, halkın RUH ve VİCDAN'ından alınmış olmalı!.. Halbuki bizde böyle mi olmuştur?.. O münevverlerin telkinleri milletimizin umku ruhundan alınmış ülküler midir?..

Tetkikat ve tetebbatımıza zemin olarak çoğunlukla KENDİ MEMLEKETİMİZİ, kendi TARİHİMİZİ, kendi ANANELERİMİZİ, kendi HUSUSİYETLERİMİZİ ve İHTİYAÇLARIMIZI ALMALIYIZ!.. AYDINLARIMIZ'ın belki bütün DÜNYA'yı, diğer bütün milletleri tanıyıp, KENDİMİZ'i bilmemeleri üzücüdür!.. (20.3.23) (9)

MİLLET'in TARİHİ'ni okumamış veya MİLLİ DUYGU'dan yoksun kalmış oldukları anlaşılan bazı şahıslar, yabancıların aleyhimizdeki haksız suçlama ve iftiraları reddetmiyerek, bunlara ALET olmaktadırlar!..

ÖĞRETMENLER milletimizin geçirdiği FELAKET GÜNLERİ'ni, bunun gerçek sebeplerini açık şekilde ortaya koymalıdırlar!..

TÜRK KAABİLİYET ve KUDRET'inin TARİHTEKİ BAŞARILARI meydana çıktıkça, TÜRK çocukları kendileri için gerekli HAMLE KAYNAĞI'nı o TARİH'te bulabilecektir!..

İstikbal için hazırlanan evlad-ı vatana, hiçbir müşgül karşısında serfüru etmiyerek kemal-i sabr ve metanetle çalışmalarını ve tahsildeki çocuklarımızın ebeveynine de yavrularının tahsillerini tamamlamak için her fedakarlığı ihtiyardan çekinmemelerini tavsiye ederim.

SİLAHIYLE olduğu gibi, DİMAĞİYLE de mücadele mecburiyetinde olan milletimizin, birincisinde gösterdiği kudreti ikincisinde de göstereceğine asla şüphem yoktur!.. Milletimizin saf seciyesi İSTİDAT ile malidir!.. Ancak bu tabii istidadı inkişaf ettirebilecek usüllerle mücehhez vatandaşlar lazımdır.

- MÜNEVVERLER'in vazifeleri gayet büyüktür!.. MÜNEVVERLERİMİZ VATAN ve MİLLET fikirlerini vermekle beraber, RAKİP MİLLETLERE KARŞI MUHAFAZA-YI MEVCUDİYET için lazım olan hususatı temin ederlerse, vazifelerini daha vasi suretle ifa etmiş olurlar... Hiç bir MİLLET yoktur ki, AHLAK esasatına istinad etmeden tefeyyüz etsin!.. (30.8.1936) (10)

BASIN milletin müşterek sesidir!.. Bir milleti AYDINLATMA, ve irşatta muhtaç olduğu FİKRİ GIDA'yı vermekte, hülasa bir milletin hedefi saadet olan müşterek bir istikamette yürümesini TEMİNDE, başlıbaşına bir kuvvet, bir MEKTEP, bir REHBER'dir!.. (11)

TÜRKİYE MATBUATI MİLLET'in hakiki seda ve iradesinin tecelligahı olan CUMHURİYET'in etrafında ÇELİKTEN bir KALE vücuda getirecektir!.. Bir fikir kalesi, zihniyet kalesi... Erbab-ı matbuattan bunu talep CUMHURİYET'in hakkıdır... Bugün milletin samimi olarak birlik ve beraberlik içinde bulunması zaruridir!.. Umumun selameti ve saadeti bundadır... Bu hakikati milletin kulağına, milletin vicdanına gereği gibi duyurmakta BASIN'ın vazifesi çok mühimdir!.. (5.2.1924)

- Ordunun ve devletin yöneltilmesiyle ilgili emirler verebilirim... Ama BİLİM alanında emir veremem. BİLİM ADAMLARI'nın beni aydınlatmalarını isterim... Bana İLMİN DOĞRU YOLU'nu gösterin ki, onu izliyebileyim!... (12)