Index bronstijd in Nederland Index eerste boeren in Nederland Datering Nederlandse geschiedenis volgens het R.O.B. Iedereen die toevallig vondsten doet met een blijkbaar historische waarde moet deze melden bij de Rijksdienst voor archeologie, cultuurlandschap en monumenten (RACM), voorheen Rijksinstituut Oudheidkundig Bodemonderzoek in Amersfoort (R.O.B.) . (Wettelijke regelingen en straffen m.b.t. bodemverstoringen en vondsten) De onderstaande afkortingen kunnen daarbij worden gebruikt. Jaartallen voor 8800 v.C. zijn C14 gecallibrateerd. (meer informatie over callibratie) De uitdrukking "B.P." wordt ook geregeld gebruikt, en betekent "Before Present". Maar let wel op dat dit een relatieve verwijzing is, waarbij het jaar van uitgave van de publicatie van belang is! De "Optische gestimuleerde luminescentie (OSL)" PALEO Paleolithicum / oude steentijd tot 8800 v.C. PALEOV Paleolithicum vroeg tot 300.000 v.C. PALEOM Paleolithicum midden 300.000 - 35.000 v.C. PALEOL Paleolithicum laat 35.000 - 8800 v.C. PALEOLA Paleolithicum laat A 35.000 - 18.000 v.C. PALEOLB Paleolithicum laat B 18.000 - 8800 v.C. MESO Mesolithicum / midden-steentijd 8800 - 4900 v.C. MESOV Mesolithicum vroeg 8800 - 7100 v.C. MESOM Mesolithicum midden 7100 - 6450 v.C. MESOL Mesolithicum laat 6450 - 4900 v.C. NEO Neolithicum / jonge steentijd 5300 - 2000 v.C. NEOV Neolithicum vroeg 5300 - 4200 v.C. NEOVA Neolithicum vroeg A 5300 - 4900 v.C. NEOVB Neolithicum vroeg B 4900 - 4200 v.C. NEOM Neolithicum midden 4200 - 2850 v.C. NEOMA Neolithicum midden A 4200 - 3400 v.C. NEOMB Neolithicum midden 8 3400 - 2850 v.C. NEOL Neolithicum laat 2850 - 2000 v.C. NEOLA Neolithicum laat A 2850 - 2450 v.C. NEOLB Neolithicum laat B 2450 - 2000 v.C. BRONS Bronstijd 2000 - 800 v.C. BRONSV Bronstijd vroeg 2000 - 1800 v.C. BRONSM Bronstijd midden 1800 - 1100 v.C. BRONSMA Bronstijd midden A 1800 - 1500 v.C. BRONSMB Bronstijd midden B 1500 - 1100 v.C. BRONSL Bronstijd laat 1100 - 800 v.C. IJz IJzertijd 800 - 12 v.C. IJZV IJzertijd vroeg 800 - 500 v.C. IJZM IJzertijd midden 500 - 250 v.C. IJZL IJzertijd laat 250 - 12 v.C. ROM Romeinse tijd 12 v.C. - 450 A.D. ROMY Romeinse tijd vroeg 12 v.C. - 70 A.D. ROMVA Romeinse tijd vroeg A 12 v.C. - 25 A.D. ROMVB Romeinse tijd vroeg B 25 - 70 A.D. ROMM Romeinse tijd midden 70 - 270 A.D. ROMMA Romeinse tijd midden A 70 - 150 A.D. ROMMB Romeinse tijd midden B 150 - 270 A.D. ROML Romeinse tijd laat 270 - 450 A.D. ROMLA Romeinse tijd laat A 270 - 350 A.D. ROMLB Romeinse tijd laat B 350 - 450 A.D. ME Middeleeuwen 450 - 1500 A.D. VME Middeleeuwen vroeg 450 - 1050 A.D. VMEA Middeleeuwen vroeg A 450 - 525 A.D. VMEB Middeleeuwen vroeg B 525 - 725 A.D. VMEC Middeleeuwen vroeg C 725 - 900 A.D. VMED Middeleeuwen vroeg D 900 - 1050 A.D. LME Middeleeuwen laat 1050 - 1500 A.D. LMEA Middeleeuwen laat A 1050 - 1250 A.D. LMEB Middeleeuwen laat B 1250 - 1500 A.D.   NT Nieuwe tijd 1500 - heden NTA Nieuwe tijd A 1500 - 1650 A.D. NTB Nieuwe tijd B 1650 -1850 A.D. NTC Nieuwe tijd C 1850 - heden   "gecallibrateerd"/"gecallibreerd": De C14 methode is een manier van datering van archeologische resten. Hierbij wordt er uitgegaan van de opname van radioactief koolstof door elk levend wezen en plant tijdens zijn / haar levensduur. Tot 1970 ging men er altijd van uit dat die opname door de tijd heen constant was. Door vergelijking met dendrochronologie (ouderdomsbepaling d.m.v. jaarringen, wat in N-W Europa tot ongeveer 5000 v.C. kan geschieden) kwamen archeologen erachter dat die bepaling niet altijd klopte. Daarna ontdekte men dat die opname van radioactief koolstof erg kon wisselen en de ouderdomsbepalingen dus bijgesteld -of "gecallibr(at)eerd"- moest worden. Voorbeeld van de nieuwe Notatie: C14 cal: 5000 v.C. +/- 300. Dit betekent dus: "via de gecallibreerde C14 methode wordt de ouderdom vastgesteld op 5000 v.C. met een foutmarge van 300 jaar meer of minder." Bij de ontdekking van meerdere objecten op dezelfde lokatie kan een "groepscallibratie" worden uitgevoerd. De uitkomst van deze methodes kan een grafiek zijn waarin de waarschijnlijkheid van een mogelijke datering wordt aangegeven, zie bv het figuur hieronder: Verder zijn er 4 verschillende methodes van callibratie, waarover ik niet verder zal schrijven. (More information ). Nieuwe dateringsmethode en verbetering van C14 Jakob Wallinga (Nederlands Centrum voor Luminescentiedatering (NCL), TU Delft) heeft meer informatie over dateren met licht Abstract van een lezing van Jakob Wallinga, mei 2005: Optische gestimuleerde luminescentie (OSL) datering is een relatief nieuwe dateringstechniek die is ontwikkeld uit de meer bekende thermoluminescentie (TL) methode. Ontwikkelingen in de laatste jaren hebben de methode betrouwbaarder en breder toepasbaar gemaakt. Faciliteiten voor optische datering bij de TUDelft maken de methode toegankelijk. Door onbekendheid met de nieuwe mogelijkheden wordt optische datering nog weinig gebruikt voor archeologisch onderzoek in Nederland. In de presentatie wordt besproken welke toepassingsmogelijkheden er zijn (b.v. datering van sediment, potscherven en gebouwen). Daarnaast wordt de betrouwbaarheid, nauwkeurigheid en het ouderdomsbereik (~ 0 * 150.000 jaar) belicht. In de discussie wil ik graag bespreken welke toepassingen het meest interessant zijn voor de archeologie en hoe de methode nog breder toepasbaar gemaakt kan worden. Hans van der Plicht (Centrum voor Isotopen Onderzoek, RU Groningen & Faculteit Archeologie, Univ. Leiden) heeft meer informatie over recente ontwikkelingen in de 14C-dateringsmethode. Abstract van een lezing van Hans van der Plicht: De 14C dateringsmethode is een van de weinige methoden waarmee op een directe natuurwetenschappelijke manier "verleden tijd" kan worden gemeten aan organische materialen. De methode speelt als zodanig een cruciale rol in diverse vakgebieden zoals de archeologie, al enkele decennia lang. Dat neemt niet weg dat er nog steeds nieuwe ontwikkelingen plaatsvinden, waarvan sommige spectaculair. Enkele hiervan passeren in deze lezing de revue: de steeds uitbreidende ijkgrafiek voor de 14C tijdschaal, nieuwe dateerbare materialen zoals crematieresten en veenlijken, wiggle matching en het uiterst nauwkeurig dateren van goed gedefinieerde strata. Informatie over de schrijver / editor