|
Nevanlinna ailesi, Finlandiya'da Hame eyaletinde
Renko kentinden geldi. Bilinen en eski dedesi
kilisenin işlerinde çalışan biriydi. Bundan sonra
gelenler, Finlandiya'da ve Helsinki'de çok ünlü ve
ileri gelenlerdendi. Bunların bir kısmı matematikçi,
bir kısmı fizikçi ve bir kısmı da astronomdu. Rolf'un
babası Otto Nevanlinna, Helsinki Üniversitesinde
matematik ve fizik okumuş aydın biriydi. Pulkova
Gözlemevinde fizik üzerine tezini tamamladı. Alman
astronom olan Hermdan Rornberg'in kızı Margareta ile
evlendi. Doktora derecesini aldıktan ve evlendikten
sonra, Otto Nevanlinna Joensuu'da öğretmenlik
yapmaya başladı. Bu sırada, 22 Ekim 1895 günü
Rolf Nevanlinna doğdu.
Aile, 1903 yılında Helsinki'ye taşındı. Baba Otto, burada
matematik öğretmenliğini sürdürdü. 1913 yılında Klasik dillere
yönelen Rolf Nevanlinna, bu dillere karşı çok ilgi duydu ve
bunları ardı ardına süratli bir şekilde öğrendi. Baba Otto,
oldukça uyanık ve aydın biri olduğu için, Rolf'un büyük
kardeşi Frithiof ile onu matematiğe yöneltti. Otto,
çocuklarını Rolfun söylediğine göre, 1913 yılında
kendi yeğeni olan Ernest Lindelöf'ün "Yüksek Analize
Giriş" adlı kitabı ile matematik öğrenimine başladı.
İlk matematik kitapları bu oldu.
Rolf Nevanlinna, Birinci Dünya Savaşı yıllarında
üniversite öğrencisiydi. Savaşın verdiği bu tüm
sıkıntılara ve yokluklara karşın, Rolf'un yaratıcı zekası
Helsinki Üniversitesinde kendini göstermeye başladı. Onun
zekasının bu şekilde fışkırmasına neden olan Lindelöf'e
ne kadar teşekkür edilse azdır. Lindelöf, 1902, yılında
Helsinki üniversitesinde matematik kürsüsünde en önde
gelen matematikçi ve analitik fonksiyonlar kuramı
üzerinde yaptığı çalışmalarla uluslararası düzeyde
ödül alan biriydi. Lindelöf, 1910 yılında Helsinki
Üniversitesinde bir çalışma grubu kurdu ve en az
yirmi matematikçiye doktora yaptırdı. Bunların
içinden çok ünlü matematikçiler çıktı. Bu öğrencilerden
biri de Rolf Nevallinna'nın ağabeyi Frithof Nevanlinna'ydı.
Rolf Nevanlinna, 1919 yılında fonksiyonlar kuramı
üzerinde doktorasını tamamladı. İlk yayınlanan çalışması,
analitik fonksiyonlar üzerinedir. En iyi ve gözde
çalışması, ağabeyi ile birlikte 1922 yılında yaptıkları
meromorfik fonksiyonların değer dağılımı üzerinedir. Üç
yıl çalışması sonunda, fonksiyonlar kuramı üzerinde
devrim yapacak olan ve kendi adını verdiği ünlü Nevanlinna
kuramını oluşturdu. Bu kuram ve onun bu çalışması,
Nevanlinna'nın birinci sınıf bir matematikçi olmasını
sağladı. Hemen hemen tüm analizciler Nevanlinna'nın bu
kuramına yöneldi ve 1980 yılına kadar bu kuram aşılmaz
boyutlara ulaştı. Kendi kuramının bu boyutlarda geliştiğini
gören Nevanlinna, bu mutlu hayatı yaşayan ender
matematikçilerden biridir. "Meromorfik Fonksiyonlar
Üzerine" adlı eseri 1925 yılında yayınlandı ve bu bulduğu
kuramı matematik dünyasına kendisini dahi bir matematikçi
olduğunu kanıtladı. Nevanlinna'nın bu kuramının
doğru olduğu değişik yollarla kanıtlandığı gibi, yine
değişik yollarla genelleştirildi. 1982 yılında
yapılan Uluslararası Matematik Kongresi'nde, Nevanlinna'nın
kuramının, fonksiyonlar kuramının bir alt kesimi
olarak alındığı görüldü.
Nevanlinna, çok yönlü bir matematikçidir.
Doğrusal uzaylar, mutlak analiz, tekdüzelik,
Riemann yüzeyleri, geometri ve fizik konuları
üzerinde özenle çalışıp eserler vermiştir. 1926
yılında Helsinki Üniversitesinde profesör oldu. Bu
zaman sürecinde, Matematik bölümünde ve Fen Fakültesinde
dekanlık yaptı. 1941 ile 1945 yılları arasında aynı
üniversiteye rektör olarak seçildi.
1920 yıllarından önce, Zürih Teknik Üniversitesince
kendi matematik kürsülerini yönetmesi teklif edildi.
1946 yılına kadar bu görevi kabul etmekten kaçındı.
1946 yılında Zürih Üniversitesinde görev aldı. Bu
sırada Finlandiya Akademisine üye seçildi. 1948 ile
1963 yılları arasında İsviçre'de Zürih Üniversitesinin
şeref profesörü oldu. 1965 yılında Finlandiya
Akademisinden emekli olunca, beş yıl İstanbul
Üniversitesi Fen Fakültesinde ilmi yayınlar için baş
danışmanlık yaptı. Finlandiya'nın matematik
öğretimini düzenledi. Bu amaçla ders kitapları yazdı.
Çok sayıda matematikçi yetiştirdi. 1959 ile 1962
yılları arasında Uluslar arası Matematik Birliğinin
başkanlığını yaptı. Gittiği her yerde şeref konuğu
oldu ve büyük bir ilgi ile karşılandı. Birçok
uluslararası matematik
kongrelerine başkanlık etti.
Nevanlinna, sadece Finlandiya'nın ödüllerini değil,
dünyanın tüm ödüllerini aldı. Ona şeref ödülü
vermeyen üniversite hemen hemen yok gibidir.
Aldığı ödüllerin sayısı çok kabarıktır.
Yaşamını, Finlandiya Üniversitelerine ve bu
Üniversitelerin gelişmesine adayan Nevanlinna,
emekliye ayrıldıktan sonra fizikle de uğraştı.
Özellikle, bağlılık ve kuantum kuramı üzerinde
çalıştı. 1979 yılında, Helsinki Üniversitesinde
fizik üzerine bir seri dersler verdi. Müziği çok
severdi ve müzik onun yaşamının bir parçasıydı. Uzun
boylu, yakışıklı ve sıhhatli biriydi. Sağlığı her
zaman yerinde ve kendisi de dinçti. Hayatında
hemen hemen acı görmedi ve sürekli alkışlandı.
Çok İnsancıl bir yapıya sahipti. Öğrencileriyle
hep iyi ilişkiler içindeydi. Onlara daima destek
oldu. Birçok ilmi derginin baş editörlüğünü
yaptı ve matematiğin gelişmesi için
durmadan çalıştı.
Almanca, İngilizce, Fransızca ve Fince
yazılmış çok sayıda kitabı vardır. Bir o
kadar sayıda da, değişik zamanlarda ve
değişik dergilerde yayınlanmış kıymetli
makaleleri vardır.
Kendisinden önce tam fonksiyonlar üzerine
yapılan çalışmaları, kendi adıyla anılan
kuramıyla genelleştirmiş ve ayrıcalıklı Picard,
Borel ve Nevanlinna değerlerini gün ışığına
çıkarmıştır. Dağılımlar ve defo yine onun
tanımıdır. Bu kuramı, bundan böyle de
araştırmalara konu olacaktır.
|
|
|
|
