KRONOLOJİ - 2

1921 Yılı

6 Ocak 1921- Yunanlar Eskişehir’e doğru ilerlemeye başladı. 1. İnönü Muharebesi diye bilinen çarpışmalar oldu. Çarpışmalar 10 Ocak gününe kadar sürdü.

9 Ocak 1921 Bilecik Yunanlar tarafından işgâl edildi.

17 Ocak 1921 - Türk Heyeti görüşmelerde bulunmak üzere Tiflis’e gitti.
- Büyük Millet Meclisi, Çerkez Ethem hakkında bir bildiri yayınladı.

20 Ocak 1921 - İlk Anayasa, (Teşkilât-ı Esasiye Kanunu) Büyük Millet Meclisi’nce kabul edildi.

22 Ocak 1921 - Çerkez Ethem birlikleri tamamiyle yenildi.

23 Ocak 1921 - “Alemdar” gemisi, Millî Mücadele’ye katılmak üzere İstanbul’dan Karadeniz’e açıldı.
(Arada Fransızlar'ın eline geçen gemi, 28 Ocak günü silahsız mürettebatınca yeniden kurtarılmıştır.)

24 Ocak 1921 - Çerkez Ethem ayaklanması bastırıldı.

24 Ocak 1921 - Fevzi Paşa, İcra Vekilleri başkanlığına getirildi. (9 Temmuz 1922’ye kadar bu görevde kaldı.)

26 Ocak 1921 - İtilâf Devletleri. Sadrazam Tevfik Paşa’dan Londra Konferansı’na delege göndermesini istedi.

28-29 Ocak 1921 - Türkiye’ye geldikten sonra denize açılarak Rusya’ya dönmekte olan Mustafa Suphi ve arkadaşları, Yahya Kahya’nın adamlarınca denizde öldürüldü. (Bu olay, zaman zaman Mustafa Kemâl ve Kâzım Karabekir aleyhinde propaganda için kullanılmıştır.)

29 Ocak 1921 - Türk Heyeti Tiflis’den Bakü’ye geçti.

31 Ocak 1921 - Bekir Sâmi Kurulu Moskova’dan Ankara’ya döndü.

5 Şubat 1921 - Ankara, Londra Konferansı’na heyet göndermeye karar verdi.

6 Şubat 1921 - “Hâkimiyet-i Milliye” günlük çıkmaya başladı.
(Bir süre Pazar günleri çıkmamış, savaşın kızıştığı günlerde ek yayın yapmış, sonra tamamı ile günlük olmuştur.)
- Mustafa Kemâl, “Hâkimiyet-i Milliye” muhabirine, “Komünizm içtimaî bir meseledir,” dedi.

8 Şubat 1921 - B.M.M. Ayıntap’a (Antep) kahramanca direnişinden dolayı “Gazi” ünvânı veren kanunu kabul etti.

9 Şubat 1921 - Gaziayıntap, bir anlaşma imzalanarak Fransızlar'a teslim oldu.

10 Şubat 1921 - Mustafa Kemâl cepheye doğru yola çıktı. (15 Şubat’ta döndü).

17 Şubat 1921 - Ankara dışındaki İstiklâl Mahkemeleri kaldırıldı.

21 Şubat 1921 - Londra Konferansı başladı.

22 Şubat 1921 - Moskova’da Türk-Sovyet görüşmeleri başladı.

23 Şubat 1921 - B.M.M. Hükûmeti, Ardahan, Artvin ve Batum’un boşaltılması için Gürcistan’a ültimatom verdi.

25 Şubat 1921 - Kızıl Ordu Tiflis’e girdi.

28 Şubat 1921 - B.M.M.’nde ilk bütçe kabul edildi.
(1920 yılı bütçesi 630.149,58 TL idi. 11.9.1920’de “Altı Aylık Muvakkat Bütçe Kanunu” çıkarılmıştı.)

1 Mart 1921 - Afganistan’la Moskova’da dostluk anlaşması imzalandı. Batı Cephesi Komutanı İsmet (İnönü) Bey generalliğe terfi etti.

2 Mart 1921 - Dr. Adnan Bey Meclis ikinci başkanı oldu.

6 Mart 1921 - Koçgiri Ayaklanması başladı. (Bastırılması 17 Haziran 1921)

7 Mart 1921 - Ahmet İzzet ve Salih Paşalar serbest bırakıldı.

11 Mart 1921 - Doğu Cephesi kuvvetleri Batum’u işgal etti.

12 Mart 1921 - Londra Konferansı sona erdi.
- “İstiklâl Marşı” B.M.M.’nde kabul edildi.

14 Mart 1921 - Doğu Cephesi kuvvetleri Ahıska’yı işgâl etti.

15 Mart 1921 - Talât Paşa Berlin’de bir Ermeni saldırgan tarafından öldürüldü.

16 Mart 1921 - B.M.M. Hükûmeti ile Sovyet Rusya arasında “Moskova Antlaşması” imzalandı.

18 Mart 1921 -Gürcüler'in millî kuvvetlerimize saldırısı sonunda, Kızılordu birlikleri Batum’a girdi.

21 Mart 1921 - Yeşil Ordu adlı sol kuruluşla ilgileri dolayısıyla B.M.M.’nin gizli oturumunda Tokat Milletvekili Nazım (Resmor), Afyon Milletvekili Mehmet Şükrü (Koç), Bursa Milletvekili Servet’in dokunulmazlıkları kaldırıldı.

23 Mart 1921 - Bursa ve Uşak Cepheleri'nden Yunan saldırısı başladı.

25 Mart 1921 - Yunanlar Sapanca’yı işgâl etti.

26 Mart 1921 - Yunanlar Adapazarı’nı işgâl etti.

28 Mart 1921 - Doğu birliklerimiz Batum, Ahıska, Ahılkelek’i boşalttı.

7-8 Nisan 1921 - Afyon Yunanlar'dan geri alındı.

12 Nisan 1921 - Mustafa Kemâl, Anadolu’daki Yunan zulümlerini protesto ederek “İnsanlık âlemine” bir beyannâme yayınladı.
- Mehmet Emin (Yurdakul) ile Yusuf Akçura Ankara’ya geldi.

13 Nisan 1921 - Türk ve Yunan birlikleri arasında, Dumlupınar Savaşı başladı.

15 Nisan 1921 - Ahmet Anzavur Bandırma yakınlarında öldürüldü.
(Padişah kendisine Paşalık vermişti.)

18 Nisan 1921 - İsmail Fâzıl Paşa öldü. (Ali Fuat Cebesoy’un babası, Nâfıa Vekili)

22 Nisan 1921 - Mustafa Kemâl, “Hâkimiyet-i Milliye"ye verdiği demecinde, "Hürriyet ve İstiklâl benim karakterimdir,” dedi.

23 Nisan 1921 - “23 Nisan’ın Milli Bayram Addine Dair Kanun” B.M.M.’nde kabul edildi.

27 Nisan 1921 - İzmit, Yunanlar tarafından işgâl edildi.

28 Nisan 1921 - İngilizler'in Malta’dan serbest bıraktıkları Ziya Gökalp ile 39 arkadaşı İstanbul’a geldi.

30 Nisan 1921 - Fransız kadın gazeteci Geoges Berthe-Gaulis Ankara’ya geldi. Mustafa Kemâl ile görüştü. Daha sonra lehimizde yazı ve kitaplar yazdı.

3 Mayıs 1921 - Batı Cephesi yeniden birleştirildi.

8 Mayıs 1921 - Bekir Sâmi Bey Hâriciye Vekilliği"nden ayrıldı.

9 Mayıs 1921 - Çerkez Ethem idama mahkûm edildi.

10 Mayıs 1921 - B.M.M.’nde Mustafa Kemâl ve Arkadaşları, “Birinci Grup” diye bilinen “Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu"nu kurdular.
(Ertesi gün Mustafa Kemâl Grup’a başkan seçildi. “İkinci Grup” ise, muhaliflerden oluşmuştur.)

13 Mayıs 1921 - İstanbul’daki İtilâf Devletleri Yüksek Komiserleri (Pell, Rumbold, Garroni) Boğazlar'ı “tarafsız bölge” ilân etti.

16 Mayıs 1921 - Yusuf Kemâl (Tengirşek), Hâriciye vekili oldu.

19 Mayıs 1921 - Fevzi Paşa başkanlığında yeni bir kabine kuruldu.

24 Mayıs 1921 - Ankara’ya Hint müslümanların temsilcisi gibi gelmiş, fakat Mustafa Kemâl’i öldürmekle görevli bir casus olduğu anlaşılarak yargılanmış olan İngiliz vatandaşı Mustafa Sâgir, idam edildi.

25 Mayıs 1921 - İtalyanlar Marmaris’ten çekildi.

1 Haziran 1921 - İtalyanlar Antalya bölgesinden çekilmeye başladı.

9 Haziran 1921 - Fransa temsilcisi Franklin-Bovillon Ankara’ya geldi.

12 Haziran 1921 - Yunanistan Kralı Konstantin İzmir’e geldi.

13 Haziran 1921 - Çapanoğlu Halit Bey Amasya’da idam edildi.
- Büyük Millet Meclisi tarafından Mustafa Kemâl’e, Başkomutanlık görevi verildi.

17 Haziran 1921 - Koçgiri Ayaklanması bastırıldı.

18-19 Haziran 1921 - Paris Görüşmeleri başladı. Üç büyük devlet, Yunanistan’a, arabuluculuk önerisinde bulundu.

21 Haziran 1921 - Yunanlar Adapazarı’ndan çekildi.
- Fransızlar, Zonguldak’ı boşalttı.

28 Haziran 1921 - Türk Kuvvetleri İzmit’e girdi.

30 Haziran 1921 - Çocuk Esirgeme Kurumu kuruldu.

5 Temmuz 1921 - Yunan Kralı Konstantin, taarruz emri verdi. İtalyanlar Antalya’dan tamamen çekildi.

7 Temmuz 1921 - Yunan Kralı Konstantin cepheye gitti.

8 Temmuz 1921 - Kütahya-Eskişehir Muharebesi başladı.

10 Temmuz 1921 - Yunan kuvvetleri genel saldırıya geçti.

13 Temmuz 1921 Afyon-Altıntaş Muharebesi gerçekleşti. İsmet Paşa kötü yenildi.

15 Temmuz 1921 - Batı Cephesi Komutanı İsmet'in emri ile Türk ordusu geriye çekilmeye, daha doğrusu düzensiz kaçmaya başladı.

16 Temmuz 1921 - Ankara’da Maarif Kongresi açıldı ve Mustafa Kemâl Paşa açılış konuşması yaptı.

17 Temmuz 1921 - Mustafa Kemâl Paşa, İsmet Paşa'nın perişân ettiği cepheyi denetledi. Yunanlar'ın duraksaması Türk ordusunu daha da kötü duruma düşmekten kurtardı.
(Mustafa Kemâl, Meclis'te Divan-ı Harb'e verilmesi istenen İsmet Paşa'yı da hatâları kendi üzerine alarak kurtarmıştır.)

18 Temmuz 1921 - Mustafa Kemâl Paşa, Ankara’dan Karacahisar’daki Batı Cephesi Karargâhı'na geldi. Durum düzeltici emirler verdi.

24 Temmuz 1921 - Batı Cephesi Karargâhı Polatlı’ya taşındı.

25 Temmuz 1921 - Türk Ordusu Sakarya Nehri doğusuna çekildi.

26 Temmuz 1921 - Yunanlar Ankara’ya saldırı kararı aldı.

5 Ağustos 1921 - Mustafa Kemâl Paşa’ya üç ay süre ile ve geniş yetkilerle Başkomutanlık tevcih eden kanun kabul edildi.

7-8 Ağustos 1921 - Mustafa Kemâl Paşa, Başkomutanlık Kanunu’nun verdiği yetkiye dayanarak Tekâlif-i Milliye emirlerini (Milli Yükümlülük Emirleri) yayınlayarak, ordu için halkın %40'ını vereceği elindeki mal ve malzemeyi bildirdi.

8 Ağustos 1921 - Ali Fethi (Okyar) Malta’dan Ankara’ya döndü.

9 Ağustos 1921 - 42. Alay Ankara’ya geldi.

12 Ağustos 1921 - Mustafa Kemâl Paşa Alagöz karargâhına gitti.

12 Ağustos 1921 - Mustafa Kemâl ile Fevzi (Çakmak) Paşa, Polatlı’da cephe karargâhına geldiler.
(Mustafa Kemâl bu sırada attan düşerek yaralanmış, Ankara’ya dönerek tedaviden sonra 17.8.1921’de yeniden cepheye gelmiştir.)

14 Ağustos 1921 - Yunanlar Ankara'nın burnunun dibindeki Sivrihisar’ı işgâl etti.

15 Ağustos 1921 - Yunan Kralı Konstantin “Ankara’ya Doğru” emrini verdi.

18 Ağustos 1921 - Halide Edib’in, cephede görev isteği Mustafa Kemâl tarafından kabul edildi.

23 Ağustos 1921 - 22 gün - 22 gece sürecek olan Sakarya Meydan Muharebesi başladı.

28 Ağustos 1921 - Delibaş Mehmet öldürüldü.

11 Eylül 1921 - Yunan kuvvetleri geri çekilmeye başladı.

13 Eylül 1921 - Sakarya nihaî zaferi kazanıldı.
Bu zafer üzerine Türkistan'dan gönderilen üç kılıçtan biri Mustafa Kemâl Paşa'ya, biri haketmediği halde İsmet Paşa'ya, biri de İzmir'e ilk giren kuvvet komutanına takıldı.)

14 Eylül 1921 - Seferberlik ilân edildi. Grup teşkilâtı kaldırıldı ve kolordu halinde örgütlenme başladı.

17 Eylül 1921 - Yunan ordusu Eskişehir’e doğru çekilmeye başladı.

18 Eylül 1921 - Mustafa Kemâl Ankara’ya döndü.

19 Eylül 1921 - Mustafa Kemâl Paşa’ya “Gazilik” ünvanı ve “Mareşallik” verildi.

21 Eylül 1921 - Türk ordusu Sakarya Nehri batısına geçti.

24 Eylül 1921 - Franklin-Bouillon 21 Eylül’de Ankara’ya geldi, Gazi Mustafa Kemâl ile görüşmeler başladı.

26 Eylül 1921 - Kars’ta Gürcistan, Ermenistan, Azerbaycan ve Sovyet Rusya temsilcileri ile Kâzım Karabekir arasında görüşmeler başladı.

5 Ekim 1921 - Malta’dan dönen Ali İhsan (Sabis) Paşa Ankara’ya geldi.

7 Ekim 1921 - Batı Cephesine bağlı 1. Ordu kuruldu.

13 Ekim 1921 - TBMM Hükûmeti ile Kafkas Cumhuriyetleri (Azerbaycan, Gürcistan ve Ermenistan) arasında Kars anlaşması imzalandı.

20 Ekim 1921 - TBMM Hükümeti ile Fransa Hükümeti arasında Ankara Anlaşması imzalandı. Fransız parlamentosu bu anlaşmayı onaylamadı, ama anlaşma uygulandı.

23 Ekim 1921 - İstanbul’daki Ankara temsilcisi Hamit Bey ile İngiliz temsilcisi Sir H. Rumbold arasında, İngiliz esirleriyle Malta’daki Türk tutukluların değiştirilmesi konusunda anlaşma imzalandı.

31 Ekim 1921 - Serbest bırakılan Malta tutukluları İnebolu’ya çıktılar.
- Gazi Mustafa Kemâl’in Başkomutanlığı'nı üç ay daha uzatan kanun TBMM’nde kabul edildi.

1 Kasım 1921 - Türk dâvâsını destekleyen Pierre Loti’ye Meclis adına armağan gönderilmesi kararı alındı.

12 Kasım 1921 - Hamdullan Suphi Bey Maarif Vekilliği'nden istifa etti.

15 Kasım 1921 - Sürgünden dönen Rauf Bey Meclis’e katıldı.

21 Kasım 1921 - TBMM, Fransız kadın yazarı G.B. Gaulis’e, yazdıklarından dolayı teşekkür kararı aldı.

5 Aralık 1921 - Adana, Ankara Hükûmeti'nin denetimine girdi.

7 Aralık 1921 - Fransızlar, Kilis’ten çekilmeye başladı.

8 Aralık 1921 - İstanbul Fener Patrikliğine, IV. Meletios seçildi.

11 Aralık 1921 - İstanbul’da oluşan Anadolu hareketini durdurmayı amaç edinen “Anadolu Cemiyeti” Yunanistan Yüksek Komiserliği’ne, Yunan işgal bölgelerinde padişah adına geçici bir hükümet kurulmasını önerdi.

13 Aralık 1921 - General Frunze başkanlığında, Ukrayna Kurulu Ankara’ya geldi.

24 Aralık 1921 - Osmaniye, Fransız işgâlinden kurtuldu.

20 Aralık 1921 - Adana’da Kolordu binasına Türk bayrağı çekildi.

25 Aralık 1921 - Gaziantep, Fransız işgâlinden kurtuldu.

27 Aralık 1921 - Fransızlar Tarsus’tan çekildi.

1922 Yılı

2 Ocak 1922 - Ankara Hükûmeti ile Ukrayna Hükûmeti arasında dostluk antlaşması imzalandı.

4 Ocak 1922 - Adana boşaltıldı. Mersin ve Dörtyol kurtuldu.

5 Ocak 1922 - Türk ordusu Adana'ya girdi.(Adana'nın Kurtuluş Günü 1973'te 20 Aralık’a alındı.)

10 Ocak 1922 - Gazi Mustafa Kemâl, Vakit Gazetesi için, yaşamına, anılarına değinen uzun bir demeç verdi.

21 Ocak 1922 - T.B.M.M. Türkler'i destekleyen Fransız yazarı Claude Farere'e teşekkür kararı aldı.

1 Şubat 1922 - Musul'un kurtarılması için TBMM'de karar alındı.
(Lozan Barış Antlaşması'ndan beri hiç bir hükûmet bu konu üzerinde durmadı, Misâk-ı Millî'ye dâhil olan Musul-Kerkük'ü kurtarma çabasına girmedi.)

4 Şubat 1922 - Başkomutanlık Kanunu'nun süresi, üç ay daha uzatıldı.

16 Şubat 1922 - Merkez Ordusu kaldırıldı.

19 Şubat 1922 - Kâzım Karabekir, uzmanlardan oluşan ikinci bir Meclis'in kurulmasını önerdi.

1 Mart 1922 - T.B.M.M. 3'üncü toplantı yılına başladı.
- Rauf Bey, Meclis ikinci başkanı oldu.

4 Mart 1922 - Gazi Mustafa Kemâl, cepheyi denetlemek üzere Ankara'dan ayrıldı.

15 Mart 1922 - Mustafa Kemâl Batı Cephesi'ni ziyaret etti.

22-26 Mart 1922 - Paris Konferansı toplandı. İtilâf devletleri, 22 Mart'ta Türkler'e ve Yunanlar'a mütareke önerisinde bulundu.

26 Mart 1922 - Müttefikler, Sevr Antlaşması'nda bazı değişiklikler önerdi.

30 Mart 1922 - Gazi Mustafa Kemâl, İsmet Paşa ile birlikte Akşehir'den Çay'a döndü.

12 Nisan 1922 - İstanbul Darülfünunu, öğrencilerin, milliyet duygularını inciten kimi müderrislerin değiştirilmesini istemeleri üzerine, geçici olarak kapatıldı.

13 Nisan 1922 - İtalyanlar, Söke yöresini boşaltmaya başladı.

14 Nisan 1922 - Yusuf İzzet Paşa öldü.

17 Nisan 1922 - Mustafa Kemâl, Batı Cephesi karargâhından Ankara'ya döndü.

21 Nisan 1922 - Söke, Yunanlar tarafından işgâl edildi.

25 Nisan 1922 - İstanbul'da, "Garbî Trakya Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti" kuruldu.

26 Nisan 1922 - Yunan şilebini, Türk denizcileri ele geçirdi.

6 Mayıs 1922 - Başkomutanlık Kanunu'nun süresi üç ay daha uzatıldı.

11 Mayıs 1922 - Hasan Bey, iktisat Vekili oldu.

22 Mayıs 1922 - San Remo Konferansı kararları, TBMM'de reddedildi.

2 Haziran 1922 - Moskova'dan dönen Ali Fuat Paşa, Ankara'da Mustafa Kemâl ile görüştü.

3 Haziran 1922 - T.B.M.M., Yunan zulmünü dünyaya duyurma kararı aldı.

4 Haziran 1922 - Yunanistan'ın Anadolu Orduları Başkomutanlığına General Hacıanesti atandı.

7 Haziran 1922 - Averof gemisi ile iki Yunan gemisi, Samsun'u bombaladı.

11 Haziran 1922 - Yunan ordusu başkomutanı General Hacıanesti, Afyon'a geldi.

14 Haziran 1922 - Mustafa Kemâl Adapazarı'nda, annesi ile görüştü.

17 Haziran 1922 - İsmet Paşa, Ali İhsan Paşa'nın görevden alınmasını istedi. Ali İhsan Paşa, ordunun disiplinini ve genel yönetimini bir çıkmaza sokacak şekilde hareket etmişti. Örnek olarak, ordusundaki ast komutanlarda, üst komutanlara karşı itaatsizlik edecek durumlar yaratmıştı. Söz gelişi, ambarlarının mevcudunu günlerce haber vermeyerek ve haber verdirmeyerek genel yiyecek sıkıntısının çekildiği bir sırada, ansızın ambarlarının boşaldığını ve açlık tehlikesi bulunduğunu bildirmişti.

18 Haziran 1922 - Gazi Mustafa Kemâl İzmit'te, Fransız yazarı Claude Farere ile görüştü.

20 Haziran 1922 - Fahrettin Paşa, Ali İhsan Paşa'nın yerine vekâleten 1. Ordu komutanlığına atandı.

24 Haziran 1922 - Mustafa Kemâl annesi ile birlikte, Adapazarı'ndan Ankara'ya döndü.

29 Haziran 1922 - Nurettin Paşa, 1. Ordu komutanlığına atandı.

3 Temmuz 1922 - Ali İhsan Paşa yargılanmak üzere, İstiklâl Mahkemesine sevk edildi.

8 Temmuz 1922 - T.B.M.M.'nde İcra Vekilleri Heyeti'nin, Meclis başkanınca aday gösterilmeksizin, gizli oyla seçilmesi kabul edildi.

13 Temmuz 1922 - Dr. Adnan Bey T.B.M.M. ikinci başkanı oldu.

14 Temmuz 1922 - Fransız millî bayramı dolayısı ile Ankara'da Albay Mougun'in evinde verilen şölende, Gazi M. Kemâl uzun bir konuşma yaptı.

16 Temmuz 1922 - Gazi Mustafa Kemâl, Anadolu ve Müdafaa-i Hukuk Grubu toplantısında doğal başkan, Ali Fuat (Cebesoy) Paşa ise Grup Başkanı oldu. "Misak-ı Millî" temel ilke kabul edildi.

20 Temmuz 1922 - Gazi Mustafa Kemâl'in Başkomutanlık yetkileri, uzun tartışmalardan sonra, süresiz olarak uzatıldı.

21 Temmuz 1922 - Mustafa Kemâl, Batı cephesine gitmek üzere Ankara'dan ayrıldı.

23 Temmuz 1922 - Gazi Mustafa Kemâl, Akşehir'e geldi.

25 Temmuz 1922 - Genel Kurmay Başkanı Fevzi Paşa, Batı Cephesi'nin bulunduğu Akşehir'e ulaştı.

27 Temmuz 1922 - Mustafa Kemâl Paşa, taarruza hazırlanma emrini verdi.

29 Temmuz 1922 - İstanbul Darülfünunu'ndan, milliyet duygularına aykırı söz ve davranışları dolayısı ile bir bölük müderris çıkarıldı.

29 Temmuz 1922 - İtilâf Devletleri, Yunanistan'a nota göndererek, İstanbul'u işgâl etmelerine izin vermeyeceklerini bildirdiler.

30 Temmuz 1922 - Plânlar son şeklini aldı ve taarruz günü hakkında Başkomutan Mustafa Kemâl Paşa kararını verdi: 26 Ağustos 1922... ama en yakın çevresinden bile gizli tuttu.

30 Temmuz 1922 - İzmir'deki Yunan Başkomiseri Sterghiades "Ionia" devletini ilân etti.
(Bu kararı, İstanbul ve Ankara Hükûmetleri ile İtilâf Devletleri Ağustos ayı içinde protesto ettiler.)

31 Temmuz 1922 - Yeniden düzenlenen İstiklâl Mahkemeleri Kanunu'nu kabul edildi.

4 Ağustos 1922 - Enver Paşa Afganistan dağlarında Ruslar'la çarpışırken bir Ermeni kurşunu ile şehit oldu.

6 Ağustos 1922 - Batı Cephesi komutanı İsmet Paşa, ordulara gizli olarak "Taarruza Hazırlık" emri verdi.
- Gazi Mustafa Kemâl, Ankara'ya döndü.

7 Ağustos 1922 - Fevzi Paşa, Ankara'ya döndü.
- İstanbul'da İngiliz Yüksek Komiseri Sir H. Rumbold, Sultan Vahideddin'le görüştü. Padişah, Yunanlar'ın işgal ettikleri bölgelerin, Hükûmetine verilmesini, böylece Anadolu'daki hareketi bastırmada kendisine yardım edilmesini istedi. p>13 Ağustos 1922 - Genel Kurmay Karargâhı mensupları, Ankara'dan Batı Cephesi'ne hareket etti.

14 Ağustos 1922 - Celâleddin Ârif Bey, başkanlık görevinden istifa etti.

16 Ağustos 1922 - Genel Kurmay Karargâhı, Akşehir'de göreve başladı.

17 Ağustos 1922 - Başkomutan Mustafa Kemâl Paşa, Ankara'dan gizlice cepheye hareket etti.

20 Ağustos 1922 - Başkomutan, Akşehir'e geldi.

24 Ağustos 1922 - Akşehir'deki karargâh, Şühut'a nakledildi.

25 Ağustos 1922 - Mustafa Kemâl Paşa, Rauf Bey'e (Başbakan) ordularımızın ertesi gün taarruza başlayacağını bildirdi.

26 Ağustos 1922 - Büyük Taarruz Saat 5:30'da topçu ateşi ile başladı.
- İznik kurtuldu.

27 Ağustos 1922 - Afyon kurtuldu.

30 Ağustos 1922 - Dumlupınar'da Başkomutanlık Meydan Muharebesi kazanıldı.

31 Ağustos 1922 - Mustafa Kemâl, Fevzi ve İsmet Paşalar'la son durumu değerlendirdi ve takip emrini verdi.

1 Eylül 1922 - Mustafa Kemâl Paşa, meşhur emrini verdi: "Ordular! İlk Hedefimiz Akdeniz'dir. İleri!"

2 Eylül 1922 - Yunan Başkomutanı Trikopis, Çalköy civarında esir alındı, Eskişehir kurtarıldı.

3 Eylül 1922 Gazi Mustafa Kemal, Dumlupınar'dan Uşak'a geldi.
- 30 Ağustos Muharebesi'ne "Başkomutan Muharebesi" adı verildi.

4 Eylül 1922 - Yunanlar Akşehir'i yaktı, Söğüt ve Kula kurtarıldı.

5 Eylül 1922 - Bilecik kurtarıldı.

6 Eylül 1922 - Bursa'nın Yunanlar'ca işgâl edilmesi üzerine, T.B.M.M. kürsüsüne örtülmüş olan kara örtü kaldırıldı.

6 Eylül 1922 - Yunanistan'ın Anadolu ordularına Başkomutan olarak atadığı Polyemekalis İzmir'e geldi.

7 Eylül 1922 - İtilâf Devletleri, Ankara Hükümeti'ne başvurarak mütareke istediler. Yunanistan'ın Anadolu'yu boşaltmasını teklif olarak ileri sürdüler.

7 Eylül 1922 - Yunanistan'da Hükûmet istifa etti. Yeni kabineyi Kalogeropulus kurdu.
- Aydın kurtuldu.

8 Eylül 1922 - Manisa kurtuldu.

9 Eylül 1922 - İzmir geri alındı.

10 Eylül 1922 - Mustafa Kemâl Paşa İzmir'e girdi.
- Bursa kurtuldu.

12 Eylül 1922 - Akdeniz İngiliz Filosu Başkomutanı Amiral Brock, Ankara'nın İngilizler'le savaş halinde olup olmadığını, Gazi Mustafa Kemâl'e mektupla sordu.

13 Eylül 1922 - Gazi Mustafa Kemâl, Amiral Brock'a yanıt vererek, iki hükûmetin siyasal ilişkiler kurabileceğini bildirdi.
- Gazi Mustafa Kemâl, ulusu kutlarken, İzmir'den, Bursa'dan, Akdeniz ufuklarından ordunun selâmını bildirdi.

14 Eylül 1922 - Mustafa Kemâl'e "İzmir hemşehriliği" pâyesi verildi.

15 Eylül 1922 - Ayvalık ve bazı kasabalar işgâlden kurtarıldı.
- İngiliz kabinesi aldığı kararla, Gazi Mustafa Kemâl Paşa'ya, tarafsız bölgeye saldırmaması için bildiride bulunmayı ve bir konferans toplanmasını kararlaştırdı.

17 Eylül 1922 - Türk birlikleri Bandırma'ya girdi.

18 Eylül 1922 - Erdek ve Biga Yunan işgâlinden kurtarıldı.
- İtilâf Devletleri, İstanbul ve Boğazlar'daki tarafsız bölgelerin tarafsızlığına uyulması konusunda Ankara Hükûmeti'ne nota verdi.

19 Eylül 1922 - Başkomutan Mustafa Kemâl Paşa, General Pelle ile İzmir'de görüştü.
- Fransız ve İtalyanlar Çanakkale'nin Anadolu yakasını boşaltılar.

20 Eylül 1922 - Fransız ve İtalyan kuvvetleri Çanakkale'den çekildi. İngilizler yalnız kaldı.

23 Eylül 1922 - İtilâf Devletleri zaferden sonra ilk notalarını verdi. Bir konferans istediler.

24 Eylül 1922 - Türk kuvvetleri Çanakkale'de "tarafsız bölge"ye girdi. Küstah İngilizler hiç bir şey yapamadı.
- Damat Ferid yurt dışına kaçtı.

27 Eylül 1922 - General Harington, Gazi Mustafa Kemâl'e, İstanbul'daki Yunan donanmasının uzaklaştırıldığını bildirdi.
- Yunanistan'da ihtilâl oldu. Kral Konstantin tahtı bıraktı.

28 Eylül 1922 - Franklin Bouillon'un güvence vermesi üzerine, Türk ordularının Boğazlar'a yönelen hareketi durduruldu.

29 Eylül 1922 - Gazi Mustafa Kemâl, İtilâf Devletleri'nin 23 Eylül notasına yanıt vererek, "Mudanya Konferansı'nın kabul edildiğini, İsmet Paşa'nın delege olarak atandığını," bildirdi.

30 Eylül 1922 - İsmet Paşa Mudanya'ya hareket etti.

1-2 Ekim 1922 - Franklin Bouillon, Müttefik fevkalâde komiserleriyle toplantı yaptı.

3 Ekim 1922 - Mudanya Konferansı toplandı, 10 Ekim'e kadar sürdü.

4 Ekim 1922 - İtilâf Devletleri'nin 23 Eylül notasına, T.B.M.M. Hükûmeti geniş yanıtını verdi.

5 Ekim 1922 - Gazi Mustafa Kemâl, kendisine önerilmiş olan Ankara hemşehriliğini kabul etti.
- Fethi Bey Dahiliye Vekili oldu.

7 Ekim 1922 - İtilâf Devletleri Paris'te bazı kararlar aldılar.

9 Ekim 1922 - Fransız ve İtalyan delegeleri, İsmet Paşa ile özel bir görüşme yaptılar.

10 Ekim 1922 - İsmet Paşa'ya antlaşma imzalamada yetki verildi.
- Mustafa Kemâl Paşa'nın, Franklin Bouillon'a karşılık mesajı gönderdi.

11 Ekim 1922 - Mudanya Ateşkes Antlaşması imzalandı.

14 Ekim 1922 - Mudanya Ateşkes Antlaşması, Yunan Hükûmeti tarafından kabul edildi.

15 Ekim 1922 - Mudanya Ateşkes Antlaşması yürürlüğe girdi.
- Yunanlar Doğu Trakya'yı boşaltmaya başladı.

16 Ekim 1922 - Gazi Mustafa Kemâl Bursa'ya gitti.

19 Ekim 1922 - Trakya'yı teslim almakla görevlendirilen Refet (Bele) Paşa, İstanbul'a geldi.
- İngiltere Başbakanı Lloyd George iktidardan düştü.

23 Ekim 1922 - Doğu Trakya'nın devir teslim tarihleri saptandı.
- İngiltere'de Bonar Law kabinesi kuruldu.

26 Ekim 1922 - İsmet Paşa Hariciye vekilliğine getirildi.
- Gazi Mustafa Kemâl, kendisine "fahri müderrislik" (profesörlük) veren İstanbul Darülfünunu Edebiyat Medresesi'ne teşekkür etti.

27 Ekim 1922 - Gazi Mustafa Kemâl, Bursa'da öğretmenlere bir konuşma yaptı.
- İsmet Paşa, Batı Cephesi komutanlığından ayrıldı.
- Fevzi (Çakmak) Paşa, Genel Kurmay Başkanlığı üzerinde kalmak üzere Batı Cephesi komutanlığına atandı.

28 Ekim 1922 - İtilâf Devletleri, Lozan'da toplanacak Konferans için Ankara ve İstanbul Hükûmetlerinden delege gönderilmesini istediler. (Ankara Hükümeti 29 Ekim'de, öneriyi kabul ettiğini bildirdi.)

30 Ekim 1922 - Meclis'te "Osmanlı İmparatorluğu'nun İnkıraz Bulup Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti Teşekkül Ettiğine Dair Heyet-i Umumiye Kararı" alındı. Sadrazam Tevfik Paşa ile Mustafa Kemâl arasında uzun telgraf görüşmeleri yapıldı.
- İstanbul'da son Heyet-i Vükela toplantısı yapıldı. (Askeri tıp öğrencileriyle ilgili bir karar alınmıştır.)

31 Ekim 1922 - Doğu Trakya, Türk Jandarma ve sivil memurlarına teslim edilmeye başlandı. Çorlu, Silivri teslim edildi.

1 Kasım 1922 - Saltanat kaldırıldı.
- Türk Jandarma birlikleri, Çanakkale Boğazı bölgesinde ve diğer yerlerde yeni durumlarını aldılar.

4 Kasım 1922 - İstanbul'da Tevfik Paşa kabinesinin istifasıyla son Osmanlı Hükûmeti de ortadan kalktı. İstanbul Ankara Hükûmeti'nin denetimine girdi. İsmet Paşa, Saltanat'ın kaldırıldığını İtilâf Devletleri'ne bildirdi.
- Osmanlı Devleti'nin resmi gazetesi "Takvim-i Vekayi"nin son sayısı çıktı.

5 Kasım 1922 - Refet (Bele), İstanbul'da nezaretlere, her türlü çalışmaları kesmeleri buyruğunu verdi. İstanbul Hükûmeti böylelikle sona erdi.
- Lozan'a gidecek heyet, Ankara'dan ayrıldı. İsmet Paşa'nın elinde yalnızca Mustafa Kemâl'in taleplerini not aldığı bir kâğıt parçası vardı.

6 Kasım 1922 - T.B.M.M.'nce kabul edilen kanunlar, İstanbul ve Trakya'da uygulanmaya başlandı.

9 Kasım 1922 - Lozan'a gidecek heyet İstanbul'dan ayrıldı. Osmanlı-Türk Devleti ile ilgili bütün belgeler İstanbul'da, bilgiler de Türk Heyeti'ne alınmayan Osmanlı devlet adamlarının kafasında kaldı. Lord Curzon, sırf bunun için (İstanbul'dan heyete delege alınmadığı için) İsmet Paşa'ya teşekkür etmiştir.

10 Kasım 1922 - Kırklareli işgâlden kurtuldu.
- Padişah VI. Mehmet Vahideddin'in son Cuma selâmlık töreni yapıldı.

11 Kasım 1922 - Türk Heyeti Lozan'a vardı.

16 Kasım 1922 - Son Padişah Vahideddin, İşgâl Orduları Başkomutanı Harrington'a yazıyla başvurarak, İstanbul'da hayatını tehlikede gördüğünü ve İngiltere'ye sığınmak isteğini bildirdi.

17 Kasım 1922 Vahidettin, İngiliz savaş gemisi Malaya ile İstanbul'dan ayrıldı.

18 Kasım 1922 - Vahideddin, T.B.M.M.'nce Halifelik'ten düşürüldü.
- Veliaht Abdülmecid Efendi Halife seçildi.

20 Kasım 1922 - Lozan Konferansı başladı.

21 Kasım 1922 - Lozan Konferansı'nın ilk oturumu yapıldı.

25 Kasım 1922 - Edirne işgâlden kurtuldu.

26 Kasım 1922 - Çanakkale şehri işgâlden kurtuldu. Çanakkale Boğazı hâlâ işgâl altında idi.

28 Kasım 1922 - "Sened-i Hakanilerin Balasına Mevzu Tuğra Yerine "Türkiye Büyük Millet Meclisi" Nam-ı Âlisinin İkamesi ve Sened-i Mezkure İzafe olunan 'Hakanî' Kaydının Ref'i ile 'Millî' Sıfat-ı Mübeccelinin Vaz'ı Hakkında Kararname" yayınlandı.
- Yunanistan'da, yenilgiye neden olan kabine üyleri ile Başkomutan Hacıanesti, idama mahkûm edildi.

30 Kasım 1922 - Mudanya Ateşkes Antlaşması uyarınca, Doğu Trakya'nın teslim işlemleri tamamlandı.

2 Aralık 1922 - Gazi Mustafa Kemâl T.B.M.M.'nde, üç milletvekilinin, seçim kanununun değiştirilmesi yolunda verdikleri önerge üzerinde konuştu.

6 Aralık 1922 - Dr. Adnan Bey, T.B.M.M. ikinci başkanlığından istifa etti.
- Gazi Mustafa Kemâl, Ankara'da Hakimiyeti Milliye, Öğüt, Yenigün muhabirlerine, Halk Fırkası'nı kuracağını açıkladı.

13 Aralık 1922 - Ali Fuat Paşa, T.B.M.M. İkinci başkanı seçildi.

16 Aralık 1922 - Dr. Adnan Bey, Hükûmetin İstanbul temsilcisi oldu.

22 Aralık 1922 - Lozan Konferansı'nın kesilmesi ihtimaline karşı, Başkomutan orduya hazırlık emri verdi.

1923 Yılı

14 Ocak 1923 - Mustafa Kemâl'in annesi Zübeyde Hanım İzmir'de öldü. Karşıyaka'ya gömüldü. Mustafa Kemâl cenazede bulunmadı.
- Mustafa Kemâl, Batı Anadolu gezisine çıktı. (Gezi 20 Şubat'ta sona erdi.)

27 Ocak 1923 - Mustafa Kemâl İzmir'e gitti.

29 Ocak 1923 - Mustafa Kemâ Paşa, Lâtife Hanım'la evlendi. (5 Ağustos 1925'te ayrılmıştır.)

30 Ocak 1923 - Lausanne'de, "Sivil Mevkufinin İadesiyle Harb Esirlerinin Mübadelesine Dair Türk-Yunan İtilâfnamesi" imzalandı.

4 Şubat 1923 - Lozan Konferansı, önemli noktalardaki uyuşmazlıklar sebebiyle kesildi.

7 Şubat 1923 - Mustafa Kemâl Balıkesir Zagnos Paşa Camii minberinde hutbe okudu, yani halka hitap etti

16 Şubat 1923 - Lozan Heyeti,İstanbul'a döndü.

17 Şubat 1923 - İzmir'de "Türkiye İktisat Kongresi" toplandı.

19 Şubat 1923 - Mustafa Kemâl, İsmet Paşa ile birlikte Ankara'ya gitti.

24 Şubat 1923 - İstanbul Polis Müdüriyeti Umumiyesi lağvedilerek, yerine Ankara'daki Emniyet-i Umumiye Müdürlüğü'ne bağlı ve İl Teşkilatı düzeyinde İstanbul Polis Müdürlüğü kuruldu.

27 Şubat 1923 - T.B.M.M.'nde Lozan Konferansı üzerinde gizli oturumda görüşmeler yapıldı.

28 Şubat 1923 - Mustafa Kemâl'e "İstanbul hemşehriliği" payesi verildi.

1 Mart 1923 - Ali Fuat Paşa yeniden TBMM ikinci başkanı oldu.

4 Mart 1923 - İzmir İktisat Kongresi sona erdi.

6 Mart 1923 - Yine Lozan Konferansı hakkında görüşmeler yapıldı.

8 Mart 1923 - Ankara Hükûmeti'nin karşı barış önerileri, İtilâf Devletleri temsilcilerine 8 Mart'ta verildi.

15 Mart 1923 - Mustafa Kemâl Adana'yı ziyaret etti.

17 Mart 1923 - Mustafa Kemâl Adana'dan Mersin ve Tarsus'a geçti.

20 Mart 1923 - Mustafa Kemal Konya'da halka seslendi.

21 Mart 1923 - Gazi Mustafa Kemâl Konya'da Hilâl-i Ahmer (Kızılay) Kadınlar Şubesi'nde yaptığı konuşmada, kadın haklarına değindi.

22 Mart 1923 - Mustafa Kemâl Konya'da, Mevlâna Türbesi'ni ziyaret etti.

27 Mart 1923 - Milletvekili Ali Şükrü Bey, Mustafa Kemâl'in fedaisi Topal Osman tarafından öldürüldü.

31 Mart 1923 - İtilâf Devletleri, Lozan'a yeniden delege istediler.
- "Mahkûm Askerî ve Sivil Esirler Hakkında Aff-ı Umumî ilânına Dair Kanun" T.B.M.M.'nde kabul edildi. İlk af kanunudur.

1 Nisan 1923 - Topal Osman, Ankara'nın Seyranbağları'ndaki evinde ağır yaralı olarak ele geçirildi. Sonra öldü.
- T.B.M.M., seçimin yenilenmesi için karar aldı.

8 Nisan 1923 - Gazi Mustafa Kemâl "Dokuz Umde" 'yi yayınladı.
(Seçim bildirisi niteliğindeki bu ilkeler, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti adına yayınlandı.)

9 Nisan 1923 - Doğu Anadolu demiryolunun yapımı karşılığında A.B.D.'ye bazı imtiyazların verildiği "Chester Projesi" T.B.M.M. tarafından onaylandı. (Ancak bu proje sonra uygulanmadı.)

16 Nisan 1923 - Lozan görüşmelerinin gidişâtına tepki gösteren Birinci T.B.M.M. Heyeti'nin çalışmaları, Mustafa Kemâl'in "seçim" kararı aldırmasıyla sona erdi.

21 Nisan 1923 - İsmet Paşa başkanlığındaki heyet Lozan'a vardı.

23 Nisan 1923 - Lozan Konferansı'nın ikinci evresi başladı.

30 Mayıs 1923 - Antakya-İskenderun ve Havalisi Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti kuruldu. Bölge Fransız işgâli altında idi.

26 Haziran 1923 - Amerikalı General Harington, Halife Abdülmecid Efendi'yi ziyaret etti.

28 Haziran 1923 - Gazi Mustafa Kemâl, kendine "Müderrislik Şahadetnâmesi" gönderen İstanbul Darülfünunu Edebiyat Fakültesi'ne teşekkür telgrafı yolladı.

29 Haziran 1923 - Lozan'da Türkiye ile A.B.D. arasında görüşmeler başladı.

10 Temmuz 1923 - Fener Kilisesi Patriği Meletios, Yunanistan'a kaçtı.

12 Temmuz 1923 - Polonya ile ticaret antlaşması imzalandı.

19 Temmuz 1923 - Gazi Mustafa Kemâl, İsmet Paşa'ya Lozan Konferansı imzalaması konusunda telgraf gönderdi.

23 Temmuz 1923 - Türkiye-Polonya dostluk antlaşması imzalandı.

24 Temmuz 1923 - Lozan Barış Antlaşması, imzalandı.

29 Temmuz 1923 - Batı Cephesi karargâhı Ankara'ya taşındı.

4 Ağustos 1923 - İsmet Paşa'ya söz geçiremeyen, Mustafa Kemâl'den de destek görmeyen Rauf Bey Başbakanlık görevinden ayrıldı.

5 Ağustos 1923 - Genel Kurmay Başkanlığı, barış, konuş ve kuruluş planını uygulamaya başladı.

6 Ağustos 1923 - Türkiye ile Amerika Birleşik Devletleri arasında Lozan’da suçluların geri verilmesi ve başka konularda sözleşmeler imzalandı. Ancak bunlar Amerikan Kongresi tarafından onaylanmadı.

10 Ağustos 1923 - İsmet Paşa Lozan'dan döndü.

11 Ağustos 1923 - T.B.M.M.'nin ikinci dönemi, yeni seçilen milletvekilleri ile başladı.

13 Ağustos 1923 - Mustafa Kemâl ikinci kez T.B.M.M. Başkanlığına seçildi.

14 Ağustos 1923 - Başbakanlığa getirilen Fethi Bey yeni Hükûmeti kurdu.

18 Ağustos 1923 - İzmir'den de seçilmiş olan Gazi Mustafa Kemâl, Ankara milletvekilliğini kabul etti.

23 Ağustos 1923 - Uzun ve tartışmalı görüşmelerden sonra, T.B.M.M. Lozan Antlaşması'nı onayladı.

1 Eylül 1923 - Batı Cephesi karargâhı kaldırıldı.

9 Eylül 1923 - Halk Fırkası kuruldu.

15 Eylül 1923 - Karaağaç Yunanlılar'dan alındı.

20 Eylül 1923 - İstanbul'da, kapitülâsyonların öngördüğü yabancı devletlere ait postaneler kapatıldı.

21 Eylül 1923 - Bozcaada Yunanlılar'dan alındı.

22 Eylül 1923 - İmroz Yunanlılar'dan alındı.

25 Eylül 1923 - Millî sınırlar dışında kalmış ve Millî Mücadele'ye katılmamış olanlara yapılacak işlemleri belirten 347 sayılı kanun T.B.M.M.'nde kabul edildi.

27 Eylül 1923 - Harb Okulu, İstanbul'da Harbiye'deki binasına taşındı.

2 Ekim 1923 - İtilâf Devletleri'nin son birlikleri İstanbul'dan ayrıldı.

4 Ekim 1923 - Anadolu Müstakil Türk Ortodoksları lideri Papa Eftim, Millî Hükûmeti destekleyen beyannamesini yayınladı.
- İstanbul'da sansür kaldırıldı.

6 Ekim 1923 - Şükrü Naili (Gökberk) Paşa komutasındaki Türk birlikleri İstanbul'a girdi.

6 Ekim 1923 - İngilizler Çanakkale'den ayrıldı.

13 Ekim 1923 - Ankara'yı "Hükûmet Merkezi" yapan kanun kabul edildi.

13 Ekim 1923 - T.B.M.M.'nde "Mübadele İmar ve İskân Vekâleti İhdasına Dair Kanun" kabul edildi.

24 Ekim 1923 - T.B.M.M.'nde (362 sayılı) "12 Rebiülevvel Gecesiyle Gününün (Saltanatın kaldırıldığı 1 Kasım günü) Millî Bayram Addine Dair Kanun" kabul edildi. (27.5.1935 günlü, 2739 sayılı, ulusal bayramlarla ilgili kanunla kaldırılmıştır.)

27 Ekim 1923 - Hükûmet bunalımı çıktı, Mustafa Kemâl'in isteği üzerine Başbakan Ali Fethi (Okyar) Bey, bütün kabine üyeleri ile birlikte Meclis’e istifalarını verdiler. Bakanlar Kurulu’nu o tarihe kadar Meclis seçiyordu. Siyasi buhrandan orduyu dışarı da tutmak için, o zaman hükmete dahil bulunan Genelkurmay Başkanı'nın istifa etmemesi uygun görülmüştü. Hükûmet'in topluca görevden çekilmesi, Gazi Mustafa Kemâl Paşa’nın muhaliflerinin bir liste üzerinde birleşememeleri, Cumhuriyet’in gelmekte olduğuna bir işaretti. Mustafa Kemâl Paşa o akşam arkadaşlarına "Yarın Cumhuriyet'i ilân ediyoruz," dedi.

29 Ekim 1923 - Şimdi müze olan Ulus'taki TBMM binasında saat 20:30 sıralarında Çorum Milletvekili İsmet (Eker) Bey’in Başkanlığında 159 milletvekili ile birlikte ittifakla şu karar alınmıştır: “Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir.” Böylece Cumhuriyet ilân edildi. Gazi Mustafa Kemâl Paşa gizli oyla ve oybirliği ile Cumhurbaşkanı seçildi. Cumhuriyet'in ilanı o akşam bütün imkansızlıklara rağmen, yurdun dört bir yanına duyurulmuş, ve gece yarısından sonra 101 pare top atılarak şenlik yapılmıştır.

30 Ekim 1923 - Cumhuriyet'in ilk hükûmetini, Başvekil sanı ile İsmet Paşa kurdu. 1. İnönü Hükûmeti 165 milletvekilinin katıldığı oturumda oy birliği ile onaylandı.

31 Ekim 1923 - Seferberliğin 1 Kasım 1923 tarihinde kaldırılmasına ilişkin Kanun T.B.M.M.'nde kabul edildi.
(Seferberlik 13 Eylül 1921’de ilan edilmişti.)

1 Kasım 1923 - Fethi (Okyar) Bey (1880-1943) 158 Milletvekilinin katıldığı oturumda 151 oy ileT.B.M.M. Başkanlığına seçildi. Rauf (Orbay) Bey, Cumhuriyet’in ilanının aceleye getirildiğini ileri sürerek Vatan ve Tevhid gazetelerinde yayınlanan açıklamasında, “En doğru devlet şeklinin, devlet başkanlığının Halife'ye ait olduğu, bu makamın Cumhurbaşkanı'nca işgâlini doğru bulmadığını, Halife'ye verilecek sıfat ve selâhiyeti temin etmekle meşgul ve onun teveccüh ve iltifatını lûtf-u ilâhi kabul etmekten memnun olanların düş kırıklığına uğramaktan müteessir ve mahzun olmalarını tabii görmek gerekir,’’ dedi. Rauf Bey, Mustafa Kemâl Paşa'nın ettiği yemini ve Meclis'in Saltanat'ı ve Halife'yi korumak için verdiği sözü tutmadığını düşünüyordu. Bu konuda da yalnız değildi.

10 Kasım 1923 - Dersim eski Mebusu ve İstanbul Barosu Başkanı Lütfü Fikri Bey’in, Halife Abdülmecid Efendi’ye hitaben “Huzûr-u Hazret-i Hilâfetpenâhî’ye açık arıza” başlıklı mektubu Tanin Gazetesi’nde yayınlandı. Özetle, Halife Abdülmecid’in istifa edeceği dedikodularına değinerek, "kesinlikle makamından ayrılmaması gerektiğini, eğer istifa ederse büyük dış baskıların ortaya çıkacağını, böyle bir durumun OSMANLI hanedanı için yıkım, TÜRKLÜK için ise büyük bir kayıp olacağını, İSLÂM birliğinin bozulacağını ve halkın büyük üzüntü içinde olduğunu, böyle bir istifa ile memleketin büyük bir uçuruma sürükleneceğini" ileri sürüyordu. Asıl sebep ise, Gazi Mustafa Kemâl’in Halifeliği üzerine alacağı dedikoduları idi.( Bu yzısından dolayı İstiklâl Mahkemesi’nde idam istemiyle yargılanan Lütfi Fikri Bey 2 Aralık 1924'te 5 yıl kürek cezasına mahkûm edildi. Lütfi Fikri Bey altı ay sonra affedildi.)

11 Kasım 1923- Bir gün önce Tanin Gazetesi’nde Lütfi Fikri Bey tarafından yayınlanan mektuba bir destek de Tanin Gazetesi’nin başyazarı Hüseyin Cahit (Yalçın) Bey’den geldi. “Şimdi de Hilafet Meselesi” başlıklı yazısında Hüseyin Cahit Bey, “Halifeliği Türkiye sınırları dışına çıkarmanın intihardan farksız olduğunu" belirtmekteydi.

12 Kasım 1923 - Rauf (Orbay) Bey ile Kazım (Karabekir) Paşa ayrı ayrı Halife Abdülmecit Efendi ile görüştüler.

13 Kasım 1923 - Halife Abdülmecit Efendi, Kazım (Karabekir) Paşa onuruna bir ziyafet verdi. Cumhuriyet’in ilanı artık iyice Halifelik Meselesine dönüşmüş durumdaydı. Devrin ileri gelenleri Halifelik taraftarları ve karşıtları olarak ikiye bölünmüş durumdaydılar.

14 Kasım 1923 - Temyiz Mahkemesi'nin (Yargıtay) Ankara'ya taşınmasını öngören kanun, T.B.M.M.'nde kabul edildi.

19 Kasım 1923 - Gazi Mustafa Kemâl, Halk Fırkası başkanlığına vekalet etmesini bir yazı ile İsmet Paşa'dan isteyerek parti başkanlığını fiilen ona devretti.

20 Kasım 1923 - Halk Fırkası, "Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti" örgütlerini kendi içinde topladı.

24 Kasım 1923: Hindistan’daki İsmaili Mezhebi cemaat lideri Muhammed Ağa Han (1887-1957) ile Emir Ali, Hilâfet ve Halife'nin siyasî durumunun korunmasıyla ilgili olarak İsmet Paşa’ya bir mektup gönderdiler. Mektupta, Halifeliğin bütün dünya Müslümanları üzerindeki önemi ve etkisi belirtilerek, ‘’Türkiyenin gerçek dostları olarak bizler, Hilâfet'in Müslüman memleketlerin güven ve saygısına lâyık bir yere yerleştirilmesini ve böylece Türkiye’ye de güç ve onur kazandırılmasını saygı ile Büyük Millet Meclisi'nden ve onun ileriyi gören yöneticilerinden rica ediyoruz,” deniyordu.

1 Aralık 1923 - Rauf (Orbay) Bey’in 1 Kasım’daki açıklamaları ve 12 Kasım’daki Halife Abdülmecit’e yaptığı ziyaret, Halk Partisi gurubunda özellikle İsmet paşa tarafından çok sert şekilde eleştirilmesine yol açtı. İsmet Paşa, halifelik makamının millî mücadele içindeki hainliğini anlattıktan sonra ‘’Halifeyi ziyaret, Hilâfet meselesidir. Tarihin her hangi bir devrinde bir halife, zihninde bu memleketin geleceğine karışmak arzusunu geçirirse, o kafayı mutlaka koparacağız’’ dedikten sonra, böyle bir davranışı ‘’hıyanet-i vataniye‘’ sayacaklarını belirtti. Söz alan Rauf Bey "bu ziyaretin bir saygı ziyareti olduğunu ve Cumhuriyet'e bağlı olduğunu" söylediyse de, uzun süredir zaten çok gergin olan ilişkiler artık kopma noktasına gelmişti.

5 Aralık 1923 - Ağa Han’ın, Başbakan İsmet Paşa’ya gönderdiği mektup, Paşa’nın eline geçmeden İstanbul gazetelerinden Tanin ve İkdam’da, 6 Aralıkta da Tevhid-i Efkar’da yayınlandı.

8 Aralık 1923 - Meclis’te yapılan oylamada 156 milletvekilinin 134'ünün oyuyla Cumhuriyet Dönemi'nin ilk İstiklâl Mahkemesi kuruldu.

9 Aralık 1923 - Yeni kurulan İstiklâl Mahkemesi tarafından, Halifelik ile ilgili olarak yapılan yayınlardan dolayı İstanbul Barosu Başkanı Lütfi Fikri Bey ile birlikte İstanbul’daki bazı gazeteciler tutuklandı.

Ankara Hükümeti’nin yarı resmi yayın organı hüviyetinde olan Hâkimiyet-i Milliye Gazetesi’nde Ağa Han’ın mektubu ile ilgili yayınlanan yazıda, “Ağa Han’ın, 1.Dünya savaşı'nda Halife’nin cihat çağrısını ağır hakaretlerle reddettiğini ve fetvanın meşrû olmadığını ileri sürerek Hint Müslümanları'nın İngiltere’ye bağlı kalmalarını sağlamak için yaptığı çabaları" hatırlatıyor, "mektubu yazan bu kişilerin İngiliz politikasının emrinde olduklarını" belirtiyordu. Ayrıca, "mektubun Başbakan’ın eline geçmeden, İstanbul basınında yayınlanmış olmasının da Ankara Hükümeti’ne yönelik bir tertip olduğunu" iddia ediyordu.

10 Aralık 1923 - Türkiye-Arnavutluk arasında dostluk antlaşması imzalandı.

15 Aralık 1923 - İstanbul'da Türkiye-Macaristan dostluk antlaşması imzalandı. İstanbul İstiklâl Mahkemesi'nde gazetecilerin yargılanmasına başlandı.

26 Aralık 1923 - "Zafer ve Barış Şerefine" kimi suçlar dışında "Aff-ı Umumi Kanunu" T.B.M.M.'nde kabul edildi. (İkinci af kanunu)

1924 Yılı

1 Ocak 1924 - Gazi Mustafa Kemâl İzmir'e gitti.

2 Ocak 1924 - T.B.M.M.'nde "Hafta Tatili Hakkında Kanun" kabul edildi, Cuma günü tatil oldu.
(O güne değin hafta tatili zorunluluğu yoktu.)

- İstanbul İstiklâl Mahkemesi'nde gazeteciler beraat etti.

22 Ocak 1924 - Gazi Mustafa Kemâl Paşa, Halife’nin tutumunu İsmet Paşa’ya şikâyet etti.

28 Ocak 1924 - İstanbul'da Türkiye-Avusturya dostluk, ticaret ve ikamet antlaşmaları imzalandı.

7 Şubat 1924 - T.B.M.M.'nde, Millî Mücadele'de şehit olan gönüllü ve subayların ailelerine maaş bağlanmasına ilişkin kanun kabul edildi.

13 Şubat 1924 - İstanbul İstiklâl Mahkemesi'nin mahkûm ettiği gazetecilerin affı T.B.M.M.'nde kabul edildi.

14 Şubat 1924 - Gazi Mustafa Kemâl Paşa ile İsmet Paşa Hilâfet'in Kaldırılması hususunda konuşmalar yaptılar.

- İstanbul’dan kalkan deneme uçağı 3 saatte Ankara’ya vardı.

15 Şubat 1924 - İzmir'de 22 Şubat'a kadar süren harb oyunları yapıldı. Harb oyunları sebebiyle İzmir’de bulunan Gazi Mustafa Kemâl Paşa başkanlığında, Başbakan İsmet Paşa, Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Paşa, Ordu ve Kolordu komutanları toplandı, toplantı sonucunda dört önemli karar alındı:
1-Halifeliğin kaldırılması
2-Şer’iye ve Evkaf Vekâleti'nin kaldırılması
3-Eğitim ve öğretimin birleştirilmesi
4-Genelkurmay Başkanlığı'nın Bakanlar Kurulu'nun dışına çıkartılması

22 Şubat 1924 - Mustafa Kemâl Paşa İzmir’de konuştu. “Bizim Cumhuriyetimiz yalnız halkın isteğine ve ordunun delâletine hürmet eder,” dedi. Böylece Halife'yi dışlamış oldu.

23 Şubat 1924 - Milletvekili maaşlarının 300 liraya çıkarılması hakkındaki kanun kabul edildi.

27 Şubat 1924 - TBMM tarafından Halifeliğe seçilen Abdülmecit Efendi ’nin (1868-1944) Cuma Selâmlığı'na cüppe ve Fatih’in kavuğu ile çıkma isteği, garip bulunarak kabul edilmedi.

29 Şubat 1924 - Halife Abdülmecit için İstanbul'da son Cuma selâmlığı töreni yapıldı.

1 Mart 1924 - Gazi Mustafa Kemâl, T.B.M.M.'nin açış konuşmasında, öğretimin birleştirilmesi ve ordunun siyasetten ayrılmasının gereğine işaret etti.

2 Mart 1924 - C.H.P. Grubu toplantısında, ertesi gün alınacak kararlar üzerinde görüşüldü. Şer’iye ve Evkaf (Vakıflar) Vekâletleri’nin kaldırılmasına ve öğretimin birleştirilmesine karar verildi.

3 Mart 1924 - Urfa Milletvekili ‘Şeyh’ unvanlı Saffet Efendi ile 50 arkadaşının ‘Hilâfet'in kaldırılmasına ve Osmanlı Hanedanı mensuplarının Türkiye Cumhuriyeti sınırları dışına çıkarılmasına’ dair verdikleri önerge görüşülüp kabul edildi. Hilâfet şahıs üzerinden kaldırılıp T.B.M.Meclisi'nin manevî şahsiyetine eklendi. Karar aynı gün İstanbul Valisi Haydar Bey ve Polis Müdürü Sadettin Bey tarafından Halife’ye bildirildi. Akşam saatlerinde de Emniyet Genel Müdürü Muhittin (Üstündağ) Bey tarafından uygulandı.
- Tevhid-i Tedrisat Kanunu kabul edilerek, eğitimde birlik sağlandı.
- Şeriye ve Evkaf Vekâletleri kaldırıldı.
- Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Vekâleti kaldırıldı. (Böylece Genelkurmay Başkanlığı, hükûmet ve siyaset dışına çıktı.)

4 Mart 1924 - İstanbul Müftülüğü yayınladığı bir bildiriyle, Cuma namazlarında okunan hutbede, Halife'nin adı yerine Millet ve Cumhuriyet'ten söz edilmesini ve Millet'le, Cumhuriyet'in saadet ve tealisi için dua edilmesi gereğini ilgililere bildirdi.

Aslında İSLÂM'da HUTBE, DEVLET BAŞKANI ile MİLLET arasındaki bağdır. Her CUMA, camilerde toplanan halka DEVLET BAŞKANI'nın istekleri, kararlarıbildirilir. Cemaatten söyliyeceği olanlar varsa, dinlenir. İmkân bulundukça dilekler DEVLET BAŞKANI'na iletilir. TRT'nın yaptığı "Küçük Ağa" dizisinde böyle bir sahne vardır.

5 Mart 1924 - T.B.M.M.'nde "Ziraat ve Ticaret Vekâletleri Teşkiline Dair Kanun" kabul edildi.

8 Mart 1924 - T.B.M.M. Birinci dönem üyelerine İstiklâl Madalyası verilmesi yolunda karar aldı.

11 Mart 1924 - Diyarbakır-Ergani demiryolu inşasına ait kanun kabul edildi.

13 Mart 1924 - T.B.M.M.'nde "Orta Tedrisat Muallimleri Kanunu" kabul edildi.

18 Mart 1924 - T.B.M.M.'nde "Köy Kanunu" kabul edildi.

23 Mart 1924 - TBMM, Cumhurbaşkanı’nın Meclisi feshetme hakkını kabul etmedi.
-Samsun-Sivas-Ankara demiryolu inşasına ait kanun kabul edildi.

30 Mart 1924 - Mehmet Rıfat (Börekçi), Diyanet İşleri Başkanlığı'na atandı.

1 Nisan 1924 - Ergani Bakır madeninin devletçe işletilmesi konusunda Kanun, T.B.M.M.'nde kabul edildi. (İlk "devletçi" uygulama sayılabilir.)

3 Nisan 1924 - Hâkimlerin kıyafetlerine dair kanun kabul edildi.

8 Nisan 1924 - "Mehakim-i Şer'iyenin İlgasına ve Mehakim Teşkilâtına Âit Ahkâmı Muaddil Kanun" ile dinî mahkemeler kaldırılarak mahkemeler birleştirildi. Kanun, Mayıs başında yürürlüğe girdi.

13 Nisan 1924 - Mithat Paşa, Mahmut Şevket Paşa ve 1.Dünya Savaşı liderlerinden Talat, Cemal ve Bahattin Şakir Paşaların, Reşit Hikmet Bey ve başkalarının ailelerine maaş bağlanması hakkındaki kanun kabul edildi.
- Türk-Alman Dostluk Antlaşması imzalandı.

16 Nisan 1924 - T.B.M.M'i "Aff-ı Umumi Kanunu" ile, Kurtuluş Savaşı sırasında düşmanlara yardım edenleri bağışladı. (3. af kanunu)

20 Nisan 1924 - Yeni Teşkilât-ı Esâsiye Kanunu (Anayasa) kabul edildi. 20 Ocak 1921 gün ve 84 sayı ile kabul edilen Anayasa'ya, 29 Ekim 1923 gün ve 364 sayı ile ilave edilen ‘Ek Madde’ ile yönetim şekli Cumhuriyet'e dönüştürülmüştü.

21 Nisan 1924 - T.B.M.M.'nde "İstanbul Darülfünûnu'nun Şahsiyet-i Hükmiyesi Hakkında Kanun" kabul edildi.

22 Nisan 1924 - T.B.M.M.'nde "Anadolu Demiryollarının Mübayaasına ve Müdüriyet-i Umumiyesinin Teşkiline ve Vezaifine Dair Kanun" kabul edildi. (Bu Kanun'la, Devlet Demiryolları kurulmuş oldu.)

23 Nisan 1924 - Ankara'da toplanan kurultay ile Türk Ocakları yeniden kuruldu.
(İlk kuruluş, 25 Mart 1912... 1931'de kapatıldı, yerlerine Halkevleri açıldı. 1949'da yeniden kuruldu.)

30 Nisan 1924 - Diyanet İşleri Başkanlığı'na; Kurtuluş Savaşı sırasında Ankara Hükümeti’ni destekleyen, İstanbul Hükümeti’nin Kurtuluş Hareketini kötüleyen fetvalarına karşılık veren Mehmet Rıfat (Börekçi) Bey (1861-1941) atandı. 1. Dönem'de 6 ay kadar Menteşe Milletvekilliği de yapan Mehmet Rıfat Bey ölümüne kadar bu görevde kaldı.

7 Mayıs 1924 - İstanbul’da Cumhuriyet gazetesi yayınlanmaya başladı.

19 Mayıs 1924 - Türk-Irak sınırı konusunda Türkiye-İngiltere görüşmeleri İstanbul'da başladı.
(5 Haziran'a değin sürmüş, antlaşmaya varılamamış, konu Milletler Cemiyeti'ne götürülmüş, orada da beceriksizlikten kaybedilmiştir.)

1 Haziran 1924 - Millî Mücadele aleyhinde çalışmaları nedeniyle, Lozan Antlaşması'na bağlı genel af beyannamesinin dışında bırakılan 150 kişinin yurt dışına çıkarılması konusunda Bakanlar Kurulu karar verdi.

6 Haziran 1924 - İstanbul'da Papa Eftim (Erenerol)'in girişimi ile Türk Ortodoksları Panaiya kilisesinde kongre yaptılar ve "Müstakil İstanbul Türk Ortodoks Kilisesi"ni kurarak başına Papa Eftim'i getirdiler.

8 Ağustos 1924 - Lozan Antlaşması yürürlüğe girdi.

22 Ağustos 1924 - Kadınlarımız yargıçlığa atanmak istedi.

25 Ağustos 1924 - Gazi Mustafa Kemâl, Ankara'da Muallimler Birliği Kongresi üyelerine verilen çayda, "Cumhuriyetin fedakâr muallim ve mürebbileri"ne hitap etti.

26 Ağustos 1924 - Türkiye İş Bankası kuruldu. Genel Müdürlüğüne eski İktisat Vekili Celal (Bayar) Bey atandı.
(Bu bankanın kurulmasında sermaye olarak kullanılan para, Hint Müslümanları tarafından Millî Mücadele için gönderilmiş olan paradan artan kısımdır.)

30 Ağustos 1924 - Gazi Mustafa Kemâl, Başkomutanlık Meydan Savaşı'nın ikinci yıl dönümünde, Dumlupınar'da yapılan törendeki uzun konuşmasının sonunda, gençlere seslenerek, "Ey yükselen yeni nesil! İstikbâl sizindir. Cumhuriyeti biz tesis ettik, siz devam ettireceksiniz," dedi.
- Dumlupınar'da "Meçhul Asker" anıtının temeli atıldı.

1 Eylül 1924 - Ankara'da Musikî Muallim Mektebi kuruldu.

11 Eylül 1924 - Bursa Ticaret Borsası kuruldu.

22 Eylül 1924 - Gazi Mustafa Kemâl Paşa eşi Latife Hanım ile beraber Samsun’u ziyaret etti. Samsun'da, İstiklâl Ticaret Mektebi'nde öğretmenlerle yaptığı konuşmada, "Dünyada her şey için, medeniyet için, hayat için, muvaffakiyet için, en hakiki mürşit ilim'dir, fen'dir (teknoloji). İlmin ve fennin haricinde mürşit aramak gaflettir, cehâlettir, dalâlettir. En mühim, en esaslı nokta, terbiye meselesidir. Terbiyedir ki bir milleti ya hür, ya müstakil, şanlı, âli bir heyet-i içimaiye halinde yaşatır, ya da bir milleti esaret ve sefalete terk eder, ” dedi.

25 Ekim 1924 - Büyük TÜRK mütefekkiri, şâir ve yazar ve Ziya Gökalp (doğumu: 1875) öldü.

26 Ekim 1924 - Bazı komutanların askerlik yerine siyaseti seçmeleri nedeniyle bunalım doğdu. Kazım Karabekir Paşa, Ordu Müfettişliğinden istifa etti, yerine Ali Sait Paşa atandı.

29 Ekim 1924 - T.B.M.M., ikinci binasında Cumhuriyet'in yıldönümünü kutladı.

30 Ekim 1924 - Mustafa Kemal Paşa, Ordu Komutanlarından TBMM’deki yerlerinden istifa etmelerini istedi. Ali Fuat Paşa, Ordu Müfettişliğinden çekildi. Cafer Tayyar Paşa Milletvekilliğini tercih etti. Cevat Paşa, her iki görevden de çekildi.

1 Kasım 1924 - T.B.M.M. toplantılarına Kasım'da başladı. (Daha önce 1 Mart idi.) Mustafa Kemal Paşa, TBMM’nin 2.dönem 2.toplantı yılını, Meclis'in yeni binasında açtı. Fethi (Okyar) Bey yeniden Meclis Başkanlığına seçildi.İsmet Paşa hükûmeti kurmakla görevlendirildi.

9 Kasım 1924 - 2. İsmet Paşa Hükûmeti 19’a karşı 147 oyla güven aldı.

10 Kasım 1924 - Halk Fırkası, "Cumhuriyet Halk Fırkası" adını aldı.

17 Kasım 1924 - 10 Milletvekili Halk Fırkası'ndan ayrılarak ‘Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası' yı kurdular.

21 Kasım 1924 - İsmet Paşa, Başbakanlık'tan çekildi. Fethi (Okyar) Bey hükûmeti kurmakla görevlendirildi. (2 Mart 1925'e değin Başbakanlıkta kaldı.)

26 Kasım 1924 - Kâzım (Özalp) Paşa T.B.M.M. Başkanı oldu. (1 Mart 1935'e değin)

27 Kasım 1924 - Fethi Bey hükûmeti oybirliği ile güven oyu aldı. (2 Mart 1925'e değin görevde kaldı.)

2 Aralık 1924 - Eski Dersim mebusu Lütfi Fikri Bey beş yıl kürek cezasına mahkûm edildi. Lütfi Fikri Bey altı ay sonra affedildi.

8 Aralık 1924 Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası Başkanlığı'na Kazım Karabekir Paşa, Genel Sekreterliğine de Ali Fuat Paşa seçildi.

20 Aralık 1924 - "Kırkkilise İsminin Kırklareli'ye Çevrilmesi Hakkında Kanun" T.B.M.M.'nde kabul edildi.

29 Aralık 1924 - T.B.M.M.'nde "Bahriye Vekâleti Teşkili Hakkında Kanun" kabul edildi. Üsküdarlı İhsan Bey ilk Vekilliğe atandı.

1925 Yılı

1 Ocak 1925 - Gazi Mustafa Kemâl Konya'ya doğru yola çıktı.

3 Ocak 1925 - Türkiye-Letonya dostluk antlaşması Varşova'da yapıldı.

7 Ocak 1925 - Cumhuriyet Halk Fırkası Genel Sekreterliğine Recep (Peker) Bey Tayin edildi.

11 Ocak 1925 - Mustafa Kemâl Paşa'nın Birinci İnönü Zaferi'nin Dördüncü Yıldönümü dolayısıyla Konya'da bir konuşma yaptı ve bu zaferin inkılâb tarihimizin bir sayfası olduğunu belirtti.

30 Ocak 1925 - Fener Rum Patriği 6. Konstantin sınırdışı edildi.

11 Şubat 1925 - Doğu'da Şeyh Sait ayaklanması başladı. Eski adı ‘Genç’ olan Bingöl ilinin Ergani ilçesine bağlı Eğil bucağının Pınar köyünde başlayan ayaklanma, ilk olarak Elazığ ve oradan da Diyarbakır’a sıçradı.

14 Şubat 1925 - Kurtuluş Savaşı komutanlarından Halit (Karsıalan) Paşa , T.B.M.M.'nde Ali Çetinkaya ile silahla vuruşması sonucu öldü.

16 Şubat 1925 - Türk Hava Kurumu (Türk Tayyare Cemiyeti adı ile) kuruldu.

17 Şubat 1925 - Âşar kaldırıldı. (Köylüyü büyük sıkıntıya sokan bu vergi ürünlerden onda bir oranında alınıyordu. Ancak sadece fakir köylülerden kaldırılsa, büyük toprak ağalarından alınmaya devam etse, daha uygun olurdu.)

24 Şubat 1925 - Şeyh Sait isyanı büyüyor. Elazığ, âsiler tarafından işgâl edildi.

25 Şubat 1925 - Dinin siyasete âlet edilmemesi hakkındaki kanun kabul edildi. (Gerçek lâiklik kanunu)

26 Şubat 1925 - Fransız şirketince yönetilen Tütün Rejisi'nin kaldırılmasına ilişkin "Tütün İdare-i Muvakkatesi ve Sigara Kâğıdı İnhisarı Hakkında Kanun" T.B.M.M.'nde kabul edildi.

28 Şubat 1925 - Doğu'daki isyan dolayısıyla Meclis’te gizli celse yapıldı.

1 Mart 1925 - Tütün Rejisi kaldırıldı.

2 Mart 1925 - Fethi Bey kabinesine 60’a karşı 93 oyla güvensizlik verildi, hükûmet çekildi. Hükûmeti kurma görevi İsmet Paşa'ya verildi.
(Bu değişiklik Şeyh Sait ayaklanması konusundaki görüş ayrılıklarına bağlıdır)

3 Mart 1925 - Âsiler Ergani’yi işgal etti.

4 Mart 1925 - Takrir-i Sükûn (huzur ve güveni sağlama) Kanunu TBMM de kabul edildi. 578 sayılı Takrir-i Sükun Kanunu ile hükümete 2 yıl için olağanüstü yetki verildi. Bu kanunla Meclis biri isyan bölgesinde biride Ankara’da olmak üzere iki İstiklâl Mahkemesi kurdu. Ankara’daki mahkemenin verdiği ölüm cezaları için Meclis onayı gerekirken, Doğu'da kurulan mahkemenin kararları hemen uygulanacaktı.
- İsmet Paşa hükûmeti 23 oya karşı 154 oyla güven aldı.

6 Mart 1925 - İstanbul’da 4 gazete ve dergi Bakanlar Kurulu kararıyla kapatıldı.

8 Mart 1925 - Diyarbakır ve dolaylarında âsilerle Türk Silahlı Kuvvetleri arasında şiddetli çarpışmalar başladı.
- Adliye vekillerinden Prof. Seyit Bey öldü.

9 Mart 1925 - Bakanlar Kurulu Kararı ile 2 gazete daha kapatıldı.

5 Nisan 1925 - Şeker Fabrikaları'nın kurulması ile ilgili kanun T.B.M.M.'nde kabul edildi.

12 Nisan 1925 Doğu isyanının elebaşlarından Şeyh Said yakalandı.

13 Nisan 1925 - Ankara İstiklal Mahkemesinin emriyle Terakkiperver Fırkası üyelerinin evleri arandı.

16 Nisan 1925 - Tanin gazetesi kapatıldı.

17 Nisan 1925 - Ankara-Yahşihan demiryolu işletmeye açıldı.
- Gazeteci Hüseyin Cahit (Yalçın) Bey tutuklandı.

19 Nisan 1925 - "Cumhuriyet'in İlân günü olan 29 Teşrinievvel (Ekim) Gününün Millî Bayram Addi Hakkında Kanun" T.B.M.M.'nde kabul edildi.
- T.B.M.M.'nde "Ticaret Sanayi ve Maadin Bankası Kanunu" kabul edildi.

20 Nisan 1925 Sıkıyönetim 7 ay daha uzatıldı.
- İstiklal Mahkemelerinin çalışmaları 6 ay daha uzatıldı.

22 Nisan 1925 - T.B.M.M.'nde "Ticaret ve Sanayi Odaları Kanunu" kabul edildi.
- T.B.M.M.'nde "Kadastro Kanunu" kabul edildi.

1 Mayıs 1925 - "American Board" Teşkilâtı ilk başvurusunu yaparak I. Cihan Savaşı sırasında kapatılan Amerikan misyoner okullarının tekrar açılmasına izin verilmesini istedi. (1914 yılında Türk topraklarındaki Amerikan okullarının sayısı 426 olup, 17 misyoner merkezi ile 9 tane de Amerikan hastanesi bulunmaktaydı. Ayrıca çoğu papazlar ve rahibelerin yönetiminde İngiliz, İtalyan, Alman ve Fransız misyoner okulları da vardı.)
- Adana’da şiddetli bir deprem oldu.

5 Mayıs 1925 - Ankara'da Gazi Orman Çiftliği'nin kurulması için işe başlandı.
- Yunanistan'daki Ermeni komitecilerinin Gazi Mustafa Kemâl'i öldürmekle görevlendirdikleri Manok Manukyan Ankara'da idam edildi.

7 Mayıs 1925 - Gazeteci Hüseyin Cahit (Yalçın) Bey’e Ankara İstiklâl Mahkemesi tarafından ömür boyu Çorum İlinde sürgün cezası verildi.

3 Haziran 1925 - Ankara İstiklal Mahkemesinin teklifi ile, Takrir-i Sükun Kanunu’na dayanılarak, Terakkiperver Fırkası’nın kapatılmasına, Bakanlar Kurulu'nca karar verildi.

21 Haziran 1925 - Türkiye-Yunanistan Anlaşması Ankara’da imzalandı.

28 Haziran 1925 - Şeyh Sait ile 46 adamı, Diyarbakır İstiklâl Mahkemesi'nce idama mahkûm edildi.

29 Haziran 1925 : Diyarbakır İstiklâl Mahkemesi'nin ölüm kararları yerine getirildi. Güney bölgesinde tekkeler kapatıldı.

5 Ağustos 1925 - Gazi Mustafa Kemâl Paşa, Latife (Uşaklıgil) Hanımdan ayrıldı. (29 Ocak 1923’te evlenmişlerdi.)

11 Ağustos 1925 : Ahmet Emin (Yalman) Bey tutuklandı ve Vatan gazetesi kapatıldı.

25 Ağustos 1925 - Gazi Mustafa Kemâl Paşa,Kastamonu Belediye salonunda halka seslendi. “…Biz her yönden medenî insan olmalıyız. Çok acılar gördük. Bunun sebebi, dünyanın durumunu anlamayışımızdır. Fikrimiz, zihniyetimiz tepeden tırnağa kadar medenî olacaktır. Şunun bunun sözüne ehemmiyet vermeyeceğiz. Bütün TÜRK ve İSLÂM ÂLEMİ'ne bakın; zihniyetlerini, fikirlerini medeniyetin emrettiği değişme ve yükselmeye uyduramadıklarından ne büyük felâket ve ıstırap içindedirler. Bizim de şimdiye kadar geri kalmamız ve en nihayet son felâket çamuruna batışımız bundandır… Behemehal ileri gideceğiz, buna mecburuz. Millet açık olarak bilmelidir, medeniyet öyle kuvvetli bir ateştir ki, ona uzak kalanları yakar, mahveder. İçinde bulunduğumuz medeniyet ailesinde, lâyık olduğumuz mevkii bulacak ve koruyacak ve onu yücelteceğiz. Refah, saadet ve insanlık bundadır," dedi. Bu dediklerinde bir tek eksik vardı. TÜRK ve İSLÂM ÂLEMİ'nin geri kalışında emperyalist hıristiyan Batılılar gibi sömürgeci olmayışları, onlarla bu konuda yarışamadıklarının etkisi büyüktü.

27 Ağustos 1925 - Mustafa Kemâl Paşa şapka ile İnebolu Türkocağı'na geldi. Gazi Paşa, İnebolu Türk Ocağı’nda, fes ve çarşaf ile ilgili konuşma yaptı: “Efendiler! Türkiye Cumhuriyeti'ni tesis eden TÜRK halkı, medenîdir. Fakat ben, sizin öz kardeşiniz, arkadaşınız, babanız gibi söylüyorum. Medeniyim diyen Türkiye Cumhuriyeti halkı, fikriyle, zihniyetiyle medenî olduğunu ispat ve izhar etmek mecburiyetindedir… Bizim kıyafetimiz medeni midir? (Hayır sesleri). Bizim kıyafetimiz medenî ve beynelmilel midir? (Hayır sesleri).” Kastamonu seyahati boyunca, böyle kıyafet inkılâbı ile ilgili konuşmalar yaptı. Şapkayı tanıttı... (Aslında medeniyet düzgün ve temiz kıyafetledir. Kimse kimono giyen Japonlar'a gayrımedenî diyemez! Bu ifadeler MUSTAFA KEMÂL'in "Biz de Batılıyız, ha!" imajını verme çabasındandır))

28 Ağustos 1925 - Gazi Paşa, Taşköprü’yü ziyaret etti. Halkla kıyafet konusunda konuştu. Ertesi günü gençler ve memurlar terzilerin bezden diktikler şapkalarla dolaşıyorlar ve fesli kimseleri Kasabaya sokmuyorlardı.

30 Ağustos 1925 - Gazi Mustafa Kemâl Paşa, Kastamonu gezisinin son gününde halka tekrar seslendi. “Efendiler ve ey Millet! İyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti, şeyhlerin, dervişlerin müritlerin ve mensuplarının memleketi olamaz. En doğru ve en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır,” dedi.

1 Eylül 1925 - Ankara'da Birinci Türk Tıp Kongresi toplandı.

2 Eylül 1925 - Tekke ve türbelerin kapatılmasına, dini kıyafetlere ve memurların şapka giymesine dair Bakanlar Kurulu kararı yayınlandı.
- Sivas'ta bir kısım halk şapka ve tekkeler konusunda ayaklandı.
(Bunlar daha sonra İstiklâl Mahkemesi'nce cezalandırıldılar.)

4 Eylül 1925 - İstanbul'da bir baloda TÜRK Kadınları ilk kez güzellik yarışmasına katıldı.

13 Eylül 1925 - Gazi Mustafa Kemâl, Elâzığ İstiklâl Mahkemesi'nde vatana ihanet suçu ile mahkum edilen gazetecileri bağışladı.

1 Ekim 1925 - Bursa dokuma fabrikası, Gazi Mustafa Kemâl'in konuşmasıyla açıldı.

11 Ekim 1925 - İcra Vekilleri Heyet-i Celilesi'nin 2626 Numaralı ve 11 Teşrinievvel 1341 Tarihli Kararnamesi yayınlandı: "Resmî Merasimde Giyilecek Elbise ve Teferruatı Hakkında Talimatname" (Frak, silindir şapka, v.b.)

5 Ekim 1925 - İstanbul Darphanesi'nde ilk Cumhuriyet altını basıldı.

14 Ekim 1925 - Gazi Mustafa Kemâl, İzmir Erkek Muallim Mektebi'nde yaptığı konuşmada, "En mühim, en esaslı nokta, terbiye meselesidir.Terbiyedir ki bir milleti ya hür, ya müstakil, şanlı, âli bir heyet-i içtimaiye halinde yaşatır, ya da bir milleti esaret ve sefalete terk eder. Milletleri kurtaranlar yalnız ve ancak muallimlerdir," dedi.
- Türkiye’de ilk betonarme köprü, Menderes Nehri üzerinde yapıldı.

15 Ekim 1925 - İstanbul Erkek Lisesi 10. sınıf öğrencilerinin, arapça öğretmeni Tahir Bey’in sandalyesine iğne yerleştirmeleri ve suçluyu söylememeleri üzerine olay büyüdü. Basın günlerce bu konuyu işledi. Disiplin Kurulu sınıfın tüm mevcudu olan 46 öğrenciye, okuldan uzaklaştırma cezası verdi. Karar, Bakanlık'ça da onaylandı. Öğrencilerin cezası ertesi sene affedilerek tekrar okullarına dönmelerine izin verildi.

21 Ekim 1925 - 1926 yılı bütçesinde gelir 218 milyon TL olarak hesaplandı.

2 Kasım 1925 - Kastamonu Halkı, Gazi Paşa Hazretleri'nin ömrü boyunca Cumhurbaşkanı kalmaları için TBMM’ye teklifte bulundular.

5 Kasım 1925 - Ankara Hukuk Mektebi açıldı.

14 Kasım 1925 - Gazi Mustafa Kemâl'in Mütareke sıralarında Şişli'de oturduğu eve bir plâka kondu.

16 Kasım 1925 - Samsun-Sivas ve Ankara-Kayseri-Sivas demiryollarının inşasına dair kanun kabul edildi.

20 Kasım 1925 - Yahşiyan-Yerköy demiryolu işletmeye açıldı.

21 Kasım 1925 - TBMM tarafından sıkıyönetim 1 yıl uzatıldı.

22 Kasım 1925 - İstanbul Darülfünûnu'na İnkılâb Tarihi kürsüsü ve bir inkılâb müzesi kurulması konusunda Edebiyat Fakültesi meclisinde karar alındı.

23 Kasım 1925 -Şûra-yı Devlet (Danıştay) yeniden kuruldu.

25 Kasım 1925 - Şapka Kanunu çıktı. (1 adet ret oyu kullanıldı).
- Erzurum’da bazı kişilerin şapka aleytarı gösteri yapmaya kalkışmaları üzerine şehirde 1 ay süre ile sıkıyönetim ilan edildi. 80 kişi tutuklandı. Tutuklananlardan bazıları ölüm cezasına çarptırıldı.

27 Kasım 1925 - Maraş’ta yine bazı kişilerin gösterisi oldu. 40 kişi tutuklandı.

28 Kasım 1925 - Rize’de şapka aleyhtarı gösteriler oldu. 82 kişi tutuklandı, 8 kişi ölüm cezasına çarptırıldı.

29 Kasım 1925 - Sivas’ta bazı kişilerin gösterisi anında bastırıldı... (Şapka için bu kadar çıngar çıkması, ısrar edilmesi anlaşılır gibi değildir.)

30 Kasım 1925 - Tekke ve Zaviyeler ile türbelerin kapatılmasına ve türbedarlar ile bazı ünvanların men ve ilgasına dair kanun yürürlüğe girdi.

8 Aralık 1925 - Maarif Vekaleti "Türk Birliğini Parçalamaya Çalışan Cereyanlar" üzerine bildiri yayınladı. (Kürt, Laz, Çerkez, Kürdistan, Lazistan adlarının kullanılmaması, bu konularda mücadele edilmesi istendi.)

9 Aralık 1925 - T.B.M.M.'nde "Yerli Kumaştan Elbise Giyilmesine Dair Kanun" kabul edildi.

17 Aralık 1925 - Türk-Sovyet tarafsızlık ve saldırmazlık antlaşması ve bağlı üç protokol Paris'te imzalandı.
(S.S.C.B. bu antlaşmayı 7 Kasım 1945'te bozdu.)

21 Aralık 1925 - Maarif Vekili Hamdullah Suphi (Tanrıöver) Bey’in yerine Necati Bey atandı.

26 Aralık 1925 - Günün 24 saate taksimine dair kanun kabul edildi. Milletlerarası saat ve takvimin kabulü hakkında Kanun kabul edildi.

1926 Yılı

1 Ocak 1926 - Takvim ve saatte yapılan değişiklik yürürlüğe girdi.

10 Ocak 1926 - Ankara İstiklâl Mahkemesi, "Kasap" nâmıyla mâruf Albay Osman ve yardımcılarını karısını öldürmek ve karışıklık çıkarmak suçundan ölüme mahkûm etti.

14 Ocak 1926 - Nâfıa (Bayındırlık) Vekili Süleyman Sırrı Bey öldü, yerine Behiç Bey atandı.

18 Ocak 1926 - İstanbul Belediye Başkanı Operatör Emin Bey öldü, yerine Muhittin (Üstündağ) Bey atandı.

30 Ocak 1926 - Türkiye-Şili dostluk antlaşması imzalandı.
- İstanbul Milletvekili Dr. Adnan (Adıvar) milletvekilliğinden istifa etti. Halide Edib'in kocasdır. Mustafa Kemâl ile anlaşmazlığa düşmüşlerdi.

11 Şubat 1926 - İstanbul'da Mahmut (Soydan) "Milliyet" gazetesini çıkarmaya başladı.
(Bugünkü "Milliyet" değildir. 1935'te "Tan" adı ile yayınını sürdürmüştür. Bugünkü "Milliyet" 3 Mayıs 1950'de çıktı.)

13 Şubat 1926 - Konya’da Mevlâna Celâleddin-i Rumî Türbesi'nin müze haline getirilmesine karar verildi.

17 Şubat 1926 - İsviçre'den alınıp acele ile tercüme edilen Medenî Kanunu'nun maddeleri oylanmadan kabul edildi. (Kadının medeni haklara kavuşması, çok evliliğin yasaklanması, hukuk düzeninin Batı'ya benzetilmesi bu kanunla geldi. Aslında Mustafa Kemâl Mecelle'nin ele alınıp, güne uygun hale getirilmesini istemişti. Komisyon İsviçre Medeni Kanunu'nu tercih etmiş, İsmet Paşa maddelere geçmeden kitabı kaldırıp "kabul edenler, etmeyenler.. kabul edilmiştir" diyerek işi oldu-bittiye getirmiştir.)

28 Şubat 1926 - İstiklal Mahkemelerinin çalışmaları 7 Eylül 1926 tarihine kadar uzatıldı.

1 Mart 1926 - Yeni "Türk Ceza Kanunu" kabul edildi. (O da mafyası ile meşhur İtalya'dan alınmıştı.)

3 Mart 1926 - T.B.M.M.'de "Hâkimler Kanunu" kabul edildi.

14 Mart 1926 - Gazi Mustafa Kemâl'in hatıraları, Ankara'da "Hâkimiyet-i Milliye", İstanbul'da "Milliyet" gazetesinde yayımlanmaya başlandı. 15 Mart’tan itibaren de Cumhuriyet gazetesi yayınlanmaya başladı.
- İstanbul Milletvekilliğinden istifa eden Dr. Adnan (Adıvar)’ın yerine 9. Kolordu eski komutanlarından İhsan Paşa seçildi.

17 Mart 1926 - T.B.M.M.'de "Demir Sanayinin Tesisine Dair Kanun" kabul edildi.

18 Mart 1926 - Antalya’da büyük bir deprem oldu.

22 Mart 1926 - "Memurîn Kanunu" T.B.M.M.'de kabul edildi.
Türk Dili Akademisi'ne dair kanun kabul edildi. - Müskirat inhisarının (İçki tekeli) devlete geçmesine dair kanun kabul edildi.

24 Mart 1926 - Türkiye'de petrol arama ve işletilmesinin devletçe yönetilmesini öngören kanun T.B.M.M.'de kabul edildi.

1 Nisan 1926 - T.B.M.M.'de "Zafer Bayramı Kanunu" ile 30 Ağustos günü bayram olarak kabul edildi.

10 Nisan 1926 - "İktisadî Müesseselerde Mecburî Türkçe Kullanılması Hakkında Kanun" T.B.M.M.'de kabul edildi. İngilizce, Fransızca devreden çıktı. (Bu tabii "kürtçe de kullanılamaz" demektir.)

11 Nisan 1926 Hükûmet, İtalya Başbakanı Mussolini’nin Doğu Akdeniz ile ilgili demeci üzerine, kısmî seferberlik kararı aldı.

17 Nisan 1926 - Ankara’da, Musul konusu ile ilgili görüşmelere başlanıldı.

19 Nisan 1926 Türkiye sahillerinde nakliyat-ı bahriye (Kabotaj) ve limanlarla, karasuları dahilinde icra-yı sanat ve ticaret hakkındaki kanun kabul edildi. (1 Temmuz 1926’dan itibaren Kabotaj Bayramı olarak kutlanacaktır.)

22 Nisan 1926 - "Borçlar Kanunu" T.B.M.M.'de kabul edildi.

23 Nisan 1926 - Samsun-Kavak Demiryolu işletmeye açıldı.

7 Mayıs 1926 - Gazi Mustafa Kemâl yurt gezisine çıktı.

13 Mayıs 1926 - T.B.M.M'de "Sıtma Mücadelesi Kanunu" kabul edildi.

16 Mayıs 1926 - Son Osmanlı Padişahı, 6. Mehmet Vahdettin, İtalya’nın San Remo şehrinde sefalet içeinde öldü. (doğumu: 1861) Cenazesi parasızlıktan bir üre rehin kaldı. Sonra Şam'da defnedildi. . Osmanlı'nın 36. ve son padişahıdır, Abdülmecit’in en küçük oğlu, Sultan 2. Abdülhamid'in kardeşidir. Söylendiği gibi vatan haini falan da değildir.

17 Mayıs 1926 - İstanbul’da, Turkische Post gazetesi yayınlanmaya başladı.
- Ticaret Vekili Ali Cenani Bey’in yerine Rahmi Bey atandı.

18 Mayıs 1926 - İstiklâl Mahkemeleri’nin görev süresi 7 Mart 1927 tarihine kadar uzatıldı.

21 Mayıs 1926 - Ankara'da Musul görüşmeleri başladı.

22 Mayıs 1926 - T.B.M.M'de "Emlâk ve Eytam Bankası Kanunu" kabul edildi.

26 Mayıs 1926- "Mücadele-i Milliye'ye İştirak Etmeyen Memurîn Hakkında Kanun" T.B.M.M'de kabul edildi.

28 Mayıs 1926 - Ödemiş'te, İlk Kurşun Anıtı açıldı.
(Dönmeler, yani Sabatayistler ilk kurşunun İzmir'in işgâl edildiği 15 Mayıs 1919'da gazeteci Dönme Hasan Tahsin tarafından atıldığını öne sürmüşler, ve Türkler'i de buna inandırmışlardır... Millî Mücadele'nin ilk kurşunu 19 Aralık 1918'de Adana-Dörtyol, Özerli köyünü işgâle gelen Ermeni hainlerle takviye edilmiş Fransız müfrezesine karşı atılmış, müfreze 15 ölü vererek geri çekilmek zorunda kalmıştır. 30 Ekim 1918'de işgâl edilmeye başlayan ülkemizde 7 ay hiç bir direnme olmadığını öne sürmek, Türk Milleti'ne hakarettir!)

31 Mayıs 1926 - T.B.M.M'de "İskân Kanunu" kabul edildi.
- Türkiye-SSCB (Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği) Antlaşması imzalandı.

2 Haziran 1926 - T.B.M.M'de "Genel Nüfus Sayımı" konulu kanun kabul edildi.

5 Haziran 1926 tarihinde İngiltere ile Musul konusunda Ankara Antlaşması imzalandı. Antlaşma maddelerine göre
- Musul Irak'a ait olacak,
-Irak Musul'dan elde ettiği petrol gelirinin % 10'unu 25 yıllık bir süre için Türkiye'ye verecek, (TÜRKİYE bu parayı 4 yıl boyunca almış, 1930'da kalan 21 yıllık hakkından ise 500.000 Sterlin karşılığı İngiltere lehine vazgeçmiştir. Çünkü dünyada "Büyük Buhran" vardı, TÜRKİYE de para sıkıntısı çekiyordu.)
- Hakkari sınırında Türkiye lehine düzeltme yapılacaktı.

15 Haziran 1926 - İzmir seyahati sırasında Gazi Mustafa Kemâl Paşa’ya suikast hazırlığında olan eski Lazistan Milletvekili Ziya Hurşit ve adamları, kendilerini suikasttan sonra Yunanistan’ın Sakız adasına kaçıracak olan motorcu Şevki’nin İzmir Valisi Kazım Dirik’e ihbarıyla yakalandılar.

18 Haziran 1926 - Ankara İstiklâl Mahkemesi, İzmir’de görevlendirildi.

20 Haziran 1926 - Suikast girişimiyle ilgili olarak, Ankara’da İstiklâl Mahkemesi’nin talimatıyla geniş ölçüde tutuklamalar yapıldı. Tutuklananlar arasında Milletvekillerinin ve Ordu Komutanı paşaların da bulunması heyecanı artırdı. Şark Fatihi Kâzım Karabekir Paşa da tutuklananlar arasında idi. Başbakan İsmet Paşa, Emniyet Müdürü'ne emir vererek Kâzım Karabekir Paşa’yı serbest bıraktırdı. TBMM’nin kararı olmadan Milletvekillerinin tutuklanmaması lâzımdı. İstiklâl Mahkemesi ise; “TBMM adına yargı yetkisini kullandığını” ileri sürerek, işine karışan İsmet Paşa’nın da tutuklanmasına karar verdi. Ancak İsmet tutuklanmadı.

26 Haziran 1926 - Rodos'taki deprem Antalya’da da hissedildi.

1 Temmuz 1926 - Türkiye, Uluslararası Cenevre Antlaşması’na katıldı.
- İlk Kabotaj Bayramı kutlandı.

4 Temmuz 1926 - Kâzım Karabekir Paşa ve Ali Fuat Paşa, İzmir’de İstiklâl Mahkemesi’nde sorguya çekildiler.

5 Temmuz 1926 - İstiklâl Mahkemesi ile araları açılan Başbakan İsmet Paşa, tutuklama kararı üzerine, Mustafa Kemâl Paşa’nın tavsiyeleriyle İzmir’e geldi. İstiklâl Mahkemesi heyetiyle ayrı ayrı görüştü. Yapılmakta olan işlemlerin usûle uygun olduğu taraflarca kabul edildi.

13 Temmuz 1926 - İzmir suikastı karara bağlandı: Eski Lazistan Milletvekili Ziya Hurşit, İzmir Milletvekili Şükrü, Saruhan Milletvekili Halis Turgut, İstanbul Milletvekili İsmail Canbulat, Erzurum Milletvekili Emekli Tümgeneral Rüştü Paşa (Kurtuluş Savaşı komutanlarından), Trabzon Milletvekili Hafız Mehmet, Sarı Efe Edip, Emekli Teğmen Çopur Hilmi, Emekli Baytar Albay Rasim, Laz İsmail, Gürcü Yusuf, Eski Ankara Valisi Abdülkadir ve Kara Kemâl ölüm cezasına çarptırıldılar. 13 ölüm cezası, gece yarısı infaz edildi. (Kara Kemâl firarda idi, 27 Ağustos 1926 günü intihar etti.)

Kâzım Karabekir Paşa, Ali Fuat (Cebesoy) Paşa, Refet (Bele) Paşa, Cafer Tayyar Paşa, Mersinli Cemal Paşa ve Milletvekilleri Faik Bey, Sabit Bey, Halet Bey, Feridun Bey, Fikri Bey, Kâmil Zeki Bey, Bekir Sâmi Bey, Besim Necati Bey, Münir Hüsrev Bey beraat ettiler.

1 Ağustos 1926 - Ankara’da İstiklâl Mahkemesi, suikast davasının 2. bölümüne başladı. Sanıkların çoğu eski İttihat ve Terakki Fırkası mensubuydu. Zaten "İzmir Suikasti" davası, Mustafa Kemâl'in İttihatçılar'ı tasviye davasıdır.

2 Ağustos 1926 - Lotus isimli Fransız gemisi, Türk sularında Bozkurt adlı Türk gemisini batırdı. Çarpışma, uluslararası bir davanın doğmasına sebep oldu.

26 Ağustos 1926 - Ankara İstiklâl Mahkemesi kararını açıkladı: Eski Maliye Nazırı Cavid, Dr.Nazım, Milletvekili Hilmi, ölüm cezasına çarptırıldı. Gazeteci Hüseyin Cahit (Yalçın) beraat etti. Rauf (Orbay) ve eski İzmir Valisi Rahmi Bey gıyaben 10’ar yıl kalebentliğe mahkum edildiler. Salih Kaya ve Ali Osman da 10’ar yıl hapis cezası aldılar. Diğer 37 sanık ise beraat ettiler. Ölüm kararları gece yarısı infaz edildi.

23 Ağustos 1916 - İstanbul Sarayburnu’nda heykeltıraş Kriepel tarafından yapılan Gazi heykeli törenle açıldı. (İlk Gazi heykeli .)

27 Ağustos 1926 - Kara Kemâl saklandığı tavuk kümesinde yakalanacağını anlayınca intihar etti. Olay Kemâl Tahir'in "Kurt Kanunu" kitamında gayet güzel anlatılır.)

1 Eylül 1926 - İzmir suikastını haber veren Şevki’ye 6.500 lira ikramiye verildi.

11 Eylül 1926 - Ankara’da otomatik telefon işletmeye açıldı.

22 Eylül 1926 - İstanbul Kurtuluş’ta çıkan yangında 207 ev ve dükkan yandı.

4 Ekim 1926 - Medenî Kanun, Borçlar Kanunu ve Ticaret Kanunu yürürlüğe girdi.

6 Ekim 1926 - Kayseri Uçak Montaj Fabrikası açıldı.

1 Kasım 1926 - Refet (Bele) Paşa milletvekilliğinden çekildi.

22 Kasım 1926 - TBMM, Güneydoğu Anadolu’da sıkıyönetimi 23 kasım 1927 tarihine kadar uzattı.

26 Kasım 1926 - Alpullu Şeker Fabrikası hizmete açıldı.

5 Aralık 1926 - İzmir’de Suikast davasında suçsuz bulunan Paşalar emekliye sevk edildi.

17 Aralık 1926 - Uşak Şeker Fabrikası hizmete açıldı.

1927 Yılı

4 Ocak 1927 - Şâir Süleyman Nazif (doğumu :1870) öldü.

18 Ocak 1927 - Lozan Barış Antlaşması, Amerikan Senatosu'nda 34'e oya karşı 50 oyla reddedildi.

17 Şubat 1927 - Lozan'daki anlaşmaları kabul etmeyen Amerika Birleşik Devletleri ile, yeniden siyasî ilişkilerin kurulması için notalar alınıp verildi. Adamlar Sevr'i kabul ettiremedikleri, bir Ermenistan ve bir Kürdistan kurduramadıkları için kudurup duruyorlardı. Hâlâ da vazgeçmiş değillerdir.

2 Mart 1927 - ”Takrir-i Sükûn Kanunu”nun ikinci maddesini değiştiren, ve kanunu iki yıl daha uzatan kanun TBMM’de kabul edildi.

7 Mart 1927 - İstiklâl Mahkemeleri kaldırıldı.

10 Nisan 1927 - Yerköy-Kayseri Demiryolu işletmeye açıldı.
- Binaların numaralandırılmasına ve sokakların adlandırılmasına dair kanun kabul edildi.

25 Mayıs 1927 - Türkiye-Meksika dostluk antlaşması imzalandı.

28 Mayıs 1927 - “Lozan’da Akdolunan Aff-ı Umumî Beyanname ve Protokolünde Mevzubahis 150 Kişilik Listede İsimleri Muharrer Eşhası Türkiye Tabiiyetinden İskatı Hakkında Kanun” TBMM’de kabul edildi. (Vatandaşlıktan çıkarıldılar.)

29 Mayıs 1927 - Ankara-Kayseri demiryolu İsmet Paşa tarafından hizmete açıldı.

1 Haziran 1927 - Devlet Demiryolları ve Limanları İdaresi kuruldu.

16 Haziran 1927 - TBMM’de Yedek Subaylarla ilgili kanun kabul edildi.

18 Haziran 1927 - TBMM’de “Hukuk Usûlü Muhakemeleri Kanunu” kabul edildi. (Bu kanun, CMUK ile dejenere edildi.)

20 Haziran 1927 - TBMM’den “Ziraat ve Baytar Enstitüleri ile Âli Mektepleri Tesisine ve Ziraat Tedrisatının Islâhına Dair kanun” kabul edildi.

21 Haziran 1927 - TBMM’de “Küçükleri Muzır Neşriyattan Korumu Kanunu” kabul edildi.

25 Haziran 1927 - Yozgat ilinin adı TBMM’nce Bozok olarak değiştirildi. Ama fazla tutulmadı.

27 Haziran 1927 - TBMM’de “Umumi Müfettişlikler Teşkiline Dair Kanun” kabul edildi.

30 Haziran 1927 - Gazi Mustafa Kemâl, İsmet İnönü ve Kazım Özalp askerlikten emekliye ayrıldılar.

1 Temmuz 1927 - Gazi Mustafa Kemâl Paşa, Kurtuluş Savaşı’ndan sonra ilk defa İstanbul’a geldi. (16 Mayıs 1919'da ayrılmıştı.)

4 Temmuz 1927 - Gazi Mustafa Kemâl Paşa, İsmet (İnönü) Paşa ve Kâzım (Özalp) Paşa Ordudan ayrıldılar.

2 Ağustos 1927 - Milletlerarası Lahey Adalet Divanında Bozkurt-Lotüs deniz kazası davasının görüşülmesine başlandı.

27 Ağustos 1927 - Gazi Mustafa Kemâl’e suikast hazırlamak üzere Sisam Adası’ndan Anadolu’ya geçen Hacı Sâmi ölü, arkadaşları yaralı olarak yakalandı.

8 Eylül 1927 - Gazi Paşa’nın ilk hastalığı ortaya çıktı. Almanya’dan Prof. Dr. Von Romberg ve Prof. Dr. Kraus davet edildi.

9 Eylül 1927 - Samsun-Havza demiryolu hizmete açıldı.

10 Ekim 1927 : Memurların maaşı ilk defa peşin olarak ödendi.

12 Ekim 1927 - Amerika Birleşik Devletleri’nin İlk Türkiye Büyükelçisi Joseph C.Grew, Ankara’dan Gazi Mustafa Kemâl’e itimatnamesini sundu. böylece Lozandan 3 yıl sonra A.B.D., TÜRKİYE'yi tanımış oldu.
(Bu kişi sonra hatıralarını yazmıştır.)

15 Ekim 1927 - Gazi M. Kemal Paşa, CHP Büyük Kongresinde, görüşmelerden sonra söz alarak 6 gün boyunca 6'şar saat okumak suretiyle (36 saatte) tarihi söylevlerini verdi. 19 Mayıs 1919'dan başlayarak Kurtuluş Savaşını anlatan bu söylev daha sonra NUTUK adı altında kitaplaştırıldı.

19 Ekim 1927 - Gazi Mustafa Kemâl şahsî mülklerini C.H.P.’ye bırakacağını söyledi. (Bu mülkün tamamı kendisine yapılan bağışlardan oluşmuştur.)

28 Ekim 1927 - Türkiye’de birinci genel nüfus sayımı yapıldı. (Sonuç: 13.648.270 kişi)

1 Kasım 1927 - TBMM’nin üçüncü dönemi açıldı. Gazi Mustafa Kemâl ikinci kez Cumhurbaşkanı seçildi.

3 Kasım 1927 - İsmet Paşa bazı bakanları değiştirdi. Dahiliye Vekili Şükrü (Kaya) Bey, Milli Müdafaa Vekili Abdülhalik (Renda) Bey, Maliye Vekili Şükrü (Saraçoğlu) Bey oldu.
- Küstah Amerikan Büyükelçisi Grew, savaş sırasında geçici olarak kapatılmış bulunan Amerikan misyoner okullarının yeniden açılması için bir muhtıra verdi. (O tarihte İzmir’de Milletlerarası Yüksek Öğretim Enstitüsü -International College- ile, 8 ilk ve orta okul düzeyinde Amerikan kurumu mevcuttur, ama hepsi kapalıdır.)

4 Kasım 1927 - Afgan Kralı Amanullah Han, Ankara’da Gazi Mustafa Kemâl’i ziyaret etti.
- Gazi Mustafa Kemâl Ankara Etnografya Müzesi önünde ve Yenişehir’de dikilen heykellerinin açılışını yaptı.

8 Kasım 1927 - İstanbul ve İzmir’de bazı komünistler tutuklandı.

13 Kasım 1927 - Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Aras Amerikan Elçiliği'ne "okulların açılmasının yararlı olup olmadığının Maarif Vekâleti tarafından incelendiğini, ve gerekirse bu okulların Devlet tarafından satın alınacağını" bir mektupla bildirdi. Telâşa kapılan Büyükelçi Grew bir mektupla "önce okulların açılmasını, sonra satın alınma meselesinin görüşülmesini" istedi.

16 Kasım 1927 - Bünyan Mensucat Fabrikası açıldı.

23 Kasım 1927 - Doğu Bölgesi'nde sıkıyönetim kaldırıldı.

24 Kasım 1927 - Ankara Taşhan’da (Ulus), heykeltıraş Kriepel tarafından yapılan Zafer Anıtı törenle açıldı.

27 Kasım 1927 - Güneydoğu’da 8 ili kapsayan bir Genel Müfettişlik kuruldu. Müfettişliğe İbrahim (Tali Öngören) Bey atandı.

17 Aralık 1927 - ‘Ceride-i Resmiyye’ 763.sayıdan itibaren ‘Türkiye Cumhuriyeti Resmî Gazete’ adıyla yayınlanmaya başladı.

24 Aralık 1927 - Yavuz savaş gemisinin onarımı ile ilgili yolsuzluk dedikoduları üzerine İsmet Paşa’nın teklifi ile Bahriye Vekili İhsan Bey aleyhinde TBMM, Araştırma Komisyonu kuruldu.

25 Aralık 1927 - İlk kadın avukat Süreyya Ağaoğlu göreve başladı.

> KRONOLOJİ - 3 <> MİLLÎ MÜCÂDELE DÖNEMİ <> LOZAN BARIŞI <> İÇİNDEKİLER <