Phản tỉnh, Phản
kháng: Thực hay Hư
Minh Vơ
Đầu thập niên này
độc giả trong nước háo hức đi t́m
đọc một cuốn tiểu thuyết của một
nhà văn có tài, mà không t́m được. Người ta
kháo nhau: hấp dẫn lắm, quậy lắm. nhiều màn
mê ly lắm, tác giả chửi chế độ
đấy. Đó là cuốn Nổi Loạn của Đào
Hiếu, nhà văn đă có 14 tác phẩm xuất bản
từ năm 1978 ("Giữa Cơn Lốc")
đến 1993 ("Nổi Loạn").
Sở dĩ người
ta không t́m được là v́ nó đă bị nhà nước
thu hồi viện cớ: "Chuyện bẩn thỉu,
đồi trụy." Bộ Trưởng Văn Hóa
Trần Hoàn th́ trả lời báo chí về lư do cuốn sách
bị cấm phát hành như sau: "Về mặt chấp
hành quy chế cuốn sách có 3 vi phạm:
1) Đăng kư tên sách là
"Nỗi Oan" nhưng tự động sửa
lại là "Nổi Loạn".
2) Không nộp lưu
chiếu mà cứ phát hành.
3) Khi phát hành Cục
Xuất Bản và cả hội Nhà Văn đều yêu
cầu tạm đ́nh chỉ, nhưng không được
thực hiện."
Tuy nhiên cũng có ít
người nhanh chân mua kịp trước khi nó bị
tịch thu. Đây là chuyện một ngựi đàn bà có
chồng là cán bộ từng du học Ba Lan, có 4 con nhỏ
mà c̣n đi ngoại t́nh với một cựu sĩ quan
chế độ cũ cũng đă có vợ là một bác
sĩ và 3 con.
Ngọc nguyên quán miền
Nam được cha mẹ mang đi tập kết ra
miền Bắc khi mới lên hai. Trong thời gian ở
miền Bắc cô cũng như phần đông các gia
đ́nh cán bộ tập kết phải sống cuộc
đời cơ cực thiếu thốn. Đến khi
"ḥa b́nh lập lại" gia đ́nh cô trở về
miền Nam. Cha cô, một cán bộ cộng sản nghiêm
khắc, ép cô lấy một cán bộ cộng sản
luống tuổi: Hùng vốn là một nhà sư đă hoàn
tục v́ giác ngộ chân lư của cách mạng vô sản và
khi được cô vợ "hoa hậu Cần
Thơ" th́ được "giác ngộ lần
thứ hai "và khám phá ra chân lư ngược với
Nguyễn Du: "T́nh là cơi phúc tu là giây oan."
Nhưng vốn quen tác phong khắc khổ của một nhà tu và cù lần của một "cán cối", Hùng đă không chinh phục được trái tim Ngọc. Đêm động pḥng bị tŕ hoăn hai ba lần. Đến khi Ngọc biết đàng nào cũng phải "làm cho xong cái chuyện đó" th́ nàng ngỡ ngàng nhận ra rằng nó chỉ có thế, và nhanh thế. Tuy cũng đă 24 tuổi nhưng cô cũng chưa được ai cho biết thực chất chuyện vợ chồng nó ra làm saọ Hùng đối với cô chỉ là "người đàn ông buồn tẻ như cục gạch ở đầu hè". Mỗi lần ăn nằm với Hùng, Ngọc đều có cảm giác như kẻ bị hiếp dâm. Nhưng hai người cũng có được 3 đứa con.
Thế rồi t́nh cờ
Ngọc gặp Phan tại một trại cải tạo
khicô đến thuyết minh trong một buổi chiếu
phim cho tù cải tạo xem. Lợi dụng sự quen
biết với trưởng trại, Ngọc mạo
nhận Phan là anh đôi con d́ với ḿnh để xin cho
chàng được thả ra khỏi cái "chuồng"
giam phạm nhân bướng bỉnh. Phan đă bị mê
hoặc bởi cô gái đẹp buồn nàỵ Khi Phan
được về sau 3 năm cải tạo họ
lại gặp nhau trong những buổi chiếu phim ở
các rạp. Mối t́nh nảy nở. Phan thuê một căn
nhà nhỏ làm tổ uyên ương. Hùng vốn ngây ngô không
hay biết ǵ. Nhưng bác sĩ Bích, vợ Phan th́ tinh ư nên
đă ŕnh bắt được bức thư t́nh Phan
viết cho Ngọc. Bích nhất định đ̣i Phan
phải chấm dứt mọi liên hệ với Ngọc,
bằng không th́ hăy ra khỏi nhà. Nàng cũng viết sẵn
giấy ly dị bắt Phan phải kư. Không những
thế nàng c̣n đi báo chuyện này cho Hùng là chồng
Ngọc biết, nói là để cùng nhau theo dơi và ngăn
chặn cuộc ngọai t́nh.
Hùng dùng mọi cách
để giữ Ngọc. Nhưng năn nỉ, canh
chừng, cấm đoán, theo dơi, bắt ghen, đánh ghen
đều vô hiệu. Cuối cùng anh ta đánh Ngọc
một cách tàn nhẫn và đuổi ra khỏi nhà,
để rồi một ḿnh ngồi ở xó nhà uống
rượu với anh hàng xóm. Thế là hai gia đ́nh tan nát.
Phan tuy yêu Ngọc, thấy ḿnh có trách nhiệm với
người yêu, nhưng không muốn bỏ vợ con. Anh
bảo Bích thế và cũng thú thực với Ngọc
như thế. Thực ra anh quá tham lam, vừa không muốn
xa vợ con vừa muốn đắm ḿnh trong thú vui
nhục dục với Ngọc, người đàn bà
giống như con thú xổ lồng thả lỏng bản
năng trong những giờ làm t́nh bên người đàn
ông mà nàng cho là "một nửa kia của chính ḿnh" mà
ḿnh đă t́m lại được sau bao năm không
biết đến t́nh yêụ Có lần nàng nói với Phan:
"Em khám phá ra ḿnh là
một kẻ cuồng nhiệt, mê đắm và táo bạo,
giống như con khủng long chuyển ḿnh sau một ngàn
năm ngủ vùi trong ḷng đất. Nó tạo ra băo tố
và đổ nát.
"Em ghê sợ cho cái
luật bù trừ của Tạo Hóa.
"Có những lúc em
nhớ anh điên dạị Và thèm khát cũng điên
dại. Cho nên anh đừng cười em về chuyện
làm t́nh nhé. Đă vào cuộc là không chấp nhận sự
dừng lại, dù chỉ một giâỵ Liên tục, mănh
liệt, và vắt cho kiệt hết tinh lực. Em ghét cái
ǵ nửa vời"
Chính những trang sách nóng
bỏng tả chân các cuộc mây mưa (trên giường
cũng như dưới biển) này là cái cớ
để cuốn tiểu thuyết bị thu hồi và liệt
vào loại sách cấm. Người ta bảo nó "bị
công luận lên án là truyền bá lối sống dâm ô
đồi trụy". Nhưng nguyên nhân chính của
việc thu hồi khó nói ra, đó là cuốn tiểu
thuyết đă ám chỉ sự đần độn, ngu
dốt và sự khắc nghiệt, đạo đức
giả của những cán bộ đảng viên như Hùng
và cùng với Hùng qua h́nh bóng văn chương bóng bảy
người đọc sẽ h́nh dung ra đảng, và cái
xă hội do đảng tạo ra. Sau đây là một vài
đoạn vắn trích từ cuốn tiểu thuyết
Nổi Loạn:
Cảnh thiếu ăn
trong gia đ́nh nữ bác sĩ Bích:
"(Phan) Thiếu úy
bộ binh quân đội Saigon cũ, hai lần bị
thương, một miểng đạn c̣n nằm sâu trong
đùi, ba năm học tập cải tạo, vợ là bác
sĩ (Bích) nhưng lương không đủ nuôi ba
đứa con. Cuối năm 1978 khi anh mới ở
trại cải tạo về, gia đ́nh ăn toàn bột
ḿ, bo bo, sắn. Chiếc xe đạp của anh như
một con ngựa già lọm khọm. Hồi ấy mỗi
khi ra đường thấy ai đi xe đạp bị
trật xính lui cui bên lề đường tôi hay nh́n.
Thường là tôi gặp anh trong tư thế ấy"
(trang 243)
Và đây một cảnh
khác :
"Đứa chị
nói:- Đừng giở giọng tham ăn.
Bích cười
cười:-Vậy chứ má thấy nó ham ăn má lại
thương. Tại v́ nó thiếu nên cái ǵ nó cũng thèm.
Mấy đứa chị:- Má đừng binh. Nó toàn giành
ăn với tụi con."
Đó là cảnh gia
đ́nh một bác sĩ ở miền Nam sau khi đă
"được giải phóng" 18 năm. C̣n đây là
cuộc đời của dân trong vùng Ngọc sống khi c̣n
ở ngoài Bắc với gia đ́nh trước 1975:
"Quá khứ của tôi
gắn liền với những lối ṃn quanh co đỏ
chói màu gạch, những mái tranh lụp sụp ẩn
hiện sau ṿm cây thưa thớt, những con đê nhỏ,
mương nước, những cánh đồng và đ́nh
làng
"Có nơi nào trên trái
đất này con người phải chui rúc vào đống
lá chuối khô để ngủ trong suốt mùa đông giá rét?
Trẻ con không có quần mặc, chỉ một chiếc áo
vải tả tơi khoác ngoài đứng co ro trong gió?
Những bữa cơm quanh năm chỉ có cà muối và rau
muống ? Và người chết phải bó chiếu đem
chôn?
"Có xứ sở nào
trên mặt đất này, mà người dân cam chịu và
hài ḷng với kiếp sống hẩm hiu tăm tối
như vậy?
"Thế mà tôi vẫn
sống vẫn lớn lên. Và lạ thay, giờ đây
đàn ông lại quỳ dưới chân tôi, van lậy, khóc
lóc tỏ t́nh.
"Chẳng lẽ
những quả cà, những cọng rau muống, những
con cua, con ốc, những củ khoai củ sắn kia
đă tạo ra điều kỳ diệu ấy? Tôi không
tin như thế. Và tôi vẫn thầm cám ơn bố
mẹ tôi, cám ơn thiên nhiên đă tạo ra nhan sắc
ấy, cám ơn những đóa hoa thủy tiên trong chùa,
những lũy tre, những luống cải bẹ xanh trong
vườn bà thím, những lá trầu không , những cơn
mưa dầm gợi nhớ nhung, những hoàng hôn tím
ngắt chân trời. Nhan sắc là niềm kiêu hănh thầm
kín, nhưng đó cũng là tai họa của đời
tôị Chúng là cội nguồn của sự ghen tuông ,
của t́nh và thù.
"Giờ đây tôi
bị mang tiếng là người đàn bà ngoại t́nh,
nhưng tôi không có ǵ xấu hổ về điều
ấỵ Tôi yêu Phan, đúng ra là tôi đă t́m
được Phan, một người mà suốt 20 ở
miền Bắc tôi không t́m được, ở làng Trinh
Lương tôi không t́m được, ở khu Kim Liên
Hà-nội tôi không t́m được, ở rừng núi Tuyên
Quang tôi cũng không t́m được.
"Tôi đă t́m thấy,
đă t́nh cờ nhặt được anh, cái "nửa
kia" của ḿnh. Chúa trời đă lấy một
chiếc xương sườn của người đàn
ông mà tạo ra tôị Người đàn ông đó là Phan.
Tôi đă nhặt được anh một cách rất t́nh
cờ trong một trại cải tạọ Lúc ấy anh
như người rừng, tơi tả, hoang dă và cô
độc.
"Tôi đă t́m thấy
anh như t́m thấy chính bản thân ḿnh.
"Tôi không ngọai t́nh.
"Trước kia tôi có
yêu ai đâu, kể cả chồng tôi.
"Tôi đă không
được yêu, bây giờ tôi có quyền yêu.
"Tôi đă không
được sống, bây giờ tôi có quyền sống.
"Ai có thể
tước đoạt cái quyền thiêng liêng ấy của
một con người?
"Những bạn bè
cùng trang lứa với tôi có thể họ không may mắn
t́m thấy cái "nửa kia" của đời ḿnh,
họ sống với cái nửa khác của ai đó trôi
dạt vào đời họ, ráp không vừa, không khớp,
khập khiễng tạm bơ.. Và họ rán sống,
họ cam chịu như họ đă từng cam chịu
những quả cà, những cọng rau muống, cái cầu
ao, ổ lá chuối khô, như họ đă cam chịu
những chiếc loa phóng thanh ra rả suốt ngày.
"Bây giờ tôi phải
trở lại với quá khứ v́ tôi muốn mọi
người hiểu thấm thía bi kịch của tôi,
của cả thế hệ thanh niên cùng lứa với tôi
để chúng ta hiểu nhau hơn và để xin bạn
hăy cho phép tôi được sống trọn vẹn mối
t́nh của ḿnh, một mối t́nh đầy sóng gió và
chưa biết sẽ kết thúc như thế nào."
"Cái giếng
nước đối với tôi luôn luôn là một mối
đe dọa. Bởi v́ nó không phải như những cái
giếng nước thông thựng ở miền Nam. Nó là
một cái vực thẳm. Năm ấy tôi chỉ là
một con bé 12 tuổi mà cái giếng th́ to và sâu hun hút. Ba bên
là bờ đất nham nhở đầy cỏ mọc,
c̣n lại một bên th́ thoai thoải lần xuống
dưới đáy giếng bằng 38 bực cấp
bằng đá, hẹp trơn trượt như
đường về âm
phủ. Giếng sâu đến độ khi tôi xuống sát
mặt nước, ngoảnh nh́n lên không c̣n thấy mặt
đất đâu cả, chỉ thấy một cái
miệng hố lởm chởm đất đá và những
lá cỏ dại.
"Dưới đáy
giếng, bóng chiều càng mờ mịt hơn, chập
choạng, ŕnh rập. Cái cảm giác cô độc lạnh
lẽo làm tôi sợ hăị Tôi vội vàng múc hai thùng nước
rồi ghé vai vào đ̣n gánh khó nhọc bước lên
những cấp bậc trơn nhẵn.
"Đầu làng bên kia
có một cái giếng nữa nhưng từ ngày có
người tự tử ở đó th́ không c̣n ai dám
đến đó để lấy nước về
uống. Không hiểu sao dạo ấy làng tôi lại có
nhiều người tự tử đến như
thế. Thường là họ treo cổ. Những cái
mặt sưng to và tím bầm. Xác chết được
gói trong chiếu, vài ba người vác ngang qua nhà. Họ
đi nghiêng ngả dưới trưa nắng. Tiếng kèn
khàn đục, vất vưởng lạc điệụ
"Ở cầu ao
thường tấp nập hơn. Hàng ngày dân làng
đến đó tắm gội, rửa bát, vo gạo,
giặt quần áo, giặt cả chiếu chăn, cả
đồ phụ nữ hành kinh nữa. Điều này ban
đầu tôi không biết, nhưng một hôm nh́n quanh
bờ ao thấy có một chỗ lúa tự nhiên vươn
cao lên, xanh mướt, tôi hỏi nhưng chẳng ai
giải thích được tại sao, đến khi lúa
trổ bông th́ chỉ riêng cái chỗ lúa tốt ấy là
không có bông . Đó là một bí mật mà tôi không thể chia
xẻ với ai được v́ gần như không ai
giải thích được, hoặc là không chịu
giải thích cho tôi biết. Bữa kia tôi thấy một
người đàn bà trong làng ra cầu ao giặt những
mảnh vải mùng đầy máu và tạt cái thau
nước đỏ ḷm ấy vào chỗ lúa tốt tôi
mới hiểu được sự tương quan
giữa cái thứ nước ấy và cḥm lúa xanh tốt
kia.
"Tôi đâm sợ
nước cầu ao. Nhưng người sợ nhất
là bác tôi. Mỗi lần muốn rửa mặt ông buộc
cái khăn vào cần câu, ném nó ra giữa ao (nơi mà ông
vẫn hy vọng rằng nước sẽ sạch hơn
trong bờ) rồi giật chiếc khăn lên như
giật con cá. Ông vắt nước trong khăn vô miệng
để súc miệng , sau đó mới dùng khăn lau
mặt. Buổi sáng ông thường dậy rất trễ
v́ phải cuộn tṛn trong cái ổ lá chuối khô
để đợi mặt trời lên. Khi ngoài sân đă
ngập nắng, ông mới trở dậy vác cái nong ra
đặt giữa sân rồi chui vào đó nằm
sưởi. Ba chị em tôi cũng bắt chước vác
cái nong ra đặt kế bên. Đứa cháu nội lên hai
cũng nằm ca.nh.
"Nhưng kẻ gây
ấn tượng cho tôi nhất là một người
đàn ông ốm đói. Người ta gọi ông là ông
Lời, tuy suốt ngày ông chẳng hề nói một lời
nào cả. Dân làng đă nghèo nhưng ông c̣n nghèo hơn
tất cả. Gần như ông không có ǵ để mà
ăn, ông cứ luẩn quẩn trong vườn nhà như
một bóng ma t́m bắt con ốc sên, con châu chấu.
Gần như ông ăn tất cả những sinh vật mà
ông bắt được: cóc, nhái, thằn lằn, thậm
chí gà con chết người ta đă vứt đi ông
cũng nhặt về nướng ăn. Người ông
cứ xanh lướt, hai mắt lơm sâu lờ đờ.
"Ba hôm sau người
ta đến báo cho ông hay rằng đứa con trai 12
tuổi của ông đi tắm sông đă bị ma da kéo chân
đi. Hàng xóm bủa đi t́m khắp nơi nhưng không
thấy. Ông không khóc, vẫn lặng lẽ, vẫn thất
thểu đi ra sông. Ông không phải t́m kiếm, cứ
bước thẳng xuống mé nước, trầm ḿnh
xuống. Một lúc sau mặt nước khép kín lại,
phẳng lặng xóa sạch mọi vết tích của
người đàn ông khốn khổ ấy." (trang 103-112)
Với lối tả cái
khổ và nhất là cái chết (tự tử) của
một người như vừa kể, Đào Hiếu
quả thực đă đưa ngọn bút của ḿnh lên
tuyệt đỉnh. Sau khi đọc những hàng cuối
cùng vừa nêu, rồi nhớ lại câu nói của Ngọc
ở đoạn trên: "Không hiểu sao dạo ấy
làng tôi lại có nhiều người tự tử
đến như thế" người đọc
liền thấy cuộc sống miền Bắc lúc ấy
tang thương đến độ nào. V́ khổ quá
người ta đă đi t́m cái chết một cách
thản nhiên. Sở dĩ người đàn ông kia chưa
tự tử sớm hơn v́ c̣n có đứa con. Nhưng
nay đứa con đă chết đuối th́ ông cũng
trầm ḿnh đi theọ Những cảnh đói khổ
của các cựu tù nhân cải tạo được mô
tả trong các cuốn hồi kư của họ có lẽ
cũng chỉ đến thế. Nhưng chắc không ai
diễn tả hay bằng Đào Hiếu.
Nếu cái nạn đói
khổ không phải chỉ có trong tù, th́ cái thói bắt làm
"kiểm điểm", "tự kiểm"
cũng không phải chỉ tù nhân mới phải làm. Nhân dân
cũng không thoát. Tác giả "Nổi Loạn" đă
chế diễu cái tật hơi tư bắt làm tự
kiểm của đảng một cách tài t́nh qua hành
động và thái độ của Hùng, chồng Ngọc.
Trong cuốn chuyện ít nhất là 10 lần Hùng bắt
Ngọc, và cả Phan phải viết kiểm điểm,
tự kiểm.
Hăy xem người
chồng cán bộ cộng sản, đă từng du học
Ba Lan, dọa đánh vợ, tra khảo vợ và bắt
vợ viết tự kiểm:
"Người chồng
hầm hầm rút cái roi mây treo trong xó nhà ra. Ông ta gằn
từng tiếng:
- Đừng già hàm. Hăy
khai thực đi: Hồi tối giờ cô đi đâu?
Ngọc nh́n thẳng vào
mắt chồng hỏi:
- Anh định làm ǵ mà
cầm roi đấy?
- Tao đánh mày nát
xương. Nói mau!
.
Ngọc nói dứt khoát:
- Tôi không khai báo ǵ cả.
Đây là nhà tôi chứ không phải đồn công an.
Thấy Ngọc nói
cứng quá ông ta làm thinh một lúc khá lâụ Rồi ông
lại bàn lấy một xấp giấy trắng và một
cây bút. Ông đặt các thứ ấy trước mặt
vợ, ra lệnh:
- Viết tờ kiểm
điểm đi.
- Tôi không viết.
- Không viết th́ ngồi
đó tới sáng.
..
Ngọc mở choàng
mắt chạm vào một cái khuôn mặt to bè đỏ gay
nồng nặc mùi rượu.
- Không được
ngủ. Dậy viết kiểm điểm đi dă.
Nhưng Ngọc nhắm
mắt, mềm rũ, nằm vật xuống
giường. Người chồng lại ghế ngồi,
lấy thuốc lá ra hút để trấn áp cơn saỵ Chưa
hết điếu thuốc ông đă bật dậy
đến bên giường, nắm hai ngón chân cái vợ kéo
mạnh:
- Chưa ngủ
được đâu! Tôi bảo cô phải viết
kiểm điểm. Cô nghe rơ chưa? (Trang 44-47)
Đây là một cảnh
khác, tại công ty du li.ch. Thêm một người nữa
bị ông cán bộ bắt viết kiểm điểm.
"Nguyễn Văn Hùng
giơ tay đấm vô lưng Ngọc. Phan đứng
dậy:
- Anh là đàn ông mà làm ǵ
vậỷ Muốn đánh th́ đánh tôi đây này.
- Mày thách ha?? Tao giết
màỵ
Đám đông đă vây
quanh như coi đá gà. Một người có trách nhiệm
trong công ty du lịch bước đến. Anh ta bảo
Nguyễn Văn Hùng:
- Đây là cơ quan. Xin
ông đừng làm mất trật tư.. Chuyện riêng
của các người xin đi chỗ khác giải
quyết.
Hùng đành ngồi
xuống ghế.
- Thôi được, ông
ta nóị Lấy giấy ra đi. Mỗi người
viết một tờ kiểm điểm, kư tên vào.
Ngọc rất tức
nhưng cũng phải cười.
- Đừng làm tṛ
hề. Anh đi về đi là hay hơn cả.
- Tôi về để cho
hai ngựi đi hú hư với nhau à?
- Anh ấy có đi
đâu.
- Đừng qua mặt
tôi. Tôi không ngu đâu. Lấy giấy viết kiểm
điểm lẹ lên.
Không thấy ai nhúc nhích,
ông ta điên tiết lên, sục sạo trong túi quần t́m
kiếm. Vẫn không có, ông ta đứng lên hỏi
những người đang bu quanh:
- Ai có giấy xin cho
một tờ.
Mấy anh lơ xe và xích
lô nh́n nhau cười, họ bảo nhau:
- Đi kiếm giấy
cho thủ trưởng làm kiểm điểm ḱa.
Cô bé bán thuốc lá moi
ở đâu ra đuợc một tờ giấy bằng
bàn tay, nhàu nát. Hùng tiếp lấy vuốt vuốt cho
thẳng rồi đặt trước mặt vợ:
- Hai người viết
chung một tờ cũng được.
Ngọc gạt tờ
giấy xuống đất.
- Không viết hả?
Người chồng thét. Được rồi tôi sẽ
làm một tờ biên bản.
Ông kê tờ giấy lên
đầu gối, hí hoáy viết. Cộng Ḥa Xă Hội
Chủ Nghĩa Việt Nam, Độc Lập Tự Do
Hạnh PhúcChữ nghĩa ngoằn ngoèo rối rắm,
vừa viết vừa nhíu mày, ngừng lại suy nghĩ
rồi viết tiếp. Xong ông ta đưa tờ giấy
cho Phan.
- Kư đi!
Phan không cầm tờ
giấy, chỉ đọc lướt qua. Anh nói:
- Tôi không đồng ư câu
"bắt quả tang hai người đang âm mưu
hẹn nhau đi hủ hóa"
- Đó là sự thực.
Người chồng nói.
- Tôi không kư đâu.
Nguyễn Văn Hùng
vụt đứng lên giơ nắm đấm:
- Tao bảo mày kư!
- Không, v́ tôi không muốn
anh làm nhục vợ anh và tự làm nhục ḿnh.
Anh sẽ làm ǵ với
tờ giấy này?
- Làm ǵ mặc taọ Kư
đi.
- Tôi không kư.
Một quả đấm
vụt ra trúng ngay bả vai Phan, nhưng anh vẫn ngồi
im hút thuốc lá"(tr 95)
Sau đây là một
cảnh bắt buộc viết tự kiểm khác:
"--Không nói nhiều cô
đi ngay đi.
Ngọc ném mạnh ly
nưóc vào tường, đi thẳng ra cửa. Chị
bước hấp tấp về phía cầu thang, nhưng
người chồng đă đuổi kịp, níu tay
lại:
- Cô chưa đi
được đâu.
- Chính anh đuổi tôi
mà.
- Đúng. Nhưng trưóc
khi đi cô phải thú nhận hết mọi tội
lỗi của cô đă.
Phải nộp cho tôi
bản tự kiểm thật chi tiết rồi mới
được đi.
Ngọc vùng vẫy
nhưng không được, chị la lớn:
- Tṛ hề! Tại sao
tới giờ này anh vẫn chưa thấy đó là tṛ
hề? " (tr.198)
Sau đó Ngọc bị
hành hung, lột hết quần áo nhốt vào buồng,
trần như nhộng.
"Bây giờ th́ Ngọc
không c̣n một vật ǵ che thân ngoài tóc và lông. Tất cả
đều mượt mà, đẹp một cách kiêu hănh.
Chị cúi xuống nhặt những mảnh vải tả
tơi ném ra cửa sổ. Thành phố rất im lặng .
Ngọc thức, nh́n
ngắm những thương tích của ḿnh .
Chị đi lại phía
tủ áọ Một cái tủ trống. Hoàn toàn trống.
Chị giận dữ kéo nắm cửa nhưng nó đă
bị khóa từ bên ngoàị Chị đạp cửa rầm
rầm nhưng nó không nhúc nhích. Ngọc lại
giường ngồi và nhận ra trên giường có
một xấp giấy trắng, một cây bút, một ḍng
chữ nguệch ngoạc: "Nếu muốn ra khỏi
đây hăy viết bản tự kiểm." Ngọc
hất xấp giấy xuống đất. Giấy bay
lả tả trắng cả sàn nhà, cây bút bi bắn vào góc
tường.
Ngọc bấu tay vô song
cửa sổ.
- Mở cửa! Chị la
lên. Mở cửa mau!
Bóng đen của
người chồng lù lù hiện ra, chậm chạp
như con gấu già. Ông ta đang xách ấm nước sôi
từ dưới bếp lên để pha trà.
- Mở cửa!
Ông ta điếc. Rất
may trong pḥng có cái gạt tàn thuốc. Ngọc ném mạnh ra
cửa sổ, bay ngang mặt người chồng, vỡ
tan tành trên tường vôi.
- Mở cửa cho tôị
- Cô sẽ không bao giờ
được ra khỏi pḥng nếu không viết tự
kiểm.
- Nhưng phải trả
quần áo cho tôi. Vali tôi đâu?
Người chồng im
lặng pha trà. Rồi uống nhâm nhị Rồi
đốt thuốc lá.
- Đồ tồi! Anh có
quyền ǵ mà nhốt tôỉ Trả quần áo đây.
- Loài dâm đăng th́ cần
ǵ quần áọ
Ngọc gầm thét:
- Tao mà ra được
tao sẽ giết màỵ Đồ hèn. Mày dám mở cửa
không?
- Viết tự kiểm
đi.
Người chồng
đă uống xong tách trà, chùi miệng rồi bỏ đi.
Lát sau ông ta quay lại,
đến bên cửa sổ ném vào một mớ giẻ rách
đen nhẻm hôi hám.
- Quần áo của mày
đấy.
Ngọc nhặt miếng
giẻ lên. Đó là cái áo ngủ bằng vải tám Ngọc
đă vừt đi từ ba bốn năm nay trong kẹt
tủ. Nó đă bị chuột cắn nát, bị gián
gặm nham nhở. Ngọc giũ nó trong luồng sáng
của nắng mai giọi vào cửa sổ. Bụi bay mù
mịt làm chị phải quay mặt đị Trong
chiếc áo ngủ tả tơi ấy Ngọc vừa
giống ăn mày, vừa giống tù nhân, mặt mày sưng
húp, đường nét lệch lạc, biến dạng.
Ngọc
đóng cửa sổ,
lại giường nằm.
Tự nhiên nàng bật
cườị Kẻ nào đạo diễn cái tṛ hề
này? Ban đầu chỉ là một mối t́nh đơn
giản, nhẹ nhàng. V́ suốt ba mươi mấy năm
tôi thiếu nên tôi phải đi t́m. Phan cũng thế.
Chỉ là bạn bè đi uống cà phê đi nghe âm nhạc.
C̣n bây giờ th́ nổi tiếng cả nước. Quỷ
cái. Ngoại t́nh. Đĩ ngựạ Kẻ vô luân. Dâm
đăng. Cướp vơ... Giựt chồng. Kẻ th́
hăm bắn, người th́ dọa tạt át xít. Bạn
bè tẩy chaỵ Xă hội đàm tiếụ Tất
cả những cái đó ngày càng đẩy chúng tôi lại
gần nhau hơn.
"Ngọc cười
lớn. Chúng mày biết cái khỉ khô ǵ về tao. Hiểu
quái ǵ về Phan, về người vợ nhạt nhẽo
của Phan, về ông chồng dở hơi của taọ
Sao chúng mày ngu quá vậy? Cái bọn đạo đức
giả, bọn ăn thịt ngườị Cái bọn
ganh tị, cả đời chỉ chực chui vào gầm
giường người khác để ŕnh rập bêu
xấu." (trang 199-202)
Ngu mấy các cai văn
nghệ của đảng cũng hiểu rằng
những câu trên nhắm vào bọn lănh đạo (hiếu
sát, phi nhân, đạo đức giả, cai trị
bằng công an cảnh sát, chuyên ŕnh ṃ người dân). V́
thế không thể để "Nổi Loạn"
được. Và họ đă vội vă cho thu lại.
Nếu không có chuyện
"cho ra rồi lại thu lại" này th́ cuốn
tiểu thuyết đă không gây được chú ư. V́ thực
ra nếu so với Bảo Ninh, Phạm Thị Hoài hay
Trần Mạnh Hảo và Nguyễn Huy Thiệp, th́ Đào
Hiếu không nổi tiếng bằng. V́ cuốn chuyện
đă được phổ biến ở hải
ngoại, nên chúng tôi chọn cho vào một chương
để độc giả có dịp nh́n vấn
đề ở một khía cạnh riêng, tương
đối khác lạ, chứ không phải v́ tư thế
của tác giả, so với nhiều nhà văn khác.
(c̣n tiếp)