Samenwonen en het huwelijk als uitgesteld ideaal
Wat is samenwonen?
Onder samenwonen verstaan wij de relatie tussen een man en een vrouw die niet getrouwd zijn maar wel een huishouden delen en seksuele omgang met elkaar hebben.
Waarom maakt de Kerk zich druk over samenwonen?
De Kerk is erg bezorgd over ongehuwd samenwonen omdat het gewoon is geworden. Wij zien dat het, op lange termijn, gezinnen zoveel ongeluk bezorgt. Dit is op de allereerste plaats zo omdat samenwonen eenvoudig niet overeenstemt met Gods plan met het huwelijk, ook al stemt de samenleving ermee in. Dit zou wel eens de reden kunnen zijn waarom koppels die voor hun huwelijk hebben samengewoond het zeer moeilijk vinden hun huwelijk in stand te houden.
De Kerk vindt geen wetten uit. Zij geeft door en interpreteert wat God door de eeuwen heen heeft geopenbaard. Niemand van de Kerk heeft het recht te veranderen wat Jezus ons heeft geleerd. Dat toch doen, zou betekenen mensen te beroven van de reddende waarheden die zijn bedoeld voor alle tijden. Ons christelijk geloof leert ons dat een seksuele relatie alleen thuishoort binnen het huwelijk. Seks buiten het huwelijk betekent gebrek aan respect voor het huwelijk, voor de heiligheid van de seksualiteit en voor de menselijke waardigheid
Wij hebben goede redenen om voor ons trouwen samen te wonen.
Waarom kan de Kerk dat niet gewoon accepteren?
De Kerk heeft zorg voor ieder zoals een vader of moeder zorg heeft voor een zoon of dochter van wie ze echt houden. In de wetenschap dat samenwonen de kans op een gebroken huwelijk vergroot, wil de Kerk jullie beschermen en jullie geluk veilig stellen.
'Het komt ons beter uit.'
Als iets goed uitkomt is dat mooi meegenomen. Maar het is niet de basis voor een beslissing die jullie verdere leven zal beïnvloeden. Getrouwd zijn is soms ongemakkelijk en zelfs veeleisend. Samenwonen uit gemakzucht is een slechte voorbereiding voor een levenslange verbintenis als het huwelijk. Dat blijkt uit onderzoek. Studies tonen aan dat degenen die voor hun huwelijk samenwonen neigen naar "verandering", "experimenteren" en vrijblijvendheid. Dat alles kan leiden tot een instabiel huwelijk. Een onderzoek wijst uit dat samenwonende koppels gevaar lopen na hun huwelijk te vervallen tot oppervlakkige communicatie en vrijblijvende besluitvorming.
Samenwonen omdat het goed uitkomt blokkeert zorgvuldige overweging en de noodzakelijke 'ruimte' om een wijs besluit voor het leven te maken.
'Wij proberen geld te sparen voor de bruiloft en samenwonen is voordeliger'
Natuurlijk besparen jullie zo maandelijkse huur. Maar jullie offeren iets op wat nog waardevoller is. De verlovingstijd is méér dan de periode die nodig is om het feest voor te bereiden. Het is een tijd van diepgaande discussie en overweging die het beste in een nog ongebonden situatie kan plaatsvinden. Koppels die samenwonen hebben niet die luxe van nog ongebonden besluitvorming.
'Met al die echtscheidingen willen wij eerst zien of het tussen ons klikt'
Studies tonen eenduidig aan dat echtparen die hebben samengewoond duidelijk lager scoren in zowel onderlinge communicatie als algehele voldoening. Op het eerste zicht lijkt een proefhuwelijk een goed middel te zijn om de geschiktheid van de partner vast te stellen. Maar het blijkt niet zo te werken. Echtparen die hebben samengewoond hebben 50% meer kans op echtscheiding dan echtparen die niet hebben samengewoond. Bovendien gaat ongeveer 60 % van de samenwonenden nog voor een huwelijk uit elkaar. Ongehuwd samenwonen is anders dan gehuwd samenleven omdat er geen bindende verplichting is om de relatie te ondersteunen.
'We willen elkaar eerst goed leren kennen. Later willen we ook kinderen.'
Ongehuwd samenwonen is misschien de slechtste manier om iemand te leren kennen omdat het de ontwikkeling van een duurzame vriendschap overslaat. Samenwonenden geven vaak te kennen dat de relatie meer is gebaseerd op seksuele uitdrukking en minder nadruk legt op gesprek en andere manieren van communicatie. Juist die laatste zijn de wegen die uiteindelijk leiden tot een meer volledige seksuele eenwording na de huwelijkssluiting omdat er ook een meer geestelijke eenwording is. Vanouds heeft het proces van hofmakerij en verkering paren tot een diepere wederzijdse waardering gebracht door gesprekken, gedeelde idealen en dromen en wederzijds verstaan van elkaars waarden.
"De Kerk koestert wat dit betreft achterhaalde en wereldvreemde ideeën.
Geboorteregeling heeft deze oude regels overbodig gemaakt.'
Dat is niet waar. In de beginjaren van de Kerk was ongehuwd samenwonen normaal onder de niet-christenen in het Romeinse Rijk, net zoals het gebruik van kunstmatige geboorteregeling. Maar deze praktijken bleken fataal voor personen, gezinnen en de samenleving. Vrouwen werden beschouwd als wegwerpartikelen, louter bestemd voor seksueel genot, waar men vanaf wilde als de passie voorbij was.
De christelijke visie op huwelijk en gezin bracht geluk en bevrediging voor zowel individu als gezin en een enorme culturele en maatschappelijke vernieuwing. Net zoals toen is de leer van de Kerk niet achterhaald, maar revolutionair. En het werkt.
'Waarom bemoeit de Kerk zich met het seksuele leven van mensen? Dat gaat niemand iets aan.'
Seksualiteit is buitengewoon persoonlijk en strikt privé. Maar het heeft ook diepe morele en sociale dimensies. Seksualiteit werkt als een elementair bindmiddel in het gezin en het gezin is de hoeksteen van de samenleving. Seksuele gedragingen, zowel goede als kwade, beïnvloeden de gezondheid en het geluk van mensen, hun gezinnen en hun omgeving. Dat is de reden waarom seksueel gedrag altijd onderwerp is geweest van menige civiele wetgeving. De Kerk wil uiteraard gezin en samenleving beschermen. Maar meer dan dat wil zij jullie relatie met jullie toekomstige huwelijkspartner en met God veiligstellen. Seksualiteit is de daad die het huwelijksverbond dat man en vrouw voor God hebben gesloten bevestigt en vernieuwt. Seksuele zonden beperken zich niet tot man en vrouw alleen, maar gaan ook de relatie van het paar met God aan. En dat laatste is de verantwoordelijkheid van de Kerk. Seksualiteit is niet louter een privé-kwestie. Als het tussen jou en God is, is het ook tussen jou en de Kerk. Je moet jezelf afvragen wanneer je ophoudt christen te zijn. Is dat wanneer je de slaapkamerdeur dichttrekt? Wanneer komt het punt dat jouw relatie met God er minder toe doet?
'Hoe kan datgene wat wij lichamelijk doen onze onderlinge relatie en die met God schaden?'
De gave van je eigen lichaam in de gemeenschap is het diepzinnige symbool van de totale gave van jezelf.
In de huwelijksdaad zeggen man en vrouw in lichaamstaal wat zij op de dag van hun huwelijk voor het altaar zeiden: "Ik ben van jou tot de dood ons scheidt!" God heeft de menselijke seksualiteit geschapen om zowel fysiek aangenaam en emotioneel bevredigend te zijn. Maar het is nog veel grootser dan dat. Het is op de allereerste plaats het diepste teken van de totale zelfgave dat man en vrouw elkaar kunnen geven. Deze wederzijdse gave stelt het echtpaar in staat om met God medeschepper te worden door het leven aan een nieuwe mens te geven. In het plan van God heeft de gave van de eenwording twee fundamentele doeleinden: versterking van de echtelijke liefde en het delen van die liefde met kinderen.
De enige 'plek' waar deze totale zelfgave tussen man en vrouw kan plaatsvinden is in het huwelijk. Dat is de enige plaats waar kinderen kunnen worden grootgebracht met de veilige en toegewijde liefde van een moeder en een vader. Daarom hoort seksuele intimiteit alleen in het huwelijk thuis. Buiten het huwelijk wordt seksualiteit een leugen. De daad zegt: 'ik geef jou mijzelf '. Maar in werkelijkheid geven man en vrouw daarbij niet zichzelf, niet hun vruchtbaarheid, niet hun relatie met God. Voordat je je lichaam aan een ander geeft, moet je je hele hebben en houden geven en dat van je partner ontvangen. En dat kan alleen in de geborgenheid van het huwelijk.
"Waarom kan ik mijn eigen geweten niet volgen als ik denk dat samenwonen prima is?"
Mensen kunnen dwalen in gewetenskwesties. En dat gebeurt vaak. Waar het onze eigen belangen aangaat is de verleiding tot zelfbedrog enorm Net als in andere zaken hebben we hier een objectieve norm nodig om te zien of ons geweten goed gevormd is en juiste beoordelingen kan maken. Moraal is niet een kwestie van mening of gevoel. Het geweten is Gods stem die in het diepst van ons hart de waarheid spreekt. Het is onwaarschijnlijk, zo niet onmogelijk, dat omwille van jullie welbevinden of verlangens, God Zijn eigen geboden tegenspreekt. Je handelt in goed geweten wanneer je kiest voor Gods bedoelingen. De keuze om ongehuwd samen te gaan wonen is altijd verkeerd en zondig.
'Waarom zegt de Kerk dat samenwonen aanstootgevend is voor anderen?
Veel van onze familieleden en vrienden doen hetzelfde'
Het feit dat iedereen het doet maakt iets nog niet goed of minder erg. De keuze van een paar om samen te gaan wonen gaat niet alleen hen aan. Het raakt iedereen die in relatie staat tot deze twee: ouders, broers en zussen, vrienden en zelfs de leden van de parochie. Een stel dat samenwoont, zegt impliciet dat er niks mis mee is om Gods wet te overtreden. Dit kan buitengewoon misleidend zijn voor kinderen, nichtjes en neefjes en kinderen van vrienden. Die zijn beïnvloedbaar en kunnen nog geen volwassen oordeel vellen.
'Wat is de beste manier om ons op ons huwelijk voor te bereiden?
Een bruiloft is voor één dag, maar een huwelijk is voor een heel leven, zegt men. Dat kan een lange en gelukkige tijd zijn, maar dan alleen met een goede voorbereiding. De beste manier om jullie voor te bereiden op het huwelijk is jullie geloof te beleven. Katholieken doen dat door iedere zondag naar de mis te gaan, door het sacrament van de biecht te ontvangen, door gebed en door goede werken te doen. En door jullie samenwonen op te schorten tot de dag van jullie huwelijk. Als jullie niet al te vaak naar de mis gaan, zal de priester jullie graag zien terugkomen. Als het lang geleden is dat jullie voor het laatst gebiecht hebben, zal de priester jullie graag helpen. Biechten is een belangrijke stap als je al samenwoont of hebt samengewoond. Tijdens de voorbereiding daarop is het goed om samen met je toekomstige huwelijkspartner te bidden, de bijbel te lezen. Trek je op aan koppels die een sterk christelijke waarheidsbeleving hebben.
'Waarom zouden wij die periode uit elkaar gaan? Dat is toch een wettische schijnvertoning?'
De leer van de Kerk over samenwonen is niet 'wettisch'. Ongehuwd samenwonen is een zonde. Het schendt Gods geboden en de kerkelijke wet. Sint-Paulus rekent deze zonde (ongeacht of deze binnen of buiten een niet-huwelijkse relatie valt) onder de zonden die een mens uitsluiten van het Koninkrijk Gods. Samenwonen gaat in tegen de diepste verlangens van het hart en vergroot de kansen op een mislukt huwelijk aanzienlijk.
Als je eerlijk bent tegenover jezelf, zul je zien dat hoe je het ook bekijkt, apart gaan wonen voor het huwelijk, het beste is wat je kunt doen. Het is een besluit om jullie af te keren van de zonde en om Christus te volgen. Dat is altijd de juiste beslissing. Maar het is ook de juiste beslissing om een paar andere redenen: het maakt jullie huwelijk sterker (hebben wij dat voor elkaar over?). Het zal de onderlinge vriendschap versterken. Het verdiept de intimiteit en eenheid.
Het vergroot het vermogen om onderling te communiceren en problemen op te lossen (Lukt het ons om er samen uit te komen?).
Het geeft je huwelijk meer kans van slagen. (Wij kunnen samen tegen een stootje).
Jullie denken misschien dat jullie geval uniek is en dat de hartstocht nooit zal verflauwen. Dat denken de meeste koppels. Niemand gaat een huwelijk aan om uit elkaar te gaan; en toch gaan vandaag de meeste koppels weer uiteen. Jullie willen behoren tot die uitzonderlijke paren die niet alleen slagen in hun huwelijk, maar er ook nog geluk en voldoening in vinden.
Sommige koppels die ongehuwd samenwonen, vinden het uit elkaar gaan voor het huwelijk kunstmatig of zinloos. Sommigen zijn bang dat het tijdelijk beëindigen van de seksuele omgang de relatie zal schaden. Maar dat is zelden het geval. Soms zal ook in het huwelijk de seksuele omgang moeten worden onderbroken vanwege ziekte, afwezigheid of het welzijn van de ander. Dit is niet alleen te overleven, maar relaties worden er zelfs sterker door. God loont dergelijke offers met de genade van een goede relatie. Afzien van seks stelt jullie in staat om ook op andere manieren te communiceren. Daardoor zullen jullie elkaar uiteindelijk op een betere en duurzamere manier leren kennen.
'Wat levert het volgen van de kerkelijke leer ons eigenlijk op?'
De katholieke leer over het huwelijk brengt rijke zegen aan degenen die bereid zijn deze te aanvaarden.
De Blijde Boodschap van Jezus maakt jullie vrij om intimiteit beter te beleven:
Getrouwd zijn heeft een bijzondere betekenis in Gods plan. Net als al het andere dat goed is vraagt het offers. Maar die zijn gering vergeleken met wat het opbrengt. Zoek eerst het Koninkrijk van God en al het andere zal u worden toegeworpen, in overvloed!
(Bron: Open brief van de Bisschoppen van Pennsylvania - USA - 1999)
bedenking:
Dikwijls horen we de opmerking dat de Kerk wereldvreemd is en zich dringend moet aanpassen aan de huidige tijd. De waarheid is dat de Kerk niet alleen wereldvreemd is maar "anders". Zij heeft een andere oorsprong die van elke tijdelijke orde, van elk regime ter wereld, absoluut onderscheiden is. Zij is "een uitverkoren ras, een koninklijk priesterschap, een heilige natie: Gods eigen volk." (1.Petr.2,9)
De tragiek van ongehuwd samenwonenden is niet alleen de genadenloosheid van hun "vrije" liefde, de vernedering van het lichaam, de kwetsbaarheid van de wederkerige vriendschap, de frustratie van de groei tot ware volwassenheid, de op de duur te vrezen onbevredigdheid van de beide partners, de eenzaamheid op latere leeftijd, een leven zonder God, Kerk en godsdienst.
De tragiek is, in een aantal gevallen ook, dat later geen kinderen (of kleinkinderen) met liefde en dankbaarheid aan hen zullen terugdenken. Kinderen kwamen op hun verlanglijstje niet voor. Zij meenden dat je het van dit leven moest hebben. Zij zijn een illusie gevolgd.
God geve, dat de Kerk overal de onverkorte waarheid mag verkondigen en de dwalenden nog op tijd tot inkeer komen.