MONDROS MÜTAREKESİ

MONDROS MÜTAREKESİ

Mondros Mütarekesi, Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri arasında Limni adasının Mondros Limanında 30 Ekim 1918'de imzalanan "ateşkes" anlaşmasıdır.

Bulgaristan bir mütareke imzalayıp I. Dünya Savaşından çekilince, Osmanlı Devleti'nin Almanya ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ile bağlantısı kesildi ve batı sınırı İtilaf Devletleri'nin tehdidi altına girdi. Bu şartları değerlendiren Osmanlı Devleti ateşkes istedi. Bunun üzerine İngiliz hükümeti de görüşmelere hazır olduğunu bildirdi. Limni Adası'nın Mondros Limanı'nda Osmanlı Devleti temsilcisi Bahriye Nazırı Rauf Bey'in (Orbay) başkanlığını yaptığı Osmanlı Heyeti ile İngiliz Amiral Calthorp'un Başkanı olduğu İtilaf Devletleri Heyeti arasında 25 maddeden oluşan Mondros Mütarekesi imzalandı.

Ne var ki, bu anlaşmanın TÜRKÇE ve İNGİLİZCE aslını bulmak uzun süre mümkün olmamıştır. Türk Tarih Kurumu dahi bu belgeyi yayınlamış değildi. Aynı husus SEVR ANLAŞMASI için de geçerlidir. Her iki anlaşmanın sadece Prof. Dr. NİHAT ERİM'in kitabında (DEVLETLERARASI HUKUK ve SİYASİ TARİH METİNLERİ, Ankara Üniversitesi, Hukuk Fakültesi Yayınları) bulunması, anlaşılmaz bir ihmaldir...

Aşağıdaki metin eski başbakanlardan terör kurbanı rahmetli Prof. Dr. Nihat Erim tarafından yayınlanan metindir.

MONDROS MÜTAREKESİ

(Armistiee Convention)
Mondros, 30 Ekim 1918

İngiltere hükûmetinin müttefikleriyle bilitiláf seláhiyettar kıldığı İngiltere hükûmeti Bahr-i Siyah Donanması Başkumandanı Ferik Amiral Arthur Calthorpe hazretleri ile hükûmet-i Seniye Canibinden haiz-i saláhiyet Bahriye Názırı devletlu Rauf Beyefendi hazretleri, Hariciye Müsteşari Utufetlu Reşad Hikmet Beyefendi hazretleri, Erkán-i Harbiye-i Umumiye Kaymakamlarından Sadullah Beyefendi arasında kararlaştırılıp akdolunan miitareke şeraiti :

Madde 1 — Bahr-i Siyah'a mürur icin Çanakkale ve Bahr-i Siyah Boğazları'nın küşadı ve Bahr-i Siyah'a mürurun temini Çanakkale ve Bahr-i Siyah istihkámatının müttefikler tarafından işgali.

Madde 2 — Osmanlı sularındaki bilcümle torpil tarlaları ile torpido ve kován mevazii ve mavani-i saire mevakii gösterilecek ve bunları taramak veya refetmek için talep vukuunda muavenet edilecektir.

Madde 3 — Karadeniz'de mevcut torpil mevkileri hakkındaki malûmat-i mevcude ita edilecektir.

Madde 4 — Itiláf hükumatına mensup üsera-yı harbiye ile Ermeni üsera ve mevkufını İstanbul'da cemedilecek ve bilákaydü şart itiláf hükûmetlerine teslim olunacaktır.

Madde 5 — Hudutların muhafazası ve asayiş-i dahilinin idamesi için lüzum görülecek kuva-yı askeriyeden maadasının derhal terhisi (İşbu kuva-yı askeriyenin mikdar ve vaziyetleri itiláf hükümeti tarafindan Devlet-i Aliye ile müzakere edildikten sonra tekarrür ettirilecektir).

Madde 6 — Osmanlı karasulannda zabıta ve buna mümasil hususat içm istihdam edilecek sefain-i sagire müstesna olmak üzere Osmanlı sulannda veya Devlet-i Aliye tarafından işgal edilen sularda bulunan káffe-i sefain-i harbiye teslim olunup gösterilecek Osmanlı liman veya limanlarında mevkuf bulundurulacaktır.

Madde 7 — Müttefikler emniyetlerini tehdit edecek vaziyet zuhurunda herhangi sevkulceyşi noktasını işgal hakkını haiz olacaklardır.

Madde 8 — Elyevm Osi işgali altında bulunan bilcümle liman ve demir mahallerinden itiláf sefaini tarafindan istifade edilmesi ve itiláfla hal-i harpte bulunanlara karşı mesdut bulundurulmasi. Süfün-ü Osmaniye'de ticaret ve ordunun terhisi hususlannda şerait-i mümasileden istifade edeceklerdir.

Madde 9 — Itiláfiyun Osmanlı tersane ve limanlarmdaki umum sefain tamirati vesait-i teshilivesini istimál edeceklerdir.

Madde 10 — Toros tünellerinin müttefikler tarafından tarafından işgali

Madde 11 — Iran'ın şimali garbi kosmondaki kuva-yı Osmaniye'nin derhal harpten evvelki hudut gerisine celbi hususunda evvelce ita edilen emir icra edilecektir. Mavera-yi Kafkas'ın evvelce Kuva-yı Osmaniye tarafından kısmen tahliyesi emredildiğinden kısm-ı mütebakisi müttefikler tarafından vaziyet-i mahalliye tetkik edilerek talep olunursa tahliye edilecektir.

Madde 12 — Hükûmet muhaberatı müstesna olmak üzere telsiz ve telgraf ve kabloların itiláf memurları tarafından murakabesi.

Madde 13 — Bahrî, askerî ve ticarî mevad ve malzemenin men-i tahribi.

Madde 14 — Memleketin ihtiyacı tatmin olunduktan sonra mütebaki kömür mahrukat ve bahrî levazimin Türkiye menabiinden mübayaası için teshilát ibrazı (mevad-di mezkûrenin hiç biri ihrac olunmıyacaktır).

Madde 15 — Bilcümle hutut-i hadidiyeye itiláf murakabe zabitleri memur edilecektir. Bunlar meyanında elyevm hükûmet-i Osmaniye'nin taht-ı murakabesinde bulunan Mavera-yı Kafkas hutut-i hadidiyesi aksamı dahildir, işbu Kafkas hutut-i serbest ve tam olarak itiláf memurlarının taht-ı idaresine vazedilecektir. Ahalinin ihtiyacının tatmini nazar-ı dikkate alınacaktır. İşbu maddede Batum'un işgali dahildir. Hükûmet-i Osmaniye Bakü'nün işgaline muteriz bulunmıyacaktır.

Madde 16 — Hicaz'da, Aşir'de, Yemen'de, Suriye'de, ve Irak'da bulunan muhafız kıtaat en yakın itiláf kumandanına teslim olunacaktır ve Kilikya'daki kuvvetlerin intizamı muhafaza için muktezi miktarından maadası beşinci maddedeki şeraite tevfikan tekarrür ettirilecek veçhile geri çekilecektir.

Madde 17 — Trablus'da ve Bingazi'de bulunan Osmanlı zabitleri en yakın Italyan muhafaza kıtaatına teslim olacaktır. Hükümet-i Osmaniye teslim emrine itaat etmedikleri takdirde muhaberat ve muavenetini katetmeği taahhüt eyler.

Madde 18 — Misrata da dahil olduğu halde Trablus ve Bingazi'de işgal edilen limanların en yakın itiláf muhafaza kıtaatına teslimi.

Madde 19 — Alman, Avusturya bahrî, berrî ve sivil memurin ve tebeasının bir ay zarfında ve uzak mahallerde bulunanların bir aydan sonra mümkün olan en kısa zamanda Memálik-i Osmaniye'yi terketmeleri.

Madde 20 — Beşinci madde mucibince terhis edilecek kuva-yı Osmaniye'ye ait teçhizat, esliha, cephane ve vesait-i nakliyenin tarz-ı istimaline dair ita edilecek talimata riayet olunacaktır.

Madde 21 — Müteliflerin menafiini siyanet içm iaşe nezareti nezdinde itiláf mümessilleri merbut bulunacak ve kendilerine bu babda lüzum görülecek káffe-i malûmat ita edilecektir.

Madde 22 — Osmanlı üsera-yı harbiyesi itiláf devletleri nezdinde muhafaza edilecektir. Sivil üsera-yi harbiye ile esna-yi askeriye haricinde olanların tahliyesi nazar-i dikkate alınacaktır.

Madde 23 — Hükûmet-i Osmaniye Merkezi Hükûmetler'le bilcümle münasebatı katedecektir.

Madde 24 — Viláyat-ı sittede igtişas, zuhurunda mezkûr viláyetlerin herhangi bir kısmının işgali hakkını itiláf devletleri muhafaza ederler.

Madde 25 — Müttefiklerle Hükûmet-i Osmaniye arasında muhasemat 1918 senesi teşrinievvelinin otuz birinci günü vasatî saat-ı mahalli ile vakt-i zuhurda tatil edilecektir. Ingiltere Hükûmet-i Kıraliyesi sefain-i harbiyesinden Limni'de Moudros limamnda lengerendaz Agamemnon zırhlısında, 1918 senesi teşrinievvelinin otuzuncu günü nüshateyn olarak imza edilmiştir.

ARTHUR CALTHORPE
HÜSEYİN RAUF
REŞAD HİKMET
SADULLAH

Mütareke "terk" kelimesinden gelir. Silah bırakma, savaşı kesme anlamına gelir. Bu mütarekenin imzalandığı tarihte TÜRK ordusu MUSUL vilayetinde bulunmasına rağmen, İNGİLİZ gavuru anlaşma şartlarını çiğneyerek ilerlemiş, MUSUL-KERKÜK bölgesine el koymuştur.

***

> İÇİNDEKİLER < > YAHUDİ SOYKIRIMI PALAVRASI < > MİLLÎ MÜCADELE < > ERDOĞAN DÖNEMİ < > SULTAN VAHDEDDİN HAİN Mİ, DEĞİL Mİ? <