TAHİR TÜRKKAN'IN TARİH NOTLARI

Ebin barimin [kali]siz kop kelürti. Kül Tigin yiti otuz

yaşınga. Karluk budun erür barur erkli yagi boldi. Tamag

Iduk Basda süngüstümüz.

Evini, malını eksiksiz hep getirdi. Kül Tigin yirmi yedi yaşına

gelince Karluk kavmi hür ve müstakil iken düşman oldu.

Tamag İduk Basda savaştık.

[ak]in binip oplayu tegdi. Iki erig udu asuru sancdi.

Karlakug ölürtümüz, altimiz. Az budun yagi boldi. Kara

Költe süngüsdümüz. Kül Tigin bir kırk yaşayur erti. Alp

Salci akin

atılarak hücum etti. İki eri takip edip kovalayarak

mızrakladı. Karluku öldürdük, yendik. Az milleti düşman

oldu. Kara Göl'de savaştık. Kül Tigin otuz bir yaşında idi.

Alp Saci atına

yok boldi. Ecim kagan ili kamsag boltukinda budun ilig

ikegü boltikinda izgil budun birle süngüsdümüz. Kül Tigin

Alp Salci atın binip

orda yok oldu. Amcam kaganın ili şaşdığında; millet,

hükümdar ikiye ayrıldığında; İzgil milleti ile savaştık. Kül

Tigin Alp Salci atına binip

Tokuz Oguz budun kentü budunum erti. Tengri yir

bulgakin üçün yagi boldi. Bir yilka bis yoli süngüsdümüz.

Ang ilk Togu Balikda süngüsdümüz.

Dokuz OĞuz milleti kendi milletim idi. Gök, yer bulandığı

için düşman oldu. Bir yılda beş defa savaştık. En önce Togu

Balık'ta savaştık.

sancdi. Sü [t]egisinde yitinc erig kilicladi. İkinti

Kusalgukda Ediz birle süngüsdümüz. Kül Tigin Az yagizin

binip oplayu tegip bir erig sancdi.

Altı eri mızrakladı. Askerin hücumda yedinci eri kılıçladı.

İkinci olarak Kusalguk'ta Ediz ile savaştık. Kül Tigin Az

yağızına binip, atılarak hücum edip bir eri mızrakladı.

Bo[lcu]da Oguz birle süngüsdümüz. Kül Tigin Azman

akig binip tegdi, sancdi. Süsin sancdimiz, ilin altimiz.

Törtünc Cus basinda süngüsdümüz. TÜRK

Üçüncü olarak Bolcu'da Oğuz ile savaştık. Kül Tigin Azman

atına binip hücum etti, mızrakladı. Askerini mızrakladık,

ilini aldık. Dördüncü olarak Cus başında savaştık. TÜRK

[k]elmis süsin Kül Tigin agitip Tongra bir ogus alpagu

on erig Tong a Tigin yoginda egirip ölürtümüz. Bisinc

Ezginti Kadizda Oguz birle süngüsdümüz. Kül Tigin

ordusunu Kül Tigin püskürtüp, Tongra'dan bir boyu, yiğit on

eri Tongra Tigin mateminde çevirip öldürdük. Beşinci

olarak Ezginti Kadız'da Oğuz ile savaştık. Kül Tigin

b[as]ikdi. Ol sü anda ö[lti]. Amga korgan kışlap yazinga

Oguzgaru sü tasikdimiz. Kül Tigin ebig baslayu kit[t]imiz.

Oguz yagi ordug basdi. Kül Tigin

soktu. O ordu orda öldü. Amga kalesinde kışlayıp ilk

baharında Oğuz'a doğru ordu çıkardık. Kül Tigin evin

başında bırakarak, müdafaa tedbiri aldık. Oğuz düşman,

merkezi bastı. Kül Tigin

Ögüm katun ulayu öglerim ekelerim kelingünüm

kuncuylarim bunca yime tirigi kung boldaci erti, ölügi

yurtda yolta yatu kaldaci ertigiz.

Annem hatun ve analarım, ablalarım, gelinlerim,

prenseslerim, bunca yaşayanlar cariye olacaktı, ölenler

yurtta yolda yatıp kalacaktınız.

kergek boldi. Özüm sakindim. Körür közüm körmez teg,

bilir biligim bilmez teg boldi. Özüm sakindim. Öd Tengri

yaşar. Kişi ogli kop ölgeli törümiş.

Tigin vefat etti. Kendim düşünceye daldım. Görür gözüm

görmez gibi, bilir aklım bilmez gibi oldu. Kendim düşünceye

daldım. Zamanı TANRI yaşar. İnsanoğlu hep ölmek için

türemiş.

kelser yanduru sakindim. Katigdi sakindim. Iki sad ulayu

ini yigünüm oglanim beglerim budunum közi kasi yablak

boldaci tip sakindim. Yogci sigitci Kitany Tatabi budun

baslayu

gönülden ağlamak gelse geri çevirerek düşünceye daldım.

Müthiş düşünceye daldım. Iki sadın ve küçük kardeş

yeğenimin, oğlumun, beylerimin, milletimin gözü kaşı kötü

olacak diyip düşünceye daldım. Yascı, ağlayıcı olarak Kıtay,

Tatabi milletinden başta

Bir tümen agi altun kümüş kergeksiz kelürti. Tüpüt

kaganda bölün kelti. Kuriya kün batsikdaki Sogd Bercik

er Bukarak ulus budunda Enik sengün Ogul Tarkan kelti.

On binlik hazine, altın, gümüş fazla fazla getirdi. Tibet

kaganından vezir geldi. Batıda gün batısındaki Sogd, İranlı,

Buhara ülkesi halkından Enik general, Oğul Tarkan geldi.

Bilge Tamgacı kelti. Kirkiz kaganda Tarduş Inancu Cor

kelti. Bark itgüci bediz yaratigma bitig taş itgüci Tabgac

kagan cikani Cang sengün kelti.

Oğuz Bilge mühürdar geldi. Kırgız kaganından Tarduş

İnancu Cor geldi. Türbe yapıcı, resim yapan, kitâbe taşı

yapıcısı olarak Çin kaganının yeğeni Cang general geldi.

yiti otuzka yog ertürtümüz. Barkin bedizin bitig taşs[in]

bicin yilka yitinc ay yiti otuzka kop alkd[imi]z. Kül Tigin

ö[zi?] kırk artuk[i y]iti yaşıng[a] bulit bust[adi] ...

bunca bedizcig Tuygut ilteber kelü[r]ti.

Dokuzuncu ay, yirmi yedinci günde yas töreni tertip ettik.

Türbesini, resimini, kitâbe taşını maymun yılında yedinci ay,

yirmi yedinci günde hep bitirdik. Kül Tigin kendisi kırk yedi

yaşında bulut çöktürdü ... Bunca resimciyi Tuygut vali

getirdi.

bitidim. Yigirmi kün olurup bu taska bu tamka kop

Yol[l]ug Tigin bitidim. İgar oglaning izda taygununguzda

yigdi igidür ertigiz. Uca bardigiz. Tengr[ide] tirigdekice...

yazdım. Yirmi gün oturup bu taşa, bu duvara hep Yollug

Tigin, yazdım. Değerli oğlunuzdan, evlâdınızdan çok daha

iyi beslerdiniz. Uçup gittiniz. Gökte hayattaki gibi ...

bing?] yilk[is]in ayigma Tuygut bu ... begim tigit yügerü

teng[ri ...] taş bitidim. Yol[l]ug Tigin.

binlik at sürüsünü idare eden Tuygut bu ... Beyim prens

yukarı gök ... taş yazdım. Yollug Tigin.

isig küçüg birtük üçün TÜRK Bilge Kagan ayukika inim

Kül Tiginig küzedü olurtum. İnancu Apa Yargan Tarkan

atig [b]ilrtim. [An]i ögürt[üm].

için, öle yite işi gücü verdiği için, TÜRK Bilge Kaganı, nezaret

etmek üzere, küçük kardeşim Kül Tigin'i gözeterek oturdum.

İnancu Apa Yargan Tarkan adını verdim. Onu övdürdüm.