|
Amerikalı matematikçi 1921 yılından 1923 yılına kadar Berlin Üniversitesinde kimya
tahsili gördü. İki yıl sonra İsviçre'de Teknik Yüksek Okulu'ndan kimya mühendisliği
diploması aldı. Nihayet 1926 yılında Budapeşte Üniversitesi'nden matematik doktorası
aldı. Budapeşte'deki çalışmalarını bitirir bitirmez, genç matematikçiye Göttingen
Üniversitesi'nde Rockofeller bursu verilmişti. Burada, 23 yaşındayken ilk şaheser
eseri "Kuantum Mekaniğinin Matematik Temelleri" ni yayınladı. Bu eser bütün atom
ve nükleer fiziğin üzerine kurulduğu Kuantum Teorisi anlayışı için çok önemliydi.
Gene o yıllarda Von Neumann Berlin Üniversitesi'nde ilk öğretim üyeliğini kabul etti.
John
Von Neumann Berlin'de iken poker oyununu incelemeye başladı. Özellikle bu oyun onun
ilgisini çekmişti, çünkü bu oyunla sadece şans faktörü değil aynı zamanda oyuncunun
strateji meselesi de işe karışıyordu. Böyle bir oyun matematik terimleriyle tarif
edilebilir miydi? Genç matematikçi işe girişti! Birkaç ay içinde matematik
incelemelerine yeni bir saha getiren "Oyunlar Teorisi" ni geliştirdi. Bu yaklaşımı
sadece şans ve strateji oyunlarına değil, aynı zamanda ekonomi, askeri strateji
ve sosyoloji gibi önemli alanlara da uygulandı. "Oyunlar teorisi" Von
Neumann yalnızca yirmibeş yaşında iken, matematiksel bir sanat eseri olarak
kabul edildi. 1930 yılında Princeton'un bir yıllık ders teklifini kabul
etti ve 1931 yılında burada kalmaya karar verdi. Burada da Berlin'de olduğu
gibi farklı öğretim metotları ile öğrenci ve profesörlerin ilgisini çekmiştir.
1933 yılında Von Neumann, Princeton'da araştırmacılar için
yeni açılan uluslararası
bir merkez olan İleri Araştırmalar Enstitüsü'nde profesör olması çağrısı aldı. Orada
birkaç yıl matematik araştırmalarına derinlemesine daldı.
2.Dünya savaşına uzanan
yıllarda ve savaş süresince Von Neumann, askeriye için çalışmıştır. Kendisi burada
askeriye için ilk elektronik hesaplayıcı olan "ENIAC" ı 1945'te savaş sona erene kadar
tamamlamıştı. Ayrıca burada 1957'de kanserden ölümüne sebep olan radyasyon hastalığı
ile temas ettiği tahmin ediliyor. Savaştan sonra bir matematikçi (kendi türü bir
matematikçi) ile yaşantısını sürdürmeye devam etti.
Uzun araştırmalar sonucu onun
harika makinesi MANIAC (Matematiksel Analizci, Nümerik Integralci ve Computer),
insanların hizmetine hazırdı. Öyle ki bu makine önceleri birkaç yıl alan bir problemi
bir saatte tamamlıya biliyordu. NORC (Noval Ordinanse Research Computer - Askeri Düzeni
Araştırma Bilgisayarı) Von Neumann'ın ikinci bilgisayarıydı. Bu hünerli
makine yirmidört saatlik bir hava tahminini birkaç dakikalık zamanda verebiliyor,
yerkürenin özü hakkında bilgi kaydedebiliyordu. Atlantik ve Pasifik
Okyanusları'nın med ve cezir hareketlerini hesaplayabiliyor ve askeri
manevra problemlerini çözebiliyordu. 1953 yılında, Amerikan güdümlü mermi
programına paha biçmeye çalışan bilim adamları ve askeri liderler komisyonuna başkan
atandı. Onun başkanlığında Kıtalararası Balistik Güdümlü Mermi (ICBM) projesi
üzerinde çalışmaya başladı.
1954 yılında Von Neumann en büyük düzeyde
olan Atom Enerjisi Komisyonu'na atandı ve burada hücre otomata teorisi
üzerine kanserden öldüğü 1957 yılına değin çalışmalarına
devam ederek
miras olarak geriye bugün hayatımızın ihtiyaçlarını karşılayan teorileri ve
kavramları bıraktı. Von Neumann'ın olağanüstü başarıları yeniden gözden
geçirilirse, bunların insan aklının ürünü olduğuna inanmak imkansız gibi
görünür. Fizikçi Hans Bethe'nin sözleri Von Neumann'ın dehasını belki de en
iyi biçimde açıklar. Şöyle yazmıştır: "O farklı bilgileri, insanları
bir araya getirip şaşırtıcı ürünler üretebilen korku verici bir kabiliyete
sahipti. Zaman zaman Von Neumann gibi bir beynin insan oğlunun beyninden üstün
bir tür olup olmadığını merak etmekteyim."
www.matematik.dosyasi.com
a teşekkürler..
|
|
|
|
