Bir de SONRADAN ARAPLAŞMIŞ sayılan kabileler vardır ki, PEYGAMBERİMİZ'in sülalesinin bağlı olduğu Hz. İBRAHİM'in ilk oğlu İSMAİL'in SOYU bu gruptandır.

Hatta Hz. İBRAHİM'in babasının adının AZER olmasından dolayı İSMAİL OĞULLARI'nı AZERİ (HAZAR) TÜRKLERi'ne bağlıyanlar da vardır.
(PEYGAMBERLER SOYU ve HZ. MUHAMMED'İN SÜLALESİ için bakınız: TABLOLAR - 1 )

Söylediğimiz gibi büyük aileler ve kabileler halinde yaşıyan Araplar arasında güç mücadelesi, iktisadi rekabet, kan davaları eksik olmazdı. Zaman zaman sürtüşmeler kavgaya, hatta savaşa yol açardı. Kısacası, ARABİSTAN'da AİLE ve KABİLE SÜRTÜŞMESİ çok eskiden beri varolan bir durumdu.
(BELLİ BAŞLI ARAP KABİLELERİ için bakınız: TABLOLAR - 2 )

Bu büyük kabilelerden DEVLET kurmuş olanlar da vardı. SEBE (Yemen'de, M.Ö. 500), HİMYERİ (Yemen'de, M.S. 150), NEBATİ (Filistin-Suriye'de, M.Ö.500), GASANİ (Güney Arabistan'da, M.S.400), HABEŞ (Güney Arabistan'da, M.S. 500) bunların en önemlileri idi.
(ARAP KABİLELERİNİN BÖLÜNMESİ için bakınız: TABLOLAR - 3 )

KÂBE ve dolayısiyle MEKKE Araplar için büyük bir önem taşımaktaydı. Bu sebeptendir ki, Habeşler'in Yemen'deki krallığını ele geçiren EBREHE adındaki biri SAN'A bölgesini güçlendirmek için bir kilise yaptı ve o kilisenin KÂBE'nin yerini almasına çalıştı. Başaramayınca da fillerle KÂBE'ye saldırdı. Ama Yüce ALLAH Müslümanların sembolü haline gelecek olan KÂBE'yi koruyordu. HABEŞLER, KUR'AN'da anlatıldığı şekilde (FİL Sûresi) perişan oldu. (M.S. 571) PEYGAMBERiMiZ o yıl doğmuştu.

KÂBE'yi muhafaza görevi, güçlü kabileler arasında el değiştirirdi. Görev, önce Yemenli CÜRHUN kabilesine, M.S. 100'lerde EZD kabilesine (HAZAA kolu), sonra da KiNANE OĞULLARI'na geçmişti. M.S. 400'lerde yine KİNANE OĞULLARI'ndan KUREYŞ Kabilesi reisi KUSAYY, bu hakkı kayınpederinden satın aldı. Kendisinden sonra da ABDÜ MENAF kabile reisi oldu.
(PEYGAMBERİMİZ'İN YAKIN ATASI KUSAYY SOYU için bakınız: TABLOLAR - 4 )

Rivayete göre, ABDÜ MENAF'ın oğulları HAŞİM ve ABDUŞEMS ikiz ve yapışık doğmuşlardı. Birinin parmağı diğerinin yüzüne yapışıktı. Kesip ayırdılar. Ancak bu olay kötüye işaret sayıldı. İleride bu kardeş soyunun arasında kan döküleceğine yoruldu.

Nitekim, kardeş çocukları olan HAŞİM OĞULLARI ile ÜMEYYE OĞULLARI arasında kan döküldüğü gibi, yine kardeş çocukları olan EBU TÂLİB OĞULLARI ile ABBAS OĞULLARI arasında da sürtüşme yaratılmak istendi.

İlk tatsızlık ABDÜ MENAF zamanında meydana geldi. ABDÜ MENAF, KÂBE muhafizlığını HAŞiM'e vasiyet etti. Ancak amcasını çekemiyen ve onunla rekabete girişen ÜMEYYE, bir müsabaka teklif etti. Kazanan MEKKE'de KÂBE muhafizlığını elde edecek, kaybeden de 50 deve verecek ve 10 yıl MEKKE'yi terkedecekti.

ÜMEYYE kaybetti ve gidip ŞAM'a yerleşti. Yıllar sonra MUAVİYE, ailece güçlü oldukları ŞAM'a vali tayin edilecek, oradan baş kaldırıp HALİFELİK'te hak iddia edecek ve başarı kazanıp ŞAM'ı EMEVi DEVLETi'nin başkenti yapacaktı!..

Bu olaydan sonra HAŞİM, aile içindeki sürtüşmeleri azaltmak için KÂBE HİZMETLERİ'ni KUREYŞ'in diğer boylarına dağıttı. Bu görevler SİDANE (anahtarci), SİKAYE (saka), REFADE (yemek), UKAAB (bayraktarlık), NEDVE (meclis düzeni), KİYADE (kumandan), MEŞARA (şura), ESAEK (ceza verme), KUBBE (çadır sağlama), AİNNE (atlara bakma), SİFARE (elçi), İ'SAR (kur'a çekme), HÂKİME (hakimlik), MAHÇERE (maliye işleri) ve İMARE (edeb-erkan sağlama) idi.

Yıllar sonra BEKTAŞİ DERGAHI'nın ve ALEVİ CEMLERİ'nin 12 POST'unun bunlara benzer görevleri olacaktır!..

KÂBE ile ilgili ikinci kayda değer sürtüşme, PEYGAMBERİMİZ zamanında cereyan etti. İyice harap olmuş olan KÂBE tamir ediliyordu. Ta Hz. İBRAHİM'in attığı temele kadar inilmişti. Tekrar taşla örüldü. Sıra HÂCER-ÜL ESVED denen siyah mukaddes taşı yerleştirmeye gelince olay çıktı. KUREYŞ Kabilesinin her kolu, mukaddes taşı kendisi yerleştirmek istiyor ve bunda israr ediyordu. Bu şerefi başkasına bırakmak istemiyorlardı.
Hz. MUHAMMED'e (ki o tarihte daha İSLAMİYET doğmamış olmasına rağmen, dürüstlüğünden dolayı EMİN diye bilinirdi) başvurdular... Hz. MUHAMMED ridasını (cübbe) çıkardı HÂCER-ÜL ESVED'i üstüne koydu. Sonra ridasının uçlarını KUREYŞ'in bütün ulularına tutturdu. Böylece mukaddes taşı KÂBE'nin yanına kadar taşıdılar. Sonra yine kendisi taşı alıp yerine oturttu. Böylece bir aile kavgası önlenmiş oldu. (M.S.605)

MEKKE EMİRLİĞİ, HAŞİM'den ABDÜLMUTTALİB'e, ondan da PEYGAMBERİMİZ'in amcası EBU TÂLİB'e geçti. EBU TÂLİB'in MEKKE'deki etkisi, bu görevinden dolayı idi. Hz. MUHAMMED onun sağlığında fazla bunalmamıştı. Ancak ÜMEYYE ailesinden EBU SÜFYAN'ın kendisine bu kadar şiddetle karşı çikmasının altında DİN kadar KABİLE REİSLİĞİ mücadelesi de vardı.

Kabile sürtüşmeleri ile ilgili nakledeceğimiz üçüncü olay da Hz. MUHAMMED'in PEYGAMBER olduğunu açıklamasından sonra, HİCRET'ten hemen önce yaşandı.
Putperest kabile reisleri toplandılar ve Hz. MUHAMMED'i öldürmeye karar verdiler. Ancak HAŞİM OĞULLARI'nin lideri ve MEKKE Emiri EBU TÂLİB'ten çekiniyor, bunu bir savaşa dönüştürmesinden korkuyorlardı. Çareyi her kabileden bir kişinin Hz. MUHAMMED'e saldıranlar arasında yer almasında buldular. Böylece onu kimin öldürdüğü tesbit edilemiyecek ve hiç bir kabile doğrudan suçlanmıyacaktı. Ne var ki, Hz. MUHAMMED olaydan CEBRAİL vasıtasiyle haberdar oldu ve yatağına o zaman henüz çocuk sayılacak yaşta olan ALİ'yi yatırarak TANRI'nın yardımı ile evini kuşatmış olan düşmanlarının arasından geçip MEDİNE'ye HİCRET etti.

Eve giren saldırganlar, yatakta Hz. MUHAMMED yerine ALİ'yi görünce çok şaşırdılar. Çocuk diye ona dokunmadılar. Hz. MUHAMMED'in peşine düştüler ama bu sefer Hz. MUHAMMED ile EBUBEKİR'in saklandığı mağaranın ağzına bir güvercin yuva yaptı ve bir örümcek ağ ördü... MEKKELİ takipçiler bunu görünce mağaraya girmeyi lüzumsuz buldular, elleri boş, geri döndüler.

Her üç olay da, ARAPLAR arasında cereyan eden olayları anlamak için KABİLE ve AİLE sürtüşmelerini göz önünde bulundurmanın gereğini açıkça ortaya koymaktadır.

İşte biz de ALEVİ-SÜNNİ MESELESİ'ne bu açıdan baktık, ve olayın temelinde, en azından 950 tarihine kadar ARAP AİLE KAVGALARI'nın yattığını bariz bir şekilde gördük.

Yazımızın devamını okuyunca siz de bize hak vereceksiniz.

• email: alihaydar_@excite.com