Site hosted by Angelfire.com: Build your free website today!
nc2.gif (31078 bytes)

NÜKLEER SANTRALLARIN TÜRKİYE’DEKİ GELİŞİM SÜRECİ
VE
NÜKLEER SANTRALLAR İÇİN UYGULANAN METEOROLOJİK KRİTERLER

HAZIRLAYANLAR:
UZAKTAN ALGILAMA VE ŞEHİRCİLİK METEOROLOJİSİ BİRİMİ

Fırat Çukurçayır               
Meteoroloji Mühendisi    

santral1.jpg (9218 bytes)

GİRİŞ:

Bugün hem gelişmiş ülkelerde hem de gelişmekte olan ülkelerde hızlı nüfus artışı, sanayileşme, gelişen teknolojinin doğal ihtiyacı gibi bir çok nedenden dolayı enerjiye olan talep hızla artmaktadır. Klasik diye adlandırdığımız fosil yakıtlarla bu talebin karşılanması ise mümkün görülmemektedir. Bu nedenle enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesi, ve tek bir kaynağa ve tek bir ülkeye bağlı kalınmaması en akılcı yol olarak karşımıza gelmektedir.

Meteoroloji Genel Müdürlüğü bugüne kadar, teorik olarak yakından ilgisi olmasına karşılık, nükleer santral ile ilgili tartışmaların tamamen dışında kalmış kuruluşlardan bir tanesidir. Fakat ülkemizde nükleer santralların gündeme gelmesi ile birlikte özellikle santral yer seçimi ve çevresel etkileri ile ilgili çalışmaların ve tartışmaların içinde yer alacak belli başlı kuruluşlardan bir tanesi de Meteoroloji Genel Müdürlüğü olacaktır. Bu nedenle nükleer santral yer seçiminde temel çalışmalardan biri olan " Nükleer Santral Yer Seçiminde Meteorolojik Kriterler " konusu detaylı olarak irdelenerek ülkemizin gelecekteki gündemi içinde yer alacak nükleer santral tartışmaları için temel meteorolojik standartlarımızın oluşturulmasına çalışılmıştır.

Nükleer Santrallar tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de taraf olanları ve karşı çıkanları ile yoğun olarak tartışılan hassas bir konudur. Gelecek günlerde yada yıllarda her tür enerji yatırım projesinde, özellikle kirlilik taşınımı ve çevresel etkiler konularında, görüşlerine başvurulacak  kurumlardan biri olmamız nedeniyle şimdiden bu konuların gerekli bilgi alt yapılarının oluşturulması bir zorunluluk olarak kabul edilmiştir.

Bu amaçlarla çalışmalar  hazırlanırken nükleer santral ve diğer enerji kaynaklarına tamamen objektif bir yaklaşımla bakılmıştır. Bir çok otorite kaynaktan yararlanılarak konu ile ilgili muhtemel hatalardan azami olarak sakınılmaya özen gösterilmiştir.

Ülkemizde nükleer santralları destekleyecek çevreler olacağı gibi, çeşitli kesimler tarafından da Nükleer santrallara karşı yoğun bir tepkinin gelmesi beklenmektedir. Nükleer Santrallara karşı olan bu kesim ana çözüm olarak; alternatif enerji kaynaklarına öncelikler verilmesi ile  enerji sorununun giderilmesini talep etmektedirler. Bu nedenle enerji talebinin karşılanabilmesi amacıyla öne sürülen alternatif enerji kaynakları gerçekten yeterlimidir ? sorusuna yanıt aranmalıdır. . Bu amaçla alternatif enerji kaynakları hakkında da bilgiler bu çalışma içinde yer almıştır. Bu şekilde   gelecek yıllar ile ilgili sağlıklı enerji planlamaları yapmamız ve önerilen alternatif enerji kaynaklarının  enerji sorununun çözümünde  ne kadar katkı sağlayacabileceğinin ortaya konulması hedeflenmiştir.

TÜM ÜLKELER NÜKLEER SANTRALLARIN YAPIMINDAN VAZGEÇERKEN, BİZDE NEDEN HALA  NÜKLEER SANTRAL(LAR)  YAPILMASINA ÇALIŞILIYOR?

1993- 2002 YILLARINDA DÜNYA ENERJİ TÜKETİMİNE GELECEK İLAVE KAPASİTENİN DAĞILIMI

DÜNYADA NÜKLEER ELEKTRİK ÜRETİMİNDEKİ DURUM

nucan3.gif (11454 bytes) NÜKLEER SANTRALLARIN DÜNYADAKİ GELİŞİM SÜRECİ:

Elektrik enerjisi üretiminde nükleer santralların ticari amaçla gündeme gelmesi ilk defa 1964 yılında üçüncü Cenevre konferansı ile başlamış ve özellikle 600 MWe ve daha fazla güçlere yöneldikçe daha ucuz elektrik üretimi yapılabileceği belirlenmiştir. 1973 yılında ortaya çıkan ve tüm dünyayı etkileyen petrol krizi nedeni ile nükleer santrallara olağanüstü bir yönelme olmuştur. Ancak gelişmiş ülkelerdeki ekonomik durgunluk ve uygulamaya konulan tasarruf önlemleri ile elektrik enerjisine olan talep önemli ölçüde azaltılmıştır. Aynı zamanda çevre sorunları yaratabileceği endişesi ve nükleer silahların yayılmasına sebep olacağı ve yayılmayı hızlandıracağı düşünceleri nedeniyle tüm tahminlerin aksine 1975 -1980 yılları arasında nükleer santral siparişlerinde önemli ölçüde bir azalma meydana gelmiştir.

reaction12.gif (7636 bytes)

1979 yılında A.B.D. ’deki TMI-2 kazasından sonra başta A.B.D. olmak üzere bir çok gelişmiş Avrupa ülkelerinde “antinükleer” gelişmeler artmıştır. 1980’li yılların hemen başlarında sadece doğu blokuna ait ülkeler dışında tüm dünyada nükleer santral siparişleri hemen hemen durma noktasına gelmiştir. 1983 yılından itibaren söz konusu ülkeler başta olmak üzere tüm dünyada önemli ekonomik gelişmeler kaydedilmesi nedeniyle elektrik tüketiminde de önemli artışlar ortaya çıkmış ve nükleer alanında da bir hareketlenme meydana gelmiştir. Ancak 1986 yılında meydana gelen “ Çernobil ” kazası ile tekrar antinükleer hareketlerde bir artış meydana gelmiştir.

Bugün tüm dünyada 32 ülkede 442 nükleer güç santralı üretim yapmaktadır ve kurulu olan nükleer güç 330.000 MWe civarındadır. Toplam üretimin yaklaşık olarak % 80 ‘ lik kısmı OECD ülkelerinde yoğunlaşmıştır. Mevcutlara ilave olarak ta 14 ülkede 36 Adet santral yapımı halen devam etmektedir. Güneydoğu Asya ülkelerinde de gelecek on yıl içinde önemli nükleer güç artışları beklenmektedir.

Nükleer enerjinin bazı ülkelerdeki toplam elektrik enerjisine oranla üretim payı ise ;

FRANSA % 77.36   BELÇİKA % 57.18
JAPONYA % 33.37   ALMANYA % 30.29
İSVEÇ % 52.38   İSVİÇRE % 44.45
İNGİLTERE % 26.04   KANADA % 15.97
G. KORE % 35.77   A.B.D % 21.92
Ayrıca elektrik enerjisi üretiminin;

DÜNYADA

% 17 ‘ si

OECD ÜLKELERİNDE

% 23 ‘ü

TABLO- 1: - DÜNYADAKİ NÜKLEER ELEKTRİK ÜRETİMİ VE PLANLAMALAR
 

1995 (MEVCUT)

2000 (TAHMİN)

2010 (TAHMİN)

2015 (TAHMİN)

ALT SINIR

339 GWe

357 GWe

358 GWe

333 GWe

REFERANS

339 GWe

362 GWe

401 GWe

411 GWe

ÜST SINIR

339 GWe

367 GWe

414 GWe

473 GWe

 

TÜM ÜLKELER NÜKLEER SANTRALLARDAN VAZGEÇERKEN BİZDE NEDEN NÜKLEER
SANTRALLAR YAPILIYOR?

Uluslararası Atom Enerji Ajansı (IAEA) tarafından 1997 yılında en son verilere göre hazırlanmış olan tablodan da     ( Tablo 2 ) görüleceği üzere dünyadaki elektrik üretiminin %17'si dünyada faal olarak çalışmakta olan 442 adet nükleer santraldan sağlanmaktadır. Dünya nükleer santrallardan vazgeçmemiş olup, 14 ülkede, 36 adet nükleer santral da inşa halindedir. Nükleer santrallara sahip olan ülkeler elektrik enerjisi programlarını yaparken nükleer santrallara yer vermektedirler.

Nükleer santralların ortalama 30-40 yıllık ömürleri vardır. 1960-1970 yıllarında kurulan nükleer santralların 2000-2010 yıllarında sökülmesi ancak yerine yeni nükleer santralların yapılması bugünden programa alınmış durumdadır.

 

İsveç’te 1980'de yapılan referandum neticesinde Ülkedeki tüm nükleer santralların 2010 yılında devreden çıkartılmalarına karar verilmiştir. Ancak bu karar şarta bağlanmıştır. Bu kararın uygulanmasının ülkede işsizliğe ve pahalılığa sebep olmaması gerekmektedir. Nitekim karardan sonra İsveç'te Nükleer Santral devreden çıkartılmamıştır. İtalya ve Avusturya ülkelerinde yapılan referandumlarda nükleer santral programları askıya alınmıştır. Ancak İtalya bu durumun ekonomiye verdiği zararı dikkate alarak 2010 yılında 4000 MWe'lik nükleer santralı işletmeye almayı planlamıştır.

Ukrayna'da Çernobil Nükleer Santralı 4.ünitesinde meydana gelen kazadan sonra nükleer santralların kapatılması gündemde kalmış ancak bundan dolayı hiçbir ülkede nükleer santral kapatılmamıştır. Çernobil'in bir ünitesi ise halen çalışmaktadır.

Japonya, G. Kore, Rusya, Çin ve Fransa ülkelerinde nükleer santral adedini artırıcı programlar yapmışlar ve bunları uygulamaya koymuşlardır.

nc3.gif (24699 bytes)

 

Düşük Karbondioksit Emisyonu ve %2 ekonomik büyüme esaslarına göre yapılan projeksiyonlara göre 2100 yılında nükleer kapasite mevcut kurulu gücün 10 katına, dünya elektrik üretimi payı da %17’den %46’ya çıkacağı hesaplanmıştır.

Yukarıdaki tablodan da ( Tablo 1) görüleceği gibi Dünya henüz nükleer santrallardan vazgeçmemiştir. Tam tersine mevcut durumun korunması söz konusudur.  Üst sınır tahmininde ise 2015 yılında Dünyadaki Nükleer Santral gücü 473000 MWe kadar yükselmektedir.

Ayrıca aşağıdaki tablodan da açıkça görüleceği gibi 1993-2002 yılları arasında dünya enerji tüketimine gelebilecek ilave kapasitenin % 13 ' ü nükleer santrallardan sağlanacaktır. Diğer bir ifade ile nükleer santral kurulmasının terk edilmesi bir yana mevcut kapasite toplam enerji tüketiminin % 13 lük kısmını karşılayacak şekilde arttırılacaktır.

Mevcut trendin devam etmesi halinde 2002 yılından sonrada yine nükleer enerji santrallarının inşasının devam edeceği söylenebilir.

1993- 2002 YILLARINDA DÜNYA ENERJİ TÜKETİMİNE GELECEK İLAVE KAPASİTENİN DAĞILIMI

CİNSİ

 

ORANI %

KÖMÜR

 

24

ATIK ISI

 

4

FUEL-OİL

 

8

NÜKLEER

 

13

HİDRO

 

22

DOĞAL GAZ

 

21

DİĞER GAZ

 

1

LNG

 

4

BİLİNMEYEN

 

1

DİĞER

 

2

TOPLAM

 

100

KAYNAK: UDI/MACGRAW HILL: WORLD DIRECTORY OF NEW ELECTRIC POWER

gr33.gif (29739 bytes)

 

Aşağıdaki tabloda ise dünyada halen işletmede olan ve tesis aşamasındaki nükleer santrallar ile ilgili bilgiler yer almaktadır.

TABLO : 2 DÜNYADA NÜKLEER ELEKTRİK ÜRETİMİNDEKİ DURUM
(IAEA HABER NO:216 24 NİSAN 1997)

ÜLKE

İŞLETMEDE

TESİS SAFHASINDA

1996 ELEKTRİK ÜRETİMİ (TWh)

TOPLAM ELEKTRİK ÜRETİMİNDEKİ PAYI (%)

ARJANTİN

2

1

6.92

11.43

ERMENISTAN

1

-

2.10

36.72

BELÇİKA

7

-

41.4

57.18

BREZİLYA

1

1

2.29

0.74

BULGARISTAN

6

-

18.08

42.24

KANADA

21

-

87.52

15.97

ÇİN

3

2

13.62

1.27

ÇEK CUM.

4

2

12.85

20.00

FİNLANDİYA

4

-

18.68

28.13

FRANSA

57

3

378.20

77.36

ALMANYA

20

-

152.80

30.29

MACARİSTAN

4

-

14.18

40.76

HİNDİSTAN

10

4

7.42

2.21

İRAN

-

2

-

-

JAPONYA

53

2

287.00

33.37

KAZAKİSTAN

1

-

0.09

0.15

GÜNEY KORE

11

5

70.33

35.77

LİTVANYA

2

-

12.67

83.44

MEKSİKA

2

-

7.11

5.08

HOLLANDA

2

-

3.90

4.79

PAKİSTAN

1

1

0.31

0.56

ROMANYA

1

1

0.91

1.75

RUSYA

29

4

108.82

13.10

G.AFRİKA

2

-

11.76

6.33

SLOVAK CUM.

4

4

11.26

44.53

SLOVENYA

1

-

4.36

37.87

İSPANYA

9

-

53.80

31.97

İSVEÇ

12

-

71.40

52.38

İSVİÇRE

5

-

23.72

44.45

İNGİLTERE

35

-

85.90

26.04

UKRAYNA

16

4

79.58

43.76

ABD

110

-

674.78

21.92

TOPLAM

442

36

2300.09

%17

geri ileri

bulbout.gif (1940 bytes)

ANA SAYFA Nükleer Santralların Dünyada Gündeme Gelmesi ve Gelişim Süreci
Nükleer Santralların Ülkemizde Gündeme Gelmesi ve Gelişim Süreci Nükleer Santrallar İçin Uygulanan Meteorolojik Kriterler
Nükleer Santralların Çevreye Olan Etkileri ve Bunların İrdelenmesi Diğer Enerji Kaynaklarının Tanımı ve Çevre Üzerindeki Etkileri