|
Mezopotamya Matematiğinin gelişmiş bir durumda olan dalı da
cebirdir. Kaynaklar; "Mezopotamya Matematiğinde" gelişmiş bir
cebir bilgisinin var olduğunu belirtmekte, bunun sonucu olarak da,
bugünkü cebirin kurucuları olarak Mezopotamyalıları göstermektedir.
Mezopotamya cebirinin gelişim tarihini üç
safhaya ayırabiliriz. Bunlar :
a) Retorik Safha : Bu safhada; bütün
ayrıntılar normal cümleler halinde sözlü olarak belirtilmekte,
b) Kısaltma Safhası : Bu safhada, yer yer kısaltmalar,
klişe ifadeler ve semboller kullanılmakla beraber, yine sözlü ifadeler az çok hakim durumda kalmakta.
c) Sembolik Safha : Bu safhada; a, b,
x, y2, (=), ve (+) gibi sembol ve işaretler kullanarak, her
şey sembolik denklemler ve münasebetler vasıtasıyla ifade
edilmektedir.
Aydın Sayılı adı geçen eserinde
"Mezopotamya Cebri" nin retorik safhada olduğunu belirtmekte ve şu bilgileri
vermektedir.
" Mezopotamya cebir problemlerini ve çözümlerini ihtiva eden tabletlerde genellikle özel
problemlerle ve bunların çözüm yolları ve çözüm sonuçları ile karşılaşıyoruz. Birinci derece denklemlerin çözümü
Mezopotamyalılar için oldukça basit bir meseleydi. İkinci derece
denklemleri ayrıntılı bir şekilde inceledikleri ve bu denklemlerin çözümlerinde büyük
yetenek gösterdikleri görülmektedir. Metinlerde, bazen üçüncü derece denklemleriyle de karşılaşılıyor. Üçüncü derece
denklemlerin bazı basit tiplerini çözümleyebiliyorlardı. Bu çözümlerde bir takım özel cetvellerden yararlanmış
oldukları anlaşıldığı gibi, bazı örneklerin çözümünde tesadüfün de rolü olmuş olabilir.
Ayrıca yoklama ve deneme suretiyle sonucun elde edilmesinden yararlanmış
olabilirler. Genellikle, ikinciden daha yüksek dereceden denklemlerin ikinci
dereceye indirgenmesi mümkün olanlarını çözümleyebiliyorlardı.
Bu gibi çözümlerde derecenin indirilmesi için yardımcı
bilinmeyenlerin kullanılması metodundan geniş ölçüde
faydalanıyorlardı."
|
|
|
|
