Ultrasonografi gebelikte kullanımı giderek artan ve doğum hekimliği içine anne karnındaki bebeğin muayenesini de katması nedeni ile bir devrim oluşturan bir işlemdir. Artık günümüzde en sık kullanılan tetkiklerden birisi olmuştur. Bu durumun en önemli sebepleri ultrasonografinin bebek ve anne için zararlı etkilerinin olmaması, radyasyon içermemesi, ağrısız olması ve girişimsel cerrahi bir işlem olmamasıdır.

Gebelikte kullanım alanları giderek artan ultrasonografi bir çok anne-baba için çocuklarının daha doğmadan görmeleri, cinsiyetlerinin belirlenmesi, ekranda görülen ufak bir küçük el ile uyanan bir coşku, bir tebessüm anlamına gelmekte, ailenin çocukları ile birbirlerine olan bağlarını güçlendirmektedir. Doktor için ise anlamı çok daha farklıdır :
Gebelik tanısının konulması, bebek sayısının belirlenmesiGebelik haftasının ve bebeğin yaşının tam olarak belirlenmesiBebeğin büyüme ve gelişiminin değerlendirilmesiBebek hareketlerinin izlenmesi, cinsiyet tayiniGebelik sırasında gelişebilecek komplikasyonların saptanmasıBebeğin bazı sakatlıkları ve hastalıklarının tanısı Amniyosentez, koryonik villüs aspirasyonu (CVS) gibi işlemler sırasında rehberlikAnnenin rahim, yumurtalıklarının değerlendirilmesiErken doğum tehlikesi durumunda rahim ağzının değerlendirilmesiBebeğin eşinin (plasenta) yeri, suyunun (amniyon sıvısı) miktarının değerlendirilmesiKan uyuşmazlığı, çeşitli genetik hastalıklar için tarama ve gerekirse anne karnında tedavi

Dolayısıyla hekim bu yöntem ile daha önceleri hiçbir şekilde ulaşamadığı bebekle çok daha yakın ilişki kurabilmekte, ondan bilgiler toplayarak bebeği belli bir noktaya dek muayene edebilmekte ve hatta bazı durumlarda tedavi de edebilerek yaşamını kurtarabilmektedir. Ancak hemen bu noktada çok önemli bir ayrıntı mevcut olup üzerinde dikkatle durulmalıdır. Ultrasonografinin limitleri vardır, yani gerek kullanımdan, gerek cihazların farklı imkanlar sunabilmelerinden ya da muayenenin yapıldığı haftaya özgü görüntüleyebilme şartlarından dolayı elde edilecek sonuçlar farklılıklar arz etmektedir. Önemle üzerinde durulması icap eden ve hem hekim hem de hastaların iyice bilmelerinde yarar görülen nokta ultrasonografinin tek başına sihirli bir cihaz olmadığı, her türlü sorunun üstesinden gelebilecek ya da teşhis koyabilecek özellikli bir yöntem olmadığıdır. Elde edilenlerin bir sınırı olduğu gibi, bakılan gebelik haftasında henüz ortaya çıkmamış bir problem, bir komplikasyon, bebeğin duruşundan dolayı görülmesi mümkün olamayan bir sorun her zaman olabilir. Ayrıca çok üstün kaliteli cihazlar ile alınabilecek sonuçlara orta ya da alt kalitede bir cihazla da ulaşmak mümkün değildir. Doğal olarak , cihaz kalitesinden söz edildiği gibi bakan kişinin eğitiminden ve deneyiminden de söz etmek gerekmektedir. Uzmanlık eğitimi sırasında alınan standart obstetrik sonografi bilgisi üzerine uzmanlık sonrası üst düzey eğitim alınmadığı takdirde ultrasonografi uygulamasından elde edilecek bilgiler ancak sadece belirli temel bilgileri içerecektir. Ayrıntılı bilgiler ancak uzmanlık sonrası eğitimler ile ve belirli merkezlerdeki Perinatoloji (Maternal-Fetal Tıp) Bilim Dalları ve Üniteleri çalışmalarına iştirak sonrası kazanılabilmekte ve sürekli eğitim ile sürdürülebilmektedir.

Ultrasonografi güvenli midir?

Ultrasonografi kaç defa yapılır?

Bazı Kuzey Avrupa Ülkelerinde gebelik boyunca bir kez bazılarında üç kez gibi yapılan ultrasonografi muayenesinin ücreti devlet tarafında ödenmektedir.Yani, çeşitli kaynaklarda gördüğümüz gebelik sırasında şu sayıda ultrasonografi yapılır yargıları maliyet-yararlılık çalışmalarına ilişkin ilgili ülkelerin yargılarıdır. Yoksa o ülkelerde de hekimin normal antenatal takibi sırasında fetal kalp hareketi, büyüme, amniyon ya da plasenta sorunları izlemi için ya da üçüncü trimesterde sayısı öngörülemeyecek sıklıkta biyofizik profil çalışmaları gibi olan uygulamaları kapsamamaktadır. Yine de biz

herhangi bir problemi olmayan düşük risk grubundaki gebeler için en sık olarak 2 defa ultrasonografi yapılmaktadır diyebiliriz.

ü İlk ultrasonografi anne ilk geldiğinde erken gebelik haftasında yapılır. Bu ultrasonografi ile gebeliğin doğrulanması, bebek sayısı, rahim, yumurtalıklarla ilgili problemler, gebelik haftasının tam olarak tayini yapılır.

ü İkinci ultrasonografi gebende gebeliğin ortalarında yapılır (16-22 haftalar) ve bebeğin büyümesinin ve gelişiminin tayini, yapısal anormallikler, bebeğin eşinin yerleşimi, suyunun yeterliliği ve plasentanın yeri yönünden önemlidir. Bebeğin cinsiyeti de bu sırada belirlenir. Ayrıntılı ultrasonografi eğer gerekiyorsa bu ikinci ultrasonografi esnasında yapılır.Ve tercihan bu çalışmanın konuda daha uzmanlaşmış merkez ya da hekimlerce yapılması uygundur.

Bu iki ultrasonografi dışında doktorunuz sizin ve bebeğinizin durumuna göre ekstra tetkikler önerebilir (örneğin doppler çalışması).

Bebeğimin cinsiyetini ultrasonografi ile nasıl öğrenebilirim?

Ultrasonografi için randevuma gelmeden önce yapmam gerekenler neler?

Aynı zamanda ultrasonografi işlemi esnasında bir süre sırtüstü yatmak gerektiği için bazen çok dolu mide gebeler için zaten zor olan bu durum nedeniyle bir rahatsızlık yaratabilir. Bu nedenle hafif bir yemek ile gelmeniz uygundur.

Bunlar dışında bazen doktrounuzun size belirteceği kan tetkikleri aç olmanızı gerektirebileceği için doktorunuza ek öneriler yönünden danışmanız tercih nedenidir.

Detaylı (ayrıntılı) ultrasonografi nedir?

Ancak bazı kalp hastalıkları, anne karnındaki yaşam sırasında geç gelişen mikrosefali, üriner sistem problemleri gibi sorunlar ile pozisyona bağlı zaman içinde gelişen ekstremite malformasyonları ile bazı genetik sendromlar sonografinin limitlerini aşabilmekte tanı alamama şeklinde sonuçlanabilmektedir. Dolayısıyla üzerinde durulan nokta, sonografi yaptırması sonucunda hiçbir gebenin % 100 sağlıklı bir bebek garantisine ulaşmadığının anlaşılmasıdır.

Ayrıntılı bir şekilde parmakların incelenebildiği bir el resmi

Bebekler anne karnında oldukça hareketlidirler. Sadece el-kol hareketleri değil bazen ultrasonografi esnasında da görülebilen ağzını açma, yutkunma gibi hareketler de sözkonusudur.

YAZININ BAŞINA DÖN