Deprem yeni yeni gündeme girdi, bir deprem bilincinin tohumları yeni yeni atılmaya başlandı. Bu konuyu kıyısından köşesinden sürekli gündemde tutmaya ve gelişmeleri izlemeye gayret edeceğiz. Aynı şekilde, Açık Radyo da bir deprem izleme komitesi kurdu ve bir süredir her salı saat 14'te İstanbul ve deprem konusunda yayın yapıyor.

Okurlarımız, Marmara'daki sismik araştırmaların sonuçlarıyla ilgili dergimizde henüz bir yazı çıkmadığını anımsatıyor ve bu konuyu merak ettiklerini belirtiyorlar. Marmara'daki araştırmaları izliyoruz. Ancak, Marmara'nın depremselliğini iyice belirleyebilmek, fay hatları konusunda kapsamlı ve doyurucu, ciddi bilimsel sonuçlar çıkartabilecek büyük çaplı bir araştırma yapmak gerekir. Bu kapsamda bir araştırma için eldeki olanaklar yetersiz.

***

Marmara'da en ciddi araştırma, şu sırada, TÜBİTAK - Ulusal Deniz Araştırmaları Programı (DAP) çerçevesinde, üniversiteler ile MTA işbirliği ile sürdürülüyor. Bu programın Genel Koordinatörlüğünü Prof. Naci Görür yapıyor. Bu programın içerdiği konulardan biri de, depremden önce Marmara'nın neo- tektoniğini (Aktif depremselliğini) araştıran, İTÜ ile Cambridge Üniversitesi işbirliği ile gerçekleştirilen bir projeydi. Bu proje 1997 yılında tamamlandı ve Marmara'daki fay hatlarıyla ilgili ilk çalışmalar, bilimsel dergilerde yayımlandı. Aral Okay, bu çalışmanın bir özetini de dergimizde yayımladı.

Sismik-1 gemisiyle depremden sonra, aynı bölgelerde yapılan ikinci bir çalışmanın verileri de şimdi İTÜ'de değerlendiriliyor. Burada amaç, depremden sonra Marmara Denizi'ndeki faylarda değişiklikler ve hareketler olup olmadığını, kıyaslamalarla ortaya çıkarmaktı. Bunun sonuçları da bir aya kadar alınacak.

Fransız yer bilimci Le Pichon 'un dergimizde yayımlanan röportajda ortaya attığı ve Celal Şengör 'ce de paylaşılan "Marmara boydan boya kırılacak" varsayımını araştırmak amacıyla, Sismik-1 ile şimdi yeni bir araştırma hazırlanıyor. Ancak, Sismik-1 ile yapılabilecek çalışmalar, Marmara'nın tam bir fotoğrafının elde edilebilmesi için yapılması gerekenin ancak yarısını karşılayabiliyor. Çünkü Sismik-1 ile sadece 5 km derinliğe kadar sismik araştırmalar yapılabiliyor. Marmara Denizi'nde fayların yer yer 20 km derinlikte olduğu göz önüne alınırsa, bu çalışmanın yetersiz kalacağı açık.

Daha güçlü teknik donanımlara sahip gemilerle, en derindeki fayların durumları da saptanmak, fayların üç boyutlu sismik görüntüleri elde edilmek, hatta, faylar batiskafla deniz altında çıplak gözle de incelenmek zorunda. Şimdi, bu olanakları da Marmara'da seferber edebilmenin yolları araştırılıyor. Örneğin bu amaçla, Fransa'ya 6-8 milyon dolarlık bir araştırma projesi önerildi. Ancak bütün bu bilimsel çalışmaların hızlandır ılması gerektiği de açık... Gelecek cumartesi yeniden birlikte olmak umuduyla...

obursali@bilimmerkezi.org.tr

CBT İnternet adresi: http://www.cumhuriyet.com

Not: Marmara Araştırması'nın ilk sonuçları alındı. Prof Le Pichon ile Orhan Bursalı'nın söyleşisi için burayı tıklayınız.