 |
NÜKLEER
SANTRALLARIN TÜRKİYE’DEKİ |
| Ülkemiz için nükleer elektrik santralı konusu yeni bir konu değildir. Ülkemizde nükleer santral için ilk yer belirleme çalışmaları 1968 yılında Elektrik İşleri Etüd İdaresi ( E.İ.E.İ) ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ve tarafından başlatılmış ve İstanbul Teknik Üniversitesi ile yabancı bir mühendislik konsorsiyumuna fizibilite etütleri yaptırılmıştır. | |
1970 – 1971 yıllarında ülkemizin içinde bulunduğu politik ve ekonomik şartlar nedeniyle bu çalışmalar sonuçsuz kalmıştır. 1971 yılında Türkiye Elektrik Kurumu ( TEK ) kurulmasından sonra 1972 – 1974 yılları arasında söz konusu çalışma bu kuruluş tarafından revize edilmiştir. Yapılan çalışmalar sonucunda 1976 yılında Silifke’nin 45 Km batısındaki Akkuyu mevkii ilk nükleer santral yeri olarak seçilmiş ve Başbakanlık Atom Enerjisi Kurumundan ( TAEK) yer lisansı alınmıştır. Ülkemizdeki ikinci nükleer santral alanı olarak seçilen yer Sinop’tur. Buradaki ilk araştırmalar ise 1980 yılında başlamış, belirli bir süre devam ettirilmiş ancak henüz sonuçlandırılamamıştır. |
|
 |
Akkuyu ile ilgili olarak 1977 yılında üç İsviçreli ve bir Fransız firmasından oluşan konsorsiyum tarafından sağlanan müşavirlik hizmeti altında ülkemizdeki ilk nükleer santral için uluslararası ihaleye çıkılmıştır. Bu ihalenin sonucunda İsveç ASEA-ATOM, STAL-LAVAL firmaları ilk sırayı almışlardır. Söz konusu bu firmalar dış kredi ihtiyacının % 85 ‘ini karşılayacak şekilde kredi bulmalarına rağmen inşaat işlerinin dış finansman sorunları ve geriye kalan % 15 ‘lik kredi de yaşanan sorunlar nedeniyle ihale sonuçsuz kalmıştır. |
1983 yılında tekrar uluslararası ihaleye çıkılarak 7 firmada teklif alınmıştır. Bu tekliflerin değerlendirilmesi ile ; gücünde üç tane birden nükleer santral kurdurulması için niyet mektupları verilmiş ve görüşmelere başlanmıştır. Sinop'ta yapılan inceleme çalışmaları henüz sonuçlanmadığı için önce GE ile görüşmeler durdurulmuştur. Akkuyu’da yapılacak santral için diğer firmalar ile görüşmelere devam edilmiştir. AECL ve KWU firmaları dış kredi için; taahhüt etmişlerdir. Ancak o gün işbaşında olan hükümet Eylül 1984 ‘de santralın yap-işlet-devret (B.O.T) modeline göre yapılması gibi o zamana kadar hiç gündeme getirilmemiş bir teklifi ortaya koyunca KWU firması görüşmelerden çekildiğini açıklamıştır. |
|
 |
AECL firması ise B.O.T. modelini prensipte kabul ettiğini belirterek 1985 yılında ön protokol imzalamıştır. Buna göre : - %60 AECL, % 40 TEK iştiraki ile 125 Milyon dolar sermayeli bir şirketin oluşturulmasına, - Santral kurulmasının ve 15 yıl süre işletiminin bu şirketin sorumluluğunda olmasına, - Söz konusu bu işletim süresince tüm borçların ödenmesi ve süre sonunda santralın mülkiyetinin TEK ‘e devri önerilmekte idi. Ancak bu protokol ile ilgili olarak Kanada Hükümeti ve Kredi sağlayacak kuruluşların ortaya koyduğu şartlar Türkiye tarafından kabul edilemez bulundu ve 1986 yılında bu çalışmalar durduruldu. Türkiye 13 Ocak 1994 tarih ve 21817 sayılı resmi gazete ön eleme ilanı ile AKKUYU nükleer Santral Müşavirlik Hizmetlerini yeniden ihale etmiştir. Bu ihaleye 18 yabancı firma teklif vermiştir. Buna göre: Ülkemizin ilk Nükleer Santralı Akdeniz kıyısında Mersin'in Gülnar İlçesi, Akkuyu mevkiinde kurulacaktır. 1993 yılında yatırım programına alınan santralın ihale dosyaları hazırlanarak 17 Aralık 1996 Tarihinde uluslararası ihaleye çıkılmış ve teklifler 15 Ekim 1997'de alınmıştır. İhale değerlendirmesinden sonra ihaleyi kazanan firma ile sözleşmenin 1999 yılında imzalanması ve santralın ilk ünitesinin 2006 yılında servise girmesi planlanmıştır. Şu anda bu ihaleye teklif veren kuruluşlar ise:
Ülkemizde nükleer santralın yapılıp yapılmaması, yapılacaksa hangi kuruluşlar tarafından yapılacağı konularının 2000 Mart ayı içinde netleşmesi beklenmekte idi. Ancak tüm kamu oyunun da yakından takip ettiği gibi; Akkuyu'da yapılması planlanan nükleer santral ile ilgili ihale iptal edildi. Bununla birlikte gerek, diğer enerji kaynaklarından sağlanan ve sağlanacak olan enerjinin yeterli olmaması gerekse, özellikle son bir kaç yıl içinde enerji sağlamakta büyük bir yeri olan hidroelektrik santralların yağış azlığı nedeniyle tam kapasite çalışamaması vede gerekse burada detaylı olarak yazamadığımız başka nedenlerden dolayı ( kendi siyasilerimizin tercihleri ve uluslararası siyasi dengeler....vb) gelecek yıllarda yine nükleer santrallar konusunun gündeme gelmesinin temel nedenleri olacaktır. |
 |
 |
|||||||
|
||||||||
|
