|
Bir Fransız matematikçisi olan Henri Leon Lebesgue,
Fransa'da Beauvais kentinde 28 Haziran 1875 günü
doğdu. Çok iyi bir öğrenim gördü ve 1897 yılında
Paris Üniversitesinden Ph.D. diplomasını aldı. Bu
doktorası üzerinde bir söylenti de vardır.
Dirichlet fonksiyonunun Riemann anlamında
intergalinin olmadığı o çağlarda biliniyordu.
Hatırlanırsa, rasyonel noktalarda bir ve irrasyonel
noktalarda sıfır değerini alan fonksiyon, matematikte
Dirichlet fonksiyonu adıyla bilinir. Lebesgue, bu
Dirichlet fonksiyonunu integralleyebilecek bir
integral tanımı getirebilir miyim diye düşündü.
Riemann integralinin tersine, bölüntüyü x ekseni
üzerinde değil de y ekseni üzerinde aldı. Bunda
başarılı oldu. Bu getirdiği integral yöntemine
de Lebesgue integrali adını verdi. Böylece,
analize yeni ufuklar açtı.
1906 ile 1910 yılları arasında Potiers Fen Fakültesinde
öğretim yaşamını sürdürdü. 1910 ile 1919 yılları
arasında öğretim görevliliği yaptı. 1921 ile 1931
yılları arasında Paris Fen Fakültesinde çalıştı.
Lebesgue, Fransa'da matematik alanında büyük bir
çağın en seçkin önderlerindendi. Analiz
çalışmalarının hemen hemen tümü gerçel değişkenli
fonksiyonlar kuramıyla ilgilidir. Özellikle, integral
kavramının Lebesgue integrali denilen bir
genişlemesini ona borçluyuz. Lebesgue'in integral
tanımına göre, bazı fonksiyonların Riemann anlamında
integrali olmadığı halde, Lebesgue integrali vardır.
Buna en güzel örnekte, ünlü Dirichlet fonksiyonudur.
İntegralin bu genelleştirilmiş kavramı matematikte en
çok uygulama alanı bulan bir yenilik olmuştur. Çağımızda
da halen bu kuram tüm canlılığıyla yürütülmektedir. Bu
kuram artık analizin temel dersidir. Analizci herkes
önce bu konuları öğrenir. İleri araştırmalar için gereklidir.
Şüphesiz, Lebesgue integralinin anlaşılması hemen kolay
bir kuram da değildir. Bunun için önce Lebesgue ölçümü
kuramını geliştirmek gerekir. Bu nedenle, Lebesgue önce
Lebesgue ölçümünü geliştirdi. Burada, kümelerin
ölçülebilmeleri ve fonksiyonların ölçülebilmeleri
kavramlarını getirdi. Bundan sonra, kendi adıyla
anılan ünlü Lebesgue integralini oluşturdu. Bu konuda
hazırladığı teze, jüri üyelerinin önce itiraz ettiği,
sonra doktora yöneticisinin ricasıyla, "Bu öğrenci çok
zeki ve bana düşündürücü sorular sorar", diyerek onları
razı ettiği söylenir. Bu söylenti doğru da olsa yanlışta
olsa; Lebesgue tarafından bu çalışma yayınlandığında, bu
buluş, tüm dünyada bir bomba gibi patlamış ve tüm
matematikçileri bu sahada çalışmaya ve yeni yeni
buluşları gerçekleştirmeye yöneltmiştir. Bu kuramın
çok geniş bir biçimde meyveleri alınmıştır. Oldukça
uygulama alanları bulmuş ve sürekli genelleştirmeleri
yapılmıştır. Artık bu kuram analizin kaçınılmaz bir
aleti durumuna getirilmiştir. Bunun ötesinde,
matematiğin diğer dallarına da yeni ufuklar açarak,
onların gelişmesini sağlamıştır.
Lebesgue, ünlü olduktan sonra, birçok
üniversitede dersler vermiştir. 1921 yılında
College de France'ta profesör olmuştur. Lebesgue'in
çok parlak ve yaratıcı bir matematik kafası vardır.
Ülkesi içinde ve tüm dünyada oldukça şereflendirilmiş,
ödüllendirilmiş ve çok mesut bir evlilik yapmış
biriydi. Bugün, integral kuramının kurucusu olarak
tüm dünya onu kabul eder. Bu kuramda ve analizde çok
sayıda buluşları vardır. Çalışmalarının tüm ürünlerini
almış ve kuramının tutulup ne kadar ileri götürüldüğünü
gören mutlu matematikçilerden biridir. 26
Temmuz 1941 günü altmış altı yaşındayken
Paris'te öldü.
|
|
|
|
