|
Saverus Sabokht, Brahmagupta ve Harezmi isimleri, Arap rakamlarının, Batı'da görülmesinde birbirini takip eden üç isim olarak
karşımıza çıkmaktadır.
Batı literatüründe
"Arap Rakamları" olarak bilinen, İslam Dünyası
rakamlarının, sıfır "0" dahil olmak üzere, on ayrı şeklini Batı'ya
ilk defa öğreten, papalık tahtının şair ve matematikçisi Gerbert olmuştur.
Gerbert'in etkisi tam sekiz yüz yıl devam etmiştir.
Gerbert, öğrenimini Aurlillac Klisesinde tamamlamıştır.
Burada edindiği bilgiler sonucu, birçok matematikçinin dikkatini çekti. Sonuçta da, matematik araştırmalarını hızlandırdı.
İstinsah faaliyetlerini çoğalttı. Gerbert, hakkında değişik
rivayetler vardır. Bu rivayetler hakkında, geniş bilgi, müsteşrik Sigrid Hunke tarafından hazırlanan
İslam'ın Güneşi Avrupa'nın üzerinde eserde bulunmaktadır.
Bu rivayetlerden birisi şudur :
Gerbert, sıfır kavramını bilmiyordu. Mesela 1002
sayısında sıfır 0lmayınca, yazılanların anlaşılması mümkün
değildi. Gerbert ve öğrencileri, sıfır hakkında, herhangi bir bilgiye sahip olmadıklarından,
yapılanların manasını kavrayamadıkları anlaşılmakta. Gerbert, sayı
yazısını, Batı Arapları'ndan getirir. Araplardan, İspanya seyahati sırasında öğrendiği sanılmaktadır.
Gençliğinde itibaren, Hindistan'ın bir ucundan öbür ucuna yaptığı
bir çok seyahatlerle, Hint dilini ve ilmini tam anlamıyla Öğrenen Gertert'in çağdaşı olan Beyruni'den o
sıralarda, Hindistan'da yazılmış harf şekillerinin ve ilk rakam şekillerinin diğer memlekete geçince,
değiştiğini öğreniyoruz, Beyrurıi, Araplar'ın,
Hintliler'den en elverişli rakamları aldıklarını açıklar.
Araplann birbirinden farklılık gösteren iki çeşit , Hint sayı yazısını kullandıklarını, Harezmi de açıklar.
*
* *
Harezmi tarafından, 830 yılında yazılan eserin ilk kopyaları, Viyana Saray Kütüphanesinde bulunmaktadır. Bu
elyazmaları (manüskri), 1143 tarihini taşımaktadır. Salen Manastırı'nda bulunan ikinci bir kopya ise, bugün Heilderburg'ta muhafaza edilmektedir.
Avrupa, ilim dünyasında sunulan bu önemli belge ile,
Araplar'ın, önce birler basamağından başlayarak, rakamları sağdan sola doğru
yazıp okuduklarını, bu eserden öğrenir. Harezmi'ye ait bu eserde;
toplama ve çıkarma işlemlerine ait örnekler görülmektedir.
|
Önceki Sayfa
