Αυτό το κενό θέλει να... γλυκάνει το μικρό αφιέρωμα στη
μνήμη του, μισό αιώνα και κάτι από την αποδημία του: 13 Ιανουαρίου 1950. Όπως το
συνηθίζουμε, για όλους αυτούς τους ανεπανάληπτους συνθέτες, τραγουδιστές,
στιχουργούς και παιχνιδιάτορες, που αυγάταιναντην πολιτιστική μας προίκα,
συνομιλούμε με τους απογόνους τουςγια να μας φέρουν κοντά στην προσωπικότητα του
δημιουργού, πιο άμεσα από τα ψυχρά βιογραφικά σημειώματα. Στην περίπτωση του
Σαλονικιού ήταν πολύ αργοπορημένη αλλά ευτυχής η συνάντησή μας με την κόρη του
και τη νύφη του.
, εκτός από βιογραφικά περιστατικά, μας έδωσαντην αίσθηση της
παρουσίαςτου Σαλονικιού στη μεγάλη μουσική οικογένεια. Μέχρι τώρα τουλάχιστον
έξι γενιές μουσικών, κυρίως βιολιστές! Η Ελένη Σέμση ζει τα χρόνια της δόξας
αλλά και του τέλους του πατέρα της. Η Μαργαρίτα Χαρβαλλιά, σύζυγος του
, είναι σαν να γνώρισε τον πεθερό της από τις ατέλειωτες συζητήσεις που
είχε με την πεθερά της μετά το θάνατό του. Να πιάσουμε όμως από την αρχή το
νήμα.....
Η ιστορία κοιτάζει πάντα πίσω και μετρά αναστήματα και
απώλειες, φυλάσσει ζωές που ξέφυγαν από τον μέσο όρο, πρόσωπα που με την
παρουσία τους χαρακτήρισαν χώρο και χρόνο. Αν πάρουμε σαν αφορμή το επερχόμενο
2002 και κοιτάξουμε πίσω τον αιώνα που αποχαιρετήσαμε προ διετίας, Θα δούμε την
γεωγραφία του ελληνικού τραγουδιού μ' έναν άλλο τρόπο. Επέτειοι γεννήσεων και
θανάτων αφήνουν το δικό τους αποτύπωμα και διηγούνται την ίδια ιστορία αλλιώς:
από την πλευρά της απώλειας. Σημαντικά ιστορικά γεγονότα σχετίζονται με χρονιές
που τελειώνουν στον αριθμο 2, αφού το 1912 γίνεται ο Α' νικηφόρος Βαλκανικός
Πόλεμος, με αποτέλεσμα τον διπλασιασμό του εθνικού μας χώρου (απελευθέρωση
Θεσσαλονίκης, Ιωαννίνων, κλπ). Μετά από δέκα χρόνια, το 1922, έρχεται η
μεγαλύτερη καταστροφή του νεώτερου ελληνισμού, αφού για πρώτη φορά, μετά από
χιλιάδες χρόνια, εγκαταλείπεται από Ελληνες η Μικρά Ασία και η Ανατολική
Θράκη.
Αλλα ας έλθουμε στο χώρο του ελληνικού τραγουδιού για να δούμε ποια
πρόσωπα εμφανίζονται ή ποια αποχωρούν σε χρονιές που τελειώνουν σε
2.....
ΣΥΝΕΧΕΙΑ..!
ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΣΙΤΣΑΝΗΣ
Αποσπάσματα από το βιβλίο του Κώστα Χατζηδουλή
«Αρχόντισσα: το μυστικό μιας ζωής» (εκδ. Gramma), με κείμενα των
Μίκη Θεοδωράκη, Μάνου Χατζηδάκι, Γιάννη Παπαϊωάννου, Κώστα Βίρβου
κ.α.
* Γιάννης Παπαϊωάννου: «(...) Τσιτσάνης και Παπαϊωάννου
είναι σφραγίδα, σήμα κατατεθέν τόσα χρόνια. Είμαστε μαζί, χωρίσαμε, πάλι μαζί,
ξαναχωρίσαμε...
ΣΥΝΕΧΕΙΑ..!
ΕΥΤΥΧΙΑ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ
Απόσπασμα από το βιβλίο του Λευτέρη Παπαδόπουλου «Όλα
είναι ένα ψέμα» (εκδ. Καστανιώτη).
«Η Ευτυχία
Παπαγιαννοπούλου... Τη θυμάμαι πάντοτε, μ' ένα μαντίλι στα μαλλιά, να
με κοιτάζει με το πονηρό της βλέμμα και ξάφνου να μου πετάει ένα δίστιχο, όπως
"Σαράντα μέρες και άλλη μια /περπάτησα στην ερημιά", για να δει, από την
έκφραση των ματιών μου, αν μου άρεσε και πόσο...
ΣΥΝΕΧΕΙΑ..!
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ
"30 χρόνια από τον θάνατό του"
Άρθρο του Κώστα Παπαιωάννου (Εκδότη εφημερίδας "TO ΠΟΝΤΙΚΙ" -
Αύγουστος 2002).
ΤΟΝ ΙΟΥΝΙΟ του '69 σ' ένα μονοστηλάκι μπήκε σε μια εφημερίδα η
είδηση ότι «πέθανε ο
Ζέπος» που είχε εμπνεύσει το ομώνυμο τραγούδι στον
Γιάννη Παπαϊωάννου! Για τον πολύ κόσμο ήταν έκπληξη και ότι ζούσε - κάποιοι τον
θεωρούσαν πρόσωπο ανύπαρκτο που είχε φτιάξει η φαντασία του μπάρμπα-Γιάννη.
ΕΝΑΣ δημοσιογράφος τηλεφώνησε στον Παπαϊωάννου να τον ρωτήσει για τον Ζέπο,
να μιλήσουν. Εκείνος δεν ήθελε.....
ΣΥΝΕΧΕΙΑ..!
Γιώργος Κατσαρός: Τα 107 χρόνια μιας μουσικής
οδύσσειας.
Άρθρο του Παναγιώτη Κουνάδη.
Ευτύχησα να συναντήσω πρώτος από τους Έλληνες της εδώ
Ελλάδας τον Γιώργο Κατσαρό, το 1987 όταν με μεγάλη χαρά και έκπληξη
βεβαιώθηκα ότι οι πληροφορίες ότι ζει και είναι καλά ήταν αληθινές. Το
ταξίδι μου εκείνο στις ΗΠΑ και η επαφή μου μ' ένα πρόσωπο που προϋπήρξε των
περισσότερων δημιουργών του νεότερου ελληνικού τραγουδιού, που δεν βρίσκονται
πια ανάμεσα μας. και εξακολουθούσε να λειτουργεί κοινωνικά, να παίζει, να
τραγουδά και - το σημαντικότερο - να θυμάται ήταν πάνω απ' όλα ένα
ευχάριστο αλλά ισχυρό σοκ.....
ΣΥΝΕΧΕΙΑ..!
Τα Προπολεμικά τραγούδια του Τσιτσάνη
Άρθρο του Βασίλη Αγγελικόπουλου.
Η καταγραφή αυτή των προπολεμικών τραγουδιών του Τσιτσάνη
ξεκίνησε έτσι: Έχοντας την επιμέλεια της ύλης του προγράμματος για τη συναυλία
"Τσιτσάνη Διάλογοι-Μυστικές συναντήσεις του νεαρού από τα Τρίκαλα", την
οποία παρουσίασε το καλοκαίρι του '95 η Κρατική Ορχήστρα Ελληνικής Μουσικής
(ΚΟΕΜ),υπότη διεύθυνση του
Σταύρου Ξαρχάκου, σκέφθηκα ότι για να φωτιστεί
πληρέστερα η πρώτη νεανική περίοδος του Τσιτσάνη, που ενέπνευσε στον Ξαρχάκο το
έργο του
"Τσιτσάνη Διάλογοι", θα έπρεπε να υπάρχει οτο πρόγραμμα της
συναυλίας ένας κατάλογος με τα προπολεμικά τραγούδια του Τσιτσάνη.....
ΣΥΝΕΧΕΙΑ..!
ΜΑΓΚΕΣ: Ένας είδος ράτσας
Άρθρο της Μαίρης Παπαγιανίδου.
Μάγκες ήταν οι ρεμπέτες. Νταήδες, αγριόμαγκες, αγρίμια,
μπεσαλήδες. Το να είσαι ρεμπέτnς προϋπέθεται έναν κώδικα συμπεριφοράς που
έδειχνε και τnv ποιότnτα του ρεμπέτn. Μιαν αντίλnψn ζωής. Tnv επιλογή να είσαι
διαφορετικός από τον
μπουρζουά σε όλα, ακόμη και στα ρούχα και στο
μουστάκι. Tn φιγούρα του ρεμπέτn, τnv κουλτούρα του, τα μυστήριά του έχει δώσει
με ακρίβεια και διαίσθnση ο
Ηλίας Πετρόπουλος στn
"Ρεμπετολογία"
του.....
ΣΥΝΕΧΕΙΑ..!
Μια όχι τυχαία συνάντηση με τον Τσιτσάνη
του Πάνου Γεραμάνη (Ιανουάριος 1980).
Είχα παραδώσει τα τελευταία χειρόγραφα του ρεπορτάζ στον
αρχισυντάκτη της εφημερίδας "Ακρόπολις", Γιώργο Λεβεντογιάννη, όταν χτύπησε το
τηλέφωνο στο γραφείο μου. Παρασκευή 28 Ιανουαρίου 1980, λίγο πριν από τα
μεσάνυχτα. Σήκωσα το ακουστικό. Στη γραμμή ήταν η φωνή τής τηλεφωνήτριας, της
Άννας: -"Γεραμάνη, ξέρεις ποιος θέλει να σου μιλήσει;" -"Ποιος", ρώτησα. -"Ο
Βασίλης Τσιτσάνης". Ομολογώ ότι δεν την πίστεψα.....
ΣΥΝΕΧΕΙΑ..!
"ΧΑΣΙΚΛΗΔΙΚΑ" Τραγούδια με... χρήση
του Πάναγιώτη Κουνάδη.
Για να προσεγγίσει κανείς τα ζητήματα που σχετίζονται με τον
αρκετά μεγάλο αριθμό «χασικλήδικων» τραγουδιών τα οποία εμφανίζονται ως μέρος
τnς θεματογραφίας του ρεμπέτικου, θα πρέπει -αναγκαστικά- να ανατρέξει
και να αναφερθεί στο ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο που έβγαλε αυτά τα τραγούδια
στnv παρανομία. Διότι δεν πρέπει να μας διαφεύγει πως, με επίκεντρο τnv σε
παγκόσμια κλίμακα απαγόρευσn των λεγόμενων ναρκωτικών ουσιών, n ανθρωπότητα ζει
εδώ και δεκαετίες μέσα σε ένα κλίμα ψυχολογικού τρόμου. Ένα κλίμα που σκόπιμα
δnμιούργησαν «δαιμονολόγοι» και «κυνnγοί μαγισσών» οι οποίοι εξυπnρέτnσαν έτσι
-nθελnμένα n αθέλητα- και εξακολουθούν να καλύπτουν κάθε είδους «νόμιμα» και
άνομα οικονομικά συμφέροντα που κρύβονται πίσω από το λαθρεμπόριο των ουσιών
αυτών. Το ρεμπέτικο τραγούδι αρχίζει να διαμορφώνεται ως έκφρασn και τρόπος
διασκέδασης, αλλά και γενικότερnς συμπεριφοράς, ευρύτατων κοινωνικών στρωμάτων
των πόλεων με ελλnνικούς πλnθυσμούς.....
ΣΥΝΕΧΕΙΑ..!
Η Κρητική παρουσία στο ρεμπέτικο
Άρθρο του Παναγιώτη Κουνάδη.
Στη βόρεια πλευρά της Κρήτης, με τα πέντε μεγάλα λιμάνια -
πόλεις : Χανιά, Ρέθυμνο, Ηράκλειο, Aγιος Νικόλαος, Σητεία δημιουργήθηκαν,
παράλληλα με την ανάπτυξη και άλλων κέντρων τον Ελληνισμού (σε απελευθερωμένα
και μη ελληνικά εδάφη), συνθήκες αστικού τρόπον ζωής και κοινωνικής
συμπεριφοράς. Επόμενο λοιπόν θα ήταν να είχαμε και στις πόλεις αυτές -ή στις
μεγαλύτερες-εμφάνιση τραγουδιών παρόμοιων με αυτά που δημιουργήθηκαν κατ' αρχήν
στη Σμύρνη και στην Πόλη από τα μέσα τον 19ον αιώνα και που μεταφέρθηκαν με τις
μουσικές - πολιτιστικές - περιοδείες των λαϊκών κομπανιών στα λιμάνια και στις
μεγάλες πόλεις της απελευθερωμένης Ελλάδας και στη Θεσσαλονίκη πριν από το
1912.....
ΣΥΝΕΧΕΙΑ..!
Ιστορίες Τραγουδιστικής Νοσταλγίας!
του Τάκη Μπίνη.
Όταν ήμουν παιδί του δημοτικού σχολείου, η μάνα μου μου έδινε
κάθε Κυριακή μια δραχμή και πήγαινα στον Καραγκιόζη. Είχα δει πολλές παραστάσεις
του Καραγκιόζη, αλλά αυτή που με είχε εντυπωσιάσει και έμεινε χαραγμένη μέχρι
σήμερα στο μυαλό μου ήταν αυτή που ο Καραγκιόζης είχε απαγάγει το παιδί του
Βεζύρη για να ζητήσει λύτρα. Ο Καραγκιόζης είχε μπει κρυφά στο σαράι του Βεζύρη,
ξεμονάχιασε το μικρό βεζυρόπουλο και του έλεγε την ιστορία ενός βασιλόπουλου που
καβάλα στο άλογο του έκλεψε τη βασιλοπούλα. Άρχισε ο Καραγκιόζης να περπατά με
τα τέσσερα παριστάνοντας το άλογο κι έβαλε στην πλάτη του το βεζυρόπουλο, σαν να
ήταν το βασιλόπουλο, και φώναζε "τάκα τάκα τα πεταλάκια, ντρίνγκι ντρίνγκι τα
κουδουνάκια".....
ΣΥΝΕΧΕΙΑ..!
ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟΥ
Άρθρο του Μάκη Μηλάτου.
Δεν βαριέσαι... Μου έμεινε αυτή η αίσθηση ότι, παρ' όλα αυτά,
εγώ μόνος μου την έκανα την "ανακάλυψη", κι αυτό μου αρκούσε. Αποτέλεσμα αυτού
του ψαξίματος ήταν και μια σειρά εκπομπών στο ραδιόφωνο, με μουσικά παραδείγματα
που "αποδείκνυαν" αυτή τη σχέση. Επανέρχομαι, λοιπόν, στη γοητευτική μου
ανακάλυψη και ο καθένας πια εξ υμών, εφόσον συνεχίζει να διαβάζει αυτό το
κείμενο, χρεώνεται και την ευθύνη της πράξης του.....
ΣΥΝΕΧΕΙΑ..!
Κώστας Σκαρβέλης
(Ψευδώνυμο "Παστουρμάς")
Άρθρο του Παναγιώτη Κουνάδη.
Η Έρευνα για τη Ζωή και το Έργο του Κώστα
Σκαρβέλη.
Ένα -σχεδόν- τυχαίο γεγονός ήρθε να λύσει ένα "αίνιγμα"
που βασάνιζε τις τελευταίες δεκαετίες τους ερευνητές του ρεμπέτικου: Τι απέγινε
ο μεγάλος κωνσταντινουπολίτης δημιουργός του ρεμπέτικου Κώστας Σκαρβέλης, ο
πρώτος καλλιτεχνικός διευθυντής της ελληνικής Columbia, που στη δεκαετία του '30
δέσποσε στον χώρο του ελληνικού τραγουδιού, αφήνοντας 250 περίπου
αριστουργηματικά τραγούδια στη δισκογραφία των 78 στροφών και.....
ΣΥΝΕΧΕΙΑ..!
