Tocht 2: Plaka - Spinalonga eiland - Vrouhas - Moni Aretiou

De weg naar Elounda gaat richting het noorden door langs de kust naar het kleine dorpje Plaka dat aan het einde van het schiereiland ligt. In Plaka zijn uitstekende visrestaurants bij de zee, en kleine hotels en taverna's. Het ligt in de prachtige baai van Mirabello. De afstand tot Elounda is ongeveer 5 kilometer. De Venetianen bouwden een groot fort op het kleine eiland Spinalonga vlakbij Agios Nikolaos (op Kreta). Vanuit deze stad en vanuit Elounda en Plaka worden dagtochten met de boot gemaakt naar Spinalonga. Het duurt ongeveer een uur om het hele eiland rond te lopen. Spinalonga is erg indrukwekkend, vooral als je de twee grote ziekenhuizen op Spinalonga ziet staan en je je realiseert wat hier allemaal heeft plaatsgevonden in de vorige eeuw. Het fort en de rest van de gebouwen zijn allemaal in vrij goede konditie (er wordt wel doorlopend gerenoveerd). Het dorp Vrouhas of Vrouchas is een klein dorp dat een stukje boven Elounda en Agios Nikolaos ligt op de Agios Nikolaos - Elounda - Plaka - Vrouhas route. Het is een rustig bergdorp in een landelijke setting met landbouw, bosgebied, olijfbomengaarden en velden waar groenten worden geteeld. Net even buiten het dorp Vrouhas boven op en heuvel staat een interessante rij oude windmolens die rond het jaar 1800 zijn gebouwd en die werden gebruikt om graan te malen. De meeste ervan zijn nog in vrij goede staat Even ten oosten van Vrouhas staat op een kaap een vuurtoren. Het tegen een berg gebouwde 16e eeuwse klooster Moni Aretiou ligt op een vrij droge en onherbergzame plek ten noordoosten van Neapoli. Binnen de hoge muren van het klooster staan twee mooie kerken, die wel erg donker zijn van binnen. De grootste kerk van de twee is gewijd aan de Heilige drie-eenheid, de andere aan de heilige Lazarus. Het Aretiou klooster was het meest voortvarende klooster in de streek van de Mirabello Golf. Op de binnenplaats van het klooster groeien hoge cypressen, palmen, bloemen en fruitbomen, voornamelijk citroenen maar ook andere (mij onbekende) vruchten. Leuk zijn de klokketorens die niet in een toren hangen maar aan een touw tussen twee bomen zijn opgehangen.

Tocht 3: Kavousi - Tholos beach - Mochlos

Het dorp Kavousi ligt aan de noordkust van Kreta, 27 kilometer ten oosten van Agios Nikolaos, 19 kilometer van Ierapatra en 40 kilometer van Sitia. Kavousi is gebouwd op de heuvel Afentis op 140 meter boven de zeespiegel en er wonen iets meer dan 700 mensen. Vanaf Kouvousi tegenover de kerk op de hoofdweg loopt de weg naar de baai en de mooie stranden van Tholos. Er zijn verschillende archeologische bezienswaardigheden in de buurt en er zijn twee Byzantijnse kerken bij het hoofdplein: in de kerk van Agios Georgios zijn ook fresco's. Halverwege Agios Nikolaos en Sitia ligt een een dorpje dat Kavousi heet, en een wegggetje vanuit dit dorp leidt (aan de linkerkant, goed opletten als je het dorp inrijdt) naar deze verborgen schat: het strand van Tholos. Het is er rustig, het water is er zo turqoise zoals ik nog nooit elders heb gezien en tegenover het strand ligt een prachtig eiland om het plaatje af te maken: het is er echt schitterend!! Op het strand staat een taverna van twee vierkante meter, en een huisje waar je een kamer kunt huren. Samen met een kleine kerk en nog een ander huis zijn dit de enige gebouwen die je er vindt. Kouremenos en Ithanos zijn ook erg leuk qua strand, maar dit is mijn nummer 1 tip voor een strand in het noorden van Kreta. Een eindje voorbij het hoofdstrand ligt verborgen nog een ander strand dat gebruikt wordt door naturisten (wij dus, gewoon omdat er nooit iemand is). Schitterende natuur en naturisme gaan hier hand in hand. In Mochlos liggen veel resten uit de Monoïsche tijd, waarvan het grootste gedeelte te vinden is op het eiland met dezelfde naam (Mochlos) dat direkt tegenover het dorp ligt. Er is in het zuiden van het eiland een Minoïsche nederzetting ontdekt en in het westen een begraafplaats en diverse tombes. Soms vaart er een klein bootje op en neer, maar ik heb er ook mensen naartoe zien zwemmen (zie de video's beneden aan deze pagina). Het bootje kan je naar het eiland Mochlos brengen of naar het eiland Psira. Het eiland Mochlos ligt niet ver uit de kust, op ongeveer 150 meter afstand. In de Minoïsche tijd was het eiland waarschijnlijk een belangrijke haven en zat het nog vast aan het vasteland van Kreta. Ook op het vasteland van Kreta, achter het huidige dorp Mochlos, zijn twee werkplaatsten ontdekt.

Tocht 4: Elounda - Ancient Oulos - Kolokytha beach - Agios Fokas church

Elounda is een badplaatsje en luxe resort vlakbij Agios Nikolaos (afstand 11 kilometer). Het ligt in de pittorekse baai van Mirabello die uitkijkt op het (nu met het eiland Kreta verbonden) eilandje Spinalonga, dat het beschermt tegen de zee. Het is een mooie en toeristische plaats en het is er een beetje chique. De meeste mensen die een luxe hotel boeken komen in of rondom Elounda terecht. Ook de toeristen die in het nabijgelegen Agios Nikolaos verblijven komen soms hier om gebruik te maken van de stranden in het dorp, omdat echt goede stranden in de stad Agios Nikolaos zelf ontbreken. In Elounda zijn verschillende stranden om uit te kiezen. Het zijn allemaal georganizeerde stranden waar je zonnebedjes en parasols kunt huren. Olous was een Minoïsche stad met ongeveer 40.000 inwoners. De uitbarsting van de vulkaan op Santorini en het geleidelijke zakken van de bodem in het oostelijke gedeelte van Kreta hebben ervoor gezorgd dat de stad nu grotendeels onder de zee is verzonken. De stad was dikwijls in konflikt met zijn buren in de stad Lato (in de buurt van Kritsa). Op de site zijn standbeelden, vazen en geldstukken met de naam van Olous erop gevonden. De eerste overblijfselen van deze antieke stad kom je tegen bij het kleine kanaal bij de windmolens als je naar het schiereiland Spinalonga bent gelopen. Hier staan wat restanten van muren en een grote steen, waarvan mij de funktie niet bekend is. Verder kun je nog verzonken muren zien bij het kleine witte kerkje aan je rechterhand. Wie verder gaat kijken achter dit kerkje komt nog meer dingen tegen, o.a. een voerbak en heel erg veel potscherven die getuigen dat hier lang geleden mensen hebben gewoond. Als je nog meer van de stad wilt zien dan kun je gaan snorkelen. Direkt achter de molentjes, te bereiken via het pad vanaf de taverne die er staat, liggen de restanten van de vroeg christelijke basiliek met de mozaiekvloer. Wie gaat wandelen over het eiland komt nog meer oudheden tegen. Na ongeveer een half uur, als je de heuvel over bent geklommen en weer beneden bent, heb je de strandjes van Kolokytha die aan de andere kant van het schierieland liggen bereikt. Hier staan de restanten van muren van huizen en een heleboel pilaren. De strandjes worden ook aangedaan door de excursieboten die vanuit Agios Nikolaos en Elounda naar het eiland Spinalonga (de voormalige lepra-kolonie met het Venetiaanse fort) varen, dus het kan er druk zijn. Je hebt hier een prachtig uitzicht op nog een ander klein eilandje (Kolokytha) dat voor de kust ligt. Wij zijn nog verder gelopen naar nog het Agios Fokas kerkje dat je aan je linkerkant op een uitloper kunt zien liggen. De wandeling van het strand naar dit kerkje neemt ook ongeveer een half uur in beslag (1.5 kilometer). Het schijnt dat het een Byzantijns kerkje is, maar in dat geval was hij zo goed gerestaureerd dat hij bijna nieuw leek (maar je kno bijvoorbeeld wel zien dat de stenen rondom de ramen echt oud waren).

Tocht 5: Agios Nikolaos - Gournia - Voulisma beach

Sommige mensen houden ervan en anderen niet, zoals met eigenlijk alle plaatsen. En alhoewel Agios Nikolaos vrij groot is vergeleken met de meeste andere plaatsen op Kreta (er wonen bijna 20.000 mensen, en veel nog meer als je de bezoekende toeristen erbij optelt), vind ik als persoon die van rust en stilte houd, dit stadje toch bekoorlijk. Voor mij houdt dat in dat het een aardig plaatsje is om te bezoeken en een middag rond te neuzen. Het landschap en de ligging van Agios Nikolaos zijn uniek: omgeven door het mooie blauwe water van de Golf van Mirabello, en met de eilanden San Antonio en Spinalonga voor de kust. Er is een lange promenade, een prachtig meer, leuke winkels (een edelstenen winkel die ik zag was echt heel bijzonder), en er zijn volop taverna's en hotels. Agios Nikolaos is een heel populaire toeristische bestemming geworden, dus het kan er erg druk worden. Op een heuvel bij de Sant Nicolo Baai, waar de venetiaanse schepen aanlegden, kun je de goed bewaard gebleven Agios Nicolaos Kerkje vinden dat stamt uit de tiende eeuw (naast Hotel Minos Palace, er schijnen bijzondere, heldere en mooie fresco's van heiligen in het kerkje te zijn maar het was niet geopend toen wij er waren, het schijnt dat ze in het hotel de sleutel hebben). Het Minoische Pompeii is gesitueerd op een heuvel vlakbij de zee, waar eens een 14 kilometer lange Minoische weg naar de stad Ierapetra in het zuiden liep. Er zijn geen paleizen. Gournia was een stad voor de gewone mensen, met huizen, ateliers en winkels. Er was zelfs al een riolering in de stad. Het centrum is een plein op de top van de heuvel, met daarnaast een heiligdom. De straten zijn geplaveid. De huizen waren twee tot drie verdiepingen hoog. Beneden was de plek voor het vee en de voorraden, boven was het woongedeelte. Hier en daar zijn in de vloeren plaatsen voor het vee om water te drinken (in het Grieks heet dat "gournes", en daar komt de naam dan ook vandaan). Het strand van Voulisma is een van de stranden bij het dorp Istro, een klein beetje ten oosten van Agios Nikolaos. Het is een mooi zandstrand met prachtig helder turqoise water. Het strand is georganizeerd en er zijn ligbedjes en parasols te huur. Vlakbij het strand zijn diverse taverna's. Ook qua accommodaties het een en ander te kiezen bij dit mooie strand.

Tocht 6: Lassithi hoogvlakte - Exo Potami

De Lassithi hoogvlakte ligt op 850 meter boven de zeespiegel. Het is 12 kilometer lang van oost naar west en 6 kilometer van noord naar zuid. Omdat de Lasithi Vlakte zo hoog ligt is het er gemiddeld iets kouder dan op de meeste andere plekken op Kreta. Het wordt omgeven door hoge pieken, waarvan de hoogste piek Spathi heet. Deze piek is 2418 meter hoog. de bergtoppen beschermden de bewoners tegen aanvallen. De vlakte ligt op 42 kilometer afstand van Agios Nikolaos en zo'n 20 dorpjes liggen er in een cirkel omheen. Er zijn twee ingangen naar het plateau: een aan de kant van Agios Nikolaos en een aan de kant van Heraklion door Kera. De Seli Ambelos passage op 900 meter hoogte staat vol met verlaten windmolens aan beide kanten. Er is een indrukwekkend uitzicht op het plateau vanaf hier. Exo Potami is een klein dorp ten oosten van de Lassithi vlakte op de weg naar Neapolis en Agios Nikolaos. Het is een slaperig traditioneel dorp waar sommige mensen honing verkopen langs de kant van de weg. Tussen de kleine stenen huizen langs de belangrijkste weg die door het dorp loopt, staat de leuke gele dorpskerk met zijn rode dak. Net buiten Exo Potami langs de kant van de weg staan een paar mooie oude windmolens.

Tocht 7: Sitia - Tripitos - Vai of Itanos

Gelegen aan het water in een baai in het oosten van Kreta, lijkt het alsof Sitia met zijn 9000 inwoners toch een relate atmosfeer heeft weten te behouden, zoals je die niet langer meer vind in veel grotere steden zoals bijvoorbeeld de hoofdstad Heraklion. Het voelt eigenlijk meer aan als een dorp dan een stad, en het is mooier en minder ontwikkeld (dat wil zeggen: minder lelijke betonnen gebouwen). Sitia leeft van zijn haven, de olijventeelt en een beetje van het toerisme. Er is een lange boulevard met een heleboel taverna's en coffeeshops, en er staan wat palmbomen en rozen. Daarachter zijn de winkelstraten. De stad wordt afgemaakt met het Venetiaanse Kasarma kasteel dat in zijn huidige vorm stamt uit 1631. Het is gebouwd op de restanten van een ouder Byzantijns kasteel. Binnen de muren staat een drie verdiepingen hoge toren. Dit is het voormalige wapenhuis van de Venetianen, het zogenaamde "casa di arma". Wat er van deze Venetiaanse vesting is overgebleven is misschien minder imposant dan wat je je andere steden aan kunt treffen, maar het uitzicht vanaf het fort is prachtig. Op drie kilometer ten oosten van de stad Sitia ligt de archeologische site van Tripitos of Trypitos (350 tot 50 voor Christus). Deze voormalige kleine Hellenistische stad met zijn beschermde haven en scheepswerf ligt op de heuvel van een klein schiereiland. De afslag wordt duidelijk aangegeven. Een smal weggetje leid je naar de opgraving. Nog maar een deel van deze nederzetting is opgegraven. Hierbij zijn onder andere munten, potten en juwelen gevonden. Ook nu kun je als je over de paden in deze nederzetting loopt nog overal de oranje potscherven op de grond zien liggen. Er zijn restanten van een stadsmuur, huizen en grote stenen gebruiksvoorwerpen te zien en vanaf het schiereiland heb je een spectaculair uitzicht over de stranden en de stad Sitia in de verte. Op korte afstand van het palmenstrand van Vai (in het noordoosten van Kreta) vind je de relatief gezien afgelegen baaien en stranden van Itanos (inclusief een nudistenstrand). Als extra bonus zijn er de overblijfselen van een Minoische stad bij de ingang van het hoofdstrand. Het palmenstrand van Vai, in het noordwesten van Kreta, is zonder twijfel het meest gefotografeerde strand op Kreta. Elke dag komen er vanuit alle hoeken van het eiland honderden mensen naar dit strand om het te zien. Het wordt het Caribische strand van de Middelandse Zee genoemd. Vai is beroemd vanwege zijn palmbomen, de "phoeni theophrasti". Deze boom is typerend voor Kreta en hij groeit nergens anders in het wild. Ze staan op het strand en in de vallei erachter.

Tocht 8: Pachia Ammos - Vassiliki - Ierapetra

20 Kilometer ten oosten van Agia Nikolaos langs de hoofdweg ligt het kleine kustdorp Pachia Ammos. Het ziet er gezellig en relaxt uit, en het is een rustig plaatsje met aardig wat hotels en taverna's. Er kan in dit dorp wel flink wat wind staan en dat is dan misschien ook de reden waarom ik zoveel rommel op het strand zag liggen. Wel staan er op het strand een aantal tamarisken (bomen) voor mensen die in de schaduw willen zitten en er zijn bankjes geplaatst langs de boulevard voor diegenen die naar de zee willen gaan zitten staren. De sfeer in het dorp was wel goed, en de mensen kwamen vriendelijk over. Vasiliki is een aardig en rustig dorp in de Lasithi provincie, even ten zuiden van Pachia Amos. Je kunt het dorp bereiken via een afslag in Pachia Amos of, als je uit het zuiden vanaf Ierapetra komt, vanaf een afslag aan de linker kant van de weg. Daar liggen een stukje verderop aan de linkerkant van de weg tussen de olijfboomgaarden de restanten van een Minoïsche archeologische site. Het dorpje Vasiliki zelf is ook aardig om even te gaan bekijken. Er is een groot bassin op het pleintje bij een oude kerk. In dit bassin zwemmen een grote hoeveelheid vissen (koi karpers denk ik, ik heb er niet zo veel verstand van). Ook is hier een kleine taverne en er zijn waterbronnen. De weg omhoog gaat langs oude stenen huizen, bougainvilla's en een enkele ruïne naar de grote kerk die je al vanaf ver hebt kunnen zien. Ierapetra is de meest zuidelijke stad van Kreta en een van de zonnigste plaatsen in Europa. Na Heraklion, Chania en Rethimnon is de vierde grootste stad op Kreta. Toch is deze stad een stuk minder touristisch dan de grote steden die je aan de noordkant van het eiland Kreta vindt. Zelfs in de zomermaanden is er nog de Griekse sfeer te vinden en gaan de lokale bewoners niet helemaal op in de drommen touristen. Ierapetra is voornamelijk een moderne stad met veel grotere betonnen gebouwen. Alleen het centrum in de oude stad met de gebouwen uit de Turkse tijd en het vissershaventje is nog echt authentiek. Hier zijn de smalle straatjes met de leuke kleine traditionele huisjes waar je gezellig rond kunt gaan wandelen. Aan het havenfront zijn veel winkeltjes, restaurants en kafenions waar je een hapje of een drankje kunt bestellen, je naar de zee en de voorbijgangers kunt kijken, en van de zon kunt genieten (of van de schaduw!). In de paar trendy bars die je hier vindt verzamelt zich de jeugd. Voor het stadhuis staan een aantal voorwerpen uit de oudheid geëtaleerd, zoals een sarcofaag en een aantal antieke zuilen. Meer voorwerpen zijn te zien in het Archeologisch Museum van Ierapetra, dat elke dag is geopend behalve op maandag. Aan het einde van de boulevard ligt het Venetiaanse Kales fort en kom je uit bij een plein met een klokkentoren twee kerken. Er is een haven met kleurige vissersbootjes en je kunt er een excursie boeken naar het eiland Chrissie dat voor de kust van Ierapetra ligt en waar een mooi zandstrand is. Aan de oostzijde van Ierapetra ligt het hele lange strand van de stad dat kilometers lang doorloopt. Hier bevinden zich ook de meeste hotels. Toch is het strand niet echt druk te noemen en op grote delen ervan zijn ook geen zonnebedjes en parasols te huur. Op sommige stukken liggen er rotsen in de zee.

Tocht 9: Neapolis - Paleis van Malia - Sisi - Milatos cave

Neapolis (Nieuwe stad) was de hoofdstad van de Lassithi provincie tot 1904 toen Agios Nikolaos deze positie overnam. Op het hoofdplein naast het park, staat de indrukwekkende een prachtige kathedraal van de heilige maagd Maria, met aan beide zijden twee grote palmbomen. Hij staat op de plek waar vroeger een Turkse moskee stond, die werd vernietigd in 1827. De kerk is de hoofdzetel van de bischop. Het plein is ook het centrum van alle bedrijvigheid en elke keer als je de stad inrijdt kom je eigenlijk vanzelf hier terecht. Hier vind je ook een aantal kafenions en eetgelegheden, en er is een apotheek. Borden verwijzen naar de bezienswaardigheden bij en de musea in Neopoli. Verder zijn er in Neapoli veel nauwe straatjes en kleine winkeltjes en doet het meer aan als een groot dorp in plaats van een stad. Even buiten het dorp Malia staat het Minoische paleis dat werd gebouwd rond 1900 voor Christus. Twee eeuwen later werd het door een aardbeving verwoest en vervolgens weer opgebouwd. In tegenstelling tot het Paleis van Knossos is hier niets gerekonstrueerd en alles staat er nog bij zoals het is gevonden. Het paleis beslaat een oppervlakte van 7500 m2 en is daarmee het derde paleis in grootte na Knossos en Festos. De restanten die nu te zien zijn stammen ongeveer uit 1650 voor Christus. De originele naam van het paleis weet men niet dus ze hebben het maar vernoemd naar het nabijgelegen badplaatsje Malia. In 1450 voor Christus werd het paleis, samen met de andere Minoische paleizen opnieuw vernield. Sisi is een klein en aantrekkelijk dorp aan de noorkust van Kreta tussen Heraklion (40 kilometer) en Agios Nikolaos (25 kilometer), net een stukje van de hoofdweg af verwijderd. Om het te bereiken moet je een eindje over een kronkelende weg rijden tussen de olijfbomengaarden en de natuur door. De haven van Sisi is lang en het lijkt eigenlijk net alsof er een rivier door het dorpje heen loopt. Vanuit hier worden ook diverse boottochtjes georganiseerd (met kleine bootjes) naar stranden en dorpen in de omgeving van Sisi. Rondom dit "riviertje" zitten ook een aantal taverna's waar je behalve dat je er heerlijk kunt eten, je ook een prachtig uitzicht hebt. Er loopt een pad vanaf Sisi langs de kust naar het nabijgelegen dorp Milatos Beach en daar tussenin liggen drie andere stranden die wat groter zijn dan de strandjes in Sisi zelf. Milatos was al een plaats van betekenis in de oude tijden, toen hier een stad was. De stad Milatos was een van de zeven steden die deelnamen aan de Trojaanse oorlog. De grot van Milatos ligt een paar kilometer buiten het dorp Milatos zelf. Je moet door het oude dorp Milatos rijden (volg de borden, het is duidelijk gemarkeerd). Een grote steen met de naam "Milatos Cave" erop maakt duidelijk dat je er bent. Je moet je auto parkeren en dan een wandeling maken van ongeveer twee honderd meter over een pad voordat je bij de grot bent. Je doet er verstandig aan om een zaklantaarn mee te nemen! Toen wij er waren was er geen verlichting en het was erg donker. In de grot is een kleine kerk gebouwd en er staat een monument met beenderen, voor de duizenden mensen die hier zijn afgeslacht in 1823 tijdens de Turkse bezetting. De grot zelf is ongeveer 2100 m2 groot en 73 meter diep met verschillende ingangen. Er zijn sporen gevonden die bewijzen dat de grot al heel lang geleden bewoond was.

© Hans Huisman, https://www.angelfire.com/super2/greece/ 2018