Halbuki PROTO-TÜRKÇE yazı sisteminde öyle değildir. PROTO-TÜRKÇE’de TAMĞA sistemi vardır. Yukarda gördükleriniz gibi ÇİZGİLER, NOKTALAR ile ifade edilir ve her biri kendi içinde tam ve yeterli bir anlam taşır.
Meselâ, yukarıdaki TAMĞALAR’dan,
- OQ (OK) = yeryüzü kişisi, yeryüzünde varoluş,
- UÇ = bey, han, lider, bayrak
- ON = kozmos, kozmos kişisi,
- AT = ad, TANRI’ya atılma, egemen
anlamına gelirler. Dikkat edilirse, hepsinin SESLİ HARF’le başladığı görülür. TÜRKÇE’de bazı SESSİZ HARFLER’in kelime başına gelmemesi (meselâ R), bazı yabancı kelimelerin SESSİZ HARF’le başladığı için (stasyon, spirit) TÜRKLER tarafından başına bir SESLİ HARF getirilerek okunması da (istasyon, ispirto, Rus-Urus, Recep-İrecep gibi), bu yüzdendir.
TEK başına iken bu anlamı taşıyan ve birer kelime olan bu TAMĞALAR, eğer bir CÜMLE içinde iseler iki şekilde karşımıza çıkar. Birincisi, okunuşunu ve anlamını korur... İkincisi, başındaki SESLİ HARF düşer, kalan SESSİZ HARF’ten sonra başka SESLİ HARF gelir ve cümle içinde yerini öyle alır.
Bir daha tekrarlamak gerekirse, eski TÜRKÇE’de her işaret TAMĞA’dır, aynı zamanda tek seferde söylenebilen bir HECE’dir, ve ayrı bir KAVRAM ifade eden bir KELİME’dir... Eski TÜRKÇE’nin aslı HECE-KELİMELER’den oluşurdu. Sonradan heceler kaynaşarak kelimeler oluşturmuştur.
Bugün ÇİNCE, JAPONCA, KORECE böyle bir YAZI’ya ve HECE-KELİMELER’den oluşan bir dile sahiptir. Ancak bunların en eskisi ÇİNCE bile, M.Ö. 1700’den önceye gitmez!.. Yani ÇİNCE’nin TÜRKÇE’yi etkilemiş olabileceği gibi bir sonuç çıkarmak yanlıştır. Olsa olsa TÜRKÇE, kendinden sonra gelen ÇİNCE’yi etkilemiştir. Nitekim şimdiki ÇİN ALFABESİ’nden 41 TÜRK TAMGASI vardır.
PROTO-TÜRKLER… (ki, bu ifadeyi TÜRK kelimesinin kavram olarak ortaya çımadığı dönemler için kullanıyoruz, çok eski tarihleri kastediyoruz) bilgi ve tecrübeleriyle, üstün vasıflarıyla halk arasında sivrilmiş kimselere ÖGÜL-UKUS derlerdi. ÖGÜL, “düşünme yeteneği, felsefe, haysiyet, sahip olma, majeste” anlamlarına gelir. UKUS ise, YAZI demektir!
Bu kişiler üstün gözlem ve sezgi kaabiliyeti ile etraflarındaki tabiatın, hayatın ve kâinatın sırlarını araştırmışlar, üzerinde kafa yormuşlar, sonra da tesbitlerini soyut kavramlar halinde “taşa urmuş”, kaydetmişlerdir..
Burada çok önemli bir husus vardır…. Şimdi lütfen önce yukarıdaki HAYVAN FİGÜRLERİ
tablomuzu bir kaç dakika inceleyiniz…
Eminiz ki, yukardaki GEYİK resmi ile, aşağıdaki çeşitli hayvan figürleri
arasındaki farkı görmüşsünüzdür.
GEYİK, BODENSEE’de, THAYGEN yakınlarındaki KESSLERLOVCH
Mağarasında, bir MAMUT DİŞİ’ne çizilmiş resimdir… Aynen resmedilmiştir, bir
fotoğraf kadar gerçeğe uygundur! Bir sanat eseridir, ama başka bir özelliği yoktur.
Bir AVRUPA insanının ürünüdür.
Halbuki diğer üç figür, GEYİK resmi gibi değildir. Hayvan figürleri tabiattaki
şekilleriyle değildirler, şematik bir hal almışlardır. Onlar ASYA İNSANI’nın ürünüdürler.
Daha önce belirttiğimiz gibi, ASYA’da kaya resimleri M.Ö. 30.000’lerde başlar…
Bunların yazı elemenler içermeye başlaması M.Ö. 15.000’lerdedir… Ve yazıya geçiş ise
M.Ö. 8000’in sonlarındadır. (G. Musabayev, A. Maxmutov, G. Aydarov; KAZAK
EPİGRAFYASI, Almati, 1971)
ŞEKİL 1’de görülen figürler TAMĞALI SAYI galerisindendir. Hayvanlar naturist
değil, şematiktir. AT,İT, KEÇİ figürleri, bu hayvanları sembolize eder ama; boynuzları,
bacakları, kuyrukları da ayrı anlamlar taşır. TAMGA anlayışı henüz başlamıştır.
ŞEKİL 2’de görülen figürler de TAMGALI SAYI’ndadır. Daha sonraki bir döneme
aittir. Hayvan ve insan şekilleri tamamen şematize edilmiş, semboller haline gelmiştir.
TAMĞALAR bariz şekilde görülmektedir.
ŞEKİL 3, DOĞU ANADOLU’da SAT Dağında bulunan M.Ö.8000 yıllarına ait
bir kaya resmidir. (E.Alok, ANADOLU KAYA ÜSTÜ RESİMLERİ, Akbank, İstanbul,
1988) Üstünde daha sonra açıklıyacağımız pek çok TAMĞA bulunur ve bize uzun bir mesaj verir.
Bir başka örnek te, üzerindeki yazı karakterleri bariz olduğu için İLK YAZIT
sayılan ULU KEM SÜLYEK YAZITI’dır. YENİSEY’in kollarından biri olan ULUĞ KEM’in geçtiği vadilerden
biri olan SÜLYEK’te bulunmuştur.... M.Ö. 8000’e aittir. (Gravures Rup. V. Comanica,
D. Riba, ed. Fr.Empire, Paris, 1984)
Bu resimleri, AVRUPALI insanın yaptığı resimle kıyaslayıp “basit, çocukça,
ve sanat değeri olmayan” çiziktirmeler saymak, son derece yanlıştır!..
Bu yazıtları ve diğerlerini ilerde teker teker ele alacağız... Bu sayfada amacımız,
yukarıda verdiğimiz TAMĞALAR’ı biraz daha açıklamak ve onların yakın-uzak
örneklerini göstermektir. Ancak bu açıklamaları yapmadan konuya giremezdik.
TAMĞALAR, nasıl ortaya çıkmıştır?… Birinci sebep daha üstün bir düşünce
seviyesine, bir hayat ve kâinat felsefesine ulaşılmasıdır. İkincisi ise, kayalara bu
felsefeyi uzun uzun “taşa urmak”, yani kayalara kazıyarak sonraki nesillere
ulaştırmaya çalışmanın zorluğudur. Meselâ GÜNEŞ’i anlatabilmek için bir DAİRE
çizip etrafına bir sürü IŞIN ÇİZGİSİ koymak yerine; bir YUVARLAK, içine de bir
NOKTA koyarak aynı mânâ verilmiş, ortaya OĞ tamğası çıkmıştır!
ORTA ASYA
İNSANI, yani TÜRKLER’in atasının dünyanın dört bir yanına yaydığı OĞ TAMĞALARI’nı görmek gerçekten
heyecan vericidir.
Şimdi bu TAMĞALAR’ı, taşıdıkları mânâyı, ve AVRASYA başta olmak üzere
dünyada rastlanan örneklerini verelim.
OK TAMĞASI:
OK; “yeryüzü kişisi, TANRI’dan gelip yeryüzünde varolma, mevcudiyet”
anlamlarına gelir... PROTO-TÜRKLER’den bir kısmı kendilerine OK adını verir. Yazıyı
bulanlar onlardır... Bugün kullandığımız OKUMAK fiili onlardan gelir. Aslında
“OKLAR’ın yazdığını anlamak” demektir.
OK tamğasının içeriğinde
YERYÜZÜ’nde ölerek UÇARAK, GÖK’teki TANRI’ya dönme
YAKILMAK; TANRI’ya AT’ılmak, fırl’AT’ılmak demektir. Bu da OK tamğaları
arasında en çok kullanılanlardan olan HAÇ (+) işaretinin, AT tamğasının bir çeşidi
olduğunu düşündürmektedir.
Görüldüğü gibi HAÇ, Hıristiyanlıkla birlikte ortaya çıkmış bir sembol değil; çok
daha eski KUTSAL bir işarettir. Belki de “TANRI’ya UÇ’arak erişme”yi sembolize
eden KUŞ figürünün “birbirini kesen iki çizgi” şeklinde TAMĞA’laşmasından ortaya çıkmıştır.
DOĞU ANADOLU’da, ISUB-ÖG olan ESKİ TÜRK ALFABESİ’nde mevcut, yukarıdaki ETRÜSK YAZISI resminde görülen
UÇLARI HİLAL OLAN HAÇ şeklindeki OK tamgası, PROTO-MISIR’a dahi ulaşmıştır.
HALI VE KİLİMLERDE OK TAMĞASI
OK UÇU, “OK bayrağı” demek olup, kelime ETRÜSKLER vasıtasıyla LATİNCE’ye
CROCE (KROÇE-İngilizcesi CROSS) olarak girmiştir. Hıristiyanlar için de KUTSAL bir
işaret olmuştur.
OK AÇ, “OK sembolü” demek olup bizde de KHAÇ-HAÇ kelimesini oluşturmuştur.
HAÇ şeklindeki OK damğası, Hıristiyanlıkla hiç bir ilişkisi olmayan DÜNDARLI,
ÇAVDARLI, KARAHACILI, KARAKOYUNLU, YEŞİLYURT, KINIK, HAYTA gibi
YÜRÜK aşiretlerinde ARMA olarak kullanılmaktadır.
ON TAMĞASI :
ON, “KOZMOS, kozmos kişisi” demektir. Ya KUBBE şeklinde, ya da
ON nokta, 10 benek, 10 tüy, veya 10 aynı cinsten figürle gösterilir.... Yukarıdaki resimde çeşitli ON TAMĞALARI görülmektedir...
birinci figür TAMĞALI SAYI kaya resmindeki BUĞ’un kafasının içinde ON NOKTA
bu sembolü vermektedir... İkinci figür SAT DAĞI’ndaki kaya resmidir, kral damgasında
ON BENEK ile aynı sembolü gösterir... Üçühcü figür KIRGİZİSTAN ISSIKKÖL’de bir
mezardan çıkan yüzüğün üzerindeki resimdir, ON TÜY ile aynı mânâyı verir. Amerikan kızılderililerinde, MAYALAR ve AZTEKLER'de de aynı sembole rastlanır.
Ayrıca İTALYAN ALPLERİ’nde NAQUANE bölgesinde HALAY ÇEKEN ON
KİŞİ figürü de aynı kavrama işaret eder. (Grav. Rup. Val Comanica, D. Riba, Fr. Emp.
Paris, 1984)
ANADOLU’da bulunan HİTİT kurslarının üzerindeki ON GEYİK, ON FİGÜR de
ON tamğasına işarettir.
GREK mitolojisinde geçen DAKTİLLER (Dactyiles) demircidirler. Nereden
geldikleri konusunda çeşitli rivayet vardır. FRİGYA’daki İDA DAĞI’ndan (yani bizim
EDREMİT’teki KAZ DAĞI), veya GİRİT’teki İDA DAĞI’ndan geldikleri öne sürülür.
Bunlar ON KİŞİ’dirler… DAKTİL parmak demek olduğuna, ve iki elde ON parmak olduğuna göre, DAKTİLLER bu açıdan ON KİŞİ, yani ON’lar anlamına gelir. ON
TÜRKLERİ’ne işarettir.
Ama esas kanıt, DEMİRCİ kelimesinin eski GREKÇE’ye DEMİOERCOİ diye geçmiş olmasıdır!.. Kimse TÜRKÇE’den geldiğini bilmez.
GREKLER’e bağlanmak istenen FRİG adının aslı PROTO-TÜRKÇE’de UB-URUK’tur. Bu kelime bugün OBRUK olarak kullanılır, ve ANADOLU’da FRİGLER’in yaşadığı merkez yaylanın adıdır. MİDAS YAZITI’ndan öğrendiğimize göre, zaten ANADOLU’nun bir adı da FRİGYA’dır! FRİGLER ve DAKTİLLER de TÜRK’tür!
ON kelimesi, aynı zamanda bir kısım PROTO-TÜRKLER’in kendileri için kullandığı addır. Tıpkı bizim şimdi kendimize ÂDEMOĞLU dediğimiz gibi, onlar da kendilerine ON = KOZMOS KİŞİSİ derlerdi. Diğer bir kısım PROTO-TÜRKLER de
OK = YERYÜZÜ KİŞİSİ adını almışlardı. Ama kullandıkları semboller hep aynı idi.
ORTA ASYA’da kurulan TÜRK devletinin adı ON-OYUL, daha sonra İSVİÇRE merkez olmak üzere AVRUPA’da kurulan devletin adı da ON-OYUNG idi.
ON kelimesi, zamanımıza anlamını kaybederek, sadece ON sayısını ifade etmek
suretiyle yansımıştır. Ancak ANADOLU’da ON tamgaları halılarda, kilimlerde, çeşitli
eşya ve süslerde varlığını devam ettirir.
ÇEŞİTLİ AT TAMĞALARI:
AT kelimesi, “ad, nam, atılma, bilinen, egemen” demek olduğu gibi, binek hayvanı
AT’ı da kasteder. Yukarıdaki HALI VE KİLİM resimlerinde
altta görülen şekiller, AT tamğalarıdır.
AT üzerindeki kişi yayalardan yüksekte, ve imkân bakımından ondan üstündür.
Bu haliyle “bilinen, tanınan”dır, AD’ı vardır. Yüksekten bakar, “egemen”dir. AT’ılma
yoluyla en yükseğe, TANRI’ya ulaşabilir. Bütün bu kavramlar, AT tamğasının çeşitli
anlamlar kazanmasına, sonradan UÇ, UB ED ve BUĞ tamğalarının doğmasına yol açmıştır.
”TANRI katına AT’ılma” kavramı zamanımızda dahi KUZEY ASYA şamanlarında
yaşar. Şaman davuluna AT’a biner gibi oturur, kendinden geçerek çalar, bu suretle
TANRI’ya ulaşır. ETRÜSKLER’in KANATLI AT sembolü elbette ki PELASKLAR’da
da vardı ve GREK mitolojisine de yansımıştır.
KANATLI AT’ı SELÇUKLULAR’da da görürüz.
AT tamgası sonraları ATEŞ ve OT (od-ateş) kelimelerinin oluşmasını sağlamıştır.
AT + US … AT-US… ATAS…ATAŞ…ATEŞ
AT*AS … ATAS… ATAŞ…ATEŞ
OG*AT… OT …. OD… (ODUN kelimesi de ATEŞ üreten, ateşte yakılan anlamına gelir)
BAŞKA HALILARDA AT TAMĞALARI :
ÇEŞİTLİ UÇ TAMĞALARI:
UÇ kelimesinin “bey, han, lider, bayrak” anlamlarına geldiği belirtmiştik... ATEŞ
KÜLTÜ’nden doğmuşlardır. Kişi OZ’laşarak, yani şekil değiştirerek (MÂNÂ’dan
MADDE'ye geçerek) YERYÜZÜ’ne İner, sonra yine şekil değiştirerek (MADDE’den MÂNÂ’ya geçerek) GÖKYÜZÜ’ne AT’ılarak, TANRI’ya döner... Bu sebeple
UÇ TAMĞALARI’nın
çoğu AT tamğalarının çeşitlemeleri arasında bulunur. Bu sayfadaki ilk figür hem
KANAT AÇMIŞ UÇAN KUŞ, burca dikilmiş BAYRAK sembolüdür. Beşinci figür
hem KANAT AÇMIŞ UÇAN KUŞ’tur, hem de cümle içinde OK anlamına gelebilir.
Resmin en sonundaki ÜÇ NOKTA ise, hem UÇ tamğasını gösterir, hem de kelimenin
nasıl ÜÇ SAYISI’na dönüştüğünü açıklar.
Yukarıdaki resimde
ilk şekil, “KANAT AÇMIŞ KUŞ şeklindeki HAÇ’tır.
Adamın başının içindeki ON NOKTA dikkatinizi
çekmiştir.
UW, OW ve OĞ TAMĞALARI :
UW , OW veya OĞ, “şeref, kutsal kişi, mensup olma” anlamlarına gelir.
PROTO-TÜRKLER’in ilk tamğalarındandır. Daha sonra OĞ şeklinde seslendirilmiş,
şekil ve anlam sayısı çoğalmıştır. Kaynağı TEK TANRI inancı ve BOĞA KÜLTÜ’dür.
Yukarıdaki OĞ TAMĞALARI resminde üstteki ilk iki şekil, VAN’da, BAŞET DAĞI’ndaki KIZLARIN MAĞARASI’nda DUVAR RESİMLERİ’dir!.. Havaya kalkmış kollar, hem BOĞA’nın BOYNUZLARI’nı, hem de TANRI beldesine yönelmeyi göstermektedir.
___________________________
NOT: Bu sayfadaki bilgiler KÂZIM MİRŞAN'ın kitaplarından, resimler de HALUK TARCAN'ın ÖN TÜRKLER kitabından alınmıştır... Biz sadece derleyip sunmaya çalıştık.