มรดกที่ ๑๖๑. ความเจริญ ที่เต็มไปด้วย แสง - สี - เสียง นั้นมีไว้สำหรับ ให้ผีหัวเราะเยาะคน ว่า ดีแต่ทำ สิ่งที่ไม่จำเป็นต้องทำ ก็ได้ แล้วสร้าง ปัญหายุ่งยาก ทางเศรษฐกิจ และศีลธรรม ให้แก่ตัวเอง จนเป็น โรคประสาท และ มีอาชญากรรม กันเต็มบ้าน เต็มเมืองแล้ว.

มรดกที่ ๑๖๒. กิจกรรมที่เป็นอบายมุข คือ ขุมสมบัติ ของพวกนายทุน ผู้เห็นแก่ประโยชน์ตน จนถึงกับ ทำนาบนหลัง คนเขลา คนผีสิง ได้อย่าง สนุกสนาน แต่เดือดร้อนกัน ค่อนบ้าน ค่อนเมือง ทั้งนี้ เพราะ เห็นแก่ตัว โดยไม่เห็นแก่ธรรม อย่างที่ไม่น่า จะมีในโลก.

มรดกที่ ๑๖๓. ผลลัพธ์ของปรัชญาชนิด Philosophy นั้นเป็นเพียง ทรรศนะหนึ่งๆ เท่านั้น ยังมิใช่ ความเห็นแจ้ง แทงตลอด ตามความหมาย ของคำว่า ปรัชญา ในภาษาของชาวอินเดีย แต่ชาวโลก แห่งยุคปัจจุบัน ได้ฝากจิตใจ ไว้กับปรัชญา ชนิด Philosophy กันมาก เกินไป จนถอนไม่ออก.

มรดกที่ ๑๖๔. ขอชักชวนในความกล้าหาญทางจริยธรรม แม้ในกรณี ที่ต้องสละชีวิต เพื่อความคงอยู่ ของจริยธรรม ในโลก อันเป็น หนทางรอด ทางเดียว ของมนุษยชาติ. แต่การศึกษา ของโลกสมัยนี้ ไม่ได้ให้คุณค่า ทางจริยธรรม มากถึงขนาดนี้.

มรดกที่ ๑๖๕. กินแต่เนื้อก็เป็นยักษ์ กินแต่ผักก็เป็นค่าง ดังนั้น พุทธบริษัท จึงกินแต่อาหารที่บริสุทธิ์ ปราศจากความหมายมั่น ด้วยอุปาทาน ว่าเป็นนั่นเป็นนี่, นอกจากเป็นเพียงธาตุตามธรรมชาติ ควรแก่การบริโภค ของบุคคลผู้ปรารถนาความเป็นอิสระจากกิเลส.

มรดกที่ ๑๖๖. ระบบธรรมชีวี ของฆราวาส ในทุกอิริยาบถ เป็นระบบ ที่ควรสนใจ นั่นคือ ความมี สติสัมปชัญญะ ในการปฏิบัติหน้าที่ของตน ทุกชนิด ทุกระดับ ในฐานะเป็นธรรมะ ที่ช่วยให้รอด ทั้งทางกาย และ ทางจิต อยู่อย่างเป็นสุข ในขณะที่กำลัง ทำหน้าที่ นั้นๆ ไม่ต้องซื้อหา ความสุข อย่างอื่น ให้เปลืองเงิน และ เป็นสิ่งหลอกลวง.

มรดกที่ ๑๖๗. สัตว์ไม่กลัวผี เลยไม่มีผี คนกลัวผี เลยมีผี นี่น่าหัว และน่าละอายสัตว์ไหม? มันเป็นความโง่ ของพวกที่สร้างผี ขึ้นมาเอง แล้วกลัวผี อยู่หรือเปล่า? จงได้พิจารณาดู ให้ดีๆ เถิด จะได้หมดปัญหา เรื่องผี กันเสียที.

มรดกที่ ๑๖๘. ในโลกนี้ มีแต่การ แลกวัฒนธรรมผีสิง (เช่น แบบระบำที่ คุณย่า คุณยาย ดูแล้วเป็นลม เป็นต้น) ไม่มีผล เพื่อสันติภาพเลย แล้วยังส่งเสริม กิเลส ซึ่งเป็นรากฐาน ของวิกฤตกาล ทุกๆ อย่าง ในโลกอีกด้วย. ระวังการแลกเปลี่ยน วัฒนธรรมระดับชาติ ประเภทนี้ กันให้ยิ่งกว่า ระวังคอมมิวนิสต์ ซึ่งระวังกัน อย่างเอาเป็นเอาตาย ให้พวกคอมมิวนิสต์ หัวเราะเยาะ เปล่าๆ

มรดกที่ ๑๖๙. ขอเน้น ความกล้าหาญทางจริยธรรม อีกครั้งหนึ่ง ว่าเป็นสิ่งที่ใช้ แก้ปัญหาของสังคมได้ คือ กล้าหาญในการเว้นชั่ว - ทำดี - ช่วยให้มีการทำดี และปราบปรามการทำชั่ว, ซึ่งสรุปความได้ว่า เป็นการยอมเสียสละทุกอย่าง เพื่อความมีอยู่ แห่งธรรมะ และยอมตาย ด้วยการมีธรรมะ ซึ่งเป็นยอดสุดของความกล้าหาญ.

มรดกที่ ๑๗๐. รบกันพลาง แลกธรรมะ กันพลาง นี้คือ การกระทำ ที่เหมาะสม แก่โลกยุคปัจจุบัน อันเต็มไปด้วย วิกฤตกาลแห่งสงคราม อย่ามัวแต่ แลกวัฒนธรรม ที่ส่งเสริมกิเลส และความเห็นแก่ตัว กันอยู่เลย.

 

คัดจากหนังสือ อสีติสังวัจฉรายุศมานุสรณ์ จาก ท่านพุทธทาสภิกขุ ในหัวข้อ ฟ้าสางทางมรดก ที่ขอฝากไว้ พิมพ์โดย ธรรมทานมูลนิธิ และ สนพ. สุขภาพใจ พิมพ์ครั้งที่ ๙ พฤษภาคม ๒๕๔๐