|
Eski
Mısır'da görülen geometri bilgileri, yüzey ve hacim hesapları
olarak karşımıza çıkmaktadır. Mısırlılar, kare ve dikdörtgen
alanlarını, doğru bir şekilde hesaplayabiliyorlardı. Düzgün olmayan bir yüzeyin
planını ise, dörtgenleştirme yoluyla elde ediyorlardı. Üçgen alanı
bilgisinden hareket ederek de, yamuğun alanını elde ediyorlardı.
Mısırlılar'ın; üç boyutlu cisimlerden; silindir, koni,
piramit, dikdörtgen prizma ve kesik prizma hacimlerini de bildikleri anlaşılmaktadır. Kesik
piramidin hacminin hesaplanması, zamanın geometrisi için son
derece önem taşımaktadır. Aydın Sayılı; adı geçen eserinde konu ile ilgili geniş bilgi verdikten sonra şunları yazar:
"Mısırlılar'ın, aritmetiklerinde olduğu gibi geometri problemlerinin çözümünde de,
tamamıyla somut özel hallerin ele alınmasından ileri gidilmiyor. Karşılaşılan bütün örneklerde ortak bir
vasıf Mısır geometrisinde genel formül kavramının mevcut olmayışıdır. Zihinde bir nevi genel formül fikri ve belli
genellemeler vardı. Açı geometrisi mevcut değildi. Bunun yanında Doğru geometrisi gelişmiş
durumdaydı." Burada doğru geometrisi ile ölçü için; sadece doğruları
kullanan ve açı kavramına başvurmayan bir geometri kastedilmektedir. Alan ve hacim
hesapları, doğruların yardımıyla yapılmaktadır. En, boy, taban, dikme, köşegen, çap ve çevre, hem
ölçülebilen, hem de ölçüde aracı rolünü kullanıyordu. Bugünkü ifadeyle; 45
derecenin, bazı trigonometrik özelliklerini de bildikleri anlaşılmaktadır.
Burada akla şöyle bir soru
gelmektedir; Mısırlılar, ilkel geometri bilgisi diyebileceğimiz, ama bugünkü geometrinin temel bilgilerini, hangi ihtiyaçları sonucu ortaya koymuşlardır?
Bilindiği gibi; Nil Irmağının mevcudiyeti, Mısır'ın günlük hayatı
için son derece önemlidir. Bu ırmağın taşmasıyla, su altında kalan arsaların sık sık ölçülmesi, kaybolan ya da zarara uğrayan arsanın ölçüsünün doğru olarak
tespiti ve vergi miktarlarının da buna göre belirlenmesi gerekmektedir. Mısır mezar
lahitlerinin, piramitlerin, tahta işlerinin estetik bakımdan üstünlük sağlaması, hem çalışmaların
ihtiyacından doğmuş ve hem de, zaman için var olan ölçü tekniği ile,
basit de olsa, bu ölçülerin hesaplama tekniğinin kısmen ileri derecede
olmasıdır.
|
|
|
|
